สนธ ส ญญาส นต ภาพ อ งกฤษ peace treaty เป นข อตกลงระหว างปรป กษ ท งสองฝ ายเพ อย ต ความข ดแย งในการใช กำล ง ซ งม กจะเป นปร

สนธิสัญญาสันติภาพ (อังกฤษ: peace treaty) เป็นข้อตกลงระหว่างปรปักษ์ทั้งสองฝ่ายเพื่อยุติความขัดแย้งในการใช้กำลัง ซึ่งมักจะเป็นประเทศหรือรัฐบาล

องค์ประกอบของสนธิสัญญา

องค์ประกอบของสนธิสัญญาอาจมีได้หลายประเด็น ขึ้นอยู่กับความขัดแย้งที่เกิดขึ้น โดยที่องค์ประกอบบางประการของสนธิสัญญาสันติภาพสามารถสรุปได้ดังนี้:

การรับรองแนวชายแดนใหม่อย่างเป็นทางการ
กระบวนการสำหรับแก้ไขข้อพิพาทที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
การเข้าถึงและการแบ่งปันทรัพยากรร่วมกัน
สถานะผู้ลี้ภัย
การชำระหนี้ที่ตกค้าง
การกำหนดพฤติกรรมการประณาม
การแก้ไขปรับปรุงเนื้อหาของสนธิสัญญาที่เคยทำเอาไว้ก่อนหน้า

สนธิสัญญาสันติภาพมักจะมีการอนุมัติในประเทศที่คงความเป็นกลางในความขัดแย้งที่ผ่านมา และมีผู้แทนจากประเทศเหล่านี้เพื่อเป็นพยานรู้เห็นให้กับผู้ลงนาม ในกรณีที่เป็นความขัดแย้งในวงกว้างระหว่างหลายฝ่าย อาจสามารถสรุปได้เป็นสนธิสัญญานานาชาติโดยมีเนื้อหาครอบคลุมไปถึงประเด็นปัญหาทั้งหมดหรือเนื้อหาในสนธิสัญญาสันติภาพระหว่างคู่กรณีทั้งสองฝ่าย

ในช่วงสมัยใหม่ ในสถานการณ์ความขัดแย้งที่ยากจะสงบลงได้ อาจเริ่มต้นจากการหยุดยิง แล้วจึงค่อยดำเนินการตามต่อไป ซึ่งทั้งสองฝ่ายจะได้ไตร่ตรองถึงเป้าหมายของการบรรลุสันติภาพร่วมกัน จนกระทั่งการลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพ สนธิสัญญาสันติภาพมักจะไม่ใช้เพื่อยุติสงครามกลางเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในกรณีที่การแบ่งแยกดินแดนที่ประสบความล้มเหลว เนื่องจากว่าเป็นการแสดงนัยถึงการรับรองสถานะความเป็นรัฐของอีกฝ่ายหนึ่ง อย่างเช่น ในกรณี สงครามกลางเมืองอเมริกัน ซึ่งยุติลงได้ก็ต่อเมื่อกองทัพของฝ่ายหนึ่งยอมจำนนหรือรัฐบาลของฝ่ายหนึ่งล่มสลายลง

ตรงกันข้ามกับการแบ่งแยกดินแดนหรือการประกาศอิสรภาพที่ประสบความสำเร็จ ดินแดนที่ตั้งขึ้นใหม่เหล่านี้จะได้การรับรองสถานะความเป็นรัฐจากสนธิสัญญาสันติภาพอย่างเป็นทางการ

บทบาทของสหประชาชาติ

นับตั้งแต่ได้มีการก่อตั้งองค์การสหประชาชาติขึ้นภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง องค์การดังกล่าวได้มีจุดประสงค์เพื่อเป็นที่ประชุมในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างประเทศ และเป็นตัวกลางในการประสานกระบวนการสันติภาพและสนธิสัญญาสันติภาพ โดยสนธิสัญญาระห่างประเทศและประเทศสมาชิกผูกพันได้เข้าไปเกี่ยวข้องด้วย จากความพยายามในการควบคุมและจำกัดพฤติกรรมเพื่อไม่ให้ลุกลามจนกลายเป็นสงครามเบ็ดเสร็จ ซึ่งหมายความว่า การประกาศสงครามอย่างเป็นทางการมักจะไม่ได้รับการยอมรับบ่อยครั้งและไม่ได้สิ้นสุดลงด้วยการลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพ ยกตัวอย่างเช่น สงครามเกาหลี ซึ่งสงบลงด้วยการพักรบ แต่ไม่ใช่การลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพ

ประวัติ

ประวัติศาสตร์ยุคโบราณ

หนึ่งในสนธิสัญญาสันติภาพที่ได้มีการบันทึกเอาไว้เกิดขึ้นระหว่างจักรวรรดิและจักรวรรดิอียิปต์ หลังจาก ในปี เกิดขึ้นในบริเวณพื้นที่ซีเรียในปัจจุบัน ซึ่งเป็นบริเวณที่เกิดความขัดแย้งระหว่างจักรวรรดิทั้งสอง หลังจากการรบที่นองเลือดเป็นเวลาสี่วัน โดยที่ไม่มีฝ่ายใดได้เปรียบหรือเสียเปรียบต่อกัน ซึ่งได้นำไปสู่ความขัดแย้งในอนาคตระหว่างอียิปต์และฮิตไทท์ หลังจากฟาโรห์รามเสสที่ 2 ได้ยึดเมืองคาร์เดซและอมูร์รูในปีที่ 8 แห่งการครองราชสมบัติของพระองค์ อย่างไรก็ตาม ได้มีความพยายามที่จะป้องกันความขัดแย้งที่อาจจะเกิดขึ้นระหว่างจักรวรรดิทั้งสองในอาคต ซึ่งพระเจ้าฮัตตูซิลิที่ 3 และฟาโรห์รามเสสได้ยุติความขัดแย้งลงด้วยการลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพ ทั้งนี้เป็นเพราะว่าทั้งสองฝ่ายไม่อาจจะทำสงครามต่อไปได้ ทางด้านอียิปต์ในขณะนั้นได้ประสบปัญหาจากการรุกรานของชาวเผ่าลิเบียทางชายแดนด้านตะวันตก ส่วนฮิตไทท์ได้ถูกคุกคามจากจักรวรรดิอัสซิเรียซึ่งสามารถยึดครองพื้นที่ประเทศราชของฮิตไทท์ตามแม่น้ำไทกรีสและแม่น้ำยูเฟรตีสได้

สนธิสัญญาฉบับดังกล่าวได้รับการลงนามโดยราสเสสที่ 2 และฮัตตูซิลีที่ 3 ในปี 1258 ปีก่อนคริสตกาล ประกอบด้วยเนื้อหาจำนวนสิบแปดมาตราได้สร้างสันติภาพระหว่างทั้งสองฝ่าย และดำรงเทพอันเป็นที่เคารพในทั้งสองวัฒนธรรม จากสนธิสัญญาดังกล่าว ได้มีเนื้อหาหลายส่วนที่ได้ไปปรากฏอยู่ในสนธิสัญญาสันติภาพในเวลาถัดมาด้วย สนธิสัญญาฉบับดังกล่าวได้รับการพิจารณาว่ามีความสำคัญอย่างมากในการศึกษาทางด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยแบบจำลองของสนธิสัญญาฉบับดังกล่าวได้อยู่ที่สำนักงานใหญ่ขององค์การสหประชาชาติอีกด้วย

ประวัติศาสตร์ยุคใหม่

ตัวอย่างของสนธิสัญญาสันติภาพในประวัติศาสตร์ยุคใหม่ที่เป็นที่รู้จักกันดี คือ สนธิสัญญาสันติภาพที่เรียกกันว่า ซึ่งถือได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นของการทูตสมัยใหม่ และระบบรัฐชาติในปัจจุบัน สงครามที่เกิดขึ้นภายหลังจากสนธิสัญญาสันติภาพดังกล่าวไม่เคยมีส่วนเกี่ยวข้องกับศาสนาอีก แต่จะเป็นประเด็นที่เกี่ยวข้องกับรัฐแทน

