Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
27°25′01″N 90°26′06″E / 27.417°N 90.435°E
ราชอาณาจักรภูฏาน འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ (ซองคา) | |
|---|---|
 | |
| เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | ทิมพู 27°28.0′N 89°38.5′E / 27.4667°N 89.6417°E |
| ภาษาราชการ | ซองคา |
| ศาสนา (2010) | |
| การปกครอง | รัฐเดี่ยว ระบบรัฐสภา ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ |
| สมเด็จพระราชาธิบดีชิกเม เคซาร์ นัมเกยล วังชุก | |
| เชอริง ต๊อบเกย์ | |
| สภานิติบัญญัติ | |
• สภาสูง | |
• สภาล่าง | |
• รวมชาติภูฏาน | ค.ศ. 1616–1634 |
| 17 ธันวาคม ค.ศ. 1907 | |
• | 8 สิงหาคม ค.ศ. 1949 |
| 21 กันยายน ค.ศ. 1971 | |
• | 18 กรกฎาคม ค.ศ. 2008 |
| พื้นที่ | |
• รวม | 38,394 ตารางกิโลเมตร (14,824 ตารางไมล์) (อันดับที่ 133) |
| 1.1 | |
| ประชากร | |
• พ.ศ. 2560 ประมาณ | 797,765 (อันดับที่ 165) |
• สำมะโนประชากร 2022 | 727,145 |
| 19.3 ต่อตารางกิโลเมตร (50.0 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 162) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 9.853 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 166) |
• ต่อหัว | 12,967 ดอลลาร์สหรัฐ () |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 2.653 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 178) |
• ต่อหัว | $3,491 () |
| จีนี (2017) | 37.4 ปานกลาง |
| เอชดีไอ (2019) |  0.654ปานกลาง · อันดับที่ 129 |
| สกุลเงิน | งุลตรัม (BTN) รูปี (₹) (INR) |
| เขตเวลา | UTC+06 () |
| ปปปป-ดด-วว | |
| ขับรถด้าน | ซ้ายมือ |
| รหัสโทรศัพท์ | |
| โดเมนบนสุด | .bt |
ประเทศภูฏาน (อังกฤษ: Bhutan; บูตาน, ซองคา: འབྲུག་ཡུལ་, อักษรโรมัน: Druk Yul, /ʈuk̚˩.yː˩/; ฏุ่กยวี่) หรือชื่อทางการคือ ราชอาณาจักรภูฏาน (อังกฤษ: Kingdom of Bhutan; ซองคา: འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་, อักษรโรมัน: Druk Gyal Khap) เป็นประเทศในภูมิภาคเอเชียใต้ที่มีขนาดเล็ก และมีภูเขาเป็นจำนวนมาก ตั้งอยู่ในเทือกเขาหิมาลัยระหว่างประเทศอินเดียกับประเทศจีน
ชื่อในภาษาท้องถิ่นของประเทศคือ Druk Yul แปลว่า "ดินแดนของมังกรสายฟ้า (Land of the Thunder Dragon)" นอกจากนี้ยังเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Druk Tsendhen และ เนื่องจากที่ภูฏาน เสียงสายฟ้าฟาดถือเป็นเสียงของมังกร ส่วนชื่อ ภูฏาน เป็นชื่อเรียกในภาษาฮินดี भूटान (Bhūṭān) มีที่มาจากคำสมาสในภาษาสันสกฤต ภู-อุฏฺฏาน อันมีความหมายว่า "แผ่นดินบนที่สูง"
