คลองมหาสว สด หร อ คลองช ยพฤกษ เป นคลองท เร มต นจากคลองล ดบางกรวยหร อคลองบางกอกน อย ใกล ว ดช ยพฤกษมาลา ไหลผ านเป นเส นแบ

คลองมหาสวัสดิ์ หรือ คลองชัยพฤกษ์ เป็นคลองที่เริ่มต้นจากคลองลัดบางกรวยหรือคลองบางกอกน้อย ใกล้วัดชัยพฤกษมาลา ไหลผ่านเป็นเส้นแบ่งเขตระหว่างอำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี กับเขตตลิ่งชันและเขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร ผ่านอำเภอพุทธมณฑล ไปออกแม่น้ำท่าจีนที่ตำบลงิ้วราย อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม รวมความยาว 28 กิโลเมตร

ประวัติ

คลองสายนี้เริ่มขุดตั้งแต่วันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2402 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อย่นระยะทางไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ หลังจากที่ทรงให้ขุดคลองเจดีย์บูชาจากแม่น้ำนครชัยศรีไปจนถึงองค์พระปฐมเจดีย์ พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) และ เป็นแม่กองจ้างชาวจีนขุด แล้วเสร็จเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2403 ถือเป็นคลองที่มีความกว้างที่สุดในสมัยนั้น คือ กว้าง 7 วาหรือ 14 เมตร ใช้เงินทั้งสิ้น 1,101 ชั่ง 10 ตำลึง เป็นเงินพระคลังมหาสมบัติ 100 ชั่ง เงินบริจาคเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ 1 ชั่ง 10 ตำลึง อีก 1,000 เป็นเงินของท้าวเทพอากร (เงิน) ที่ถูกริบเข้าพระคลังมหาสมบัติ

เมื่อขุดคลองเสร็จนั้น รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาทิพากรวงศ์จับจองที่ดินว่างเปล่าสองฝั่งคลอง ชุมชนแรก ๆ ที่เข้ามาอยู่ได้แก่ชาวบ้านที่ย้ายมาจากริมแม่น้ำนครชัยศรี บริเวณดอนหวาย ดาวคะนอง บางเตย และชาวจีนที่มาขุดคลอง เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ยังได้ให้สร้างศาลาสำหรับประชาชนพักเป็นระยะไปตามริมคลองทุก 100 เส้น เป็นศาลาเขียนตำรายารักษาโรคต่าง ๆ ติดไว้เป็นการกุศล ต่อมาเรียกกันว่า “ศาลายา” คือศาลาที่ 1–4 และ 6–7 ศาลาที่ 7 เรียกกันว่าศาลาดิน กับศาลาที่ 5 สร้างในการกุศลปลงศพคนของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ เรียกกันว่า “ศาลาทำศพ” ปัจจุบันกลายเป็น “ศาลาธรรมสพน์” และเป็นชื่อแขวงกับสถานีรถไฟในเขตทวีวัฒนาของกรุงเทพมหานคร คลองมหาสวัสดิ์ยังมีประตูน้ำที่กรมชลประทานสร้างไว้ 2 ประตู คือประตูน้ำมหาสวัสดิ์ ด้านแม่น้ำท่าจีน และประตูน้ำฉิมพลี ด้านแม่น้ำเจ้าพระยา ปัจจุบันคลองสายนี้ยังคงเป็นเส้นทางสัญจรของชาวบ้านและเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญในเชิงการเกษตร วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของผู้คนในท้องถิ่น

สถานที่

อ้างอิง

"แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร คลองมหาสวัสดิ์" โดยพนิดา อภิรามเมธา 2010-09-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนนิตยสาร Librarianmagazine ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๔ กันยายน ๒๕๕๓
"พุทธมณฑณจัดโครงการล่องเรือชมวิถีริมคลองมหาสวัสดิ์ ครบรอบ 152 ปี" 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนโดย ASTVผู้จัดการออนไลน์ 30 พฤษภาคม 2555 13:03 น.
คลองมหาสวัสดิ์ 2010-06-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนกองกายภาพและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยมหิดล ปัญญาของแผ่นดิน 5 ตุลาคม พ.ศ. 2552
"วิถีชุมชนคลองมหาสวัสดิ์ จ.นครปฐม" 2020-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย manus 5 มีนาคม 2556
"ศาลายา และศาลาธรรมสพน์" ท่องเที่ยวเชิงเกษตร ที่คลองมหาสวัสดิ์

แหล่งข้อมูลอื่น

"ล่อง“คลองมหาสวัสดิ์” สัมผัสเสน่ห์วิถีชุมชน"^[] โดย ASTVผู้จัดการออนไลน์ 4 กุมภาพันธ์ 2552 17:50 น.

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ คลองมหาสวัสดิ์
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°49′00″N 100°14′00″E / 13.816667°N 100.233333°E / 13.816667; 100.233333

[1] "แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร คลองมหาสวัสดิ์" โดยพนิดา อภิรามเมธา 2010-09-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนนิตยสาร Librarianmagazine ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๔ กันยายน ๒๕๕๓

[2] "พุทธมณฑณจัดโครงการล่องเรือชมวิถีริมคลองมหาสวัสดิ์ ครบรอบ 152 ปี" 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนโดย ASTVผู้จัดการออนไลน์ 30 พฤษภาคม 2555 13:03 น.

[3] คลองมหาสวัสดิ์ 2010-06-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนกองกายภาพและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยมหิดล ปัญญาของแผ่นดิน 5 ตุลาคม พ.ศ. 2552

[4] "วิถีชุมชนคลองมหาสวัสดิ์ จ.นครปฐม" 2020-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย manus 5 มีนาคม 2556

[5] "ศาลายา และศาลาธรรมสพน์" ท่องเที่ยวเชิงเกษตร ที่คลองมหาสวัสดิ์