และอีกตัวอย่างหนึ่ง คือ สนธิสัญญาแวร์ซาย ซึ่งได้ยุติสงครามโลกครั้งที่หนึ่งอย่างเป็นทางการ โดยคาดว่ามันน่าจะเป็นสนธิสัญญาฉบับที่กระฉ่อนที่สุด เนื่องจากถูกประณามว่าเป็นการก่อให้เกิดลัทธินาซีในเยอรมนี และสืบเนื่องไปถึงการปะทุของสงครามโลกครั้งที่สองในที่สุด ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นถึงความยากลำบากของการดำเนินกระบวนการสันติภาพเพื่อให้เป็นที่พอใจแก่ทุกฝ่าย

สนธิสัญญาสันติภาพที่สำคัญ

ยุติสงคราม

สนธิสัญญาลอนดอน (1604) - ยุติสงครามอังกฤษ-สเปน (ค.ศ. 1585)
สนธิสัญญาสันติภาพเวสต์ฟาเลีย - ยุติสงครามสามสิบปีและสงครามแปดสิบปี
- ยุติสงครามอังกฤษ-เนเธอร์แลนด์ครั้งที่หนึ่ง
- ยุติสงครามอังกฤษ-เนเธอร์แลนด์ครั้งที่สอง
- ยุติสงครามอังกฤษ-เนเธอร์แลนด์ครั้งที่สาม
- ยุติสงครามเก้าปี
สนธิสัญญายูเทรกต์ - ยุติสงครามสืบราชบัลลังก์สเปน
- ยุติสงครามสืบราชบัลลังก์ออสเตรีย
สนธิสัญญาปารีส (ค.ศ. 1763) - ยุติสงครามเจ็ดปี
สนธิสัญญาก้องโตน - ยุติสงครามจีน–พม่า
สนธิสัญญาปารีส (ค.ศ. 1783) - ยุติสงครามปฏิวัติอเมริกา
- ยุติสงครามอังกฤษ-เนเธอร์แลนด์ครั้งที่สี่
สนธิสัญญาอาเมียง - ยุติสงครามสหสัมพันธมิตรครั้งที่สองและสงครามปฏิวัติฝรั่งเศส
- ยุติ
- ยุติสงคราม ค.ศ. 1812
การประชุมใหญ่แห่งเวียนนา - ยุติสงครามนโปเลียน
สนธิสัญญารานตะโบ - ยุติสงครามอังกฤษ–พม่าครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญานานกิง - ยุติสงครามฝิ่นครั้งที่หนึ่ง
- ยุติ
- ยุติสงครามเม็กซิโก–อเมริกา
- ยุติสงครามไครเมีย
- ยุติ
- ยุติสงครามฝิ่นครั้งที่สอง
สนธิสัญญาเวียนนา (ค.ศ. 1864) - ยุติสงครามชเลสวิชครั้งที่สอง
- ยุติสงครามออสเตรีย-ปรัสเซีย
สนธิสัญญาแฟรงก์เฟิร์ต (ค.ศ. 1871) - ยุติสงครามฝรั่งเศส-ปรัสเซีย
- ยุติสงครามรัสเซีย-ตุรกี (ค.ศ. 1877–1878)
- ยุติ
- ยุติ
สนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ร.ศ. 112 - ยุติสงครามฝรั่งเศส-สยาม
สนธิสัญญาชิโมโนเซกิ - ยุติสงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง
- ยุติสงครามอิตาลี-อะบิสซิเนียครั้งที่หนึ่ง
- ยุติ
พิธีสารนักมวย - ยุติกบฏนักมวย
- ยุติสงครามบูร์ครั้งที่สอง
สนธิสัญญาพอร์ตสมัท - ยุติสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น
สนธิสัญญาอูชชี - ยุติ
สนธิสัญญาลอนดอน (ค.ศ. 1913) - ยุติ
- ยุติ
สนธิสัญญาเบรสท์-ลีตอฟสก์ - ยุติแนวรบด้านตะวันออก (สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง)
การประชุมสันติภาพปารีส ค.ศ. 1919 - ยุติสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญาสันติภาพริกา - ยุติสงครามโปแลนด์–โซเวียต
สนธิสัญญาโลซาน - ยุติสงครามประกาศอิสรภาพตุรกี
การพักรบตางกู - ยุติการรุกรานแมนจูเรีย
สนธิสัญญาสันติภาพมอสโก - ยุติสงครามฤดูหนาว
อนุสัญญาโตเกียว - ยุติสงครามฝรั่งเศส-ไทย
การสงบศึกมอสโก - ยุติสงครามต่อเนื่อง
สนธิสัญญากรุงไทเป - ยุติสงครามจีน–ญี่ปุ่นครั้งที่สอง
- ยุติสงครามโลกครั้งที่สอง
สนธิสัญญาซานฟรานซิสโก - ยุติสงครามแปซิฟิกและสงครามโลกครั้งที่สอง
- ยุติสงครามกลางเมืองกรีซ
การประชุมเจนีวา (ค.ศ. 1954) - ยุติสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง
- ยุติสงครามกัมพูชา–เวียดนาม
ความตกลงเดย์ตัน - ยุติสงครามบอสเนีย

