จอมพล จอมพลเรือ สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช (11 มกราคม พ.ศ. 2403 - 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471) เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี เป็นพระโสทรานุชาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ | |
---|---|
เจ้าฟ้าชั้นพิเศษ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | |
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม | |
ดำรงตำแหน่ง | 8 สิงหาคม พ.ศ. 2444 - 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 |
รัชสมัย | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ก่อนหน้า | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม |
ถัดไป | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช |
ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ | |
ดำรงตำแหน่ง | 1 เมษายน พ.ศ. 2435 – 16 มีนาคม พ.ศ. 2439 1 เมษายน พ.ศ. 2442 – 8 สิงหาคม พ.ศ. 2444 |
ถัดไป | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช |
ประสูติ | 11 มกราคม พ.ศ. 2403 พระบรมมหาราชวัง ประเทศสยาม |
ทิวงคต | 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471 (68 ปี) วังบูรพาภิรมย์ ประเทศสยาม |
หม่อม | หม่อมเลี่ยม ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมสุ่น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมลับ ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมเยี่ยม ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมย้อย ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา |
พระบุตร | 14 พระองค์ |
ราชสกุล | ภาณุพันธุ์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี |
ลายพระอภิไธย |
สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ชาววังมักเอ่ยพระนามอย่างลำลองว่า "สมเด็จพระราชปิตุลาฯ" ส่วนชาวบ้านมักออกพระนามว่า "สมเด็จวังบูรพา" เพราะทรงมีวังชื่อว่า "วังบูรพาภิรมย์" ซึ่งก็คือตำแหน่งที่เป็นย่านวังบูรพาในปัจจุบัน ตามพระประวัตินั้น ทรงเป็นจอมพลในรัชกาลที่ 7 ที่ทหารรักมาก เล่ากันมาว่าพวกทหารมักจะแบกพระองค์ท่านขึ้นบนบ่าแห่แหนในวาระที่มีการฉลองต่าง ๆ เช่น ฉลองคล้ายวันประสูติ เป็นต้น
เป็นผู้ให้กำเนิดกิจการไปรษณีย์ในประเทศไทย เป็นต้น
พระประวัติ
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระองค์ประสูติเมื่อวันพุธ เดือนยี่ แรม 4 ค่ำ ปีมะแม เอกศก จุลศักราช 1221 ตรงกับวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2403 ณ พระตำหนักที่ประทับเดิมของสมเด็จพระศรีสุลาลัย ภายในพระบรมมหาราชวัง สมเด็จพระชนกนาถทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดการสมโภชขึ้นเมื่อพระชันษาได้ 3 วัน และสมโภชเดือน ตามลำดับ ณ พระตำหนักที่ประสูติ
พระองค์มีพระโสทรเชษฐาและพระโสทรเชษฐภคินีรวม 3 พระองค์ ได้แก่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์
เมื่อปี พ.ศ.2404 ขณะพระชันษาได้ 1 ปี พระมารดาเสด็จสวรรคต ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2411 พระบิดาเสด็จสวรรคตขณะพระชันษาได้ 8 ปี พระองค์เป็นผู้โปรยข้าวตอกในกระบวนแห่พระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโดยมีสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์เป็นผู้โยง
เมื่อปี พ.ศ.2411 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการแห่รับพระสุพรรณบัฏเป็น สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ และโปรดเกล้าฯ ให้มีพระราชพิธีโสกันต์ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เมื่อพระองค์มีพระชันษาได้ 13 ปี หลังจากนั้น พระองค์ผนวชเป็นสามเณร ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เป็นพระอุปัชฌาย์ แล้วเสด็จออกไปประทับ ณ พระตำหนักปั้นหยา วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ซึ่งเป็นพระตำหนักที่ประทับเดิมของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครั้งที่พระองค์ออกผนวช เมื่อครบพรรษาจึงลาผนวช
การศึกษา
พระองค์ทรงเริ่มต้นการศึกษาเล่าเรียนในสำนักของครูผู้หญิงแล้วทรงเริ่มศึกษาด้วยพระองค์เองเรื่อยมา หลังจากนั้นจึงทรงเล่าเรียนหนังสือขอมและบาลีที่สำนักพระยาปริยัตติธรรมธาดา (เปี่ยม) เมื่อผนวชเป็นสามเณร พระองค์ทรงวิชาทางพุทธศาสตร์ในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร
หลังจากนั้น พระองค์ทรงศึกษาวิชาการทหารในสำนักกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ตั้งแต่ พ.ศ. 2415 และทรงศึกษาวิชาภาษาอังกฤษในสำนักของมิสเตอร์ เอฟ.ยี. แปตเตอร์ซัน ที่โรงเรียนทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ซึ่งตั้งอยู่บริเวณริมประตูพิมานไชยศรีชั้นนอกภายในพระบรมมหาราชวัง และทรงเรียนวิชาภาษาไทยเพิ่มเติมจากสำนักพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) รวมทั้งศึกษาแบบอย่างราชการพระราชประเพณีในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์
การรับราชการ
พระองค์ทรงได้รับการโปรดเกล้าฯ รับราชการทหารครั้งแรกในตำแหน่งนายทหารพิเศษแต่งเครื่องยศชั้นนายร้อยโท กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินประพาสสิงคโปร์ (ครั้งที่ 2) และพม่าส่วนของอังกฤษตลอดประเทศอินเดีย รวมทั้งหัวเมืองขึ้นของกรุงสยามตามชายทะเลฝั่งตะวันตกของแหลมมลายู ต่อมาในปี พ.ศ. 2431 ได้รับพระราชทายศเป็น นายพลเอก
ทรงดำรงตำแหน่งสำคัญเช่น รัฐมนตรี และองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว องคมนตรีและนายกองเอกในกองเสือป่า ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เสนาบดีกระทรวงกลาโหม จเรทัพบก จเรทหารทั่วไป ผู้บัญชาการกรมทหารเรือ อธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข เป็นต้น
พระกรณียกิจ
หนังสือค๊อตข่าวราชการ
สมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ทรงประทับอยู่ ณ ตำหนักหอนิเพทพิทยาคม ริมประตูศรีสุนทร ในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งเป็นสถานที่ที่ทรงศึกษาภาษาอังกฤษร่วมกับเจ้านายที่เป็นพระเจ้าน้องยาเธอพระองค์อื่น ๆ เมื่อยังทรงพระเยาว์ ต่อมาแม้การสอนภาษาอังกฤษที่นั่นจะยกเลิกไป แต่เจ้านายก็ยังเสด็จไปชุมนุมกันที่ตำหนักหอนิเพทพิทยาคม
สมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ได้ทรงชักชวนพระเจ้าน้องยาเธอบางพระองค์ ช่วยกันจดข่าวในพระราชสำนักแต่ละวันมาพิมพ์เผยแพร่เป็นหนังสือพิมพ์ข่าวรายวัน เจ้านายที่ทรงร่วมจดข่าวในครั้งเริ่มแรกมี 6 พระองค์ คือ พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษฎาภินิหาร พระองค์เจ้าเกษมสันต์โสภาคย์ พระองค์เจ้าทองแถมถวัลยวงศ์ พระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์ พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติ หนังสือข่าวเล่มแรกพิมพ์ออกเผยแพร่เมื่อวันอาทิตย์ ที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2418 ใช้ชื่อภาษาอังกฤษว่า "COURT" ซึ่งแปลว่า พระราชสำนัก ต่อมาใน พ.ศ. 2419 จึงใช้ชื่อภาษาไทยว่า ข่าวราชการ ในเวลาต่อมาจึงเรียกว่า หนังสือค๊อตข่าวราชการ
สมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ทรงดำริให้มีคนเดินส่งหนังสือแก่ผู้รับหนังสือทุก ๆ คน ทุก ๆ เช้า โดยคิดเงินค่าสมาชิก และเมื่อคนส่งหนังสือไปส่งหนังสือที่บ้านสมาชิกผู้ใดแล้ว ผู้นั้นจะฝากจดหมายส่งถึงสมาชิกผู้หนึ่งผู้ใดก็ได้ โดยจะต้องซื้อแสตมป์ปิดจดหมายของตนที่จะฝากไปส่งและลงชื่อของตนเองทับแสตมป์แทนตราเพื่อให้เป็นแสตมป์ที่จะนำไปใช้อีกไม่ได้ แสตมป์นั้นทำเป็นพระรูปเหมือนอย่างที่พิมพ์ไว้ข้างหน้าหนังสือ COURT ขายดวงละอัฐและให้ซื้อได้จากโรงพิมพ์หนังสือข่าวราชการ ราคาค่าจ้างส่งจดหมายมีอัตราต่างกัน ถ้าอยู่ในคูพระนครชั้นใน ติดแสตมป์หนึ่งอัฐ ถ้านอกคูพระนครออกไป ผู้ส่งต้องติดแสตมป์ 2 อัฐ
กิจการไปรษณีย์
การจัดส่ง หนังสือ COURT และ หนังสือข่าวราชการ ของคนส่งหนังสือที่ทำหน้าที่รับส่งจดหมายระหว่างสมาชิกด้วย นับเป็นจุดเริ่มของการมี บุรุษไปรษณีย์ และการใช้แสตมป์ติดบนจดหมายที่สมาชิกของหนังสือ COURT และหนังสือข่าวราชการส่งถึงกัน จึงเป็นจุดเริ่มของการไปรษณีย์ขึ้นในประเทศไทย เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชประสงค์ให้มีการไปรษณีย์และโทรเลขขึ้นในประเทศไทย ทรงเห็นว่าสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช มีพระทัยใส่ในเรื่องการไปรษณีย์ จึงมีพระราชดำรัสสั่งให้สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ตั้งกรมไปรษณีย์ และกรมโทรเลข ขึ้นเมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 ทรงได้รับตำแหน่งอธิบดีกรมไปรษณีย์ และกรมโทรเลข เป็นพระองค์แรกของประเทศไทย ต่อมาในปี พ.ศ. 2441 ทั้ง 2 กรมนี้ได้รวมเป็นกรมเดียวกัน มีชื่อใหม่ว่า กรมไปรษณีย์โทรเลข
