Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 日本; โรมาจิ: Nihon/Nippon; : นิฮง/นิปปง) ชื่ออย่างเป็นทางการ ประเทศญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 日本国; โรมาจิ: Nihon-koku/Nippon-koku; : นิฮงโกกุ/นิปปงโกกุ) เป็นรัฐเอกราชหมู่เกาะในเอเชียตะวันออก ตั้งอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิกนอกฝั่งตะวันออกของแผ่นดินใหญ่เอเชีย ทางตะวันตกติดกับคาบสมุทรเกาหลีและประเทศจีน โดยมีทะเลญี่ปุ่นกั้น ส่วนทางทิศเหนือติดกับประเทศรัสเซีย มีทะเลโอค็อตสค์เป็นเส้นแบ่งแดน และทางทิศใต้ติดกับทะเลจีนตะวันออก, ทะเลฟิลิปปิน และประเทศไต้หวัน อาณาเขตของญี่ปุ่นตั้งอยู่ในบริเวณวงแหวนไฟ ครอบคลุมหมู่เกาะประมาณ 14,125 เกาะ ด้วยพื้นที่ 377,975 ตารางกิโลเมตร ประกอบไปด้วยเกาะหลักจำนวน 5 เกาะได้แก่ ฮนชู, ฮกไกโด, ชิโกกุ, คีวชู และโอกินาวะ ซึ่งคิดเป็นพื้นที่ประมาณร้อยละ 97 ของประเทศ มีกรุงโตเกียวเป็นเมืองหลวงและเมืองที่มีประชากรมากที่สุด เมืองที่มีจำนวนประชากรรองลงมาได้แก่ โยโกฮามะ, โอซากะ, นาโงยะ, ซัปโปโระ, ฟูกูโอกะ, โคเบะ และเกียวโต
ประเทศญี่ปุ่น | |
|---|---|
 ดินแดนของประเทศญี่ปุ่น | |
| เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | กรุงโตเกียว 35°41′N 139°46′E / 35.683°N 139.767°E |
| ภาษาราชการ | ญี่ปุ่น |
| เดมะนิม | ชาวญี่ปุ่น |
| การปกครอง | รัฐเดี่ยว ระบบรัฐสภา ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ |
| จักรพรรดินารูฮิโตะ | |
| ฟูมิโอะ คิชิดะ | |
| สภานิติบัญญัติ | รัฐสภา |
• สภาสูง | ราชมนตรีสภา |
• สภาล่าง | สภาผู้แทนราษฎร |
| ก่อตั้ง | |
| 11 กุมภาพันธ์ 660 BC | |
| 29 พฤศจิกายน ค.ศ. 1890 | |
| 3 พฤษภาคม ค.ศ. 1947 | |
| พื้นที่ | |
• รวม | 377,975 ตารางกิโลเมตร (145,937 ตารางไมล์) (อันดับที่ 62) |
| 1.4 (ใน ค.ศ. 2015) | |
| ประชากร | |
• 2022 ประมาณ |  124,840,000 (อันดับที่ 11) |
• สำมะโนประชากร 2020 | 126,226,568 |
| 334 ต่อตารางกิโลเมตร (865.1 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 24) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2023 (ประมาณ) |
• รวม |  6.456 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 4) |
• ต่อหัว | 51,809 ดอลลาร์สหรัฐ () |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | 2023 (ประมาณ) |
• รวม | 4.410 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 3) |
• ต่อหัว | 35,385 ดอลลาร์สหรัฐ () |
| จีนี (2018) |  33.4ปานกลาง |
| เอชดีไอ (2021) | 0.925 สูงมาก · อันดับที่ 19 |
| สกุลเงิน | เยนญี่ปุ่น (¥) |
| เขตเวลา | UTC+09:00 (เวลามาตรฐานญี่ปุ่น) |
| ขับรถด้าน | ซ้าย |
| รหัสโทรศัพท์ | |
| รหัส ISO 3166 | JP |
| โดเมนบนสุด | .jp |
| ญี่ปุ่น | |||||||
| ชื่อภาษาญี่ปุ่น | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| คันจิ | 日本国 | ||||||
| 日本國 | |||||||
| ฮิรางานะ | にっぽんこく にほんこく | ||||||
| คาตากานะ | ニッポンコク ニホンコク | ||||||
| |||||||
ตัวอักษรคันจิของชื่อประเทศญี่ปุ่นแปลว่า "ถิ่นกำเนิดของดวงอาทิตย์" จึงมีชื่อเรียกว่า "ดินแดนแห่งอาทิตย์อุทัย" ประเทศญี่ปุ่นประกอบด้วย 47 จังหวัดใน 8 ภูมิภาค โดยมีฮกไกโดเป็นจังหวัดเหนือสุด และโอกินาวะเป็นจังหวัดใต้สุด ภูมิประเทศกว่าสามในสี่มีลักษณะเป็นภูเขา ญี่ปุ่นเป็นหนึ่งในประเทศที่มีลักษณะเป็นสังคมเมืองมากที่สุด ด้วยประชากร 125 ล้านคน จึงถือเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 11 ของโลก และเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหนาแน่นประชากรสูงที่สุดในโลก กว่า 14 ล้านคนอาศัยอยู่ในกรุงโตเกียว และหากนับรวมเขตอภิมหานครโตเกียวทั้งหมดจะมีประชากรกว่า 40 ล้านคน และด้วยมูลค่าจีดีพีที่สูงถึง 2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ จึงทำให้กรุงโตเกียวเป็นมหานครที่ใหญ่ที่สุดในโลกทั้งแง่ของจำนวนประชากรและขนาดเศรษฐกิจ
การวิจัยทางโบราณคดีระบุว่ามีมนุษย์อาศัยในดินแดนปัจจุบันของญี่ปุ่นตั้งแต่ยุคหินเก่า หรือประมาณ 30,000 ปีก่อนคริสตกาล การกล่าวถึงญี่ปุ่นเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกปรากฏในบันทึกของราชสำนักจีนตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 (บันทึกทางประวัติศาสตร์ของราชวงศ์ฮั่น) ญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลจากจีนในหลายด้าน เช่น ภาษา การปกครอง และ วัฒนธรรม แต่ขณะเดียวกันก็มีการปรับเปลี่ยนให้เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง จึงทำให้ญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมที่โดดเด่นมาจนปัจจุบัน อีกหลายศตวรรษต่อมา ญี่ปุ่นก็รับเอาเทคโนโลยีตะวันตกและนำมาพัฒนาประเทศจนกลายเป็นประเทศที่ก้าวหน้าและมีอิทธิพลมากที่สุดชาติหนึ่งในโลก
ในช่วงระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 4 ถึงศตวรรษที่ 9 อาณาจักรทั้งหมดรวมกันเป็นปึกแผ่นภายใต้การปกครองของจักรพรรดิและราชวงศ์ โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่เฮอังเกียว ต่อมา ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 12 ถึง พ.ศ. 2411 ญี่ปุ่นถูกปกครองด้วยระบบทหารเจ้าขุนมูลนายโชกุนซึ่งปกครองในพระปรมาภิไธยจักรพรรดิ และการครอบงำของนักรบซามูไร ประเทศเข้าสู่ระยะแยกอยู่โดดเดี่ยวอันยาวนานในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 ซึ่งยุติใน พ.ศ. 2396 เมื่อกองเรือสหรัฐบังคับให้ประเทศญี่ปุ่นเปิดต่อโลกตะวันตก หลังความขัดแย้งและการก่อการกำเริบภายในเกือบสองทศวรรษ จักรพรรดิได้อำนาจทางการเมืองคืนใน พ.ศ. 2411 ผ่านการช่วยเหลือของหลายตระกูลจากโชชูและซัตสึมะ และมีการสถาปนาจักรวรรดิญี่ปุ่นซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของยุคเมจิและรัฐธรรมนูญเมจิ และเริ่มมีการพัฒนาอุตสาหกรรมในช่วงเวลานี้ ชัยชนะในสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง, สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น และสงครามโลกครั้งที่หนึ่งทำให้ญี่ปุ่นขยายจักรวรรดิระหว่างสมัยแสนยานิยมเพิ่มขึ้น สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สอง พ.ศ. 2480 ขยายเป็นบางส่วนของสงครามโลกครั้งที่สองใน พ.ศ. 2484 ซึ่งญี่ปุ่นมีบทบาทสำคัญในฝ่ายอักษะ ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นเป็นชาติมหาอำนาจหนึ่งเดียวในเอเชียก่อนจะยุติลงใน พ.ศ. 2488 ด้วยความพ่ายแพ้ในสงครามแปซิฟิกและการทิ้งระเบิดปรมาณูของฝ่ายสัมพันธมิตรนำไปสู่การยอมจำนนของญี่ปุ่น และตกอยู่ภายใต้การยึดครองของสัมพันธมิตรเป็นเวลา 7 ปี และมีการตรารัฐธรรมนูญฉบับใหม่ในวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2490 ซึ่งนำไปสู่เงื่อนไขการธำรงระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาและราชาธิปไตยภายใต้รัฐรรมนูญ โดยมีสมเด็จพระจักรพรรดิเป็นประมุขแห่งรัฐและสภานิติบัญญัติจากการเลือกตั้ง เรียกว่า สภานิติบัญญัติแห่งชาตินับแต่นั้นเป็นต้นมา
ประเทศญี่ปุ่นเป็นสมาชิกสหประชาชาติ, องค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ, กลุ่ม 7, กลุ่ม 8, กลุ่ม 20, ควอด, พันธมิตรหลักนอกเนโทและถือเป็นชาติมหาอำนาจของโลก เป็นหนึ่งในชาติที่ประชากรมีการศึกษาสูงที่สุดของโลก แม้ญี่ปุ่นสละสิทธิประกาศสงคราม แต่ยังมีกองทหารสมัยใหม่ซึ่งใช้สำหรับป้องกันตนเองและรักษาสันติภาพ และได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในกองกำลังที่แข็งแกร่งที่สุดของโลก ญี่ปุ่นเป็นประเทศพัฒนาแล้วที่มีมาตรฐานการครองชีพและดัชนีการพัฒนามนุษย์สูง และเป็นประเทศที่ประชากรมีการคาดหมายคงชีพสูงที่สุดในโลก ทว่ากำลังประสบปัญหาอัตราการเจริญพันธุ์ต่ำและวิกฤติประชากรสูงวัยในปัจจุบัน ญี่ปุ่นยังเป็นผู้นำระดับโลกในด้านอุตสาหกรรมยานยนต์และอิเล็กทรอนิกส์ มีส่วนสำคัญในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วัฒนธรรมญี่ปุ่นยังเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก เช่น อาหาร, ศิลปะ, ดนตรี, วัฒนธรรมประชานิยม รวมถึงอุตสาหกรรมบันเทิง เช่น ภาพยนตร์, มังงะ, อนิเมะ, เพลง และวิดีโอเกม
ชื่อประเทศ
ในภาษาญี่ปุ่น ชื่อประเทศญี่ปุ่นเรียกว่า นิปปง (にっぽん) หรือ นิฮง (にほん) ซึ่งใช้คันจิตัวเดียวกันคือ 日本 คำว่านิปปง มักใช้ในกรณีที่เป็นทางการ ส่วนคำว่า นิฮง จะเป็นศัพท์ที่ใช้โดยทั่วไป
สันนิษฐานว่าประเทศญี่ปุ่นเริ่มต้นใช้ชื่อประเทศว่า "นิฮง/นิปปง (日本) " ตั้งแต่ช่วงปลาย จนถึงกลาง ตัวอักษรคันจิของชื่อญี่ปุ่นแปลว่าถิ่นกำเนิดของดวงอาทิตย์ และทำให้ญี่ปุ่นมักถูกเรียกว่าดินแดนแห่งอาทิตย์อุทัย ชื่อนี้เกิดขึ้นในช่วงที่มีการติดต่อกับราชวงศ์สุยของจีนและหมายถึงการที่ญี่ปุ่นอยู่ในทิศตะวันออกของจีน ก่อนที่ญี่ปุ่นจะมีความสัมพันธ์กับจีน ญี่ปุ่นเป็นที่รู้จักในชื่อยามาโตะ
ชื่อเรียกประเทศญี่ปุ่นในภาษาอื่น ๆ เช่น เจแปน (อังกฤษ: Japan), ยาพัน (เยอรมัน: Japan), ฌาปง (ฝรั่งเศส: Japon), ฆาปอน (สเปน: Japón) รวมถึงคำว่า "ญี่ปุ่น" ในภาษาไทย น่าจะมาจากภาษาจีนฮกเกี้ยนหรือแต้จิ๋วที่ออกเสียงว่า "ยิดปุ่น" (ฮกเกี้ยน) หรือ "หยิกปึ้ง" (แต้จิ๋ว) ทั้งหมดล้วนแต่เป็นคำที่ถอดเสียงมาจากคำอ่านตัวอักษรจีน 日本国 ซึ่งอ่านว่า "จีปังกู" แต่ในสำเนียงแมนดารินอ่านว่า รื่อเปิ่นกั๋ว (จีน: 日本国; พินอิน: Rìběn'guó) หรือย่อ ๆ ว่า รื่อเปิ่น (จีน: 日本; พินอิน: Rìběn) ส่วนในภาษาที่ใช้ตัวอักษรจีนอื่น ๆ เช่นภาษาเกาหลี ออกเสียงว่า "อิลบน" (เกาหลี: 일본; 日本 Ilbon) และภาษาเวียดนาม ที่ออกเสียงว่า "เหญิ่ตบ๋าน" (เวียดนาม: Nhật Bản, 日本) จะเรียกประเทศญี่ปุ่นโดยออกเสียงคำว่า 日本 ด้วยภาษาของตนเอง
ภูมิศาสตร์
ประเทศญี่ปุ่นมีเกาะรวม 14,125 เกาะ ทอดตามชายฝั่งแปซิฟิกของเอเชียตะวันออก ประเทศญี่ปุ่นรวมทุกเกาะตั้งอยู่ระหว่างละติจูด 24 องศา และ 46 องศาเหนือ และลองจิจูด 122 องศา และ 146 องศาตะวันออก หมู่เกาะหลักไล่จากเหนือลงใต้ ได้แก่ ฮกไกโด, ฮนชู, ชิโกกุ, คีวชู และหมู่เกาะรีวกีวรวมทั้งเกาะโอกินาวะเรียงกันอยู่ทางใต้ของคีวชู รวมกันมักเรียกว่า
พื้นที่ประมาณร้อยละ 73 ของประเทศญี่ปุ่นเป็นป่าไม้ ภูเขาและไม่เหมาะกับการใช้ทางการเกษตร อุตสาหกรรม หรือการอยู่อาศัย ด้วยเหตุนี้ เขตอยู่อาศัยได้ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณชายฝั่งเป็นหลัก จึงมีความหนาแน่นของประชากรสูงมาก ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีความหนาแน่นของประชากรสูงสุดของโลกประเทศหนึ่ง
เกาะต่าง ๆ ของประเทศญี่ปุ่นตั้งอยู่ในเขตภูเขาไฟบนวงแหวนไฟแปซิฟิก รอยต่อสามโบะโซะ (Boso Triple Junction) นอกชายฝั่งญี่ปุ่นเป็นรอยต่อสามที่แผ่นอเมริกาเหนือ แผ่นแปซิฟิกและแผ่นทะเลฟิลิปปินบรรจบกัน ประเทศญี่ปุ่นเดิมติดกับชายฝั่งตะวันออกของทวีปยูเรเชีย แต่แผ่นเปลือกโลกที่มุดตัวลงดึงประเทศญี่ปุ่นไปทางตะวันออก เปิดทะเลญี่ปุ่นเมื่อประมาณ 15 ล้านปีก่อน
ประเทศญี่ปุ่นมีภูเขาไฟที่ยังมีพลังอยู่ 108 ลูก ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 20 มีภูเขาไฟใหม่เกิดขึ้นหลายลูก รวมทั้งโชวะ-ชินซันบนฮกไกโดและเมียวจิน-โชนอกหินบายองเนสในมหาสมุทรแปซิฟิก เกิดแผ่นดินไหวทำลายล้างซึ่งมักทำให้เกิดคลื่นสึนามิตามมาหลายครั้งทุกศตวรรษแผ่นดินไหวครั้งใหญ่คันโต พ.ศ. 2466 ทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 140,000 คน แผ่นดินไหวใหญ่ล่าสุด ได้แก่ แผ่นดินไหวใหญ่ฮันชิง พ.ศ. 2538 และแผ่นดินไหวในโทโฮกุ พ.ศ. 2554 ซึ่งมีขนาด 9.1 และทำให้เกิดคลื่นสึนามิขนาดใหญ่ ดัชนีความเสี่ยงโลก พ.ศ. 2556 จัดให้ประเทศญี่ปุ่นมีความเสี่ยงภัยธรรมชาติสูงสุดอันดับที่ 15