ยุติสถานะสงคราม

สนธิสัญญาเบรสท์-ลีตอฟสก์ - ยุติสถานะสงครามระหว่างโซเวียตรัสเซียกับฝ่ายมหาอำนาจกลาง
- ยุติสถานะสงครามระหว่างโรมาเนียกับฝ่ายมหาอำนาจกลาง
สนธิสัญญาแวร์ซาย - ยุติสถานะสงครามระหว่างเยอรมนีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญาแซ็ง-แฌร์แม็ง-อ็อง-แล (ค.ศ. 1919) - ยุติสถานะสงครามระหว่างออสเตรียกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญาทรียานง - ยุติสถานะสงครามระหว่างฮังการีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญาเนอยี-ซูร์-แซน - ยุติสถานะสงครามระหว่างบัลแกเรียกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
- ยุติสถานะสงครามระหว่างจักรวรรดิออตโตมันกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
สนธิสัญญาโลซาน - ยุติสถานะสงครามระหว่างตุรกีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
การสงบศึก 22 มิถุนายน ค.ศ. 1940 - ยุติสถานะสงครามระหว่างฝรั่งเศสกับเยอรมนี
- ยุติสถานะสงครามระหว่างฝรั่งเศสกับอิตาลี
- ยุติสถานะสงครามระหว่างอิรักกับจักรวรรดิบริติช
- ยุติสถานะสงครามระหว่างอิตาลีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง
- ยุติสถานะสงครามระหว่างเยอรมนีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง
สนธิสัญญาสันติภาพอังกฤษ–ไทย - ยุติสถานะสงครามระหว่างไทยกับจักรวรรดิบริติช
ความตกลงระงับกรณีระหว่างฝรั่งเศส–ไทย ค.ศ. 1946 - ยุติสถานะสงครามระหว่างไทยกับฝรั่งเศส
สนธิสัญญาสันติภาพออสเตรเลีย–ไทย - ยุติสถานะสงครามระหว่างไทยกับออสเตรเลีย
สนธิสัญญาสันติภาพสำหรับอิตาลี ค.ศ. 1947 - ยุติสถานะสงครามระหว่างอิตาลีกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง
สนธิสัญญาซานฟรานซิสโก - ยุติสถานะสงครามระหว่างญี่ปุ่นกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่สอง
สนธิสัญญากรุงไทเป - ยุติสถานะสงครามระหว่างญี่ปุ่นกับสาธารณรัฐจีน
- ยุติสถานะสงครามระหว่างญี่ปุ่นกับสหภาพโซเวียต
- ยุติสถานะสงครามระหว่างอิสราเอลกับอียิปต์
- ยุติความเกี่ยวข้องของสหรัฐในสงครามเวียดนาม

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt, Blackwell Books: 1992, pp.256-257
Grimal, op. cit., p.256
Grimal, op. cit., p.257

แหล่งข้อมูลอื่น

UN Peacemaker Database on Peace Agreements 2012-11-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, UN Peacemaker
United States Institute of Peace Digital Peace Agreements Collection 2006-11-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
The First Peace Treaty in History

บทความนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัด (ดูเพิ่มที่ )

[1] Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt, Blackwell Books: 1992, pp.256-257

[2] Grimal, op. cit., p.256

[3] Grimal, op. cit., p.257