การทิวงคต
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ประชวรพระโรคพระอันตะอักเสบมาหลายวัน จนเสด็จทิวงคตในวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471 เวลา 18.27 น. ณ ตำหนักวังบูรพาภิรมย์ สิริพระชันษา 68 ปี 153 วัน วันต่อมาเวลา 17.10 น. พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ เจ้าพนักงานเชิญประกอบพระโกศทองรองทรงบนแว่นฟ้าสามชั้น แวดล้อมด้วยเครื่องสูง 5 ชั้น 10 องค์ ชุมสาย 4 แถว แล้วทรงทอดผ้าไตร 40 พับ พระสงฆ์มีพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ทรงเป็นประธาน สวดสดับปกรณ์ ถวายอนุโมทนา แล้วเสด็จฯ กลับมีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2472 ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง
พระโอรสและพระธิดา
สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เป็นต้น เสกสมรสกับหม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุนนาค) ธิดาเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) โดยได้รับการยกย่องให้เป็นสะใภ้หลวง และมีหม่อมอีก 6 คน ได้แก่
- หม่อมเลี่ยม (สกุลเดิม ศุภสุทธิ์) ธิดาหลวงศุภมาตรา (สะอาด ศุภสุทธิ์)
- หม่อมสุ่น (สกุลเดิม ปักษีวงศา)
- หม่อมลับ (สกุลเดิม จาติกรัตน์) ธิดาพระมหาสงคราม (เอี่ยม จาติกรัตน์)
- หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม ยงใจยุทธ) ธิดานายกองนา (ทองดำ ยงใจยุทธ)
- หม่อมเยี่ยม (สกุลเดิม ณ บางช้าง) ธิดาหลวงมหาดไทย (แสง ณ บางช้าง)
- หม่อมย้อย (สกุลเดิม โกมารกุล ณ นคร) ธิดาพระยาศรีสรราชภักดี (หนูเล็ก โกมารกุล ณ นคร)
มีพระโอรส 8 พระองค์ กับ 1 องค์ และมีพระธิดา 3 พระองค์ กับ 3 องค์ รวม 15 พระองค์/องค์ ได้แก่
ลำดับ | พระรูปและพระนาม | เพศ | พระมารดา | ประสูติ | สิ้นพระชนม์ | พระชันษา | คู่สมรส |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยสัมพันธ์ | ญ. | หม่อมเลี่ยม | 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2428 | 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2451 | 23 ปี 19 วัน | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ |
2 | พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช | ช. | หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 7 กันยายน พ.ศ. 2428 | 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2477 | 48 ปี 318 วัน |
|
3 | พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์วัฒนเดช | ช. | หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 7 มีนาคม พ.ศ. 2433 | 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2451 | 18 ปี 59 วัน | |
4 | หม่อมเจ้า | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2434 | 1 ธันวาคม พ.ศ. 2434 | 0 ปี 14 วัน | |
5 | พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล | ญ. | หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 10 มีนาคม พ.ศ. 2436 | 23 มกราคม พ.ศ. 2500 | 63 ปี 319 วัน | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ |
6 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุริยนเยี่ยมพยับ | ช. | หม่อมสุ่น | 14 กันยายน พ.ศ. 2437 | 19 กันยายน พ.ศ. 2455 | 18 ปี 5 วัน | |
7 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพัลลัภดนัย | ช. | หม่อมลับ | 16 กันยายน พ.ศ. 2442 | 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2444 | 1 ปี 290 วัน | |
8 | หม่อมเจ้าแดง | ช. | ไม่มีข้อมูล | 23 เมษายน พ.ศ. 2447 | 23 เมษายน พ.ศ. 2447 | 0 ปี 0 วัน | |
9 | หม่อมเจ้าไข่มุก | ญ. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 23 เมษายน พ.ศ. 2447 | 29 ธันวาคม พ.ศ. 2447 | 0 ปี 250 วัน | |
10 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา | ญ. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450 | 14 มิถุนายน พ.ศ. 2522 | 71 ปี 324 วัน | หม่อมเจ้าธานีเสิกสงัด ชุมพล |
11 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภัสสรวงศ์ | ช. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 20 มิถุนายน พ.ศ. 2452 | 24 ตุลาคม พ.ศ. 2525 | 73 ปี 126 วัน |
|
12 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช | ช. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2457 | 23 ธันวาคม พ.ศ. 2528 | 71 ปี 161 วัน |
|
13 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านรเศรษฐสุริยลักษณ์ | ช. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 9 ธันวาคม พ.ศ. 2458 | 22 มีนาคม พ.ศ. 2497 | 38 ปี 103 วัน | |
14 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต | ช. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 4 กันยายน พ.ศ. 2460 | 12 กันยายน พ.ศ. 2485 | 25 ปี 8 วัน | มณี สิริวรสาร (สกุลเดิม บุนนาค) |
15 | หม่อมเจ้าเล็ก | ญ. | หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | 5 กันยายน พ.ศ. 2461 | 11 กันยายน พ.ศ. 2461 | 0 ปี 6 วัน |
พระเกียรติยศ
ธรรมเนียมพระยศของ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | |
---|---|
ธงประจำพระอิสริยยศ | |
ตราประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พะย่ะค่ะ/เพคะ |
พระอิสริยยศ
- 13 มกราคม พ.ศ. 2402 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 : สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์
- 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 4 สิงหาคม พ.ศ. 2413 : สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์
- 4 สิงหาคม พ.ศ. 2413 - 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2424 : สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ดำรงราชอิศริยาธิบดีศรีวิสุทธ มหามงกุฎพงษวโรภยาภิชาติ ราชโสทรานุชาธิบดินทร์ ทิพยศิรินทรพิพัฒน์ สุขุมาลรัตนราชกุมาร กรมหมื่นภาณุพันธุวงศ์วรเดช
- 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2424 - 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2428 : สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ดำรงราชอิศริยาธิบดีศรีวิสุทธ มหามงกุฎพงษวโรภยาภิชาติ ราชโสทรานุชาธิบดินทร์ ทิพยศิรินทรพิพัฒน์ สุขุมาลรัตนราชนรินทรานุชาธิบดี กรมหลวงภาณุพันธุวงศ์วรเดช
- 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2428 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช พิเศษขัติยศักดิ อรรคอุดมชาติ บรมนราธิราชโสทรานุชาธิบดี สุจริตจารีราชการัณย์ มหันตมหาอุสาหพิริยพหลดลประสิทธิ อเนกพิธคุณากร สุนทรธรรมพิทักษ์ อรรคมโหฬารอัธยาไศรย ศรีรัตนไตรยสรณธาดา อดุลยเดชานุภาพบพิตร
- 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช
- 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 14 มีนาคม พ.ศ. 2468 : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช พิเศษขัตติยศักดิ์อัครอุดมชาติ ปรมินทรมหาราชโสทรานุชาธิเบนทร์ ปรเมนทรมหาวชิราวุธราชปิตุลา มหันตมหาอุสาห พิริยพหลดลประสิทธิ สุจริตจารีราชการัณย์ สุรพลขันธ์คณาภรณ์ สุนทรธรรมพิทักษ์ อัครมโหฬารัธยาศัย ศรีรัตนตรัยสรณธาดา อดุลยเดชานุภาพพิลาศ ธรรมิกนาถบพิตร
- 15 มีนาคม พ.ศ. 2468 - 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471 : สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
จอมพล สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย
- พ.ศ. 2425 – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า) (ดาราประดับเพชร พ.ศ. 2463)
- พ.ศ. 2412 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.) (ดาราประดับเพชร)
- พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2461 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 1 เสนางคะบดี (ส.ร.)