เทือกเขาหิมาลัยในภูฏาน มียอดเขาสูงกว่าระดับน้ำทะเล 7,000 เมตร (23,000 ฟุต) Gangkhar Puensum เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดของภูฏานและอาจเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในโลกที่ยังไม่มีนักเดินทางไปพิชิตยอดเขา สัตว์ป่าของภูฏานมีความโดดเด่นในด้านความหลากหลายทางชีวภาพสูง รวมทั้งทาคิน เมืองที่ใหญ่ที่สุดในภูฏานคือทิมพู ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศ
ภูฏานและทิเบตเป็นดินแดน แรก ๆ ที่ได้รับอิทธิพลของพุทธศาสนาซึ่งมีต้นกำเนิดในอนุทวีปอินเดียในช่วงชีวิตของพระโคตมพุทธเจ้า ในสหัสวรรษแรก สำนักพระพุทธศาสนาวัชรยานได้แผ่ขยายไปยังภูฏานจากจักรวรรดิปาละแห่งเบงกอลทางใต้ ทิเบต ภูฏาน รัฐสิกขิม และบางส่วนของเนปาล ภูฏานเองก็ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของจักรวรรดิทิเบตเช่นกัน ต่อมา ในช่วงศตวรรษที่ 16 องค์ลามะผู้มีชื่อเสียง ได้รวมหุบเขาของภูฏานให้เป็นรัฐเดียว นามยาลเป็นผู้นำดินแดนในการเอาชนะการรุกรานของทิเบตได้สามครั้ง รวมถึงปราบปรามโรงเรียนสอนศาสนาที่เป็นคู่แข่งกัน ทำการรวบรวมประมวลกฎหมาย Tsa Yig และจัดตั้งรัฐบาลของผู้บริหารตามระบอบประชาธิปไตยและพลเรือน นามยาลกลายเป็น Zhabdrung Rinpoche หรือผู้ปกครองที่ยิ่งใหญ่คนแรกของประเทศ และผู้สืบทอดของเขาทำหน้าที่เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณของภูฏาน เช่น ทะไลลามะในทิเบต ในช่วงศตวรรษที่ 17 ภูฏานได้ควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย สิกขิม และเนปาล และยังมีอิทธิพลอย่างมากในรัฐคูชเบฮาร์ ภูฏานยกเบงกอลดูอาร์ให้แก่บริติชราชในช่วงสงครามภูฏานในศตวรรษที่ 19 ราชวงศ์วังชุกกลายเป็นผู้ปกครองด้วยระบอบราชาธิปไตย และรักษาความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับอังกฤษในอนุทวีป ต่อมาใน ค.ศ. 1910 ประเทศได้ร่วมสนธิสัญญารับประกันตามคำแนะนำของอังกฤษในด้านนโยบายต่างประเทศเพื่อแลกกับการปกครองตนเองภายในในภูฏาน ข้อตกลงดังกล่าวยังคงดำเนินต่อไปภายใต้สนธิสัญญาฉบับใหม่กับอินเดียในปี ค.ศ. 1949 ซึ่งทั้งสองประเทศยอมรับอธิปไตยของกันและกัน ภูฏานเข้าร่วมกับองค์การสหประชาชาติใน ค.ศ. 1971 และขยายความสัมพันธ์กับ 55 ประเทศ รวมทั้งบังกลาเทศอิสราเอลคูเวตบราซิลญี่ปุ่นไทย และตุรกี รวมถึงสหภาพยุโรป ในขณะที่ต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากกองทัพอินเดีย แต่ภูฏานยังคงมีหน่วยทหารของตนเอง
รัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 2008 นำไปสู่จัดตั้งรัฐบาลแบบรัฐสภาโดยมีรัฐสภาซึ่งมาจากการเลือกตั้งและสภาแห่งชาติเป็นผู้ควบคุม ภูฏานเป็นสมาชิกผู้ก่อตั้งสมาคมเอเชียใต้เพื่อความร่วมมือระดับภูมิภาค (SAARC) ในปี 2020 ภูฏานอยู่ในอันดับสามในเอเชียใต้ รองจากศรีลังกาและมัลดีฟส์ในดัชนีการพัฒนามนุษย์ ภูฏานยังเป็นสมาชิกของ กลุ่มประเทศเพื่อความร่วมมือแก้ไขผลกระทบภาวะโลกร้อน Climate Vulnerable Forum, ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด, บิมสเทค, กองทุนการเงินระหว่างประเทศ, ธนาคารโลก, ยูเนสโก และ องค์การอนามัยโลก ภูฏานอยู่ในอันดับหนึ่งในด้านเสรีภาพทางเศรษฐกิจ ความสะดวกในการทำธุรกิจ สันติภาพ และอัตราการทุจริตในปี 2016 และเป็นประเทศที่มีแหล่งน้ำสำรองที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งสำหรับโรงไฟฟ้าพลังน้ำ ปัญหาสำคัญในปัจจุบันของประเทศคือ การละลายของธารน้ำแข็งที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ประวัติศาสตร์
ในปี พ.ศ. 2173 ลี้ภัยจากทิเบตสู่ภูฏาน ต่อมาได้ตั้งตัวขึ้นเป็น ธรรมราชา ปกครองครองดินแดนด้วยระบบศาสนเทวราช มีคณะรัฐมนตรีช่วย 4 ตำแหน่ง แม้ภูฏานจะพยายามแยกตัวอยู่อย่างโดดเดี่ยว แต่ต่อมาก็ถูกรุกรานจากประเทศเพื่อนบ้านโดยเฉพาะทิเบตอยู่หลายครั้งในช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 ถึง 23 ในระยะต่อมาก็ยังถูกรุกรานโดยอังกฤษซึ่งมีอำนาจอยู่ในอินเดียก่อนที่จะได้เจรจาสงบศึกกัน ในปี พ.ศ. 2453
การเมือง
1) สมบูรณาญาสิทธิราชย์ โดยมีพระมหากษัตริย์เป็นทั้งประมุขของรัฐและหัวหน้ารัฐบาล (ปี 2451 – ปี 2540)
2) สมบูรณาญาสิทธิราชย์โดยมีหัวหน้ารัฐบาลและสภาคณะมนตรีบริหาร ประเทศ (ปี 2541 – ปี 2551) สมเด็จพระราชาธิบดีชิกเม ซิงเก วังชุก (Jigme Singye Wangchuck) ทรงเปลี่ยนแปลงระบบการบริหารราชการแผ่นดินให้มีหัวหน้ารัฐบาลและสภาคณะมนตรี ขึ้นบริหารประเทศ ซึ่งถือเป็นจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญของการเมืองภูฏาน เป็นการกระจายอำนาจการปกครองและลดการรวมศูนย์ไว้ที่พระมหากษัตริย์เพียง พระองค์เดียว และไม่ได้ดำรงตำแหน่งหัวหน้ารัฐบาลอีกต่อไป
- นายกรัฐมนตรีหรือหัวหน้ารัฐบาลคือผู้ที่ดำรงตำแหน่งประธานสภาคณะมนตรี (Chairman of the Council of Ministers) ได้รับการคัดเลือกจากสมาชิกสภาคณะมนตรี (เทียบเท่าคณะรัฐมนตรี) ซึ่งมีสมาชิกจำนวน 10 คน และอยู่ในตำแหน่งวาระละ 5 ปี โดยผู้ที่ได้รับคะแนนเสียงมากที่สุดลำดับ 1 - 5 จะสลับหมุนเวียนกันขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและประธานสภาคณะมนตรีวาระละ 1 ปี
3) การปกครองระบอบประชาธิปไตยที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ (ตั้งแต่ปี 2551)
