แม่น้ำเจ้าพระยา

แม่น้ำเจ้าพระยา เป็นแม่น้ำสายสำคัญของประเทศไทย เกิดจากการรวมตัวของแม่น้ำสาขาหลัก 2 สายจากภาคเหนือ คือ แม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน โดยมาบรรจบกันที่ปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ โดยจะเห็นความแตกต่างของสายน้ำทั้งสองได้อย่างชัดเจน กล่าวคือ แม่น้ำน่านมีสีค่อนข้างแดง ส่วนแม่น้ำปิงมีสีค่อนข้างเขียว เมื่อมาบรรจบกันแล้วจึงค่อย ๆ รวมตัวเข้าด้วยกันกลายเป็นแม่น้ำสายใหญ่ จากนั้นไหลลงไปทางทิศใต้ ผ่านจังหวัดอุทัยธานี ชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และกรุงเทพมหานคร ก่อนออกสู่อ่าวไทยที่ปากน้ำในอำเภอเมืองสมุทรปราการและอำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ

แม่น้ำเจ้าพระยา
แม่น้ำเจ้าพระยามุมมองจากสะพานตากสิน ฝั่งซ้าย (โรงแรม เพนนินซูลา ศูนย์การค้าไอคอนสยาม โรงแรมมิลเลนเนียม ฮิลตัน) ฝั่งขวา (โรงแรมแชงกรี-ลา กรุงเทพฯ อาคารโทรคมนาคมแห่งชาติ บางรัก)
แผนที่แสดงตำแหน่งลุ่มน้ำเจ้าพระยารวมกับลุ่มน้ำสาขาต่าง ๆ
ที่ตั้ง
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครสวรรค์, อุทัยธานี, ชัยนาท, สิงห์บุรี, อ่างทอง, พระนครศรีอยุธยา, ปทุมธานี, นนทบุรี, กรุงเทพมหานคร, สมุทรปราการ
ลักษณะทางกายภาพ
ต้นน้ำ	ปากน้ำโพ
• ตำแหน่ง	ตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์
• พิกัด	15°42′02.0″N 100°08′28.4″E / 15.700556°N 100.141222°E / 15.700556; 100.141222
• ระดับความสูง	25 เมตร (82 ฟุต)
ปากน้ำ	ปากน้ำเจ้าพระยา
• ตำแหน่ง	ตำบลท้ายบ้าน อำเภอเมืองสมุทรปราการ และตำบลแหลมฟ้าผ่า อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ
• พิกัด	13°32′37.9″N 100°35′28.8″E / 13.543861°N 100.591333°E / 13.543861; 100.591333
• ระดับความสูง	0 เมตร (0 ฟุต)
ความยาว	372 กิโลเมตร (231 ไมล์)
พื้นที่ลุ่มน้ำ	20,125 ตารางกิโลเมตร (7,770 ตารางไมล์)
ลุ่มน้ำ
ระบบแม่น้ำ	ลุ่มน้ำเจ้าพระยา
ลำน้ำสาขา
• ซ้าย	แม่น้ำน่าน, แม่น้ำลพบุรี, คลองบางแก้ว, คลองเมือง, แม่น้ำป่าสัก, คลองบ้านพร้าว, คลองบางหลวงเชียงราก, แม่น้ำลัดเกร็ด
• ขวา	แม่น้ำปิง, แม่น้ำสะแกกรัง, แม่น้ำท่าจีน, แม่น้ำน้อย, คลองบางบาล, คลองอ้อมนนท์, คลองบางกรวย, คลองบางกอกน้อย, คลองบางกอกใหญ่

ข้อมูลทางภูมิศาสตร์

จุดเริ่มของแม่น้ำเจ้าพระยาอยู่ที่บริเวณปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ โดยการรวมของแม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน แม่น้ำทั้งสองรับน้ำมาจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขาผีปันน้ำ ที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่ 20,125 ตารางกิโลเมตร (ไม่รวมลุ่มน้ำปิง วัง ยม น่าน สะแกกรัง ป่าสัก และท่าจีน) และมีความยาวถึง 372 กิโลเมตร โดยแยกออกเป็นแม่น้ำท่าจีน (คลองมะขามเฒ่า) ที่จังหวัดชัยนาท