- พ.ศ. 2456 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
- พ.ศ. 2463 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2436 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))
- พ.ศ. 2436 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการในพระองค์ (ร.ด.ม.(พ))
- พ.ศ. 2436 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
- พ.ศ. 2441 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
- พ.ศ. 2469 – เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)
- พ.ศ. 2444 – เหรียญบุษปมาลา (ร.บ.ม.)
- พ.ศ. 2447 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2 (ม.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2444 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 1 (จ.ป.ร.1)
- พ.ศ. 2453 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)
- พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 1 (ป.ป.ร.1)
- พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
- พ.ศ. 2441 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
- พ.ศ. 2441 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
- พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
- พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
- พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
- พ.ศ. 2450 – เข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป (เข็มทอง)
- พ.ศ. 2452 – เข็มพระชนมายุสมมงคล ชั้นที่ 1 (ทองคำลงยาราชาวดี)
- พ.ศ. 2454 – เข็มไอยราพต
- พ.ศ. 2456 – เข็มพระบรมรูป ชั้นที่ 1 (ประดับเพชร)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
- ออสเตรีย-ฮังการี:
- พ.ศ. 2416 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎสิงโต ชั้นที่ 1
- โปรตุเกส:
- พ.ศ. 2421 – เครื่องเสนาอิสริยาภรณ์แห่งพระคริสต์ ชั้นที่ 1
- สเปน:
- พ.ศ. 2422 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อิซเบลลาชาวคาทอลิก ชั้นที่ 1
- อิตาลี:
- พ.ศ. 2424 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎอิตาลี ชั้นที่ 1
- พ.ศ. 2438 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญมอริสและลาซารัส ชั้นที่ 1
- ฮาวาย:
- พ.ศ. 2424 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์คาลาคาอัว ชั้นที่ 1
- ญี่ปุ่น:
- พ.ศ. 2433 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อาทิตย์อุทัย ขั้นสูงสุดประดับดอกคิริ
- รัสเซีย:
- พ.ศ. 2434 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นกอินทรีขาว ชั้นที่ 1
- ปรัสเซีย:
- พ.ศ. 2439 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นกอินทรีแดง ชั้นที่ 1
- เบราน์ชไวค์:
- พ.ศ. 2452 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตไฮน์ริช ชั้นที่ 1
- ฝรั่งเศส:
- พ.ศ. 2464 – เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นที่ 1
พระสมัญญา
- พระบิดาแห่งการไปรษณีย์ไทย
พระยศ
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | |
---|---|
รับใช้ | ไทย |
แผนก/ | กองทัพบกสยาม กองทัพเรือสยาม กองเสือป่า |
ชั้นยศ | จอมพล จอมพลเรือ นายกองเอก |
พระยศทหาร
- นายร้อยโท
- นายพันโทในกรมทหารล้อมวัง ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
- นายพลเอก
- 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453: จอมพล
- 30 ธันวาคม พ.ศ. 2456: จอมพลเรือ
พระยศเสือป่า
- นายกองเอก
- นายกองตรี
ในวัฒนธรรมสมัยนิยม
มีนักแสดงผู้รับบท สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ได้แก่
- สมภพ เบญจาธิกุล จากภาพยนตร์เรื่อง โหมโรง (2547)
ราชตระกูล
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
- พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งตำแหน่งจเรทัพบกและเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ
- ตั้งตำแหน่ง ตามพระราชบัญญัติกรมยุทธนาธิการ
- "ตำแหน่งนายทหารสัญญาบัตร กรมยุทธนาธิการ ในรัตนโกสินทร์ศก ๑๑๑" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-12-09. สืบค้นเมื่อ 2020-04-13.
- พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ
- "ประกาศกรมราชเลขานุการ เรื่อง พระราชทานนามสกุล สำหรับสืบเชื้อพระวงศ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 32 (0 ง): 136. 18 เมษายน 2458. สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ราชสกุลวงศ์, หน้า 65
- ได้รับพระราชทายศเป็น นายพลเอก
- ดำรงตำแหน่งคณะกรรมการกฤษฎีกา (ประเทศไทย)
- แต่งตั้งองคมนตรี
- ได้รับพระราชทานนายกองเอกในกองเสือป่า
- ได้รับพระราชทานนายกองเอกในกองเสือป่า
- "พระราชดำรัสทรงตั้งอภิรัฐมนตรีสภา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ง): 2618. 28 พฤศจิกายน 2468. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-16. สืบค้นเมื่อ 8 มีนาคม 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - แต่งตั้งองคมนตรี
- ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมจเรทัพบก
- ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมจเรทหารทั่วไป
- ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมจเรทหารทั่วไป
- ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกรมทหารเรือ
- "ข่าวทิวงคต สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 45 (ง): 957–958. 17 มิถุนายน 2471. สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ราชกิจจานุเบกษา, การพระเมรุท้องสนามหลวง พระราชทานเพลิงพระศพ จอมพลสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช, เล่ม 46, ตอน ง, 16 มิถุนายน พ.ศ. 2472, หน้า 793
- ชมรมสายสกุลบุนนาค[]
- หม่อมราชวงศ์มาลินี จักรพันธุ์. ต้นกำเนิดที่เกิดเหตุ... เจ้าชายดาราทอง. กรุงเทพฯ : มติชน, 2546. 376 หน้า. ISBN
- สัจธรรม. อาทิตย์อุไทย. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มจี. 2551, หน้า 132
- นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
- ราชกิจจานุเบกษา. [1], เล่ม 51, ตอน 0ง, 26 สิงหาคม พ.ศ. 2477, หน้า 1606
- ราชกิจจานุเบกษา. [2], เล่ม 25, ตอน 17, 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2451, หน้า 499
- ประวัติศาสตร์การสถาปนาพระยศเจ้านายสมัย ร.5-ร.9 พ.ศ. 2413
- ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศเลื่อนกรม, เล่ม ๑, ตอน ๕๘, ๒๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๒๗, หน้า ๕๐๗
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนแลกรมแลเจ้าพระยา เก็บถาวร 2011-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 28, 11 พฤศจิกายน ร.ศ.130, หน้า 1719-1721
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาพระอิสริยยศเฉลิมพระอภิธัยและเลื่อนกรมพระราชวงศ์, เล่ม 42, 21 มีนาคม พ.ศ. 2468, หน้า 376-377
- ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา ตำนานเครื่องราชอิศริยาภรณ์สยาม, พระนคร, โสภณพิพรรฒนากร, 2468
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์ มหาจักรีบรมราชวงศ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๔๕๑, ๑๖ มกราคม ๒๔๖๓
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าแลฝ่ายใน, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๕๐๑, ๒๕ พฤศจิกายน ๑๑๙
- ราชกิจจานุเบกษา, สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระภาณุพันธุวงษ์วรเดช ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลตรงกับวันประสูติกาล เก็บถาวร 2022-11-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๕๗, ๑๖ มกราคม ๑๒๘
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ตรารัตนวราภรณ์ เก็บถาวร 2022-11-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๖๔๘, ๑๖ มิถุนายน ๑๓๑
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ อันมีศักดิ์รามาธิบดี เก็บถาวร 2022-11-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๘๑, ๒๘ กรกฎาคม ๒๔๖๑
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖๒, ๓๐ พฤศจิกายน ๒๔๕๖
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-10-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๖๑๘, ๓๐ มกราคม ๒๔๖๓
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๓๗ หน้า ๔๐๔, ๑๐ ธันวาคม ๑๑๒
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2020-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๔๑ หน้า ๔๕๔, ๗ มกราคม ๑๑๒
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๑๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๒๘๑, ๒๕ กันยายน ๑๑๗
- ราชกิจจานุเบกษา, ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน เก็บถาวร 2022-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๓๘, ๒ พฤษภาคม ๒๔๖๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญบุษปมาลา, เล่ม ๑๘ ตอนที่ ๔๓ หน้า ๘๔๐, ๒๖ มกราคม ๑๒๐
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๕๖๔, ๖ พฤศจิกายน ๑๒๓
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายหน้า และฝ่ายใน เก็บถาวร 2015-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๘ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๘๗๕, ๑๖ กุมภาพันธ์ ๑๒๐
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เก็บถาวร 2022-06-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๐๙, ๑๑ มกราคม ๑๒๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายหน้า เก็บถาวร 2022-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๑๒๐, ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชินี, เล่ม ๑๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๒๘๓, ๒๕ กันยายน ๑๑๗
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๘๘๕, ๒๘ พฤศจิกายน ๑๒๖
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล เก็บถาวร 2022-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๓๐, ๖ มีนาคม ๑๒๘
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๒ ตอนที่ ๓๖ หน้า ๓๒๘, ๘ ธันวาคม ๑๑๔
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗ ตอนที่ ๓๖ หน้า ๓๑๕, ๗ ธันวาคม ๑๐๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์รุสเซีย, เล่ม ๘ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๔๑๔; ๗ กุมภาพันธ์ ๑๑๐
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๓ ตอนที่ ๓๗ หน้า ๔๕๑, ๑๓ ธันวาคม ๑๑๕
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๑๑๕, ๒๒ มกราคม ๒๔๖๔
- พระบิดาแห่งการไปรษณีย์ไทย
- พระราชทานตั้งตำแหน่งยศนายทหารรักษาวัง
- พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
- "พระราชทานยศจอมพล" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-16. สืบค้นเมื่อ 2020-01-18.
- "พระราชทานยศจอมพลเรือ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-16. สืบค้นเมื่อ 2020-01-19.
- พระราชทานยศนายกองเอกเสือป่า
- พระราชทานยศนายกองตรีเสือป่า
- บรรณานุกรม
- สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตรื กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตรื กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 77-78. ISBN
- Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต,ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง
แหล่งข้อมูลอื่น
- หนังสือ COURT ข่าวราชการ : ความเชื่อมโยงสู่การก่อกำเนิดไปรษณีย์ไทย
ก่อนหน้า | สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
จอมพลเรือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรค์วรพินิต | ผู้บัญชาการทหารเรือไทย (ผู้กำกับราชการกระทรวงทหารเรือ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2463 — 31 สิงหาคม พ.ศ. 2465) | นายพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ | ||
นายพลเรือโท พระยาชลยุทธโยธินทร์ (อองเดร ดู เปลซี เดอ ริเชอลิเออ) | ผู้บัญชาการทหารเรือไทย (รั้งตำแหน่งผู้บัญชาการกรมทหารเรือ 29 มกราคม พ.ศ. 2444 — 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2445 ผู้บัญชาการกรมทหารเรือ | จอมพลเรือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต | ||
พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม | เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2444 — พ.ศ. 2453) | จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | ||
พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ | ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ((วาระที่ 2) 1 เมษายน พ.ศ. 2442 — 8 สิงหาคม พ.ศ. 2444) | จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | ||
จอมพล เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) | ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ((วาระที่ 1) 1 เมษายน พ.ศ. 2435 — 16 มีนาคม พ.ศ. 2439) | พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
cxmphl cxmphlerux smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch 11 mkrakhm ph s 2403 13 mithunayn ph s 2471 epnphrarachoxrsinphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw aelasmedcphraethphsirinthrabrmrachini epnphraosthranuchainphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwsmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngsecafachnphiess krmphrayaphanuphnthuwngswredchesnabdikrathrwngklaohm 1 darngtaaehnng8 singhakhm ph s 2444 11 thnwakhm ph s 2453 2 rchsmyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw phrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhwkxnhnaphraecabrmwngsethx krmhlwngprackssilpakhmthdipphraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredchphubychakarkrmyuththnathikar 3 darngtaaehnng1 emsayn ph s 2435 4 16 minakhm ph s 2439 5 1 emsayn ph s 2442 8 singhakhm ph s 2444thdipphraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredchprasuti11 mkrakhm ph s 2403 phrabrmmharachwng praethssyamthiwngkht13 mithunayn ph s 2471 68 pi wngburphaphirmy praethssyamhmxmhmxmeliym phanuphnthu n xyuthya hmxmaemn phanuphnthu n xyuthya hmxmsun phanuphnthu n xyuthya hmxmlb phanuphnthu n xyuthya hmxmelk phanuphnthu n xyuthya hmxmeyiym phanuphnthu n xyuthya hmxmyxy phanuphnthu n xyuthyaphrabutr14 phraxngkhrachskulphanuphnthurachwngsckriphrabidaphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhwphramardasmedcphraethphsirinthrabrmrachinilayphraxphiithy smedcecafa krmphrayaphanuphnthuwngswredch chawwngmkexyphranamxyanglalxngwa smedcphrarachpitula swnchawbanmkxxkphranamwa smedcwngburpha ephraathrngmiwngchuxwa wngburphaphirmy sungkkhuxtaaehnngthiepnyanwngburphainpccubn tamphraprawtinn thrngepncxmphlinrchkalthi 7 thithharrkmak elaknmawaphwkthharmkcaaebkphraxngkhthankhunbnbaaehaehninwarathimikarchlxngtang echn chlxngkhlaywnprasuti epntn epnphuihkaenidkickariprsniyinpraethsithy epntnrachskulphanuphnthu 6 enuxha 1 phraprawti 2 karsuksa 3 karrbrachkar 4 phrakrniykic 4 1 hnngsuxkhxtkhawrachkar 4 2 kickariprsniy 5 karthiwngkht 6 phraoxrsaelaphrathida 7 phraekiyrtiys 7 1 phraxisriyys 8 ekhruxngrachxisriyaphrn 8 1 ekhruxngrachxisriyaphrnithy 8 2 ekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths 8 3 phrasmyya 9 phrays 9 1 phraysthhar 9 2 phraysesuxpa 10 inwthnthrrmsmyniym 11 rachtrakul 12 xangxing 13 aehlngkhxmulxunphraprawtiaeksmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch epnphrarachoxrsinphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw thiprasutiaetsmedcphraethphsirinthrabrmrachini phraxngkhprasutiemuxwnphuth eduxnyi aerm 4 kha pimaaem exksk culskrach 1221 trngkbwnthi 11 mkrakhm ph s 2403 7 n phratahnkthiprathbedimkhxngsmedcphrasrisulaly phayinphrabrmmharachwng smedcphrachnknaththrngphrakrunaoprdekla ihcdkarsmophchkhunemuxphrachnsaid 3 wn aelasmophcheduxn tamladb n phratahnkthiprasuti phraxngkhmiphraosthrechsthaaelaphraosthrechsthphkhinirwm 3 phraxngkh idaek phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw smedcphraecabrmwngsethx ecafacnthrmnthl osphnphkhwdi krmhlwngwisuththikrastriy aelasmedcphraecabrmwngsethx ecafacaturntrsmi krmphrackrphrrdiphngs emuxpi ph s 2404 khnaphrachnsaid 1 pi phramardaesdcswrrkht txmaemuxpi ph s 2411 phrabidaesdcswrrkhtkhnaphrachnsaid 8 pi phraxngkhepnphuoprykhawtxkinkrabwnaehphrabrmsphphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhwodymismedcphraecabrmwngsethx ecafacaturntrsmi krmphrackrphrrdiphngsepnphuoyng emuxpi ph s 2411 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwthrngphrakrunaoprdekla ihmikaraehrbphrasuphrrnbtepn smedcphraecanxngyaethx ecafaphanurngsiswangwngs aelaoprdekla ihmiphrarachphithiosknt n phrathinngdusitmhaprasath emuxphraxngkhmiphrachnsaid 13 pi hlngcaknn phraxngkhphnwchepnsamenr n phraxuobsth wdphrasrirtnsasdaram odymismedcphramhasmneca krmphrayapwerswriyalngkrn epnphraxupchchay aelwesdcxxkipprathb n phratahnkpnhya wdbwrniewsrachwrwihar sungepnphratahnkthiprathbedimkhxngphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhwemuxkhrngthiphraxngkhxxkphnwch emuxkhrbphrrsacunglaphnwchkarsuksaaekphraxngkhthrngerimtnkarsuksaelaeriyninsankkhxngkhruphuhyingaelwthrngerimsuksadwyphraxngkhexngeruxyma hlngcaknncungthrngelaeriynhnngsuxkhxmaelabalithisankphrayapriyttithrrmthada epiym emuxphnwchepnsamenr phraxngkhthrngwichathangphuththsastrinsanksmedcphramhasmneca krmphrayapwerswriyalngkrn n wdbwrniewswihar hlngcaknn phraxngkhthrngsuksawichakarthharinsankkrmthharmhadelkrksaphraxngkhtngaet ph s 2415 aelathrngsuksawichaphasaxngkvsinsankkhxngmisetxr exf yi aeptetxrsn thiorngeriynthharmhadelkrksaphraxngkhsungtngxyubriewnrimpratuphimanichysrichnnxkphayinphrabrmmharachwng aelathrngeriynwichaphasaithyephimetimcaksankphrayasrisunthrowhar nxy xacaryangkur rwmthngsuksaaebbxyangrachkarphrarachpraephniinsmedcphraecabrmwngsethx ecafamhamala krmphrayabarabprpkskarrbrachkaraekphraxngkhthrngidrbkaroprdekla rbrachkarthharkhrngaerkintaaehnngnaythharphiessaetngekhruxngyschnnayrxyoth krmthharmhadelkrachwllphrksaphraxngkh emuxkhrngphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwesdcphrarachdaeninpraphassingkhopr khrngthi 2 aelaphmaswnkhxngxngkvstlxdpraethsxinediy rwmthnghwemuxngkhunkhxngkrungsyamtamchaythaelfngtawntkkhxngaehlmmlayu txmainpi ph s 2431 idrbphrarachthaysepn nayphlexk 8 thrngdarngtaaehnngsakhyechn rthmntri 9 aelaxngkhmntriinphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw xngkhmntri 10 aelanaykxngexkinkxngesuxpa 11 12 inrchsmyphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhw xphirthmntri 13 aelaxngkhmntri 14 inphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw esnabdikrathrwngklaohm certhphbk 15 certhharthwip 16 17 phubychakarkrmthharerux 18 xthibdikrmiprsniyothrelkh epntnphrakrniykicaekhnngsuxkhxtkhawrachkaraek smedcecafaphanurngsiswangwngs thrngprathbxyu n tahnkhxniephthphithyakhm rimpratusrisunthr inphrabrmmharachwng sungepnsthanthithithrngsuksaphasaxngkvsrwmkbecanaythiepnphraecanxngyaethxphraxngkhxun emuxyngthrngphraeyaw txmaaemkarsxnphasaxngkvsthinncaykelikip aetecanaykyngesdcipchumnumknthitahnkhxniephthphithyakhm smedcecafaphanurngsiswangwngs idthrngchkchwnphraecanxngyaethxbangphraxngkh chwykncdkhawinphrarachsankaetlawnmaphimphephyaephrepnhnngsuxphimphkhawraywn ecanaythithrngrwmcdkhawinkhrngerimaerkmi 6 phraxngkh khux phraecanxngyaethx phraxngkhecakvsdaphinihar phraxngkhecaeksmsntosphakhy phraxngkhecathxngaethmthwlywngs phraxngkhecaethwyxuithywngs phraxngkhecamnusynakhmanph phraxngkhecaswsdiprawti