ภูมิอากาศ
ภูมิอากาศของประเทศญี่ปุ่นเป็นแบบอบอุ่นเป็นหลัก แต่มีความแตกต่างกันมากตั้งแต่เหนือจดใต้ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของประเทศญี่ปุ่นแบ่งออกเป็นหกเขตภูมิอากาศหลัก ได้แก่ ฮกไกโด ทะเลญี่ปุ่น ที่สูงภาคกลาง ทะเลเซโตะใน มหาสมุทรแปซิฟิกและหมู่เกาะรีวกีว
เขตเหนือสุด ฮกไกโด มีภูมิอากาศแบบทวีปชื้นที่มีฤดูหนาวเย็นและยาวนาน และมีฤดูร้อนอุ่นมากถึงเย็น หยาดน้ำฟ้าไม่หนัก แต่หมู่เกาะมักมีกองหิมะลึกในฤดูหนาว ในเขตทะเลญี่ปุ่นตรงชายฝั่งตะวันตกของฮนชู ลมฤดูหนาวจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือนำให้หิมะตกหนัก ในฤดูร้อน ภูมิภาคนี้เย็นกว่าเขตแปซิฟิก แม้บางครั้งมีอุณหภูมิร้อนจัดเนื่องจาก (foehn) เขตที่สูงภาคกลางเป็นภูมิอากาศแบบทวีปชื้นในแผ่นดินตรงแบบ มีความแตกต่างของอุณหภูมิมากระหว่างฤดูร้อนและฤดูหนาว ตลอดจนมีความแตกต่างระหว่างกลางวันกลางคืนมาก หยาดน้ำฟ้าเบาบาง แม้ฤดูหนาวปกติมีหิมะตก เขตภูเขาชูโงกุและเกาะชิโกกุกั้นทะเลในแผ่นดินเซโตะจากลมตามฤดูกาล ทำให้มีลมฟ้าอากาศไม่รุนแรงตลอดปี ชายฝั่งแปซิฟิกมีลักษณะภูมิอากาศแบบกึ่งเขตร้อนชื้นซึ่งมีฤดูหนาวไม่รุนแรง มีหิมะตกบางครั้ง และฤดูร้อนที่ร้อนชื้นเนื่องจากลมฤดูกาลจากทิศตะวันออกเฉียงใต้ หมู่เกาะรีวกีวมีภูมิอากาศแบบกึ่งเขตร้อน โดยมีฤดูหนาวอบอุ่นและฤดูร้อน หยาดน้ำฟ้าหนักมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งระหว่างฤดูฝน
อุณหภูมิเฉลี่ยในฤดูหนาวในประเทศญี่ปุ่นอยู่ที่ 5.1 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิเฉลี่ยในฤดูร้อนอยู่ที่ 25.2 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดที่เคยวัดได้ในประเทศญี่ปุ่นอยู่ที่ 41.0 องศาเซลเซียส ซึ่งมีบันทึกเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2556 ฤดูฝนหลักเริ่มในต้นเดือนพฤษภาคมในโอกินาวะ และแนวฝนจะค่อย ๆ เคลื่อนขึ้นเหนือจนถึงฮกไกโดในปลายเดือนกรกฎาคม ในฮนชูส่วนใหญ่ ฤดูฝนเริ่มก่อนกลางเดือนมิถุนายนและกินเวลาประมาณหกสัปดาห์ ในปลายฤดูร้อนและต้นฤดูใบไม้ร่วง พายุไต้ฝุ่นมักนำพาฝนตกหนักมา
ความหลากหลายทางชีวภาพ
ประเทศญี่ปุ่นมีเขตชีวภาพป่าเก้าเขตซึ่งสะท้อนภูมิอากาศและภูมิศาสตร์ของหมู่เกาะญี่ปุ่น มีตั้งแต่ป่าใบกว้างชื้นกึ่งเขตร้อนในหมู่เกาะรีวกีวและหมู่เกาะโองาซาวาระ จนถึงป่าผสมและใบกว้างเขตอุบอุ่นในเขตภูมิอากาศไม่รุนแรงในหมู่เกาะหลัก จนถึงป่าสนเขาเขตอบอุ่นในส่วนฤดูหนาวหนาวเย็นในเกาะทางเหนือ ประเทศญี่ปุ่นมีสัตว์ป่ากว่า 90,000 ชนิด รวมทั้งหมีสีน้ำตาล ลิงกังญี่ปุ่น ทะนุกิ หนูนาญี่ปุ่นใหญ่ และซาลาแมนเดอร์ยักษ์ญี่ปุ่น มีการตั้งเครือข่ายอุทยานแห่งชาติขนาดใหญ่เพื่อคุ้มครองพื้นที่สำคัญของพืชและสัตว์ตลอดจนเขตพื้นที่ชุ่มน้ำตามอนุสัญญาแรมซาร์สามสิบเจ็ดแห่ง มีสี่แห่งลงทะเบียนในรายการมรดกโลกของยูเนสโก
สิ่งแวดล้อม
ในช่วงการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็วหลังสงครามโลกครั้งที่สอง นโยบายสิ่งแวดล้อมถูกรัฐบาลและบริษัทอุตสาหกรรมลดความสำคัญ ผลทำให้มีมลภาวะสิ่งแวดล้อมแพร่หลายในคริสต์ทศวรรษ 1950 และ 1960 เพื่อสนองต่อความกังวลที่เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับปัญหาดังกล่าว รัฐบาลจึงริเริ่มกฎหมายคุ้มครองสิ่งแวดล้อมหลายฉบับใน พ.ศ. 2513 วิกฤตการณ์น้ำมันใน พ.ศ. 2516 ยังส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพเนื่องจากประเทศญี่ปุ่นขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ ปัญหาสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน ได้แก่ มลภาวะทางอากาศในเมือง การจัดการขยะ ยูโทรฟิเคชันน้ำ การอนุรักษ์ธรรมชาติ การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ การจัดการเคมีและความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์
ประเทศญี่ปุ่นจัดอยู่ในอันดับที่ 20 ในดัชนีสมรรถนะสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2561 ซึ่งวัดความผูกมัดของประเทศต่อความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อม ในฐานะเจ้าภาพและผู้ลงนามพิธีสารเกียวโต พ.ศ. 2540 ประเทศญี่ปุ่นอยู่ภายใต้ข้อผูกพันตามสนธิสัญญาในการลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ และใช้วิธีการเพิ่มเติมในการรับมือการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ใน พ.ศ. 2563 รัฐบาลมีแผนจะสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหิน 22 แห่ง ภายหลังการปิดกองเรือนิวเคลียร์ของญี่ปุ่นหลังจากภัยพิบัตินิวเคลียร์ฟูกูชิมะใน พ.ศ. 2554 ญี่ปุ่นเป็นประเทศปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 ของโลก รัฐบาลญี่ปุ่นได้ประกาศเป้าหมายในการลดการปล่อยคาร์บอนภายใน พ.ศ. 2593 ปัญหาสิ่งแวดล้อมปัจจุบัน ได้แก่ มลพิษทางอากาศในเมือง (NOx, อนุภาคแขวนลอย และสารพิษ) การจัดการของเสีย การทำให้น้ำขาดออกซิเจน การอนุรักษ์ธรรมชาติ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการจัดการสารเคมี
ประวัติศาสตร์
ยุคก่อนประวัติศาสตร์และประวัติศาสตร์โบราณ
วัฒนธรรมยุคหินเก่าประมาณ 30,000 ปีก่อน ค.ศ. เป็นหลักฐานการอยู่อาศัยของมนุษย์บนกลุ่มเกาะญี่ปุ่นครั้งแรกเท่าที่ทราบ หลังจากนั้นเป็นยุคโจมงเมื่อประมาณ 14,000 ปีก่อน ค.ศ. ที่มีวัฒนธรรมนักล่าสัตว์หาของป่ากึ่งอยู่กับที่ยุคหินกลางถึงยุคหินใหม่ ซึ่งมีลักษณะโดยการอาศัยอยู่ในหลุมและเกษตรกรรมเรียบง่าย รวมทั้งบรรพบุรุษของชาวไอนุและร่วมสมัยด้วย เครื่องดินเผาตกแต่งจากยุคนี้ยังเป็นตัวอย่างเครื่องดินเผาเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งที่ยังเหลือรอดในโลกด้วย ประมาณ 300 ปีก่อน ค.ศ. ชาวยาโยอิเริ่มเข้าสู่หมู่เกาะญี่ปุ่น ผสมผสานกับโจมงยุคยาโยอิซึ่งเริ่มตั้งแต่ประมาณ 500 ปีก่อน ค.ศ. มีการริเริ่มการปฏิวัติอย่างการทำนาข้าวเปียก เครื่องดินเผาแบบใหม่ และโลหะวิทยาที่รับมาจากจีนและเกาหลี
ญี่ปุ่นปรากฏครั้งแรกในประวัติศาสตร์ลายลักษณ์อักษรในฮั่นชู (บันทึกประวัติศาสตร์ฮั่น) ของจีน ตามบันทึกสามก๊ก ราชอาณาจักรทรงอำนาจที่สุดในกลุ่มเกาะญี่ปุ่นระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 3 เรียก ยามาไตโกกุ มีการเผยแผ่ศาสนาพุทธ เข้าประเทศญี่ปุ่นจากอาณาจักรแพ็กเจ (เกาหลีปัจจุบัน) และได้รับอุปถัมภ์โดยเจ้าชายโชโตกุ และการพัฒนาศาสนาพุทธญี่ปุ่นในเวลาต่อมาได้รับอิทธิพลจากจีนเป็นหลัก แม้มีการต่อต้านในช่วงแรก แต่ศาสนาพุทธได้รับการส่งเสริมจากชนชั้นปกครองและได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในช่วงต้นยุคอาซูกะ (ค.ศ. 592–710)
ยุคนาระ (พ.ศ. 1253–1337) มีการกำเนิดรัฐญี่ปุ่นแบบรวมอำนาจปกครองโดยมีศูนย์กลางอยู่ที่ราชสำนักจักรพรรดิในเฮโจเกียว (จังหวัดนาระปัจจุบัน) ยุคนาระเริ่มมีวรรณคดีตลอดจนการพัฒนาศิลปะและสถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพุทธ การระบาดของโรคฝีดาษในปี พ.ศ. 1278–1280 เชื่อว่าฆ่าประชากรญี่ปุ่นไปมากถึงหนึ่งในสาม ใน พ.ศ. 1327 จักรพรรดิคัมมุย้ายเมืองหลวงจากนาระไป และเฮอังเกียว (นครเกียวโตปัจจุบัน) ใน พ.ศ. 1337
นับเป็นจุดเริ่มต้นของยุคเฮอัง (พ.ศ. 1337–1728) ซึ่งวัฒนธรรมญี่ปุ่นเฉพาะถิ่นชัดเจนกำเนิด โดยที่เห็นได้ชัดที่สุดคือ ศิลปะ กวีและร้อยแก้ว ตำนานเก็นจิของมูราซากิ ชิกิบุ และ "คิมิงาโยะ" เนื้อร้องเพลงชาติประเทศญี่ปุ่นปัจจุบัน ก็มีการเขียนขึ้นในช่วงนี้
ศาสนาพุทธเริ่มแพร่ขยายระหว่างยุคเฮอัง ผ่านสองนิกายหลัก ได้แก่ เท็งไดและชินงง สุขาวดี (โจโดชู โจโดชินชู) ได้รับความนิยมมากกว่าในครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 11
ยุคเจ้าขุนมูลนาย
ยุคเจ้าขุนมูลนาย หรือ ยุคศักดินาของญี่ปุ่นมีลักษณะจากการถือกำเนิดและการครอบงำของชนชั้นนักรบซามูไร ใน พ.ศ. 1728 จักรพรรดิโกะ-โทบะทรงแต่งตั้งซามูไร มินาโมโตะ โนะ โยริโตโมะ เป็นโชกุน หลังพิชิตตระกูลไทระในสงครามเก็มเป โยริโตโมะตั้งฐานอำนาจในคามากูระ หลังเขาเสียชีวิต ตระกูลโฮโจเถลิงอำนาจเป็นผู้สำเร็จราชการให้โชกุน มีการเผยแผ่ศาสนาพุทธสำนักเซนจากจีนในยุคคามากูระ (พ.ศ. 1728–1876) และได้รับความนิยมในชนชั้นซามูไร รัฐบาลโชกุนคามากูระขับไล่การบุกครองของมองโกลสองครั้งใน พ.ศ. 1817 และ 1824 แต่สุดท้ายถูกจักรพรรดิโกะ-ไดโงะโค่นล้ม ส่วนจักรพรรดิโกะ-ไดโงะก็ถูกอาชิกางะ ทากาอูจิพิชิตอีกทอดหนึ่งใน พ.ศ. 1879
อาชิกางะ ทากาอูจิตั้งรัฐบาลโชกุนในมูโรมาจิ จังหวัดเกียวโต เป็นจุดเริ่มต้นของยุคมูโรมาจิ (พ.ศ. 1879–2116) รัฐบาลโชกุนอาชิกางะรุ่งเรืองในสมัยของอาชิกางะ โยชิมิตสึ และวัฒนธรรมที่ตั้งอยู่บนศาสนาพุทธแบบเซ็น (ศิลปะ) แพร่กระจาย ต่อมาศิลปะมิยาบิวิวัฒน์เป็นวัฒนธรรมฮิงาชิยามะ และเจริญจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 16 (ประมาณพุทธศตวรรษที่ 21–22) อีกด้านหนึ่ง รัฐบาลโชกุนอาชิกางะสมัยต่อมาไม่สามารถควบคุมขุนศึกเจ้าขุนมูลนาย (ไดเมียว) ได้ และเกิดสงครามกลางเมือง (สงครามโอนิง) ใน พ.ศ. 2010 เปิดฉากยุคเซ็งโงกุ ("รณรัฐ") ยาวนานนับศตวรรษ
ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 16 มีพ่อค้าและมิชชันนารีคณะเยสุอิตจากประเทศโปรตุเกสเดินทางถึงญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก และเริ่มการค้าขายและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างญี่ปุ่นกับโลกตะวันตก () โดยตรง ทำให้โอดะ โนบูนางะได้เทคโนโลยีและอาวุธปืนยุโรปซึ่งเขาใช้พิชิตไดเมียวคนอื่นหลายคน การรวบอำนาจของเขาเริ่มยุคอาซูจิ–โมโมยามะ (พ.ศ. 2116–2146) หลังโนบูนางะถูกอาเกจิ มิตสึฮิเดะลอบฆ่าใน พ.ศ. 2125 โทโยโตมิ ฮิเดโยชิ ผู้สืบทอดของโนบูนางะ รวมประเทศใน พ.ศ. 2133 และเปิดฉากบุกครองเกาหลี 2 ครั้งใน พ.ศ. 2135 และ 2140 แต่ไม่ประสบความสำเร็จ
หลังฮิเดโยชิถึงแก่อสัญกรรม โทกูงาวะ อิเอยาซุตั้งตนเองเป็นผู้สำเร็จราชการแทนบุตรของฮิเดะโยะชิและใช้ตำแหน่งให้ได้มาซึ่งการสนับสนุนทางการเมืองและการทหาร อิเอยาซุเอาชนะไดเมียวต่าง ๆ ได้ในยุทธการที่เซกิงาฮาระใน พ.ศ. 2143 ต่อมาใน พ.ศ. 2146 จักรพรรดิโกะ-โยเซจึงทรงแต่งตั้งเขาเป็นโชกุน เขาตั้งรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะในเอโดะ (กรุงโตเกียวปัจจุบัน) รัฐบาลโชกุนโทกูงาวะออกมาตรการซึ่งรวมบุเกะโชะฮัตโตะเป็นจรรยาบรรณสำหรับควบคุมไดเมียวอัตตาณัติ และนโยบายซาโกกุ ("ประเทศปิด") ใน พ.ศ. 2182 ซึ่งกินเวลานานสองศตวรรษครึ่งและเป็นยุคเอกภาพทางการเมืองที่เรียก ยุคเอโดะ (พ.ศ. 2146–2411) การศึกษาศาสตร์ตะวันตก ที่เรียก รังงากุ ยังคงมีต่อผ่านการติดต่อกับดินแดนแทรกของเนเธอร์แลนด์ที่เดจิมะในนางาซากิ ยุคเอโดะยังทำให้โคกูงากุ ("การศึกษาชาติ") หรือการศึกษาประเทศญี่ปุ่นโดยคนญี่ปุ่น เจริญด้วย
ยุคใหม่
เขียวเข้ม; ญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่
เขียวกลาง; รัฐอาณานิคม ประกอบด้วย เกาหลี ไต้หวัน และคาราฟุโตะ
เขียวอ่อน; รัฐในอารักขา ประกอบด้วย อินโดจีน ฟิลิปปินส์ พม่า มะละกา สิงคโปร์ อินโดนีเซีย บรูไน บางส่วนของปาปัวนิวกินี และจีนชายฝั่งทะเล
