คลองบางระมาด

คลองบางระมาด เป็นคลองในท้องที่เขตตลิ่งชันและเขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร

คลองบางระมาด ช่วงถนนพุทธมณฑล สาย 2

บางระมาด หมายถึง บางแรด อาจเป็นหลักแหล่งของแรด (ระมาด เป็นภาษาเขมร แปลว่า แรด) อย่างไรก็ดีสุจิตต์ วงษ์เทศระบุว่าอาจมีความหมายอื่นแต่ก็ยังไม่ทราบแน่ชัด ชุมชนบริเวณบางระมาดคงเป็นชุมชนตั้งแต่ราวอยุธยาตอนต้น ใน กำสรวลสมุทร (พ.ศ. 2025–2034) มีกล่าวถึงบางระมาดว่า

กล้วยอ้อยเหลืออ่านอ้าง		ผักนาง
จรหลาดเล็กคนหนา		ฝั่งเฝ้า

เยียมาลุดลบาง		ระมาด
ถนัดระมาดเต้นเต้า		ไต่เฉนียน ฯ

บริเวณนี้ในอดีตเป็นย่านสวนผลไม้ มีทั้งกล้วย อ้อย มะม่วง ขนุน มะปราง มะพร้าว และหมาก เป็นต้น ผู้คนนำผลไม้และขนมมาแลกเปลี่ยนกัน

ยังคงเป็นย่านผลไม้สืบต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อราว พ.ศ. 2500 ผลไม้ที่มีชื่อเสียงเช่น ทุเรียน มังคุด มะไฟ ละมุด มะม่วง ส้มและมะพร้าว ทุเรียนที่มีชื่อเสียงได้แก่ พันธุ์ก้านยาว อีลวง และจอกลอย ส่วนส้มเขียวหวานเป็นแหล่งแพร่กิ่งพันธุ์ไปปลูกที่อื่น แต่เดิมเคยมีตลาดน้ำอยู่ปากคลองบางระมาด แต่ก็ยกเลิกไป

ปัจจุบันมีชุมชนเก่าแก่คือชุมชนเกาะศาลเจ้าตั้งอยู่ระหว่างคลองบางระมาดและคลองบ้านไทร มีศาลเจ้าพ่อจุ้ยและเจ้าพ่อกุมกรรณซึ่งเชื่อว่าเป็นเทพเจ้าที่สถิตอยู่บริเวณคลองบางระมาด ภายในศาลยังปรากฏศีรษะจระเข้ ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าคุ้งน้ำแห่งนี้เป็นที่อาศัยของจระเข้ใหญ่ อันเป็นพาหนะของเจ้าพ่อจุ้ย ทั้งยังมีเรื่องเล่าว่าบริเวณใต้ต้นมะพลับใกล้กับศาลเจ้ามีถ้ำจระเข้อยู่

อ้างอิง

1. สุจิตต์ วงษ์เทศ. "ชุมชนเมืองเก่าสุด ก่อนมีเมืองบางกอก". มติชน.
2. สุภาภรณ์ จินดามณีโรจน์. "ย่านตลิ่งชัน : ประวัติศาสตร์ พัฒนาการ และการเปลี่ยนแปลง" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
3. ""เกาะศาลเจ้า" เที่ยวชุมชนกลางคลองในบรรยากาศสุดชิลของกรุงเทพฯ". ผู้จัดการออนไลน์.
4. ณัฐวิทย์ พิมพ์ทอง. "ท่องเที่ยวเชิงวิถีท้องถิ่นริมคลองบางระมาด". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์.^[]