hnngsuxkhawelmaerkphimphxxkephyaephremuxwnxathity thi 26 knyayn ph s 2418 ichchuxphasaxngkvswa COURT sungaeplwa phrarachsank txmain ph s 2419 cungichchuxphasaithywa khawrachkar inewlatxmacungeriykwa hnngsuxkhxtkhawrachkar smedcecafaphanurngsiswangwngs thrngdariihmikhnedinsnghnngsuxaekphurbhnngsuxthuk khn thuk echa odykhidenginkhasmachik aelaemuxkhnsnghnngsuxipsnghnngsuxthibansmachikphuidaelw phunncafakcdhmaysngthungsmachikphuhnungphuidkid odycatxngsuxaestmppidcdhmaykhxngtnthicafakipsngaelalngchuxkhxngtnexngthbaestmpaethntraephuxihepnaestmpthicanaipichxikimid aestmpnnthaepnphrarupehmuxnxyangthiphimphiwkhanghnahnngsux COURT khaydwnglaxthaelaihsuxidcakorngphimphhnngsuxkhawrachkar rakhakhacangsngcdhmaymixtratangkn thaxyuinkhuphrankhrchnin tidaestmphnungxth thanxkkhuphrankhrxxkip phusngtxngtidaestmp 2 xth kickariprsniyaek karcdsng hnngsux COURT aela hnngsuxkhawrachkar khxngkhnsnghnngsuxthithahnathirbsngcdhmayrahwangsmachikdwy nbepncuderimkhxngkarmi burusiprsniy aelakarichaestmptidbncdhmaythismachikkhxnghnngsux COURT aelahnngsuxkhawrachkarsngthungkn cungepncuderimkhxngkariprsniykhuninpraethsithy emuxphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwmiphrarachprasngkhihmikariprsniyaelaothrelkhkhuninpraethsithy thrngehnwasmedcecafa krmphrayaphanuphnthuwngswredch miphrathyisineruxngkariprsniy cungmiphrarachdarssngihsmedcecafa krmphrayaphanuphnthuwngswredch tngkrmiprsniy aelakrmothrelkh khunemuxwnthi 4 singhakhm ph s 2426 thrngidrbtaaehnngxthibdikrmiprsniy aelakrmothrelkh epnphraxngkhaerkkhxngpraethsithy txmainpi ph s 2441 thng 2 krmniidrwmepnkrmediywkn michuxihmwa krmiprsniyothrelkhkarthiwngkhtaeksmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch prachwrphraorkhphraxntaxkesbmahlaywn cnesdcthiwngkhtinwnthi 13 mithunayn ph s 2471 ewla 18 27 n n tahnkwngburphaphirmy siriphrachnsa 68 pi 153 wn wntxmaewla 17 10 n phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwesdc maphrarachthannasrngphrasph ecaphnknganechiyprakxbphraoksthxngrxngthrngbnaewnfasamchn aewdlxmdwyekhruxngsung 5 chn 10 xngkh chumsay 4 aethw aelwthrngthxdphaitr 40 phb phrasngkhmiphraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca thrngepnprathan swdsdbpkrn thwayxnuomthna aelwesdc klb 19 miphrarachphithiphrarachthanephlingphrasphemuxwnthi 26 phvsphakhm ph s 2472 n phraemru thxngsnamhlwng 20 phraoxrsaelaphrathidaaeksmedcphrarachpitulabrmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch epntnrachskulphanuphnthu esksmrskbhmxmaemn phanuphnthu n xyuthya skuledim bunnakh thidaecaphrayasurwngsiwywthn wr bunnakh 21 odyidrbkarykyxngihepnsaiphhlwng aelamihmxmxik 6 khn idaek 22 hmxmeliym skuledim suphsuththi thidahlwngsuphmatra saxad suphsuththi hmxmsun skuledim pksiwngsa hmxmlb skuledim catikrtn thidaphramhasngkhram exiym catikrtn hmxmelk phanuphnthu n xyuthya skuledim yngicyuthth thidanaykxngna thxngda yngicyuthth hmxmeyiym skuledim n bangchang thidahlwngmhadithy aesng n bangchang hmxmyxy skuledim okmarkul n nkhr thidaphrayasrisrrachphkdi hnuelk okmarkul n nkhr miphraoxrs 8 phraxngkh kb 1 xngkh aelamiphrathida 3 phraxngkh kb 3 xngkh rwm 15 phraxngkh xngkh idaek rachskulphanuphnthu ladb phrarupaelaphranam ephs phramarda prasuti sinphrachnm phrachnsa khusmrs 1 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecathiphysmphnth y hmxmeliym 7 krkdakhm ph s 2428 23 26 krkdakhm ph s 2451 23 pi 19 wn phraecabrmwngsethx krmhlwngchumphrekhtxudmskdi 2 nbsp phraecawrwngsethx krmhmunphanuphngsphiriyedch ch hmxmaemn phanuphnthu n xyuthya 7 knyayn ph s 2428 24 22 krkdakhm ph s 2477 25 48 pi 318 wn hmxmecawiilkyya rachskuledim ethwkul hmxmaephw skuledim xphykul hmxmxrun skuledim ephngexiym hmxmmali skuledim sukhecriy hmxmpheyaw skuledim naynnth 3 nbsp phraecawrwngsethx phraxngkhecasiriwngswthnedch ch hmxmaemn phanuphnthu n xyuthya 7 minakhm ph s 2433 5 phvsphakhm ph s 2451 18 pi 59 wn 26 4 nbsp hmxmeca y immikhxmul 17 phvscikayn ph s 2434 1 thnwakhm ph s 2434 0 pi 14 wn 5 nbsp phraecawrwngsethx phraxngkhecaechlimekhtrmngkhl y hmxmaemn phanuphnthu n xyuthya 10 minakhm ph s 2436 24 23 mkrakhm ph s 2500 63 pi 319 wn smedcphraecabrmwngsethx ecafayukhlthikhmphr krmhlwnglphburiraemswr 6 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecasuriyneyiymphyb ch hmxmsun 14 knyayn ph s 2437 19 knyayn ph s 2455 18 pi 5 wn 7 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecaphllphdny ch hmxmlb 16 knyayn ph s 2442 2 krkdakhm ph s 2444 1 pi 290 wn 8 nbsp hmxmecaaedng ch immikhxmul 23 emsayn ph s 2447 23 emsayn ph s 2447 0 pi 0 wn 9 nbsp hmxmecaikhmuk y hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 23 emsayn ph s 2447 29 thnwakhm ph s 2447 0 pi 250 wn 10 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecaraiphprapha y hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 25 krkdakhm ph s 2450 24 14 mithunayn ph s 2522 71 pi 324 wn hmxmecathaniesiksngd chumphl 11 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecaxaphssrwngs ch hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 20 mithunayn ph s 2452 24 24 tulakhm ph s 2525 73 pi 126 wn mni siriwrsar skuledim bunnakh hmxmxaiph skuledim aesngsukh 12 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecaphirphngsphanuedch ch hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 15 krkdakhm ph s 2457 24 23 thnwakhm ph s 2528 71 pi 161 wn hmxmsiril skuledim ehykhxkh eseliy ohward salika kalntannth xruni culthaoksl chwnchm ichynnth 13 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecanresrsthsuriylksn ch hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 9 thnwakhm ph s 2458 22 minakhm ph s 2497 38 pi 103 wn 14 nbsp phrawrwngsethx phraxngkhecacirskdisupraphat ch hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 4 knyayn ph s 2460 24 12 knyayn ph s 2485 25 pi 8 wn mni siriwrsar skuledim bunnakh 15 nbsp hmxmecaelk y hmxmelk phanuphnthu n xyuthya 5 knyayn ph s 2461 11 knyayn ph s 2461 0 pi 6 wnphraekiyrtiysaekthrrmeniymphrayskhxng krmphrayaphanuphnthuwngswredch nbsp thngpracaphraxisriyys nbsp trapracaphraxngkhkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkha phraxisriyysaek 13 mkrakhm ph s 2402 1 tulakhm ph s 2411 smedcphraecalukyaethx ecafaphanurngsiswangwngs 1 tulakhm ph s 2411 4 singhakhm ph s 2413 smedcphraecanxngyaethx ecafaphanurngsiswangwngs 4 singhakhm ph s 2413 20 phvscikayn ph s 2424 smedcphraecanxngyaethx ecafaphanurngsiswangwngs darngrachxisriyathibdisriwisuthth mhamngkudphngsworphyaphichati rachosthranuchathibdinthr thiphysirinthrphiphthn sukhumalrtnrachkumar krmhmunphanuphnthuwngswredch 27 20 phvscikayn ph s 2424 22 kumphaphnth ph s 2428 smedcphraecanxngyaethx ecafaphanurngsiswangwngs darngrachxisriyathibdisriwisuthth mhamngkudphngsworphyaphichati rachosthranuchathibdinthr thiphysirinthrphiphthn sukhumalrtnrachnrinthranuchathibdi krmhlwngphanuphnthuwngswredch 22 kumphaphnth ph s 2428 23 tulakhm ph s 2453 smedcphraecanxngyaethx ecafaphanurngsiswangwngs krmphraphanuphnthuwngswredch phiesskhtiyskdi xrrkhxudmchati brmnrathirachosthranuchathibdi sucritcarirachkarny mhntmhaxusahphiriyphhldlprasiththi xenkphithkhunakr