วันที่ 31 มีนาคม 2397 พลเรือจัตวา แมทธิว ซี. เพอร์รี และ "" แห่งกองทัพเรือสหรัฐบังคับให้ญี่ปุ่นเปิดประเทศต่อโลกภายนอกด้วยสนธิสัญญาคานางาวะ สนธิสัญญาคล้ายกันกับประเทศตะวันตกในยุคบากูมัตสึนำมาซึ่งวิกฤตทางเศรษฐกิจและการเมือง การลาออกของโชกุนนำสู่สงครามโบชิน และการสถาปนารัฐรวมอำนาจปกครองที่เป็นเอกภาพในนามภายใต้จักรพรรดิ (การฟื้นฟูเมจิ)
ประเทศญี่ปุ่นรับสถาบันการเมือง ตุลาการและทหารแบบตะวันตกและอิทธิพลทางวัฒนธรรมตะวันตกรวมเข้ากับวัฒนธรรมดั้งเดิมประเทศสำหรับการกลายเป็นอุตสาหกรรมสมัยใหม่ โดยผ่านกระบวนการกลายเป็นตะวันตกระหว่างการฟื้นฟูเมจิใน พ.ศ. 2411 คณะรัฐมนตรีจัดตั้งคณะองคมนตรี ริเริ่มรัฐธรรมนูญเมจิ และเรียกประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ การฟื้นฟูเมจิเปลี่ยนจักรวรรดิญี่ปุ่นให้เป็นมหาอำนาจอุตสาหกรรมซึ่งมุ่งใช้ความขัดแย้งทางทหารเพื่อขยายเขตอิทธิพลของตน หลังคว้าชัยในสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง (พ.ศ. 2437–2438) และสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น (พ.ศ. 2447–2448) ประเทศญี่ปุ่นเข้าควบคุมไต้หวัน เกาหลีและครึ่งใต้ของเกาะซาฮาลิน ประชากรญี่ปุ่นเพิ่มจาก 35 ล้านคนใน พ.ศ. 2416 เป็น 70 ล้านคนใน พ.ศ. 2478
สงครามโลกครั้งที่หนึ่งทำให้ญี่ปุ่นซึ่งอยู่ฝ่ายสัมพันธมิตรผู้ชนะ สามารถขยายอำนาจและอาณาเขตในทวีปเอเชียต่อไปอีก ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 มีช่วง "ประชาธิปไตยไทโช" (พ.ศ. 2455–2469) แต่คริสต์ทศวรรษ 1920 (ประมาณพุทธทศวรรษ 2460) ประชาธิปไตยที่เปราะบางตกอยู่ภายใต้การเลื่อนทางการเมืองสู่ฟาสซิสต์ มีการผ่านกฎหมายปราบปรามการเห็นต่างทางการเมืองและมีความพยายามรัฐประหารหลายครั้ง "ยุคโชวะ" ต่อมาอำนาจของกองทัพเริ่มเพิ่มขึ้นและนำญี่ปุ่นสู่การขยายอาณาเขตและการเสริมสร้างแสนยานุภาพ ตลอดจนเผด็จการเบ็ดเสร็จและลัทธิคลั่งชาติซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอุดมการณ์ฟาสซิสต์ ในปี 2474 ประเทศญี่ปุ่นบุกครองและยึดครองแมนจูเรีย เมื่อนานาชาติประณามการครอบครองนี้ ประเทศญี่ปุ่นก็ลาออกจากสันนิบาตชาติใน พ.ศ. 2476 ใน พ.ศ. 2479 ญี่ปุ่นลงนามกติกาสัญญาต่อต้านโคมินเทิร์นกับนาซีเยอรมนี และกติกาสัญญาไตรภาคีใน พ.ศ. 2483 เข้าร่วมกับฝ่ายอักษะ หลังพ่ายในสงครามชายแดนโซเวียต–ญี่ปุ่นที่กินเวลาสั้น ๆ ประเทศญี่ปุ่นเจรจากติกาสัญญาความเป็นกลางโซเวียต–ญี่ปุ่น ซึ่งกินเวลาถึง พ.ศ. 2488 เมื่อ
ในยุคสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นได้เสริมสร้างอำนาจทางการทหารให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น หลังจากญี่ปุ่นถูกกีดกันทางการค้าจากสหรัฐอเมริกา ต่อมาจึงได้เปิดฉากสงครามในแถบเอเชียแปซิฟิก (ซึ่งรู้จักกันทั่วไปในชื่อ สงครามมหาเอเชียบูรพา) ในวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2484 โดยการโจมตีฐานทัพเรือสหรัฐอเมริกาที่อ่าวเพิร์ล และการยาตราทัพเข้ามายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นดินแดนอาณานิคมของสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักรและเนเธอร์แลนด์ ตลอดสงครามครั้งนั้น ญี่ปุ่นสามารถยึดครองประเทศต่าง ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้ทั้งหมด แต่หลังจากที่ญี่ปุ่นพ่ายแพ้ให้แก่สหรัฐอเมริกาในการรบทางน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิกหลังจากยุทธนาวีแห่งมิดเวย์ (พ.ศ. 2485) ญี่ปุ่นก็ตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบมากขึ้นเรื่อย ๆ แต่ก็ยังไม่ยอมแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตรโดยง่าย เมื่อต้องเผชิญหน้ากับระเบิดปรมาณูของสหรัฐอเมริกา ซึ่งถูกทิ้งที่และนางาซากิ (ในวันที่ 6 และ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2488 ตามลำดับ) และการรุกรานของสหภาพโซเวียต (วันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2488) ญี่ปุ่นจึงประกาศยอมแพ้อย่างไม่มีเงื่อนไขในวันที่ 15 สิงหาคม ปีเดียวกัน สงครามทำให้ญี่ปุ่นต้องสูญเสียพลเมืองนับล้านคนและทำให้อุตสาหกรรมและโครงสร้างพื้นฐานของประเทศเสียหายอย่างหนัก ฝ่ายสัมพันธมิตรซึ่งนำโดยสหรัฐอเมริกาได้ส่งพลเอกดักลาส แมกอาร์เธอร์ เข้ามาควบคุมญี่ปุ่นตั้งแต่หลังสงครามจบ
พ.ศ. 2490 ประเทศญี่ปุ่นเริ่มใช้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ซึ่งเน้นวัตรประชาธิปไตยเสรีนิยม การยึดครองญี่ปุ่นของฝ่ายสัมพันธมิตรสิ้นสุดเมื่อมีการลงนามสนธิสัญญาซานฟรานซิสโกใน พ.ศ. 2499 และญี่ปุ่นได้เป็นสมาชิกสหประชาชาติใน พ.ศ. 2499 หลังสงคราม ญี่ปุ่นสามารถพัฒนาทางเศรษฐกิจด้วยอัตราการเจริญเติบโตที่สูงมากจนกลายเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสองของโลก จนถูกประเทศจีนแซงใน พ.ศ. 2553 แต่การเติบโตดังกล่าวหยุดในช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1990 เมื่อญี่ปุ่นประสบภาวะเศรษฐกิจถดถอย ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 21 การเติบโตทางบวกส่งสัญญาณการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจแบบค่อยเป็นค่อยไป วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2554 ประเทศญี่ปุ่นประสบแผ่นดินไหวครั้งใหญ่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ของประเทศ ซึ่งยังส่งผลให้เกิดภัยพิบัตินิวเคลียร์ฟูกูชิมะไดอิจิ
ในวันที่ 1 พฤษภาคม 2562 ได้เกิดเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นอีกครั้ง เมื่อสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะทรงสละราชสมบัติซึ่งถือเป็นจุดสิ้นสุดของยุคเฮเซ สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะพระราชโอรสของพระองค์ได้ขึ้นครองราชสมบัติต่อ และเป็นการเริ่มต้นยุคเรวะอย่างเป็นทางการ
การเมือง
ประเทศญี่ปุ่นมีรูปแบบรัฐเป็นราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยที่จักรพรรดิมีพระราชอำนาจจำกัด ทรงเป็นประมุขในทางพิธีการ ซึ่งรัฐธรรมนูญบัญญัติว่า ทรงเป็น "สัญลักษณ์แห่งรัฐและความสามัคคีของประชาชน" นายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีเป็นผู้ใช้อำนาจบริหาร ส่วนอำนาจอธิปไตยเป็นของชาวญี่ปุ่น จักรพรรดิพระองค์ปัจจุบันคือสมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะ และนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันคือ ฟูมิโอะ คิชิดะ
สภานิติบัญญัติแห่งชาติเป็นผู้ใช้อำนาจนิติบัญญัติ ตั้งอยู่ในชิโยดะ กรุงโตเกียว สภาฯ ใช้ระบบระบบสองสภา ประกอบด้วย สภาผู้แทนราษฎร (ญี่ปุ่น: 衆議院; โรมาจิ: ชูงิ-อิง) เป็นสภาล่าง มีสมาชิกสี่ร้อยแปดสิบคนซึ่งมีวาระดำรงตำแหน่งสี่ปี และราชมนตรีสภา (ญี่ปุ่น: 参議院; โรมาจิ: ซังงีง) เป็นสภาสูง มีสมาชิกสองร้อยสี่สิบสองคนซึ่งมีวาระดำรงตำแหน่งหกปี โดยมีการเลือกตั้งสมาชิกราชมนตรีสภาจำนวนครึ่งหนึ่งสลับกันไปทุกสามปี สมาชิกของสภาทั้งสองมาจากการเลือกตั้งทั่วประเทศ ส่วนผู้มีสิทธิเลือกตั้งนั้นมีอายุสิบแปดปีบริบูรณ์เป็นต้นไป พรรคประชาธิปไตยรัฐธรรมนูญแห่งญี่ปุ่น (CDP) ที่เป็นเสรีนิยมสังคม และพรรคประชาธิปไตยเสรีนิยม (LDP) ที่เป็นอนุรักษนิยมครองสภาฯ LDP ประสบความสำเร็จในการเลือกตั้งเกือบตลอดมาตั้งแต่ปี 2498 ยกเว้นช่วงสั้น ๆ ระหว่าง พ.ศ. 2536 ถึง 37 และระหว่าง พ.ศ. 2552 ถึง 2555
ระบบกฎหมายของญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลจากมาแต่อดีต และมีพัฒนาการเป็นเอกเทศในยุคเอโดะผ่านทางเอกสารต่าง ๆ เช่น (ญี่ปุ่น: 公事方御定書; โรมาจิ: Kujikata Osadamegaki) ทั้งนี้ ตั้งแต่ต้น เป็นต้นมา ได้มีการวางรากฐานระบบตุลาการในญี่ปุ่นขนานใหญ่โดยใช้ระบบซีวิลลอว์ของยุโรป โดยเฉพาะของฝรั่งเศสและเยอรมนี เป็นต้นแบบ เช่น ในปี 2439 รัฐบาลญี่ปุ่นประกาศใช้ (ญี่ปุ่น: 民法; โรมาจิ: Minpō) โดยมีประมวลกฎหมายแพ่งเยอรมันเป็นต้นแบบ และคงมีผลใช้บังคับอยู่นับแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จนปัจจุบัน ระบบศาลของญี่ปุ่นแบ่งเป็นสี่ขั้นหลัก คือ ศาลสูงสุดและศาลชั้นล่างสามระดับ ประชุมกฎหมายหลักของญี่ปุ่นเรียก (ญี่ปุ่น: 六法; โรมาจิ: Roppō)
จากข้อมูลของสหภาพระหว่างรัฐสภา สมาชิกรัฐสภาญี่ปุ่นส่วนใหญ่เป็นเพศชายและอยู่ในช่วงอายุตั้งแต่ 50 ถึง 70 ปี ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2566 สถานีโทรทัศน์เอ็นเอชเค ของญี่ปุ่นรายงานว่า เรียวซูเกะ ทากาชิมะ วัย 26 ปี เป็นนายกเทศมนตรีที่อายุน้อยที่สุดในญี่ปุ่น
การแบ่งเขตการปกครอง
ประเทศญี่ปุ่นแบ่งการปกครองออกเป็น 47 จังหวัด และแบ่งภาคออกเป็น 8 ภูมิภาค ซึ่งมักจะถูกจับเข้ากลุ่มตามเขตแดนที่ติดกันที่มีวัฒนธรรมและสำเนียงการพูดใกล้เคียงกัน ทุกจังหวัดมีผู้ว่าราชการจังหวัดที่มาจากการเลือกตั้งเป็นผู้บริหาร
ในแต่ละจังหวัดมีการแบ่งเขตการปกครองออกเป็นเทศบาลย่อย ๆ แต่ในปัจจุบันกำลังมีการปรับโครงสร้างการแบ่งเขตการปกครองโดยการรวมเทศบาลที่อยู่ใกล้เคียงกันเข้าด้วยกัน ซึ่งจะช่วยลดจำนวนเขตการปกครองย่อยและช่วยลดค่าใช้จ่ายในการบริหารเทศบาลลงได้ การรวมเขตเทศบาลนี้เป็นนโยบายที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล โดยมีการคาดการณ์ที่จะลดจาก 3,232 เทศบาลในปี 2542 ให้เหลือ 1,773 เทศบาลในปี 2553
ประเทศญี่ปุ่นมีเมืองใหญ่เป็นจำนวนมาก ซึ่งแต่ละเมืองต่างมีส่วนสำคัญในการพัฒนาประเทศทั้งทางด้าน เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม รวมถึงมีสำเนียงภาษาที่แตกต่างกันออกไป
| ฮกไกโด | โทโฮกุ | คันโต | ชูบุ |
|---|---|---|---|
| 1. ฮกไกโด | 2. อาโอโมริ | 8. อิบารากิ | 15. นีงาตะ |
| คันไซ | ชูโงกุ | ชิโกกุ | คีวชูและโอกินาวะ |
| 24. มิเอะ | 31. ทตโตริ | 40. ฟูกูโอกะ |
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
ประเทศญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ทางทูตกับเกือบทุกประเทศเอกราชในโลก เป็นสมาชิกปัจจุบันของสหประชาชาติตั้งแต่เดือนธันวาคม 2499 ประเทศญี่ปุ่นเป็นสมาชิกกลุ่ม 7, เอเปก และ อาเซียน+3 และเข้าร่วมประชุมการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก ประเทศญี่ปุ่นลงนามข้อตกลงความมั่นคงกับประเทศออสเตรเลียในเดือนมีนาคม 2550 และกับประเทศอินเดียในเดือนตุลาคม 2551 เป็นผู้บริจาคความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการรายใหญ่สุดอันดับห้าของโลก โดยบริจาคเงิน 9.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2557
ประเทศญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับสหรัฐ นับแต่สหรัฐและพันธมิตรพิชิตญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่สอง ทั้งสองประเทศธำรงความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและการกลาโหมอย่างใกล้ชิด สหรัฐเป็นตลาดสำคัญของสินค้าส่งออกของญี่ปุ่นและเป็นแหล่งนำเข้าหลักของญี่ปุ่น และผูกมัดป้องกันประเทศญี่ปุ่น โดยมีฐานทัพในประเทศญี่ปุ่นบางส่วนด้วยเหตุนั้น
ประเทศญี่ปุ่นต่อสู้การควบคุมหมู่เกาะคูริลใต้ (ได้แก่ กลุ่มอิโตโรฟุ คูราชิริ ชิโตกัง และฮฮาโบมาอิ) ของประเทศรัสเซีย ซึ่งสหภาพโซเวียตยึดครองใน พ.ศ. 2488 ประเทศญี่ปุ่นรับรู้การยืนยันของประเทศเกาหลีใต้เกี่ยวกับ (หรือ "ทาเกะชิมะ" ในภาษาญี่ปุ่น) แต่ไม่ยอมรับ ประเทศญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ตึงเครียดกับประเทศจีนและประเทศไต้หวันเหนือหมู่เกาะเซ็งกากุ และกับประเทศจีนเหนือสถานภาพของ