มีองค์พระมหากษัตริย์เป็นประมุข ภายใต้การปกครองโดย สมเด็จพระราชาธิบดีชิกเม เคซาร์ นัมเกยล วังชุก เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์วังชุก ทรงปกครองประเทศโดยมีคณะองคมนตรีเป็นที่ปรึกษา และสภาแห่งชาติที่เรียกว่า ทรองดู (Tsongdu) ทำหน้าที่ในการออกกฎหมาย ประกอบด้วยสมาชิก 161 คน
- สมาชิก 106 คน มาจากการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชน
- สมาชิก 55 คน มาจากการแต่งตั้งของพระมหากษัตริย์
ในสมัยศตวรรษที่ 17 ลามะ ซับดุง นาวัง นำเกล (Zhabdrung Ngawang Namgyal Rama) ได้รวบรวมภูฏานให้เป็นปึกแผ่นและก่อตั้งเป็นประเทศขึ้น และในปี 2194 ลามะ ซับดุง ได้ริเริ่มการบริหารประเทศแบบสองระบบ คือ แยกเป็นฝ่ายฆราวาสและฝ่ายสงฆ์ ภูฏานใช้ระบบการปกครองดังกล่าวมาเป็นเวลากว่าสองศตวรรษ จนกระทั่งเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2450 พระคณะที่ปรึกษาแห่งรัฐ ผู้ปกครองจากมณฑลต่าง ๆ ตลอดจนตัวแทนประชาชนได้มารวมตัวกันที่เมืองพูนาคา และทำการเลือกอย่างเป็นเอกฉันท์ให้ () ซึ่งขณะนั้นเป็นผู้ปกครองเมือง () ขึ้นเป็นกษัตริย์องค์แรกของภูฏาน โดยดำรงตำแหน่งเป็น (Wangchuck Dynasty) ในปี พ.ศ. 2450 เนื่องจากคุณสมบัติที่โดดเด่นของพระองค์ตั้งแต่ครั้งยังทรงดำรงตำแหน่งเป็นผู้ปกครองเมืองทรองซา ทรงมีลักษณะความเป็นผู้นำ และเป็นผู้นำที่เคร่งศาสนา และมีความตั้งพระทัยแน่วแน่ที่จะยกระดับความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น ราชวงศ์วังชุกปกครองประเทศภูฏานมาจนถึงปัจจุบัน คือ สมเด็จพระราชาธิบดีชิกเม เคซาร์ นัมเกยล วังชุก () ขึ้นครองราชสมบัติเมื่อวันที่ เป็นสมเด็จพระราชาธิบดี แห่งราชวงศ์วังชุก
ภูฏานจัดการเลือกตั้งทั่วไปขึ้นครั้งแรกในวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2551 มีพรรคการเมืองสองพรรค
กองทัพ
กองทัพหลวงภูฏานเป็นกองทัพของภูฏานและเป็นกองกำลังติดอาวุธที่อ่อนแอที่สุด ตามการสำรวจของ Global Firepower ประกอบด้วยราชองครักษ์และตำรวจภูฏาน การเป็นสมาชิกเป็นไปโดยสมัครใจและอายุขั้นต่ำในการรับสมัครคือ 18 ปี กองทัพประจำการมีจำนวนประมาณ 16,000 คน และได้รับการฝึกฝนโดยกองทัพอินเดีย มีงบประมาณประจำปีประมาณ 13.7 ล้านเหรียญสหรัฐ (1.8% ของ GDP) ในฐานะประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล ภูฏานจึงไม่มีกองทัพเรือ นอกจากนี้ยังไม่มีกองทัพอากาศหรือกองบินทหารบก กองทัพพึ่งพากองบัญชาการอากาศของกองทัพอากาศอินเดียในการช่วยเหลือทางอากาศ
การแบ่งเขตการปกครอง
ประเทศภูฏานแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 4 เขตบริหาร (administrative zones - dzongdey) แต่ละเขตบริหารแบ่งย่อยลงไปอีกเป็น มณฑล (districts - dzongkhag) รวมทั้งหมด 20 มณฑล ได้แก่
|
|
สัญลักษณ์ประจำชาติ