ชื่อ

พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา ระบุว่า เมื่อ พ.ศ. 2041 ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ได้มีการขุดลอกคลองสำโรงเนื่องจากคลองตื้นเขิน เรือใหญ่เดินทางไปมาผ่านคลองสำโรงไม่สะดวก และมีการขุดพบรูปเทพารักษ์ 2 องค์ได้แก่ พระยาแสนตาและพระยาบาทสังขกร จึงเรียกชุมชนบริเวณนี้ว่า บางเจ้าพระยา ซึ่งต่อมาได้นำชื่อชุมชนบริเวณปากน้ำนี้มาตั้งเป็นชื่อแม่น้ำ

การขุดลัดแม่น้ำ

แผนที่การขุดลัดแม่น้ำเจ้าพระยาทั้งสามครั้งในสมัยอยุธยา เส้นสีน้ำเงินคือแนวแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม เส้นสีเขียวคือแนวคลองลัด

การขุดลัดแม่น้ำเจ้าพระยาในบริเวณกรุงเทพมหานคร ทั้ง 3 ครั้งในสมัยอยุธยา ประกอบด้วยคลองลัดบางกอก พ.ศ. 2065 รัชสมัยสมเด็จพระไชยราชาธิราช, คลองลัดบางกรวย พ.ศ. 2081 รัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ, คลองลัดนนทบุรี พ.ศ. 2179 รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง และในสมัยรัตนโกสินทร์มีการขุดลอกคลองลัดโพธิ์ บริเวณตำบลทรงคะนองและตำบลบางยอ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เพื่อช่วยในการระบายน้ำและผลิตกระแสไฟฟ้า^[]

ลำน้ำสาขา

ด้วยความที่แม่น้ำเจ้าพระยามีความสำคัญเปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ของภาคกลาง ทั้งในด้านการเดินทางและวิถีชีวิต นอกจากจะมีการสร้างสะพานและท่าน้ำจำนวนมากแล้ว ยังมีลำน้ำสาขา คลองธรรมชาติ และคลองขุด ซึ่งเชื่อมโยงแม่น้ำเจ้าพระยากับพื้นที่ภายในให้สามารถติดต่อถึงกันได้ โดยลำน้ำสาขาและคลองมีจำนวนมาก แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้

ต้นน้ำ

ต้นน้ำซึ่งได้ไหลมาลงยังแม่น้ำเจ้าพระยาประกอบด้วย

• แม่น้ำปิง
• แม่น้ำวัง
• แม่น้ำยม
• แม่น้ำน่าน

ลำน้ำสาขาฝั่งขวา

จังหวัดชัยนาท

• แม่น้ำท่าจีน
• แม่น้ำน้อย

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

• คลองบางบาล (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)
• คลองโผงเผง (บางหลวง)
• คลองตะเคียน
• คลองพระยาบรรลือ ออกแม่น้ำท่าจีน

จังหวัดปทุมธานี

จังหวัดนนทบุรี

• คลองพระอุดม
• คลองบางบัวทอง
  • คลองพระพิมล ออกแม่น้ำท่าจีน
• คลองอ้อมนนท์ (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)
  • คลองบางสะแก
  • คลองโยง ออกแม่น้ำท่าจีน
• คลองบางกรวย (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)