ความสัมพันธ์ของญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้ในอดีตมีความตึงเครียดเนื่องจากการปฏิบัติต่อชาวเกาหลีของญี่ปุ่นในช่วงการปกครองอาณานิคมของญี่ปุ่น โดยเฉพาะการใช้ผู้หญิงเป็นที่ระบายทางเพศ ใน พ.ศ. 2558 ญี่ปุ่นออกคำขอโทษอย่างเป็นทางการ และมอบเงินให้กับผู้หญิงทุกคนที่ตกเป็นเหยือความรุนแรงในเหตุการณ์ดังกล่าวที่ยังมีชีวิตอยู่ ณ พ.ศ. 2562 ญี่ปุ่นเป็นผู้นำเข้าเพลงเกาหลี (K-pop) ละครโทรทัศน์ และกิจกรรมทางวัฒนธรรมอื่น ๆ ที่สำคัญของเกาหลีใต้
การบังคับใช้กฎหมาย
การรักษาความปลอดภัยภายในประเทศญี่ปุ่นนั้นดูแลโดยกรมตำรวจประจำจังหวัดเป็นหลัก ภายใต้การกำกับดูแลของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ในฐานะที่เป็นหน่วยงานประสานงานกลางของกรมตำรวจประจำจังหวัด สำนักงานตำรวจแห่งชาติบริหารงานโดยคณะกรรมการความปลอดภัยสาธารณะแห่งชาติ หน่วยจู่โจมพิเศษประกอบด้วยหน่วยยุทธวิธีต่อต้านการก่อการร้ายระดับชาติที่ร่วมมือกับหน่วยต่อต้านอาวุธปืนระดับอาณาเขตและหน่วยต่อต้านการก่อการร้ายของเอ็นบีซี หน่วยยามฝั่งของญี่ปุ่นปกป้องน่านน้ำอาณาเขตรอบ ๆ ญี่ปุ่น และใช้มาตรการเฝ้าระวังและควบคุมการลักลอบนำเข้า อาชญากรรมสิ่งแวดล้อมทางทะเล การรุกล้ำ การละเมิดลิขสิทธิ์ เรือสอดแนม เรือประมงต่างประเทศที่ไม่ได้รับอนุญาต
กฎหมายควบคุมอาวุธปืนและดาบควบคุมความเป็นเจ้าของปืน ดาบ และอาวุธอื่น ๆ ของพลเรือนอย่างเคร่งครัด ตามรายงานของสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ ในบรรดาประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติที่รายงานสถิติใน พ.ศ. 2561 อัตราอุบัติการณ์ของอาชญากรรมรุนแรง เช่น การฆาตกรรม การลักพาตัว ความรุนแรงทางเพศ และการโจรกรรมนั้นต่ำมากในญี่ปุ่น
กองทัพ
กองทัพญี่ปุ่นถูกจำกัดสิทธิตามมาตรา 9 ของรัฐธรรมนูญแห่งญี่ปุ่น ซึ่งสละสิทธิของประเทศญี่ปุ่นในการประกาศสงครามและการใช้กำลังทหารในข้อพิพาทระหว่างประเทศ ฉะนั้น กองทัพญี่ปุ่นที่เรียก "กองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่น" นั้นจึงเป็นกองทัพที่ไม่เคยสู้รบนอกประเทศญี่ปุ่น ประเทศญี่ปุ่นมีงบประมาณทางทหารสูงสุดประเทศหนึ่งในโลก จัดเป็นประเทศเอเชียอันดับสูงสุดในดัชนีสันติภาพโลก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมปกครองกองทัพ และส่วนใหญ่ประกอบด้วยกองกำลังป้องกันตนเองภาคพื้นดินญี่ปุ่น กองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลญี่ปุ่น กองกำลังป้องกันตนเองทางอากาศญี่ปุ่น ซึ่งกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลญี่ปุ่นเป็นผู้เข้าร่วมการฝึกซ้อมทางทะเลริมแพ็ก (RIMPAC) เป็นประจำ ล่าสุดมีการใช้กองทัพเพื่อปฏิบัติการรักษาสันติภาพ โดยการวางกำลังในประเทศอิรักเป็นการใช้กองทัพญี่ปุ่นนอกประเทศครั้งแรกนับแต่สงครามโลกครั้งที่สอง สหพันธ์ธุรกิจญี่ปุ่นเรียกร้องให้รัฐบาลยกเลิกการห้ามส่งอาวุธออก เพื่อให้ประเทศญี่ปุ่นสามารถเข้าร่วมโครงการนานาชาติอย่างเครื่องบินขับไล่จู่โจมร่วม (Joint Strike Fighter) ได้
ในคริสต์ศตวรรษที่ 21 มีการเปลี่ยนแปลงดุลอำนาจโลกอย่างรวดเร็วร่วมกับโลกาภิวัตน์ สิ่งแวดล้อมความมั่นคงรอบประเทศญี่ปุ่นทวีความรุนแรงมากขึ้น อันสังเกตได้จากการพัฒนานิวเคลียร์และขีปนาวุธของประเทศเกาหลีเหนือ ภัยคุกคามข้ามชาติซึ่งมีเหตุจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี รวมทั้งการก่อการร้ายระหว่างประเทศและการโจมตีไซเบอร์ก็เพิ่มความสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ ประเทศญี่ปุ่นรวมทั้งกองกำลังป้องกันตนเองได้เข้ามีส่วนร่วมอย่างถึงที่สุด ในความพยายามธำรงและฟื้นฟูสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ
ประเทศญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ทางทหารใกล้ชิดกับสหรัฐ พันธมิตรความมั่นคงสหรัฐ–ญี่ปุ่นเป็นหลักหมุดของนโยบายการต่างประเทศของชาติ นับแต่เป็นสมาชิกสหประชาชาติใน พ.ศ. 2499 ประเทศญี่ปุ่นเคยเป็นสมาชิกคณะมนตรีความมั่นคงเป็นเวลารวม 20 ปี วาระล่าสุดใน พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553
ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2557 นายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะ กล่าวว่าประเทศญี่ปุ่นต้องการสลัดการวางเฉย ที่ธำรงมาตลอดตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สองยุติและรับผิดชอบความมั่นคงในภูมิภาคมากขึ้น เขากล่าวว่าประเทศญี่ปุ่นต้องการมีบทบาทสำคัญและเสนอความช่วยเหลือแก่ประเทศเพื่อนบ้านของญี่ปุ่น ความตึงเครียดล่าสุดโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับประเทศเกาหลีเหนือได้จุดชนวนการถกเถียงรอบใหม่ เรื่องสถานภาพของกองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่นและความสัมพันธ์กับสังคมญี่ปุ่น แนวทางกองทัพญี่ปุ่นฉบับใหม่ที่มีประกาศในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2553 จะชี้นำกองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่นจากความสนใจสมัยสงครามเย็นต่ออดีตสหภาพโซเวียตสู่ประเทศจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับข้อพิพาทดินแดนเหนือหมู่เกาะเซ็งกากุ
เศรษฐกิจ
โครงสร้าง
หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นได้รับความบอบช้ำจากสงครามเป็นอย่างมาก แต่ก็สามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วเพราะปัจจัยหลายอย่างเช่นการทำงานที่ดีของรัฐบาล แรงงานที่ถูกและมีคุณภาพ อัตราการออมและการลงทุนที่สูง ในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2500-2520 เป็นช่วงที่เศรษฐกิจญี่ปุ่นเติบโตอย่างมาก อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจที่แท้จริงในช่วงพุทธทศวรรษที่ 2500, 2510 และ 2520 เฉลี่ยร้อยละ 10, 5 และ 4 ตามลำดับ โดยได้รับการช่วยเหลือทางเศรษฐกิจจากสหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ช่วงต้นพุทธทศวรรษที่ 2510 ญี่ปุ่นประสบปัญหาจนทำให้บริษัทจำนวนมากย้ายฐานการผลิตออกไปนอกประเทศ หลังจากเกิดต้นพุทธทศวรรษที่ 2530 เศรษฐกิจก็เริ่มชะลอตัว และส่งผลต่อเนื่องตลอดพุทธทศวรรษที่ 2530 รัฐบาลพยายามกระตุ้นเศรษฐกิจด้วยวิธีต่าง ๆ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ และยังถูกซ้ำเติมจากผลกระทบของเศรษฐกิจชะลอตัวใน พ.ศ. 2543 สภาพเศรษฐกิจหลังจาก พ.ศ. 2548 ดูเหมือนจะฟื้นตัวขึ้นจากตัวเลขการขยายตัวของจีดีพีที่สูงขึ้น แต่ญี่ปุ่นก็กลับประสบปัญหาอีกครั้งเมื่อเกิดที่ส่งผลกระทบไปทั่วโลก แม้ว่าธุรกิจภาคการเงินของญี่ปุ่นได้รับผลกระทบน้อยมากเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ เพราะทศวรรษแห่งภาวะเศรษฐกิจซบเซาที่ทำให้ญี่ปุ่นระมัดระวังในการลงทุนมากขึ้น แต่การที่ญี่ปุ่นพึ่งพาการส่งออกรถยนต์และสินค้าอิเล็กทรอนิกส์มากเกินไปก็ส่งผลกระทบรุนแรงต่อเศรษฐกิจ และทำให้เกิดปัญหาการว่างงานเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
ญี่ปุ่นมีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของโลก รองจากสหรัฐอเมริกาและจีน เมื่อวัดด้วยจีดีพีก่อนปรับอัตราเงินเฟ้อ (ประมาณ 4.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ) และอันดับที่ 4 รองจากจีน สหรัฐ และอินเดีย เมื่อวัดด้วยอำนาจการซื้อ ญี่ปุ่นมีกำลังการผลิตที่สูง และเป็นประเทศต้นกำเนิดของผู้ผลิตชั้นนำที่ก้าวหน้าทางเทคโนโลยีในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น รถยนต์ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เครื่องจักร เหล็กกล้า เรือ สารเคมี
จากข้อมูลใน พ.ศ. 2548 แรงงานของประเทศญี่ปุ่นมีจำนวน 66.7 ล้านคน ญี่ปุ่นมีที่ต่ำคือประมาณร้อยละ 4 ค่าจีดีพีต่อชั่วโมงการทำงานอยู่ในอันดับที่ 20 ของโลกใน พ.ศ. 2548 และเป็นอันดับ 1 ของเอเชีย บริษัทใหญ่ของญี่ปุ่นหลายแห่งมีชื่อเสียงไปทั่วโลก เช่นโตโยต้า โซนี่ เอ็นทีที โดโคโม แคนนอน ฮอนด้า ทาเกดะ นินเท็นโด และเซเว่น อีเลฟเว่น ญี่ปุ่นเป็นต้นกำเนิดของธนาคารที่ใหญ่ที่สุดหลายแห่งตลาดหลักทรัพย์โตเกียวซึ่งมักจะเป็นที่รู้จักเพราะมีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลกเมื่อวัดด้วยมูลค่าตลาด
ญี่ปุ่นมีลักษณะเฉพาะในการทำธุรกิจหลายอย่าง เช่นหรือระบบเครือข่ายบริษัทจะมีอิทธิพลในเชิงธุรกิจ และการเลื่อนขั้นตามความอาวุโสจะพบเห็นได้ทั่วไป บริษัทที่มีความสัมพันธ์ทางธุรกิจจะถือหุ้นของกันและกัน ผู้ถือหุ้นมักจะไม่มีบทบาทกับการบริหารของบริษัท แต่ในปัจจุบันญี่ปุ่นเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงออกจากระบบเก่า ๆ เหล่านี้
ใน พ.ศ. 2548 พื้นที่ที่ใช้ในการเกษตรกรรมมีเพียงร้อยละ 12.6 และมีประชากรที่ประกอบการเกษตรเพียงร้อยละ 6.6 เท่านั้น ผลผลิตทางการเกษตรที่ผลิตได้มากเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ ได้แก่ ไหม กะหล่ำปลี ข้าว มัน และชา เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ญี่ปุ่นต้องพึ่งพาการนำเข้าอาหารถึงร้อยละ 60 จึงเป็นประเทศที่มีอัตราการเลี้ยงตนเองค่อนข้างต่ำ ในระยะหลังกระแสความกังวลเรื่องความปลอดภัยของอาหารทำให้ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตในประเทศเป็นที่ต้องการมากขึ้น
ญี่ปุ่นอยู่ในอันดับที่ 29 จาก 190 ประเทศในดัชนีความง่ายในการทำธุรกิจ พ.ศ. 2562 ญี่ปุ่นมีภาคส่วนสหกรณ์ขนาดใหญ่ รวมถึงสหกรณ์ผู้บริโภคที่ใหญ่ที่สุดและสหกรณ์การเกษตรที่ใหญ่ที่สุดในโลก ณ พ.ศ. 2561 ญี่ปุ่นอยู่ในอันดับที่สูงในด้านความสามารถในการแข่งขันและเสรีภาพทางเศรษฐกิจ อยู่ในอันดับ 6 ในรายงานการแข่งขันระดับโลกสำหรับ พ.ศ. 2558-2559
ตารางต่อไปนี้แสดงตัวชี้วัดทางเศรษฐกิจหลักใน 1980–2021 (โดยเจ้าหน้าที่กองทุนการเงินระหว่างประเทศประมาณการใน 2022–2027) อัตราเงินเฟ้อต่ำกว่า 5% เป็นสีเขียว
| ปี | GDP (ล้าน US$PPP) | GDP ต่อหัว (US$ PPP) | GDP (ล้าน US$nominal) | GDP ต่อหัว (US$ nominal) | อัตราเติบโต GDP (จริง) | อัตราเงินเฟ้อ (เปอร์เซ็นต์) | การว่างงาน (เปอร์เซ็นต์) | หนี้สาธารณะ (เปอร์เซนต์ของ GDP) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1980 | 1,068.1 | 9,147.0 | 1,127.9 | 9,659.0 |  3.2% |  7.8% | 2.0% | 47.8% |
| 1981 | 1,218.4 | 10,358.1 | 1,243.8 | 10,574.4 | 4.2% | 4.9% | 2.2% | 52.9% |
| 1982 | 1,336.5 | 11,283.0 |  1,157.6 | 9,772.8 | 3.3% | 2.8% | 2.4% | 57.8% |
| 1983 | 1,437.8 | 12,054.5 | 1,268.6 | 10,636.5 | 3.5% | 1.9% | 2.7% | 63.6% |
| 1984 | 1,556.7 | 12,967.1 | 1,345.2 | 11,205.4 | 4.5% | 2.3% |  2.7% | 65.6% |
| 1985 | 1,690.0 | 13,989.8 | 1,427.4 | 11,815.8 | 5.2% | 2.0% | 2.6% | 68.3% |
| 1986 | 1,781.4 | 14,667.9 | 2,121.3 | 17,466.7 | 3.3% | 0.6% | 2.8% | 74.0% |
| 1987 | 1,911.8 | 15,666.3 | 2,584.3 | 21,177.8 | 4.7% | 0.1% | 2.9% | 75.7% |
| 1988 | 2,113.5 | 17,246.0 | 3,134.2 | 25,575.1 | 6.8% | 0.7% | 2.5% | 71.8% |
| 1989 | 2,303.0 | 18,719.6 | 3,117.1 | 25,336.2 | 4.9% | 2.3% | 2.3% | 65.5% |
| 1990 | 2,506.1 | 20,302.7 | 3,196.6 | 25,896.0 | 4.9% | 3.1% | 2.1% | 63.0% |
| 1991 | 2,679.4 | 21,620.8 | 3,657.3 | 29,511.8 | 3.4% | 3.3% | 2.1% | 62.2% |