sunthrthrrmphithks xrrkhmohlarxthyaisry srirtnitrysrnthada xdulyedchanuphaphbphitr 28 23 tulakhm ph s 2453 11 phvscikayn ph s 2454 smedcphraecabrmwngsethx ecafaphanurngsiswangwngs krmphraphanuphnthuwngswredch 11 phvscikayn ph s 2454 14 minakhm ph s 2468 smedcphraecabrmwngsethx ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch phiesskhttiyskdixkhrxudmchati prminthrmharachosthranuchathiebnthr premnthrmhawchirawuthrachpitula mhntmhaxusah phiriyphhldlprasiththi sucritcarirachkarny surphlkhnthkhnaphrn sunthrthrrmphithks xkhrmohlarthyasy srirtntrysrnthada xdulyedchanuphaphphilas thrrmiknathbphitr 29 15 minakhm ph s 2468 13 mithunayn ph s 2471 smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch 30 ekhruxngrachxisriyaphrnaekcxmphl smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch idrbphrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnkhxngpraethsithyaelaekhruxngrachxisriyaphrnkhxngtangpraethstang dngni ekhruxngrachxisriyaphrnithyaek ph s 2425 nbsp ekhruxngkhttiyrachxisriyaphrnxnmiekiyrtikhunrungeruxngyingmhackribrmrachwngs m c k fayhna 31 darapradbephchr ph s 2463 32 ph s 2412 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnobranmngkhlnphrtnrachwraphrn n r fayhna 31 ph s 2443 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 1 pthmculcxmeklawiess p c w 33 darapradbephchr 34 ph s 2455 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnrtnwraphrn r w fayhna 35 ph s 2461 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxnmiskdiramathibdi chnthi 1 esnangkhabdi s r 36 ph s 2456 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnsungsud mhaprmaphrnchangephuxk m p ch 37 ph s 2463 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxnmiekiyrtiysyingmngkudithy chnsungsud mhawchirmngkud m w m 38 ph s 2436 nbsp ehriyydusdimala ekhmrachkaraephndin r d m ph 39 ph s 2436 nbsp ehriyydusdimala ekhmrachkarinphraxngkh r d m ph 39 ph s 2436 nbsp ehriyyckrmala r c m 40 ph s 2441 nbsp ehriyyckrphrrdimala r c ph 41 ph s 2469 nbsp ehriyysarthulmala r s th 42 ph s 2444 nbsp ehriyybuspmala r b m 43 ph s 2447 nbsp ehriyyrtnaphrn rchkalthi 4 chnthi 2 m p r 2 44 ph s 2444 nbsp ehriyyrtnaphrn rchkalthi 5 chnthi 1 c p r 1 45 ph s 2453 nbsp ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 1 w p r 1 46 ph s 2469 nbsp ehriyyrtnaphrn rchkalthi 7 chnthi 1 p p r 1 47 ph s 2436 nbsp ehriyyrchdaphieskmala r s ph s 2441 nbsp ehriyypraphasmala r p m ph s 2441 nbsp ehriyyrachini s ph 48 ph s 2446 nbsp ehriyythwithaphiesk th s ph s 2450 nbsp ehriyyrchmngkhl r r m ph s 2451 nbsp ehriyyrchmngkhlaphiesk rchkalthi 5 r m s 5 ph s 2454 nbsp ehriyybrmrachaphiesk rchkalthi 6 r r s 6 ph s 2468 nbsp ehriyybrmrachaphiesk rchkalthi 7 r r s 7 ph s 2450 ekhmxksresdcphrarachdaeninpraphasyuorp ekhmthxng 49 ph s 2452 ekhmphrachnmayusmmngkhl chnthi 1 thxngkhalngyarachawdi 50 ph s 2454 ekhmixyrapht ph s 2456 ekhmphrabrmrup chnthi 1 pradbephchr ekhruxngrachxisriyaphrntangpraethsaek nbsp xxsetriy hngkari ph s 2416 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnmngkudsingot chnthi 1 nbsp oprtueks ph s 2421 nbsp ekhruxngesnaxisriyaphrnaehngphrakhrist chnthi 1 nbsp sepn ph s 2422 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxisebllachawkhathxlik chnthi 1 nbsp xitali ph s 2424 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnmngkudxitali chnthi 1 ph s 2438 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnnkbuymxrisaelalasars chnthi 1 51 nbsp haway ph s 2424 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnkhalakhaxw chnthi 1 nbsp yipun ph s 2433 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnxathityxuthy khnsungsudpradbdxkkhiri 52 nbsp rsesiy ph s 2434 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnnkxinthrikhaw chnthi 1 53 nbsp prsesiy ph s 2439 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnnkxinthriaedng chnthi 1 54 nbsp ebranchiwkh ph s 2452 nbsp ekhruxngrachxisriyaphrnsingotihnrich chnthi 1 nbsp frngess ph s 2464 nbsp ekhruxngxisriyaphrnelchiyngdxenxr chnthi 1 55 phrasmyyaaek phrabidaaehngkariprsniyithy 56 phraysaeksmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredchrbich nbsp ithyaephnk wbr sngkdkxngthphbksyam kxngthpheruxsyam kxngesuxpachnys nbsp cxmphl nbsp cxmphlerux nbsp naykxngexk phraysthharaek nayrxyoth nayphnothinkrmthharlxmwng khxngphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhw 57 nayphlexk 58 11 thnwakhm ph s 2453 cxmphl 59 30 thnwakhm ph s 2456 cxmphlerux 60 phraysesuxpaaek naykxngexk 61 naykxngtri 62 inwthnthrrmsmyniymaekminkaesdngphurbbth smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch idaek smphph ebycathikul cakphaphyntreruxng ohmorng 2547 rachtrakulaekphngsawlikhxngsmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch 16 22 smedcphrapthmbrmmhachnk 8 phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach 17 23 phraxkhrchaya hyk 4 24 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 18 thxng n bangchang 9 smedcphraxmrinthrabrmrachini 19 smedcphrarupsiriosphakhymhanakhnari 2 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw 20 esrsthicinhkekiynaestn 10 engin aestn 21 nxngsawkhxngthanphuhyingnxy phrryakhxngecaphrayachanaybrirks xu 5 25 smedcphrasrisurieynthrabrmrachini 22 16 smedcphrapthmbrmmhachnk 11 smedcphraecaphinangethx ecafakrmphrasrisudarks 23 17 phraxkhrchaya hyk 1 smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch 24 4 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 12 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw 25 5 smedcphrasrisulaly 6 smedcphrabrmrachmatamhykaethx krmhmunmatyaphithks 26 phraxksrsmbti hmxmthb 13 ecacxmmardathrphy inrchkalthi 3 27 phxng 3 smedcphraethphsirinthrabrmrachini 14 busy 7 hmxmnxy siriwngs n xyuthya 30 impraktnam 15 aecm 31 mwng surkhupt xangxingaekechingxrrth darngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohm phrabrmrachoxngkar prakastngtaaehnngcerthphbkaelaesnabdikrathrwngklaohm esnabdikrathrwngthharerux tngtaaehnng tamphrarachbyytikrmyuththnathikar taaehnngnaythharsyyabtr krmyuththnathikar inrtnoksinthrsk 111 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2019 12 09 subkhnemux 2020 04 13 phrabrmrachoxngkar prakas epliynphubychakarkrmyuththnathikar prakaskrmrachelkhanukar eruxng phrarachthannamskul sahrbsubechuxphrawngs phraecabrmwngsethxchn 4 PDF rachkiccanuebksa 32 0 ng 136 18 emsayn 2458 subkhnemux 22 thnwakhm 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help rachskulwngs hna 65 idrbphrarachthaysepn nayphlexk darngtaaehnngkhnakrrmkarkvsdika praethsithy aetngtngxngkhmntri idrbphrarachthannaykxngexkinkxngesuxpa idrbphrarachthannaykxngexkinkxngesuxpa phrarachdarsthrngtngxphirthmntrispha PDF rachkiccanuebksa 42 0 ng 2618 28 phvscikayn 2468 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 08 16 subkhnemux 8 minakhm 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help aetngtngxngkhmntri darngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohmcerthphbk darngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohmcerthharthwip darngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohmcerthharthwip darngtaaehnngphubychakarkrmthharerux khawthiwngkht smedcphrarachpitulabrmphngsaphimukh PDF rachkiccanuebksa 45 ng 957 958 17 mithunayn 2471 subkhnemux 22 thnwakhm 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help rachkiccanuebksa karphraemruthxngsnamhlwng phrarachthanephlingphrasph cxmphlsmedcphrarachpitulabrmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch elm 46 txn ng 16 mithunayn ph s 2472 hna 793 chmrmsayskulbunnakh lingkesiy hmxmrachwngsmalini ckrphnthu tnkaenidthiekidehtu ecachaydarathxng krungethph mtichn 2546 376 hna ISBN 974 322 980 9 scthrrm xathityxuithy krungethph diexmci 2551 hna 132 24 0 24 1 24 2 24 3 24 4 24 5 nrathippraphnthphngs krmphra 2404 2474 phurwbrwm baychimhamkutrachsnttiwngs phuththsk 2468 phraecabrmwngsethx krmphranrathippraphnthphngs thrngrwbrwm krungethph orngphimphosphnphiphrrththnakr ph s 2468 167 hna rachkiccanuebksa 1 elm 51 txn 0ng 26 singhakhm ph s 2477 hna 1606 rachkiccanuebksa 2 elm 25 txn 17 26 krkdakhm ph s 2451 hna 499 prawtisastrkarsthapnaphraysecanaysmy r 5 r 9 ph s 2413 rachkiccanuebksa prakaseluxnkrm elm 1 txn 58 22 kumphaphnth ph s 2427 hna 507 rachkiccanuebksa prakaseluxnaelkrmaelecaphraya ekbthawr 2011 11 14 thi ewyaebkaemchchin elm 28 11 phvscikayn r s 130 hna 1719 1721 rachkiccanuebksa prakassthapnaphraxisriyysechlimphraxphithyaelaeluxnkrmphrarachwngs elm 42 21 minakhm ph s 2468 hna 376 377 31 0 31 1 darngrachanuphaph smedc krmphraya tananekhruxngrachxisriyaphrnsyam phrankhr osphnphiphrrthnakr 2468 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngkhttiyrachxisriyaphrn mhackribrmrachwngs elm 37 txnthi 0 ng hna 3451 16 mkrakhm 2463 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla fayhnaaelfayin elm 17 txnthi 35 hna 501 25 phvscikayn 119 rachkiccanuebksa smedcecafakrmphraphanuphnthuwngswredch thrngbaephyphrarachkusltrngkbwnprasutikal ekbthawr 2022 11 28 thi ewyaebkaemchchin elm 26 txnthi 0 ng hna 2357 16 mkrakhm 128 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn trartnwraphrn ekbthawr 2022 11 28 thi ewyaebkaemchchin elm 29 txnthi 0 ng hna 648 16 mithunayn 131 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn xnmiskdiramathibdi ekbthawr 2022 11 28 thi ewyaebkaemchchin elm 35 txnthi 0 ng hna 981 28 krkdakhm 2461 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn ekbthawr 2022 10 13 thi ewyaebkaemchchin elm 30 txnthi 0 ng hna 1962 30 phvscikayn 2456 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn ekbthawr 2022 10 19 thi ewyaebkaemchchin elm 37 txnthi 0 ng hna 3618 30 mkrakhm 2463 39 0 39 1 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 10 txnthi 37 hna 404 10 thnwakhm 112 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn ekbthawr 2020 07 03 thi ewyaebkaemchchin elm 10 txnthi 41 hna 454 7 mkrakhm 112 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyckrphrrdimala elm 15 txnthi 26 hna 281 25 knyayn 117 rachkiccanuebksa sngekhruxngrachxisriyaphrnipphrarachthan ekbthawr 2022 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 43 txnthi 0 ng hna 438 2 phvsphakhm 2469 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyybuspmala elm 18 txnthi 43 hna 840 26 mkrakhm 120 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn rchkalthi 4 ekbthawr 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin elm 21 txnthi 32 hna 564 6 phvscikayn 123 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn fayhna aelafayin ekbthawr 2015 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 18 txnthi 46 hna 875 16 kumphaphnth 120 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn ekbthawr 2022 06 13 thi ewyaebkaemchchin elm 27 txnthi 0 ng hna 2409 11 mkrakhm 129 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrnfayhna ekbthawr 2022 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 43 txnthi 0 ng hna 3120 26 phvscikayn 2469 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrachini elm 15 txnthi 26 hna 283 25 knyayn 117 rachkiccanuebksa phrarachthanekhmxksresdcphrarachdaeninpraphasyuorp elm 24 txnthi 34 hna 885 28 phvscikayn 126 rachkiccanuebksa phrarachthanekhmphrachnmayusmmngkhl ekbthawr 2022 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 26 txnthi 0 ng hna 2630 6 minakhm 128 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths elm 12 txnthi 36 hna 328 8 thnwakhm 114 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths elm 7 txnthi 36 hna 315 7 thnwakhm 109 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrnrusesiy elm 8 txnthi 46 hna 414 7 kumphaphnth 110 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths elm 13 txnthi 37 hna 451 13 thnwakhm 115 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatpradbekhruxngxisriyaphrntangpraeths elm 38 txnthi 0 ng hna 3115 22 mkrakhm 2464 phrabidaaehngkariprsniyithy phrarachthantngtaaehnngysnaythharrksawng phrarachthansyyabtrthhar phrarachthanyscxmphl PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 08 16 subkhnemux 2020 01 18 phrarachthanyscxmphlerux PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 08 16 subkhnemux 2020 01 19 phrarachthanysnaykxngexkesuxpa phrarachthanysnaykxngtriesuxpa brrnanukrm sankwrrnkrrmaelaprawtisastru krmsilpakr rachskulwngs krungethph sankwrrnkrrmaelaprawtisastru krmsilpakr 2554 296 hna hna 77 78 ISBN 978 974 417 594 6 Jeffy Finestone 2542 smudphrarup phrarachoxrs phrarachthida phrarachnddain phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw priynnthna rngsit m r w olmaohldingaehlngkhxmulxunaekhnngsux COURT khawrachkar khwamechuxmoyngsukarkxkaenidiprsniyithy nbsp wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch kxnhna smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch thdip cxmphlerux smedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrankhrswrrkhwrphinit nbsp nbsp phubychakarthhareruxithy phukakbrachkarkrathrwngthharerux 19 mithunayn ph s 2463 31 singhakhm ph s 2465 nbsp nayphleruxexk phraecabrmwngsethx krmhlwngchumphrekhtxudmskdi nayphleruxoth phrayachlyuththoythinthr xxngedr du eplsi edx riechxliexx nbsp phubychakarthhareruxithy rngtaaehnngphubychakarkrmthharerux 29 mkrakhm ph s 2444 16 kumphaphnth ph s 2445 phubychakarkrmthharerux 17 kumphaphnth ph s 2445 24 kumphaphnth ph s 2446 nbsp cxmphlerux smedcphraecabrmwngsethx ecafabriphtrsukhumphnthu krmphrankhrswrrkhwrphinit phltri phraecabrmwngsethx krmhlwngprackssilpakhm nbsp nbsp esnabdikrathrwngklaohm ph s 2444 ph s 2453 nbsp cxmphl phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch phlexk smedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs nbsp nbsp phubychakarkrmyuththnathikar warathi 2 1 emsayn ph s 2442 8 singhakhm ph s 2444 nbsp cxmphl phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch cxmphl ecaphrayasurskdimntri ecim aesng chuot nbsp phubychakarkrmyuththnathikar warathi 1 1 emsayn ph s 2435 16 minakhm ph s 2439 nbsp phlexk smedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs ekhathungcak https th wikipedia org w index php title smedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch amp oldid 11847047