กรุงเทพมหานคร

• คลองบางพระครู
• คลองบางพลัด
• คลองบางยี่ขัน
• คลองบางกอกน้อย (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า เดิมชื่อ )^[]
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • คลองผักหนาม แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • คลองบางบำหรุ แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • คลองคูเมืองตะวันตก-คลองบ้านขมิ้น ขุดแยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย ผ่านคลองมอญ ไปบรรจบคลองบางกอกใหญ่
  • คลองวัดทอง แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองชักพระ
  • คลองบางขุนนนท์ แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองวัดทอง
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย บรรจบคลองบางขุนนนท์
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • คลองมหาสวัสดิ์ ขุดแยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย เชื่อมแม่น้ำท่าจีน
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • คลองบางคูเวียง แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกน้อยฝั่งซ้าย
• คลองชักพระ (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งซ้าย
    • คลองบางระมาด แยกจากคลองชักพระฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
  • คลองบ้านไทร แยกจากคลองบางระมาดฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
    • แยกจากคลองบ้านไทรฝั่งซ้าย เชื่อมคลองบางพรม
    • แยกจากคลองบ้านไทรฝั่งซ้าย เชื่อมคลองบางระมาด
    • คลองลัดมะยม แยกจากคลองบ้านไทรฝั่งซ้าย เชื่อมคลองบางเชือกหนัง
    • คลองบัว- แยกจากคลองบ้านไทรฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองมหาสวัสดิ์
  • คลองบางพรม แยกจากคลองชักพระฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งซ้าย
  • (คลองพระจุ้ย) แยกจากคลองชักพระฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองบางน้อย
  • คลองบางเชือกหนัง แยกจากคลองบางน้อยฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
    • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
    • ขุดแยกจากคลองบางเชือกหนังฝั่งซ้าย เชื่อมคลองบางจาก
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • คลองวัดทอง (คลองจักรทอง) แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา ไปบรรจบคลองบางกอกน้อย
  • คลองวัดยาง แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา ไปบรรจบคลองวัดทอง
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา ไปบรรจบคลองวัดยาง
  • แยกจากคลองชักพระฝั่งขวา
• คลองมอญ
• ไปบรรจบคลองมอญ
• คลองบางกอกใหญ่ (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • คลองบางแวก แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • คลองบางจาก แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย เชื่อมคลองทวีวัฒนา
    • แยกจากคลองบางจากฝั่งขวา
    • คลองวัดประดู่ ขุดแยกจากคลองบางจากฝั่งซ้าย ออกคลองภาษีเจริญ
    • คลองบางด้วน แยกจากคลองบางจากฝั่งขวา เชื่อมคลองพระยาราชมนตรี
    • คลองบางหว้า แยกจากคลองบางจากฝั่งซ้าย เชื่อมคลองภาษีเจริญ-คลองด่าน
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • คลองภาษีเจริญ ขุดแยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย เชื่อมแม่น้ำท่าจีน
    • คลองพระยาราชมนตรี เชื่อมคลองบางเชือกหนัง-คลองภาษีเจริญ-คลองสนามชัย
    • คลองทวีวัฒนา เชื่อมคลองบางใหญ่-คลองมหาสวัสดิ์-คลองภาษีเจริญ
  • คลองด่าน -คลองสนามชัย-คลองมหาชัย ขุดแยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย เชื่อมแม่น้ำท่าจีน
    • (เชื่อมคลองสนามชัย-คลองสรรพสามิต)
  • คลองบางสะแก แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองดาวคะนอง
  • คลองบางน้ำชน แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย ไปบรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา
  • คลองสำเหร่ แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย ไปบรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • คลองบางไส้ไก่ แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย ไปบรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา ไปบรรจบคลองวัดอรุณ
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา ไปบรรจบคลองวัดราชสิทธาราม
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองวัดอรุณ
  • แยกจากคลองบางกอกใหญ่ฝั่งขวา
• บรรจบคลองสมเด็จเจ้าพระยา
• คลองสาน
• คลองต้นไทร
• บรรจบคลองบางไส้ไก่
• (คลองโรงปูน)
• คลองบางไส้ไก่
• คลองสำเหร่
• คลองบางน้ำชน
• คลองดาวคะนอง
• คลองบางปะแก้ว
• คลองแจงร้อน

จังหวัดสมุทรปราการ

• คลองสำโรง
• คลองลัดหลวง (บรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา)
• คลองลัดโพธิ์ (บรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา)
• คลองสรรพสามิต-คลองพิทยาลงกรณ์- (เชื่อมแม่น้ำท่าจีน)

ลำน้ำสาขาฝั่งซ้าย

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

• แม่น้ำลพบุรี
• คลองท่อ
• คลองมะขามเรียง
• คลองเปรมประชากร
• คลองประปา

จังหวัดปทุมธานี

• - - คลองบางหลวงเชียงราก (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่า)
• คลองประปา
• คลองเปรมประชากร
• คลองรังสิตประยูรศักดิ์ (ออกแม่น้ำนครนายก)

จังหวัดนนทบุรี

• (คลองบ้านใหม่ตลาดเนื้อ)
• คลองบางพูด
• แม่น้ำลัดเกร็ด
• คลองบางตลาด
• คลองบางตะนาวศรี