| 1992 | 2,763.7 | 22,222.4 | 3,988.3 | 32,069.1 | 0.8% | 1.7% | 2.2% | 66.6% |
| 1993 | 2,814.6 | 22,558.2 | 4,544.8 | 36,425.2 | -0.5% | 1.3% | 2.5% | 72.7% |
| 1994 | 2,899.9 | 23,177.4 | 4,998.8 | 39,953.2 | 0.9% | 0.7% | 2.9% | 84.4% |
| 1995 | 3,038.6 | 24,224.0 | 5,545.6 | 44,210.2 | 2.6% | -0.1% | 3.2% | 92.5% |
| 1996 | 3,191.2 | 25,385.0 | 4,923.4 | 39,164.3 | 3.1% | 0.1% | 3.4% | 98.1% |
| 1997 | 3,278.1 | 26,014.1 | 4,492.4 | 35,651.3 | 1.0% | 1.7% | 3.4% | 105.0% |
| 1998 | 3,272.8 | 25,903.3 | 4,098.4 | 32,436.9 | -1.3% | 0.7% | 4.1% | 116.0% |
| 1999 | 3,307.9 | 26,131.3 | 4,636.0 | 36,622.9 | -0.3% | -0.3% | 4.7% | 129.5% |
| 2000 | 3,476.3 | 27,409.2 | 4,968.4 | 39,173.0 | 2.8% | -0.7% | 4.7% | 135.6% |
| 2001 | 3,568.4 | 28,068.3 | 4,374.7 | 34,410.7 | 0.4% | -0.7% | 5.0% | 145.1% |
| 2002 | 3,625.5 | 28,457.7 | 4,182.8 | 32,832.3 | 0.0% | -0.9% | 5.4% | 154.1% |
| 2003 | 3,753.8 | 29,410.9 | 4,519.6 | 35,410.2 | 1.5% | -0.3% | 5.2% | 160.0% |
| 2004 | 3,938.9 | 30,836.4 | 4,893.1 | 38,307.1 | 2.2% | 0.0% | 4.7% | 169.5% |
| 2005 | 4,135.7 | 32,372.7 | 4,831.5 | 37,819.1 | 1.8% | -0.3% | 4.4% | 174.3% |
| 2006 | 4,321.8 | 33,831.1 | 4,601.7 | 36,021.9 | 1.4% | 0.3% | 4.1% | 174.0% |
| 2007 | 4,504.5 | 35,257.9 | 4,579.7 | 35,847.2 | 1.5% | 0.0% | 3.8% | 172.8% |
| 2008 | 4,534.6 | 35,512.2 | 5,106.7 | 39,992.1 | -1.2% | 1.4% | 4.0% | 180.7% |
| 2009 | 4,303.9 | 33,742.5 | 5,289.5 | 41,469.8 | -5.7% | -1.3% | 5.1% | 198.7% |
| 2010 | 4,534.1 | 35,535.2 | 5,759.1 | 45,135.8 | 4.1% | -0.7% | 5.1% | 205.7% |
| 2011 | 4,629.4 | 36,215.1 | 6,233.1 | 48,760.9 | 0.0% | -0.3% | 4.6% | 219.1% |
| 2012 | 4,799.6 | 37,628.8 | 6,272.4 | 49,175.1 | 1.4% | 0.0% | 4.3% | 226.1% |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
yipun yipun 日本 ormaci Nihon Nippon thbsphth nihng nippng chuxxyangepnthangkar praethsyipun yipun 日本国 ormaci Nihon koku Nippon koku thbsphth nihngokku nippngokku epnrthexkrachhmuekaainexechiytawnxxk tngxyuinmhasmuthraepsifiknxkfngtawnxxkkhxngaephndinihyexechiy thangtawntktidkbkhabsmuthrekahliaelapraethscin odymithaelyipunkn swnthangthisehnuxtidkbpraethsrsesiy mithaeloxkhxtskhepnesnaebngaedn aelathangthisittidkbthaelcintawnxxk thaelfilippin aelapraethsithwn xanaekhtkhxngyipuntngxyuinbriewnwngaehwnif khrxbkhlumhmuekaapraman 14 125 ekaa dwyphunthi 377 975 tarangkiolemtr prakxbipdwyekaahlkcanwn 5 ekaaidaek hnchu hkikod chiokku khiwchu aelaoxkinawa sungkhidepnphunthipramanrxyla 97 khxngpraeths mikrungotekiywepnemuxnghlwngaelaemuxngthimiprachakrmakthisud emuxngthimicanwnprachakrrxnglngmaidaek oyokhama oxsaka naongya spopora fukuoxka okheba aelaekiywotpraethsyipun 日本国 yipun Nippon koku hrux Nihon kokuthngchati traaephndinephlngchati yipun 君が代 ormaci Kimigayo khxcngkhrxngrachyyawnantlxdip source source track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track traprathbkhxngyipun 大日本國璽 Dai Nihon Kokuji traprathbaehngchatimhapraethsyipun dinaednkhxngpraethsyipun emuxnghlwng aelaemuxngihysudkrungotekiyw 35 41 N 139 46 E 35 683 N 139 767 E 35 683 139 767phasarachkaryipunedmanimchawyipunkarpkkhrxngrthediyw rabbrthspha rachathipityphayitrththrrmnuy ckrphrrdickrphrrdinaruhiota naykrthmntrifumioxa khichidasphanitibyytirthspha sphasungrachmntrispha sphalangsphaphuaethnrasdrkxtng kxtngrachwngsckrphrrdi11 kumphaphnth 660 BC rththrrmnuyemci29 phvscikayn kh s 1890 rththrrmnuychbbpccubn3 phvsphakhm kh s 1947phunthi rwm377 975 tarangkiolemtr 145 937 tarangiml xndbthi 62 aehlngna 1 4 in kh s 2015 prachakr 2022 praman124 840 000 xndbthi 11 samaonprachakr 2020126 226 568 khwamhnaaenn334 txtarangkiolemtr 865 1 txtarangiml xndbthi 24 cidiphi xanacsux 2023 praman rwm6 456 lanlandxllarshrth xndbthi 4 txhw51 809 dxllarshrth cidiphi rakhatlad 2023 praman rwm4 410 lanlandxllarshrth xndbthi 3 txhw35 385 dxllarshrth cini 2018 33 4 panklangexchdiix 2021 0 925 sungmak xndbthi 19skulengineynyipun ekhtewlaUTC 09 00 ewlamatrthanyipun khbrthdansayrhsothrsphthrhs ISO 3166JPodemnbnsud jpyipunchuxphasayipunkhnci日本国日本國hiranganaにっぽんこく にほんこくkhatakanaニッポンコク ニホンコクkarthxdesiyngormaciNippon koku Nihon kokuehpebirnprbprungNippon koku Nihon koku twxksrkhncikhxngchuxpraethsyipunaeplwa thinkaenidkhxngdwngxathity cungmichuxeriykwa dinaednaehngxathityxuthy praethsyipunprakxbdwy 47 cnghwdin 8 phumiphakh odymihkikodepncnghwdehnuxsud aelaoxkinawaepncnghwditsud phumipraethskwasaminsimilksnaepnphuekha yipunepnhnunginpraethsthimilksnaepnsngkhmemuxngmakthisud dwyprachakr 125 lankhn cungthuxepnpraethsthimiprachakrmakthisudepnxndb 11 khxngolk aelaepnhnunginpraethsthimikhwamhnaaennprachakrsungthisudinolk kwa 14 lankhnxasyxyuinkrungotekiyw aelahaknbrwmekhtxphimhankhrotekiywthnghmdcamiprachakrkwa 40 lankhn aeladwymulkhacidiphithisungthung 2 lanlandxllarshrth cungthaihkrungotekiywepnmhankhrthiihythisudinolkthngaengkhxngcanwnprachakraelakhnadesrsthkic karwicythangobrankhdirabuwamimnusyxasyindinaednpccubnkhxngyipuntngaetyukhhineka hruxpraman 30 000 pikxnkhristkal karklawthungyipunepnlaylksnxksrkhrngaerkpraktinbnthukkhxngrachsankcintngaetkhriststwrrsthi 1 bnthukthangprawtisastrkhxngrachwngshn yipunidrbxiththiphlcakcininhlaydan echn phasa karpkkhrxng aela wthnthrrm aetkhnaediywknkmikarprbepliynihepnexklksnkhxngtnexng cungthaihyipunmiwthnthrrmthioddednmacnpccubn xikhlaystwrrstxma yipunkrbexaethkhonolyitawntkaelanamaphthnapraethscnklayepnpraethsthikawhnaaelamixiththiphlmakthisudchatihnunginolk inchwngrahwangkhriststwrrsthi 4 thungstwrrsthi 9 xanackrthnghmdrwmknepnpukaephnphayitkarpkkhrxngkhxngckrphrrdiaelarachwngs odymisunyklangxyuthiehxngekiyw txma inchwngkhriststwrrsthi 12 thung ph s 2411 yipunthukpkkhrxngdwyrabbthharecakhunmulnayochkunsungpkkhrxnginphraprmaphiithyckrphrrdi aelakarkhrxbngakhxngnkrbsamuir praethsekhasurayaaeykxyuoddediywxnyawnanintnkhriststwrrsthi 17 sungyutiin ph s 2396 emuxkxngeruxshrthbngkhbihpraethsyipunepidtxolktawntk hlngkhwamkhdaeyngaelakarkxkarkaeribphayinekuxbsxngthswrrs ckrphrrdiidxanacthangkaremuxngkhunin ph s 2411 phankarchwyehluxkhxnghlaytrakulcakochchuaelastsuma aelamikarsthapnackrwrrdiyipunsungepncuderimtnkhxngyukhemciaelarththrrmnuyemci aelaerimmikarphthnaxutsahkrrminchwngewlani chychnainsngkhramcin yipunkhrngthihnung sngkhramrsesiy yipun aelasngkhramolkkhrngthihnungthaihyipunkhyayckrwrrdirahwangsmyaesnyaniymephimkhun sngkhramcin yipunkhrngthisxng ph s 2480 khyayepnbangswnkhxngsngkhramolkkhrngthisxngin ph s 2484 sungyipunmibthbathsakhyinfayxksa inrahwangsngkhramolkkhrngthisxng yipunepnchatimhaxanachnungediywinexechiykxncayutilngin ph s 2488 dwykhwamphayaephinsngkhramaepsifikaelakarthingraebidprmanukhxngfaysmphnthmitrnaipsukaryxmcannkhxngyipun aelatkxyuphayitkaryudkhrxngkhxngsmphnthmitrepnewla 7 pi aelamikartrarththrrmnuychbbihminwnthi 3 phvsphakhm ph s 2490 sungnaipsuenguxnikhkartharngrabxbprachathipityaebbrthsphaaelarachathipityphayitrthrrmnuy odymismedcphrackrphrrdiepnpramukhaehngrthaelasphanitibyyticakkareluxktng eriykwa sphanitibyytiaehngchatinbaetnnepntnma praethsyipunepnsmachikshprachachati xngkhkarephuxkhwamrwmmuxaelakarphthnathangesrsthkic klum 7 klum 8 klum 20 khwxd phnthmitrhlknxkenothaelathuxepnchatimhaxanackhxngolk epnhnunginchatithiprachakrmikarsuksasungthisudkhxngolk aemyipunslasiththiprakassngkhram aetyngmikxngthharsmyihmsungichsahrbpxngkntnexngaelarksasntiphaph aelaidrbkarykyxngihepnhnunginkxngkalngthiaekhngaekrngthisudkhxngolk yipunepnpraethsphthnaaelwthimimatrthankarkhrxngchiphaeladchnikarphthnamnusysung aelaepnpraethsthiprachakrmikarkhadhmaykhngchiphsungthisudinolk thwakalngprasbpyhaxtrakarecriyphnthutaaelawikvtiprachakrsungwyinpccubn yipunyngepnphunaradbolkindanxutsahkrrmyanyntaelaxielkthrxniks miswnsakhyindanwithyasastraelaethkhonolyi wthnthrrmyipunyngepnthiruckipthwolk echn xahar silpa dntri wthnthrrmprachaniym rwmthungxutsahkrrmbnething echn phaphyntr mngnga xniema ephlng aelawidioxekmchuxpraethschuxpraethsyipuninxksrkhnci inphasayipun chuxpraethsyipuneriykwa nippng にっぽん hrux nihng にほん sungichkhncitwediywknkhux 日本 khawanippng mkichinkrnithiepnthangkar swnkhawa nihng caepnsphththiichodythwip snnisthanwapraethsyipunerimtnichchuxpraethswa nihng nippng 日本 tngaetchwngplay cnthungklang twxksrkhncikhxngchuxyipunaeplwathinkaenidkhxngdwngxathity aelathaihyipunmkthukeriykwadinaednaehngxathityxuthy chuxniekidkhuninchwngthimikartidtxkbrachwngssuykhxngcinaelahmaythungkarthiyipunxyuinthistawnxxkkhxngcin kxnthiyipuncamikhwamsmphnthkbcin yipunepnthiruckinchuxyamaota chuxeriykpraethsyipuninphasaxun echn ecaepn xngkvs Japan yaphn eyxrmn Japan chapng frngess Japon khapxn sepn Japon rwmthungkhawa yipun inphasaithy nacamacakphasacinhkekiynhruxaetciwthixxkesiyngwa yidpun hkekiyn hrux hyikpung aetciw thnghmdlwnaetepnkhathithxdesiyngmacakkhaxantwxksrcin 日本国 sungxanwa cipngku aetinsaeniyngaemndarinxanwa ruxepinkw cin 日本国 phinxin Riben guo hruxyx wa ruxepin cin 日本 phinxin Riben swninphasathiichtwxksrcinxun echnphasaekahli xxkesiyngwa xilbn ekahli 일본 日本 Ilbon aelaphasaewiydnam thixxkesiyngwa ehyitban ewiydnam Nhật Bản 日本 caeriykpraethsyipunodyxxkesiyngkhawa 日本 dwyphasakhxngtnexngphumisastraephnthiphumipraeths praethsyipunmiekaarwm 14 125 ekaa thxdtamchayfngaepsifikkhxngexechiytawnxxk praethsyipunrwmthukekaatngxyurahwanglaticud 24 xngsa aela 46 xngsaehnux aelalxngcicud 122 xngsa aela 146 xngsatawnxxk hmuekaahlkilcakehnuxlngit idaek hkikod hnchu chiokku khiwchu aelahmuekaariwkiwrwmthngekaaoxkinawaeriyngknxyuthangitkhxngkhiwchu rwmknmkeriykwa phunthipramanrxyla 73 khxngpraethsyipunepnpaim phuekhaaelaimehmaakbkarichthangkarekstr xutsahkrrm hruxkarxyuxasy