กรุงเทพมหานคร

• คลองบางเขน ไปบรรจบคลองบางบัว
  • คลองวัดเสาหิน (คลองบางซ่อน) แยกจากคลองบางเขนฝั่งซ้าย ไปบรรจบคลองบางซ่อน (คลองกระดาษ) และคลองบางโพ
• คลองบางเขนใหม่ ไปบรรจบคลองบางเขน
• คลองซุง
• คลองบางซ่อน (คลองกระดาษ)
• (คลองบ้านญวน)
• (คลองขรัวตาแก่น)
• คลองบางซื่อ ไปบรรจบคลองลาดพร้าว
• คลองสามเสน ไปบรรจบคลองแสนแสบ
• คลองผดุงกรุงเกษม
• คลองบางลำภู คลองมหานาค-คลองแสนแสบ (ออกแม่น้ำบางปะกง)
• คลองรอบกรุง
• คลองคูเมืองเดิม
• คลองสาทร
• (คลองบางโคล่กลาง)
• (คลองบางโคล่นอก)
• คลองช่องนนทรี
• เข้าท่าเรือกรุงเทพ
• คลองพระโขนง-คลองประเวศบุรีรมย์ (ออกแม่น้ำบางปะกง)
  • คลองเตย-คลองหัวลำโพง
• คลองบางจาก
• คลองบางนา

จังหวัดสมุทรปราการ

• คลองสำโรง (ออกแม่น้ำบางปะกง)
• คลองบางนางเกรง (บรรจบแม่น้ำเจ้าพระยา)
• คลองมหาวงษ์ บรรจบคลองสำโรง
• เชื่อมกับคลองชลประทาน (เลียบถนนสุขุมวิท) ไปบรรจบคลองสำโรง

ท่าน้ำ

แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นทางคมนาคมอีกเส้นทางสำหรับคนกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จึงทำให้มีการสร้างท่าน้ำจำนวนมากเพื่อรองรับการขนส่งทางน้ำ โดยท่าน้ำในการเดินเรือโดยสารในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มีดังนี้

ท่าปากเกร็ด ท่านนทบุรี (พิบูลสงคราม 3) ท่าบางศรีเมือง

(บางขุนพรหม) (บางลำพู) ท่ารถไฟ ท่าพรานนก (ศิริราช) ท่าวังหลัง ท่าพระจันทร์ ท่าช้าง ท่าราชวรดิฐ ท่าเตียน (ปากคลองตลาด) ท่าราชวงศ์ ท่าสี่พระยา ท่าไอคอนสยาม

ท่าสาทร ท่าเอเชียทีค ท่าบิ๊กซี ราษฎร์บูรณะ

(วัดบางนานอก) (บางน้ำผึ้ง) (พระประแดง) (ปากน้ำ)

สถานที่สำคัญที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำ

จังหวัดนครสวรรค์

• วัดศรีสวรรค์สังฆาราม

จังหวัดชัยนาท

• เขื่อนเจ้าพระยา
• วัดปากคลองมะขามเฒ่า
• วัดพระบรมธาตุวรวิหาร

จังหวัดสิงห์บุรี

• วัดอัมพวัน (จังหวัดสิงห์บุรี)

จังหวัดอ่างทอง

• วัดไชโยวรวิหาร
• วัดต้นสน (จังหวัดอ่างทอง)
• วัดอ่างทองวรวิหาร
• วัดป่าโมกวรวิหาร
• วัดสระแก้ว
• วัดท่าสุทธาวาส (จังหวัดอ่างทอง)

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

• วัดพนัญเชิงวรวิหาร
• วัดพุทไธศวรรย์
• วัดไชยวัฒนาราม
• พระราชวังบางปะอิน
• วัดกษัตราธิราชวรวิหาร
• วัดสวนหลวงสบสวรรค์
• ป้อมเพชร
• พระตำหนักสิริยาลัย
• หมู่บ้านญี่ปุ่น
• หมู่บ้านโปรตุเกส
• วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร
• บ้านฮอลันดา
• วัดนางกุย
• วัดท่าการ้อง

จังหวัดปทุมธานี

• วัดโบสถ์
• วัดไผ่ล้อม
• พระตำหนักจักรีบงกช
• วัดสิงห์
• วัดสำแล

จังหวัดนนทบุรี

• วัดปรมัยยิกาวาส
• วัดกลางเกร็ด
• เกาะเกร็ด
• กรมชลประทาน
• กรมราชทัณฑ์
• กระทรวงพาณิชย์
• วัดแคนอก
• วัดเฉลิมพระเกียรติวรวิหาร
• วัดเขมาภิรตารามราชวรวิหาร
• การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