dwyehtuni ekhtxyuxasyidsungtngxyuinbriewnchayfngepnhlk cungmikhwamhnaaennkhxngprachakrsungmak praethsyipunepnpraethsthimikhwamhnaaennkhxngprachakrsungsudkhxngolkpraethshnung ekaatang khxngpraethsyipuntngxyuinekhtphuekhaifbnwngaehwnifaepsifik rxytxsamobaosa Boso Triple Junction nxkchayfngyipunepnrxytxsamthiaephnxemrikaehnux aephnaepsifikaelaaephnthaelfilippinbrrcbkn praethsyipunedimtidkbchayfngtawnxxkkhxngthwipyuerechiy aetaephnepluxkolkthimudtwlngdungpraethsyipunipthangtawnxxk epidthaelyipunemuxpraman 15 lanpikxn praethsyipunmiphuekhaifthiyngmiphlngxyu 108 luk rahwangkhriststwrrsthi 20 miphuekhaifihmekidkhunhlayluk rwmthngochwa chinsnbnhkikodaelaemiywcin ochnxkhinbayxngensinmhasmuthraepsifik ekidaephndinihwthalaylangsungmkthaihekidkhlunsunamitammahlaykhrngthukstwrrsaephndinihwkhrngihykhnot ph s 2466 thaihmiphuesiychiwitkwa 140 000 khn aephndinihwihylasud idaek aephndinihwihyhnching ph s 2538 aelaaephndinihwinothohku ph s 2554 sungmikhnad 9 1 aelathaihekidkhlunsunamikhnadihy dchnikhwamesiyngolk ph s 2556 cdihpraethsyipunmikhwamesiyngphythrrmchatisungsudxndbthi 15 phumixakas phumixakaskhxngpraethsyipunepnaebbxbxunepnhlk aetmikhwamaetktangknmaktngaetehnuxcdit lksnathangphumisastrkhxngpraethsyipunaebngxxkepnhkekhtphumixakashlk idaek hkikod thaelyipun thisungphakhklang thaelesotain mhasmuthraepsifikaelahmuekaariwkiw ekhtehnuxsud hkikod miphumixakasaebbthwipchunthimivduhnaweynaelayawnan aelamivdurxnxunmakthungeyn hyadnafaimhnk aethmuekaamkmikxnghimalukinvduhnaw inekhtthaelyipuntrngchayfngtawntkkhxnghnchu lmvduhnawcakthistawnxxkechiyngehnuxnaihhimatkhnk invdurxn phumiphakhnieynkwaekhtaepsifik aembangkhrngmixunhphumirxncdenuxngcak foehn ekhtthisungphakhklangepnphumixakasaebbthwipchuninaephndintrngaebb mikhwamaetktangkhxngxunhphumimakrahwangvdurxnaelavduhnaw tlxdcnmikhwamaetktangrahwangklangwnklangkhunmak hyadnafaebabang aemvduhnawpktimihimatk ekhtphuekhachuongkuaelaekaachiokkuknthaelinaephndinesotacaklmtamvdukal thaihmilmfaxakasimrunaerngtlxdpi chayfngaepsifikmilksnaphumixakasaebbkungekhtrxnchunsungmivduhnawimrunaerng mihimatkbangkhrng aelavdurxnthirxnchunenuxngcaklmvdukalcakthistawnxxkechiyngit hmuekaariwkiwmiphumixakasaebbkungekhtrxn odymivduhnawxbxunaelavdurxn hyadnafahnkmakodyechphaaxyangyingrahwangvdufn xunhphumiechliyinvduhnawinpraethsyipunxyuthi 5 1 xngsaeslesiys aelaxunhphumiechliyinvdurxnxyuthi 25 2 xngsaeslesiys xunhphumisungsudthiekhywdidinpraethsyipunxyuthi 41 0 xngsaeslesiys sungmibnthukemuxwnthi 12 singhakhm ph s 2556 vdufnhlkerimintneduxnphvsphakhminoxkinawa aelaaenwfncakhxy ekhluxnkhunehnuxcnthunghkikodinplayeduxnkrkdakhm inhnchuswnihy vdufnerimkxnklangeduxnmithunaynaelakinewlapramanhkspdah inplayvdurxnaelatnvduibimrwng phayuitfunmknaphafntkhnkma khwamhlakhlaythangchiwphaph lingkngyipunthimichuxesiyngwaekhaspainvduhnaw praethsyipunmiekhtchiwphaphpaekaekhtsungsathxnphumixakasaelaphumisastrkhxnghmuekaayipun mitngaetpaibkwangchunkungekhtrxninhmuekaariwkiwaelahmuekaaoxngasawara cnthungpaphsmaelaibkwangekhtxubxuninekhtphumixakasimrunaernginhmuekaahlk cnthungpasnekhaekhtxbxuninswnvduhnawhnaweyninekaathangehnux praethsyipunmistwpakwa 90 000 chnid rwmthnghmisinatal lingkngyipun thanuki hnunayipunihy aelasalaaemnedxryksyipun mikartngekhruxkhayxuthyanaehngchatikhnadihyephuxkhumkhrxngphunthisakhykhxngphuchaelastwtlxdcnekhtphunthichumnatamxnusyyaaermsarsamsibecdaehng misiaehnglngthaebiyninraykarmrdkolkkhxngyuensok singaewdlxm inchwngkaretibotthangesrsthkicxyangrwderwhlngsngkhramolkkhrngthisxng noybaysingaewdlxmthukrthbalaelabristhxutsahkrrmldkhwamsakhy phlthaihmimlphawasingaewdlxmaephrhlayinkhristthswrrs 1950 aela 1960 ephuxsnxngtxkhwamkngwlthiephimkhunekiywkbpyhadngklaw rthbalcungrierimkdhmaykhumkhrxngsingaewdlxmhlaychbbin ph s 2513 wikvtkarnnamnin ph s 2516 yngsngesrimkarichphlngnganxyangmiprasiththiphaphenuxngcakpraethsyipunkhadaekhlnthrphyakrthrrmchati pyhasingaewdlxminpccubn idaek mlphawathangxakasinemuxng karcdkarkhya yuothrfiekhchnna karxnurksthrrmchati karepliynaeplngphumixakas karcdkarekhmiaelakhwamrwmmuxrahwangpraethsephuxkarxnurks praethsyipuncdxyuinxndbthi 20 indchnismrrthnasingaewdlxm ph s 2561 sungwdkhwamphukmdkhxngpraethstxkhwamyngyunthangsingaewdlxm inthanaecaphaphaelaphulngnamphithisarekiywot ph s 2540 praethsyipunxyuphayitkhxphukphntamsnthisyyainkarldkarplxykharbxnidxxkisd aelaichwithikarephimetiminkarrbmuxkarepliynaeplngphumixakas in ph s 2563 rthbalmiaephncasrangorngiffathanhin 22 aehng phayhlngkarpidkxngeruxniwekhliyrkhxngyipunhlngcakphyphibtiniwekhliyrfukuchimain ph s 2554 yipunepnpraethsplxyaekskharbxnidxxkisdthiihyepnxndb 5 khxngolk rthbalyipunidprakasepahmayinkarldkarplxykharbxnphayin ph s 2593 pyhasingaewdlxmpccubn idaek mlphisthangxakasinemuxng NOx xnuphakhaekhwnlxy aelasarphis karcdkarkhxngesiy karthaihnakhadxxksiecn karxnurksthrrmchati karepliynaeplngsphaphphumixakas aelakarcdkarsarekhmiprawtisastryukhkxnprawtisastraelaprawtisastrobran ekhruxngpndinephayukhocmngckrphrrdicimmu 神武天皇 Jinmu tennō ckrphrrdiintanankhxngyipun tnrachwngsyamaota wthnthrrmyukhhinekapraman 30 000 pikxn kh s epnhlkthankarxyuxasykhxngmnusybnklumekaayipunkhrngaerkethathithrab hlngcaknnepnyukhocmngemuxpraman 14 000 pikxn kh s thimiwthnthrrmnklastwhakhxngpakungxyukbthiyukhhinklangthungyukhhinihm sungmilksnaodykarxasyxyuinhlumaelaekstrkrrmeriybngay rwmthngbrrphburuskhxngchawixnuaelarwmsmydwy ekhruxngdinephatkaetngcakyukhniyngepntwxyangekhruxngdinephaekaaekthisudaehnghnungthiyngehluxrxdinolkdwy praman 300 pikxn kh s chawyaoyxierimekhasuhmuekaayipun phsmphsankbocmngyukhyaoyxisungerimtngaetpraman 500 pikxn kh s mikarrierimkarptiwtixyangkarthanakhawepiyk ekhruxngdinephaaebbihm aelaolhawithyathirbmacakcinaelaekahli yipunpraktkhrngaerkinprawtisastrlaylksnxksrinhnchu bnthukprawtisastrhn khxngcin tambnthuksamkk rachxanackrthrngxanacthisudinklumekaayipunrahwangkhriststwrrsthi 3 eriyk yamaitokku mikarephyaephsasnaphuthth ekhapraethsyipuncakxanackraephkec ekahlipccubn aelaidrbxupthmphodyecachayochotku aelakarphthnasasnaphuththyipuninewlatxmaidrbxiththiphlcakcinepnhlk aemmikartxtaninchwngaerk aetsasnaphuththidrbkarsngesrimcakchnchnpkkhrxngaelaidrbkaryxmrbxyangkwangkhwanginchwngtnyukhxasuka kh s 592 710 yukhnara ph s 1253 1337 mikarkaenidrthyipunaebbrwmxanacpkkhrxngodymisunyklangxyuthirachsankckrphrrdiinehocekiyw cnghwdnarapccubn yukhnaraerimmiwrrnkhditlxdcnkarphthnasilpaaelasthaptykrrmthiidrbxiththiphlcaksasnaphuthth karrabadkhxngorkhfidasinpi ph s 1278 1280 echuxwakhaprachakryipunipmakthunghnunginsam in ph s 1327 ckrphrrdikhmmuyayemuxnghlwngcaknaraip aelaehxngekiyw nkhrekiywotpccubn in ph s 1337 nbepncuderimtnkhxngyukhehxng ph s 1337 1728 sungwthnthrrmyipunechphaathinchdecnkaenid odythiehnidchdthisudkhux silpa kwiaelarxyaekw tananekncikhxngmurasaki chikibu aela khimingaoya enuxrxngephlngchatipraethsyipunpccubn kmikarekhiynkhuninchwngni sasnaphuththerimaephrkhyayrahwangyukhehxng phansxngnikayhlk idaek ethngidaelachinngng sukhawdi ocodchu ocodchinchu idrbkhwamniymmakkwainkhrunghlngkhxngkhriststwrrsthi 11 yukhecakhunmulnay nkrbsamuirsurbkbmxngoklrahwangkarbukkhrxngyipunkhxngmxngokl 1836 wdkhingkakuci inemuxngekiywotsamphumixiththiphltxyipuninyukhskdina caksayipkhwa oxda onbunanga othoyotmi hiedoychi othkungawa xiexyasu yukhecakhunmulnay hrux yukhskdinakhxngyipunmilksnacakkarthuxkaenidaelakarkhrxbngakhxngchnchnnkrbsamuir in ph s 1728 ckrphrrdioka othbathrngaetngtngsamuir minaomota ona oyriotoma epnochkun hlngphichittrakulithrainsngkhramekmep oyriotomatngthanxanacinkhamakura hlngekhaesiychiwit trakulohocethlingxanacepnphusaercrachkarihochkun mikarephyaephsasnaphuththsankesncakcininyukhkhamakura ph s 1728 1876 aelaidrbkhwamniyminchnchnsamuir rthbalochkunkhamakurakhbilkarbukkhrxngkhxngmxngoklsxngkhrngin ph s 1817 aela 1824 aetsudthaythukckrphrrdioka idongaokhnlm swnckrphrrdioka idongakthukxachikanga thakaxuciphichitxikthxdhnungin ph s 1879 xachikanga thakaxucitngrthbalochkuninmuormaci cnghwdekiywot epncuderimtnkhxngyukhmuormaci ph s 1879 2116 rthbalochkunxachikangarungeruxnginsmykhxngxachikanga oychimitsu aelawthnthrrmthitngxyubnsasnaphuththaebbesn silpa aephrkracay txmasilpamiyabiwiwthnepnwthnthrrmhingachiyama aelaecriycnthungkhriststwrrsthi 16 pramanphuththstwrrsthi 21 22 xikdanhnung rthbalochkunxachikangasmytxmaimsamarthkhwbkhumkhunsukecakhunmulnay idemiyw id aelaekidsngkhramklangemuxng sngkhramoxning in ph s 2010 epidchakyukhesngongku rnrth yawnannbstwrrs rahwangkhriststwrrsthi 16 miphxkhaaelamichchnnarikhnaeysuxitcakpraethsoprtueksedinthangthungyipunepnkhrngaerk aelaerimkarkhakhayaelaaelkepliynwthnthrrmrahwangyipunkbolktawntk odytrng thaihoxda onbunangaidethkhonolyiaelaxawuthpunyuorpsungekhaichphichitidemiywkhnxunhlaykhn karrwbxanackhxngekhaerimyukhxasuci omomyama ph s 2116 2146 hlngonbunangathukxaekci mitsuhiedalxbkhain ph s 2125 othoyotmi hiedoychi phusubthxdkhxngonbunanga rwmpraethsin ph s 2133 aelaepidchakbukkhrxngekahli 2 khrngin ph s 2135 aela 2140 aetimprasbkhwamsaerc hlnghiedoychithungaekxsykrrm othkungawa xiexyasutngtnexngepnphusaercrachkaraethnbutrkhxnghiedaoyachiaelaichtaaehnngihidmasungkarsnbsnunthangkaremuxngaelakarthhar xiexyasuexachnaidemiywtang idinyuththkarthieskingaharain ph s 2143 txmain ph s 2146 ckrphrrdioka oyescungthrngaetngtngekhaepnochkun ekhatngrthbalochkunothkungawainexoda krungotekiywpccubn rthbalochkunothkungawaxxkmatrkarsungrwmbuekaochahtotaepncrryabrrnsahrbkhwbkhumidemiywxttanti aelanoybaysaokku praethspid in ph s 2182 sungkinewlanansxngstwrrskhrungaelaepnyukhexkphaphthangkaremuxngthieriyk yukhexoda ph s 2146 2411 karsuksasastrtawntk thieriyk rngngaku yngkhngmitxphankartidtxkbdinaednaethrkkhxngenethxraelndthiedcimainnangasaki yukhexodayngthaihokhkungaku karsuksachati hruxkarsuksapraethsyipunodykhnyipun ecriydwy yukhihm yipun ckrphrrdiemci ormaci 明治天皇 thbsphth Meiji tennō khrxngrachyrahwangpi kh s 1852 1912 mikarfunfukarpkkhrxngaebbckrwrrdiinchwngplayrthbalochkunothkungawackrwrrdiyipuninyukhrungeruxngthisud pi kh s 1942 prakxbdwy ekhiywekhm yipunaephndinihy ekhiywklang rthxananikhm prakxbdwy ekahli ithwn aelakharafuota ekhiywxxn rthinxarkkha prakxbdwy xinodcin filippins phma malaka singkhopr xinodniesiy bruin bangswnkhxngpapwniwkini aelacinchayfngthael wnthi 31 minakhm 2397 phleruxctwa aemththiw si ephxrri aela aehngkxngthpheruxshrthbngkhbihyipunepidpraethstxolkphaynxkdwysnthisyyakhanangawa snthisyyakhlayknkbpraethstawntkinyukhbakumtsunamasungwikvtthangesrsthkicaelakaremuxng karlaxxkkhxngochkunnasusngkhramobchin aelakarsthapnarthrwmxanacpkkhrxngthiepnexkphaphinnamphayitckrphrrdi karfunfuemci praethsyipunrbsthabnkaremuxng tulakaraelathharaebbtawntkaelaxiththiphlthangwthnthrrmtawntkrwmekhakbwthnthrrmdngedimpraethssahrbkarklayepnxutsahkrrmsmyihm odyphankrabwnkarklayepntawntkrahwangkarfunfuemciin ph s 2411 khnarthmntricdtngkhnaxngkhmntri rierimrththrrmnuyemci aelaeriykprachumsphanitibyytiaehngchati karfunfuemciepliynckrwrrdiyipunihepnmhaxanacxutsahkrrmsungmungichkhwamkhdaeyngthangthharephuxkhyayekhtxiththiphlkhxngtn hlngkhwachyinsngkhramcin yipunkhrngthihnung ph s 2437 2438 aelasngkhramrsesiy yipun ph s 2447 2448 praethsyipunekhakhwbkhumithwn ekahliaelakhrungitkhxngekaasahalin prachakryipunephimcak 35 lankhnin ph s 2416 epn 70 lankhnin ph s 2478 sngkhramolkkhrngthihnungthaihyipunsungxyufaysmphnthmitrphuchna samarthkhyayxanacaelaxanaekhtinthwipexechiytxipxik tnkhriststwrrsthi 20 michwng prachathipityithoch ph s 2455 2469 aetkhristthswrrs 1920 pramanphuthththswrrs 2460 prachathipitythiepraabangtkxyuphayitkareluxnthangkaremuxngsufassist mikarphankdhmayprabpramkarehntangthangkaremuxngaelamikhwamphyayamrthpraharhlaykhrng yukhochwa txmaxanackhxngkxngthpherimephimkhunaelanayipunsukarkhyayxanaekhtaelakaresrimsrangaesnyanuphaph tlxdcnephdckarebdesrcaelalththikhlngchatisungepnswnhnungkhxngxudmkarnfassist inpi 2474 praethsyipunbukkhrxngaelayudkhrxngaemncueriy emuxnanachatipranamkarkhrxbkhrxngni praethsyipunklaxxkcaksnnibatchatiin ph s 2476 in ph s 2479 yipunlngnamktikasyyatxtanokhminethirnkbnasieyxrmni aelaktikasyyaitrphakhiin ph s 2483 ekharwmkbfayxksa hlngphayinsngkhramchayaednosewiyt yipunthikinewlasn praethsyipunecrcaktikasyyakhwamepnklangosewiyt yipun sungkinewlathung ph s 2488 emux raebidniwekhliyraefthaemnthithukthinglngnangasakiinwnthi 9 singhakhm ph s 2488 inyukhsngkhramolkkhrngthisxng yipunidesrimsrangxanacthangkarthharihekhmaekhngyingkhun hlngcakyipunthukkidknthangkarkhacakshrthxemrika txmacungidepidchaksngkhraminaethbexechiyaepsifik sungruckknthwipinchux sngkhrammhaexechiyburpha inwnthi 7 thnwakhm ph s 2484 odykarocmtithanthpheruxshrthxemrikathixawephirl aelakaryatrathphekhamayngexechiytawnxxkechiyngit sungswnihyepndinaednxananikhmkhxngshrthxemrika shrachxanackraelaenethxraelnd tlxdsngkhramkhrngnn yipunsamarthyudkhrxngpraethstang inexechiytawnxxkechiyngitidthnghmd aethlngcakthiyipunphayaephihaekshrthxemrikainkarrbthangnainmhasmuthraepsifikhlngcakyuththnawiaehngmidewy ph s 2485 yipunktkepnfayesiyepriybmakkhuneruxy aetkyngimyxmaephaekfaysmphnthmitrodyngay emuxtxngephchiyhnakbraebidprmanukhxngshrthxemrika sungthukthingthiaelanangasaki inwnthi 6 aela 9 singhakhm ph s 2488 tamladb aelakarrukrankhxngshphaphosewiyt wnthi 8 singhakhm ph s 2488 yipuncungprakasyxmaephxyangimmienguxnikhinwnthi 15 singhakhm piediywkn sngkhramthaihyipuntxngsuyesiyphlemuxngnblankhnaelathaihxutsahkrrmaelaokhrngsrangphunthankhxngpraethsesiyhayxyanghnk faysmphnthmitrsungnaodyshrthxemrikaidsngphlexkdklas aemkxarethxr ekhamakhwbkhumyipuntngaethlngsngkhramcb ph s 2490 praethsyipunerimichrththrrmnuychbbihmsungennwtrprachathipityesriniym karyudkhrxngyipunkhxngfaysmphnthmitrsinsudemuxmikarlngnamsnthisyyasanfransisokin ph s 2499 aelayipunidepnsmachikshprachachatiin ph s 2499 hlngsngkhram yipunsamarthphthnathangesrsthkicdwyxtrakarecriyetibotthisungmakcnklayepnpraethsthimiesrsthkicihyepnxndbsxngkhxngolk cnthukpraethscinaesngin ph s 2553 aetkaretibotdngklawhyudinchwngklangkhristthswrrs 1990 emuxyipunprasbphawaesrsthkicthdthxy tnkhriststwrrsthi 21 karetibotthangbwksngsyyankarfuntwthangesrsthkicaebbkhxyepnkhxyip wnthi 11 minakhm ph s 2554 praethsyipunprasbaephndinihwkhrngihysudkhrnghnunginprawtisastrkhxngpraeths sungyngsngphlihekidphyphibtiniwekhliyrfukuchimaidxici inwnthi 1 phvsphakhm 2562 idekidehtukarnsakhyinprawtisastryipunxikkhrng emuxsmedcphrackrphrrdixakihiotathrngslarachsmbtisungthuxepncudsinsudkhxngyukhehes smedcphrackrphrrdinaruhiotaphrarachoxrskhxngphraxngkhidkhunkhrxngrachsmbtitx aelaepnkarerimtnyukherwaxyangepnthangkarkaremuxngsmedcphrackrphrrdinaruhiota ckrphrrditngaet ph s 2562 praethsyipunmirupaebbrthepnrachathipityphayitrththrrmnuy odythickrphrrdimiphrarachxanaccakd thrngepnpramukhinthangphithikar sungrththrrmnuybyytiwa thrngepn sylksnaehngrthaelakhwamsamkhkhikhxngprachachn naykrthmntriaelakhnarthmntriepnphuichxanacbrihar swnxanacxthipityepnkhxngchawyipun ckrphrrdiphraxngkhpccubnkhuxsmedcphrackrphrrdinaruhiota aelanaykrthmntrikhnpccubnkhux fumioxa khichida xakharsphanitibyytiaehngchati hrux sphaidext sphanitibyytiaehngchatiepnphuichxanacnitibyyti tngxyuinchioyda krungotekiyw spha ichrabbrabbsxngspha prakxbdwy sphaphuaethnrasdr yipun 衆議院 ormaci chungi xing epnsphalang mismachiksirxyaepdsibkhnsungmiwaradarngtaaehnngsipi aelarachmntrispha yipun 参議院 ormaci sngnging epnsphasung mismachiksxngrxysisibsxngkhnsungmiwaradarngtaaehnnghkpi odymikareluxktngsmachikrachmntrisphacanwnkhrunghnungslbknipthuksampi smachikkhxngsphathngsxngmacakkareluxktngthwpraeths swnphumisiththieluxktngnnmixayusibaepdpibriburnepntnip phrrkhprachathipityrththrrmnuyaehngyipun CDP thiepnesriniymsngkhm aelaphrrkhprachathipityesriniym LDP thiepnxnurksniymkhrxngspha LDP prasbkhwamsaercinkareluxktngekuxbtlxdmatngaetpi 2498 ykewnchwngsn rahwang ph s 2536 thung 37 aelarahwang ph s 2552 thung 2555 rabbkdhmaykhxngyipunidrbxiththiphlcakmaaetxdit aelamiphthnakarepnexkethsinyukhexodaphanthangexksartang echn yipun 公事方御定書 ormaci Kujikata Osadamegaki thngni tngaettn epntnma idmikarwangrakthanrabbtulakarinyipunkhnanihyodyichrabbsiwillxwkhxngyuorp odyechphaakhxngfrngessaelaeyxrmni epntnaebb echn inpi 2439 rthbalyipunprakasich yipun 民法 ormaci Minpō odymipramwlkdhmayaephngeyxrmnepntnaebb aelakhngmiphlichbngkhbxyunbaethlngsngkhramolkkhrngthi 2 cnpccubn rabbsalkhxngyipunaebngepnsikhnhlk khux salsungsudaelasalchnlangsamradb prachumkdhmayhlkkhxngyipuneriyk yipun 六法 ormaci Roppō cakkhxmulkhxngshphaphrahwangrthspha smachikrthsphayipunswnihyepnephschayaelaxyuinchwngxayutngaet 50 thung 70 pi ineduxnemsayn ph s 2566 sthaniothrthsnexnexchekh khxngyipunraynganwa eriywsueka thakachima wy 26 pi epnnaykethsmntrithixayunxythisudinyipun karaebngekhtkarpkkhrxng praethsyipunaebngkarpkkhrxngxxkepn 47 cnghwd aelaaebngphakhxxkepn 8 phumiphakh sungmkcathukcbekhaklumtamekhtaednthitidknthimiwthnthrrmaelasaeniyngkarphudiklekhiyngkn thukcnghwdmiphuwarachkarcnghwdthimacakkareluxktngepnphubrihar inaetlacnghwdmikaraebngekhtkarpkkhrxngxxkepnethsbalyxy aetinpccubnkalngmikarprbokhrngsrangkaraebngekhtkarpkkhrxngodykarrwmethsbalthixyuiklekhiyngknekhadwykn sungcachwyldcanwnekhtkarpkkhrxngyxyaelachwyldkhaichcayinkarbriharethsballngid karrwmekhtethsbalniepnnoybaythiidrbkarsnbsnuncakrthbal odymikarkhadkarnthicaldcak 3 232 ethsbalinpi 2542 ihehlux 1 773 ethsbalinpi 2553 praethsyipunmiemuxngihyepncanwnmak sungaetlaemuxngtangmiswnsakhyinkarphthnapraethsthngthangdan esrsthkic sngkhm aelawthnthrrm rwmthungmisaeniyngphasathiaetktangknxxkip hkikod othohku khnot chubu1 hkikod 2 xaoxomri 3 xiwaeta 4 miyangi 5 xakita 6 yamangata 7 fukuchima 8 xibaraki 9 othcingi 10 kumma 11 istama 12 chiba 13 otekiyw 14 khanangawa 15 ningata 16 othyama 17 xichikawa 18 fukuxi 19 yamanachi 20 nangaona 21 kifu 22 chisuoxka 23 ixcikhnis chuongku chiokku khiwchuaelaoxkinawa24 miexa 25 chinga 26 ekiywot 27 oxsaka 28 ehiywonga 29 nara 30 wakayama 31 thtotri 32 chimaena 33 oxkayama 34 hiorchima 35 yamanguci 36 othkuchima 37 khangawa 38 exhiema 39 okhci 40 fukuoxka 41 sanga 42 nangasaki 43 khumaomota 44 oxxita 45 miyasaki 46 khaongchima 47 oxkinawakhwamsmphnthrahwangpraeths naykrthmntriyipun chinos xaeba kbprathanathibdishrth dxnld thrmp praethsyipunmikhwamsmphnththangthutkbekuxbthukpraethsexkrachinolk epnsmachikpccubnkhxngshprachachatitngaeteduxnthnwakhm 2499 praethsyipunepnsmachikklum 7 exepk aela xaesiyn 3 aelaekharwmprachumkarprachumsudyxdexechiytawnxxk praethsyipunlngnamkhxtklngkhwammnkhngkbpraethsxxsetreliyineduxnminakhm 2550 aelakbpraethsxinediyineduxntulakhm 2551 epnphubricakhkhwamchwyehluxephuxkarphthnaxyangepnthangkarrayihysudxndbhakhxngolk odybricakhengin 9 2 phnlandxllarshrthinpi 2557 praethsyipunmikhwamsmphnthiklchidkbshrth nbaetshrthaelaphnthmitrphichityipuninsngkhramolkkhrngthisxng thngsxngpraethstharngkhwamsmphnththangesrsthkicaelakarklaohmxyangiklchid shrthepntladsakhykhxngsinkhasngxxkkhxngyipunaelaepnaehlngnaekhahlkkhxngyipun aelaphukmdpxngknpraethsyipun odymithanthphinpraethsyipunbangswndwyehtunn praethsyipuntxsukarkhwbkhumhmuekaakhurilit idaek klumxiotorfu khurachiri chiotkng aelahhaobmaxi khxngpraethsrsesiy sungshphaphosewiytyudkhrxngin ph s 2488 praethsyipunrbrukaryunynkhxngpraethsekahliitekiywkb hrux thaekachima inphasayipun