กรุงเทพมหานคร

• วัดสร้อยทอง
• สัปปายะสภาสถาน
• วัดวิมุตยาราม
• วังเทเวศร์
• วังบางขุนพรหม
• วัดบางน้ำผึ้งนอก
• วัดปทุมคงคาราชวรวิหาร
• วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร
• สวนใต้สะพานพระราม 8
• สวนสันติชัยปราการ
• โรงพยาบาลศิริราช
• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์
• โรงเรียนราชินี
• หอประชุมกองทัพเรือ
• วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร
• โบสถ์ซางตาครูส
• วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร
• ริเวอร์ซิตี
• เอเชียทีค เดอะริเวอร์ฟรอนต์
• ไอคอนสยาม
• อาสนวิหารอัสสัมชัญ
• โบสถ์กาลหว่าร์
• วัดยานนาวา
• วัดบุคคโล
• วัดราษฎร์บูรณะ
• วัดแก้วฟ้าจุฬามณี
• ใต้สะพานพระราม 9
• ธนาคารกสิกรไทย สาขาสำนักราษฎร์บูรณะ
• ท่าเรือกรุงเทพ

จังหวัดสมุทรปราการ

• ประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์
• วัดพระสมุทรเจดีย์
• ป้อมพระจุลจอมเกล้า
• โรงเรียนนายเรือ

การผลิตน้ำประปา

แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นแหล่งผลิตน้ำประปาสำคัญของการประปาส่วนภูมิภาคในพื้นที่ภาคกลาง ส่วนเขตจังหวัดนนทบุรี กรุงเทพมหานครและจังหวัดสมุทรปราการ รับผิดชอบโดยการประปานครหลวง โดยมีสถานีสูบน้ำดิบสำแล ตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านกระแชง อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี

การใช้เส้นทางทางน้ำในการพระราชพิธีทางชลมารค

ในช่วงเดือนตุลาคมถึงธันวาคม พ.ศ. 2562 กรมเจ้าท่าได้ประกาศกำหนดควบคุมการจราจรทางน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาเพื่อการซ้อมรูปขบวนเรือพระราชพิธี ในการเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนครโดยกระบวนพยุหยาตราชลมารค เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562

สัตว์น้ำหายากที่พบ

• วาฬบรูด้า
• ปลาทรงเครื่อง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Epalzeorhynchos bicolor อยู่ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) มีรูปร่างคล้ายปลากา (Labeo chrysophekadion) ซึ่งเป็นปลาในวงศ์เดียวกัน แต่มีรูปร่างที่เพรียวยาว มีขนาดเล็กกว่ามาก สีลำตัวสีแดงอ่อน ครีบหางสีแดงเข้ม มีขนาดโตเต็มที่ไม่เกิน 12 เซนติเมตร และยังเป็นปลาน้ำจืดเฉพาะถิ่นของไทย และพบได้ในแม่น้ำเจ้าพระยาตอนบนเท่านั้น

ดูเพิ่ม

• รายชื่อจุดข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา
• ปลาที่พบในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา
• รายชื่อแม่น้ำในประเทศไทย

อ้างอิง

1. สถานที่ท่องเที่ยวแนะนำ
2. สุจิตต์ วงษ์เทศ. "แม่น้ำเจ้าพระยา ได้ชื่อ "เจ้าพระยา" จากเทวรูป พบที่คลองสำโรง สมุทรปราการ". มติชน.
3. การบันทึกน่าจะคลาดเคลื่อน เพราะในปีนั้น สมเด็จพระไชยราชาธิราชยังไม่ขึ้นครองราชย์
4. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-05. สืบค้นเมื่อ 2019-08-05.
5. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-08-05. สืบค้นเมื่อ 2019-08-05.
6. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-07-21. สืบค้นเมื่อ 2019-08-05.
7. เขื่อนเจ้าพระยา
8. “ดร.ธรณ์” ฝากคนกรุงเทพฯ รักษาภาพ “วาฬบรูด้า” โผล่แม่น้ำเจ้าพระยา ด้วยการลดใช้ถุงพลาสติก
9. “ปลาทรงเครื่อง” ไม่ใช่อาหาร แต่เป็นปลาสวยงามสัญชาติไทย

• จารุภัทร วิมุตเศรษฐ์. สะพานข้ามเจ้าพระยา. กรุงเทพมหานคร. 2553.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ แม่น้ำเจ้าพระยา