aetimyxmrb praethsyipunmikhwamsmphnthtungekhriydkbpraethscinaelapraethsithwnehnuxhmuekaaesngkaku aelakbpraethscinehnuxsthanphaphkhxng khwamsmphnthkhxngyipunkbekahliitinxditmikhwamtungekhriydenuxngcakkarptibtitxchawekahlikhxngyipuninchwngkarpkkhrxngxananikhmkhxngyipun odyechphaakarichphuhyingepnthirabaythangephs in ph s 2558 yipunxxkkhakhxothsxyangepnthangkar aelamxbenginihkbphuhyingthukkhnthitkepnehyuxkhwamrunaernginehtukarndngklawthiyngmichiwitxyu n ph s 2562 yipunepnphunaekhaephlngekahli K pop lakhrothrthsn aelakickrrmthangwthnthrrmxun thisakhykhxngekahliit karbngkhbichkdhmay karrksakhwamplxdphyphayinpraethsyipunnnduaelodykrmtarwcpracacnghwdepnhlk phayitkarkakbduaelkhxngsankngantarwcaehngchati inthanathiepnhnwynganprasannganklangkhxngkrmtarwcpracacnghwd sankngantarwcaehngchatibriharnganodykhnakrrmkarkhwamplxdphysatharnaaehngchati hnwycuocmphiessprakxbdwyhnwyyuththwithitxtankarkxkarrayradbchatithirwmmuxkbhnwytxtanxawuthpunradbxanaekhtaelahnwytxtankarkxkarraykhxngexnbisi hnwyyamfngkhxngyipunpkpxngnannaxanaekhtrxb yipun aelaichmatrkarefarawngaelakhwbkhumkarlklxbnaekha xachyakrrmsingaewdlxmthangthael karrukla karlaemidlikhsiththi eruxsxdaenm eruxpramngtangpraethsthiimidrbxnuyat kdhmaykhwbkhumxawuthpunaeladabkhwbkhumkhwamepnecakhxngpun dab aelaxawuthxun khxngphleruxnxyangekhrngkhrd tamrayngankhxngsanknganwadwyyaesphtidaelaxachyakrrmaehngshprachachati inbrrdapraethssmachikkhxngxngkhkarshprachachatithirayngansthitiin ph s 2561 xtraxubtikarnkhxngxachyakrrmrunaerng echn karkhatkrrm karlkphatw khwamrunaerngthangephs aelakarocrkrrmnntamakinyipunkxngthpheruxphikhatchnkhngongkhxngkxngkalngpxngkntnexngthangthaelkhxngyipun kxngthphyipunthukcakdsiththitammatra 9 khxngrththrrmnuyaehngyipun sungslasiththikhxngpraethsyipuninkarprakassngkhramaelakarichkalngthharinkhxphiphathrahwangpraeths chann kxngthphyipunthieriyk kxngkalngpxngkntnexngyipun nncungepnkxngthphthiimekhysurbnxkpraethsyipun praethsyipunmingbpramanthangthharsungsudpraethshnunginolk cdepnpraethsexechiyxndbsungsudindchnisntiphapholk rthmntriwakarkrathrwngklaohmpkkhrxngkxngthph aelaswnihyprakxbdwykxngkalngpxngkntnexngphakhphundinyipun kxngkalngpxngkntnexngthangthaelyipun kxngkalngpxngkntnexngthangxakasyipun sungkxngkalngpxngkntnexngthangthaelyipunepnphuekharwmkarfuksxmthangthaelrimaephk RIMPAC epnpraca lasudmikarichkxngthphephuxptibtikarrksasntiphaph odykarwangkalnginpraethsxirkepnkarichkxngthphyipunnxkpraethskhrngaerknbaetsngkhramolkkhrngthisxng shphnththurkicyipuneriykrxngihrthbalykelikkarhamsngxawuthxxk ephuxihpraethsyipunsamarthekharwmokhrngkarnanachatixyangekhruxngbinkhbilcuocmrwm Joint Strike Fighter id inkhriststwrrsthi 21 mikarepliynaeplngdulxanacolkxyangrwderwrwmkbolkaphiwtn singaewdlxmkhwammnkhngrxbpraethsyipunthwikhwamrunaerngmakkhun xnsngektidcakkarphthnaniwekhliyraelakhipnawuthkhxngpraethsekahliehnux phykhukkhamkhamchatisungmiehtucakkhwamkawhnathangethkhonolyi rwmthngkarkxkarrayrahwangpraethsaelakarocmtiisebxrkephimkhwamsakhymakkhuneruxy praethsyipunrwmthngkxngkalngpxngkntnexngidekhamiswnrwmxyangthungthisud inkhwamphyayamtharngaelafunfusntiphaphaelakhwammnkhngrahwangpraeths praethsyipunmikhwamsmphnththangthhariklchidkbshrth phnthmitrkhwammnkhngshrth yipunepnhlkhmudkhxngnoybaykartangpraethskhxngchati nbaetepnsmachikshprachachatiin ph s 2499 praethsyipunekhyepnsmachikkhnamntrikhwammnkhngepnewlarwm 20 pi waralasudin ph s 2552 aela ph s 2553 ineduxnphvsphakhm ph s 2557 naykrthmntrichinos xaeba klawwapraethsyipuntxngkarsldkarwangechy thitharngmatlxdtngaetsngkhramolkkhrngthisxngyutiaelarbphidchxbkhwammnkhnginphumiphakhmakkhun ekhaklawwapraethsyipuntxngkarmibthbathsakhyaelaesnxkhwamchwyehluxaekpraethsephuxnbankhxngyipun khwamtungekhriydlasudodyechphaaxyangyingkbpraethsekahliehnuxidcudchnwnkarthkethiyngrxbihm eruxngsthanphaphkhxngkxngkalngpxngkntnexngyipunaelakhwamsmphnthkbsngkhmyipun aenwthangkxngthphyipunchbbihmthimiprakasineduxnthnwakhm ph s 2553 cachinakxngkalngpxngkntnexngyipuncakkhwamsnicsmysngkhrameyntxxditshphaphosewiytsupraethscin odyechphaaxyangyingekiywkbkhxphiphathdinaednehnuxhmuekaaesngkakuesrsthkictladhlkthrphyotekiyw epntladhlkthrphythiihyepnxndbsxngkhxngolkokhrngsrang hlngsngkhramolkkhrngthisxng yipunidrbkhwambxbchacaksngkhramepnxyangmak aetksamarthfuntwidxyangrwderwephraapccyhlayxyangechnkarthanganthidikhxngrthbal aerngnganthithukaelamikhunphaph xtrakarxxmaelakarlngthunthisung inchwngrahwang ph s 2500 2520 epnchwngthiesrsthkicyipunetibotxyangmak xtrakaretibotthangesrsthkicthiaethcringinchwngphuthththswrrsthi 2500 2510 aela 2520 echliyrxyla 10 5 aela 4 tamladb odyidrbkarchwyehluxthangesrsthkiccakshrthxemrika tngaetchwngtnphuthththswrrsthi 2510 yipunprasbpyhacnthaihbristhcanwnmakyaythankarphlitxxkipnxkpraeths hlngcakekidtnphuthththswrrsthi 2530 esrsthkickerimchalxtw aelasngphltxenuxngtlxdphuthththswrrsthi 2530 rthbalphyayamkratunesrsthkicdwywithitang aetimprasbphlsaerc aelayngthuksaetimcakphlkrathbkhxngesrsthkicchalxtwin ph s 2543 sphaphesrsthkichlngcak ph s 2548 duehmuxncafuntwkhuncaktwelkhkarkhyaytwkhxngcidiphithisungkhun aetyipunkklbprasbpyhaxikkhrngemuxekidthisngphlkrathbipthwolk aemwathurkicphakhkarenginkhxngyipunidrbphlkrathbnxymakemuxethiybkbpraethsxun ephraathswrrsaehngphawaesrsthkicsbesathithaihyipunramdrawnginkarlngthunmakkhun aetkarthiyipunphungphakarsngxxkrthyntaelasinkhaxielkthrxniksmakekinipksngphlkrathbrunaerngtxesrsthkic aelathaihekidpyhakarwangnganephimkhunxyangrwderw yipunmiesrsthkicihyepnxndbthi 3 khxngolk rxngcakshrthxemrikaaelacin emuxwddwycidiphikxnprbxtraenginefx praman 4 5 lanlandxllarshrth aelaxndbthi 4 rxngcakcin shrth aelaxinediy emuxwddwyxanackarsux yipunmikalngkarphlitthisung aelaepnpraethstnkaenidkhxngphuphlitchnnathikawhnathangethkhonolyiinxutsahkrrmtang echn rthynt xupkrnxielkthrxniks ekhruxngckr ehlkkla erux sarekhmi cakkhxmulin ph s 2548 aerngngankhxngpraethsyipunmicanwn 66 7 lankhn yipunmithitakhuxpramanrxyla 4 khacidiphitxchwomngkarthanganxyuinxndbthi 20 khxngolkin ph s 2548 aelaepnxndb 1 khxngexechiy bristhihykhxngyipunhlayaehngmichuxesiyngipthwolk echnotoyta osni exnthithi odokhom aekhnnxn hxnda thaekda ninethnod aelaesewn xielfewn yipunepntnkaenidkhxngthnakharthiihythisudhlayaehngtladhlkthrphyotekiywsungmkcaepnthiruckephraamikhnadihyepnxndb 2 khxngolkemuxwddwymulkhatlad yipunmilksnaechphaainkarthathurkichlayxyang echnhruxrabbekhruxkhaybristhcamixiththiphlinechingthurkic aelakareluxnkhntamkhwamxawuoscaphbehnidthwip brisththimikhwamsmphnththangthurkiccathuxhunkhxngknaelakn phuthuxhunmkcaimmibthbathkbkarbriharkhxngbristh aetinpccubnyipunerimmikarepliynaeplngxxkcakrabbeka ehlani in ph s 2548 phunthithiichinkarekstrkrrmmiephiyngrxyla 12 6 aelamiprachakrthiprakxbkarekstrephiyngrxyla 6 6 ethann phlphlitthangkarekstrthiphlitidmakemuxethiybkbpraethsxun idaek ihm kahlapli khaw mn aelacha epntn xyangirktam yipuntxngphungphakarnaekhaxaharthungrxyla 60 cungepnpraethsthimixtrakareliyngtnexngkhxnkhangta inrayahlngkraaeskhwamkngwleruxngkhwamplxdphykhxngxaharthaihphlitphnththiphlitinpraethsepnthitxngkarmakkhun yipunxyuinxndbthi 29 cak 190 praethsindchnikhwamngayinkarthathurkic ph s 2562 yipunmiphakhswnshkrnkhnadihy rwmthungshkrnphubriophkhthiihythisudaelashkrnkarekstrthiihythisudinolk n ph s 2561 yipunxyuinxndbthisungindankhwamsamarthinkaraekhngkhnaelaesriphaphthangesrsthkic xyuinxndb 6 inrayngankaraekhngkhnradbolksahrb ph s 2558 2559 tarangtxipniaesdngtwchiwdthangesrsthkichlkin 1980 2021 odyecahnathikxngthunkarenginrahwangpraethspramankarin 2022 2027 xtraenginefxtakwa 5 epnsiekhiyw pi GDP lan US PPP GDP txhw US PPP GDP lan US nominal GDP txhw US nominal xtraetibot GDP cring xtraenginefx epxresnt karwangngan epxresnt hnisatharna epxresntkhxng GDP 1980 1 068 1 9 147 0 1 127 9 9 659 0 3 2 7 8 2 0 47 8 1981 1 218 4 10 358 1 1 243 8 10 574 4 4 2 4 9 2 2 52 9 1982 1 336 5 11 283 0 1 157 6 9 772 8 3 3 2 8 2 4 57 8 1983 1 437 8 12 054 5 1 268 6 10 636 5 3 5 1 9 2 7 63 6 1984 1 556 7 12 967 1 1 345 2 11 205 4 4 5 2 3 2 7 65 6 1985 1 690 0 13 989 8 1 427 4 11 815 8 5 2 2 0 2 6 68 3 1986 1 781 4 14 667 9 2 121 3 17 466 7 3 3 0 6 2 8 74 0 1987 1 911 8 15 666 3 2 584 3 21 177 8 4 7 0 1 2 9 75 7 1988 2 113 5 17 246 0 3 134 2 25 575 1 6 8 0 7 2 5 71 8 1989 2 303 0 18 719 6 3 117 1 25 336 2 4 9 2 3 2 3 65 5 1990 2 506 1 20 302 7 3 196 6 25 896 0 4 9 3 1 2 1 63 0 1991 2 679 4 21 620 8 3 657 3 29 511 8 3 4 3 3 2 1 62 2 1992 2 763 7 22 222 4 3 988 3 32 069 1 0 8 1 7 2 2 66 6 1993 2 814 6 22 558 2 4 544 8 36 425 2 0 5 1 3 2 5 72 7 1994 2 899 9 23 177 4 4 998 8 39 953 2 0 9 0 7 2 9 84 4 1995 3 038 6 24 224 0 5 545 6 44 210 2 2 6 0 1 3 2 92 5 1996 3 191 2 25 385 0 4 923 4 39 164 3 3 1 0 1 3 4 98 1 1997 3 278 1 26 014 1 4 492 4 35 651 3 1 0 1 7 3 4 105 0 1998 3 272 8 25 903 3 4 098 4 32 436 9 1 3 0 7 4 1 116 0 1999 3 307 9 26 131 3 4 636 0 36 622 9 0 3 0 3 4 7 129 5 2000 3 476 3 27 409 2 4 968 4 39 173 0 2 8 0 7 4 7 135 6 2001 3 568 4 28 068 3 4 374 7 34 410 7 0 4 0 7 5 0 145 1 2002 3 625 5 28 457 7 4 182 8 32 832 3 0 0 0 9 5 4 154 1 2003 3 753 8 29 410 9 4 519 6 35 410 2 1 5 0 3 5 2 160 0 2004 3 938 9 30 836 4 4 893 1 38 307 1 2 2 0 0 4 7 169 5 2005 4 135 7 32 372 7 4 831 5 37 819 1 1 8 0 3 4 4 174 3 2006 4 321 8 33 831 1 4 601 7 36 021 9 1 4 0 3 4 1 174 0 2007 4 504 5 35 257 9 4 579 7 35 847 2 1 5 0 0 3 8 172 8 2008 4 534 6 35 512 2 5 106 7 39 992 1 1 2 1 4 4 0 180 7 2009 4 303 9 33 742 5 5 289 5 41 469 8 5 7 1 3 5 1 198 7 2010 4 534 1 35 535 2 5 759 1 45 135 8 4 1 0 7 5 1 205 7 2011 4 629 4 36 215 1 6 233 1 48 760 9 0 0 0 3 4 6 219 1 2012 4 799 6 37 628 8 6 272 4 49 175 1 1 4 0 0 4 3 226 1