- สัตว์ประจำชาติ : ทาคิน เป็นสัตว์ที่หายาก เพราะมีอยู่ในดินแดนภูฏานเพียงแห่งเดียว และอยู่ในสถานะใกล้สูญพันธุ์ มีลักษณะคล้ายวัวผสมแพะตัวใหญ่ มีเขา ขนตามตัวมีสีดำ มักจะอาศัยอยู่กันเป็นฝูงในป่าโปร่ง บนความสูงกว่า 4,000 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลขึ้นไป ชอบกินไม้ไผ่เป็นอาหาร
- ต้นไม้ : นิยมปลูกตามวัด
- ดอกไม้ประจำชาติ : ดอกสีฟ้า เป็นดอกไม้ป่าที่พบตามเขตภูเขาในภูฏาน
- อาหารประจำชาติ : อาหารพื้นบ้านเป็นอาหารเรียบง่าย อาหารหลักเป็นทั้งข้าว บะหมี่ ข้าวโพด ยังนิยมเคี้ยวหมากอยู่ อาหารส่วนใหญ่ประกอบด้วยพริก ผักและมันหมู อาหารประจำชาติคือ Ema datshi ซึ่งประกอบด้วยพริกสดกับซอสเนยต้มกับหัวไชเท้า มันหมูและหนังหมู ชาวภูฏานนิยมอาหารรสจัด เครื่องดื่มมักเป็นชาใส่นมหรือน้ำตาล ในฤดูหนาวนิยมดื่มเหล้าหมักที่ผสมข้าวและไข่ ไม่นิยมสูบบุหรี่ นอกจากนั้นมีอาหารจากทิเบต เช่นซาลาเปาไส้เนื้อ ชาใส่เนยและเกลือ และอาหารแบบเนปาลในภาคใต้ที่กินข้าวเป็นหลัก
- ธงชาติภูฏาน
- สีเหลือง ครึ่งบนของธงชาติ หมายถึง อำนาจของพระมหากษัตริย์ เป็นสีที่แสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองทั้งทางโลกและทางธรรม
- สีส้ม ครึ่งล่างของธงชาติ หมายถึง การปฏิบัติธรรมและความเลื่อมใสและศรัทธาของชาวภูฏานที่มีต่อศาสนาพุทธ
- มังกรที่อยู่ตรงกลางของธงชาติ หมายถึง ประเทศดรุกยุล มีความหมายว่าดินแดนแห่งมังกรสายฟ้า ตัวมังกรมีสีขาวบริสุทธิ์ อันเป็นการแสดงออกถึงความจงรักภักดีของคนทุกเชื้อชาติ ทุกภาษาที่อยู่ในประเทศ ท่าทีที่มังกรกำลังอ้าปากคำรามนั้น แสดงออกถึงความมีอำนาจน่าเกรงขามของเหล่าพระผู้เป็นเจ้าทั้งชายและหญิงที่ปกป้องภูฏาน
ภูมิศาสตร์
ภูมิประเทศ
ประเทศภูฏานเป็นประเทศที่มีขนาดเล็ก มีพื้นที่ประมาณ 38,394 ตารางกิโลเมตร (ขนาดใกล้เคียงกับประเทศสวิตเซอร์แลนด์) ตั้งอยู่เหนือรัฐอัสสัมของประเทศอินเดีย ภูฏานเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล ปรากฏภูมิประเทศ 3 ลักษณะ
- เทือกเขาสูงตอนเหนือ เป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาหิมาลัย
- ที่ลาดเชิงเขา พบตอนกลางของประเทศ
- ที่ราบ พบตอนใต้ของประเทศ มีแม่น้ำพรหมบุตรพาดผ่าน
ภูมิอากาศ
เนื่องจากภูฏานเป็นประเทศขนาดเล็ก ลักษณะภูมิอากาศจึงไม่แตกต่างกันมากนัก โดยมากเป็นภูมิอากาศแบบกึ่งร้อนมีฝนชุก ยกเว้นตอนเหนือซึ่งเป็นภูเขาสูง ทำให้มีอากาศแบบหนาวเทือกเขา
อากาศ กลางวัน 25 - 15 องศาเซลเซียส กลางคืน 10 - 5 องศาเซลเซียส มี 4 ฤดู คือ
- ฤดูใบไม้ผลิ จะอยู่ในช่วงเดือนมีนาคม - พฤษภาคม ช่วงนี้อากาศจะอบอุ่นและอาจมีฝนประปราย
- ฤดูร้อน จะอยู่ในช่วงเดือนมิถุนายน - สิงหาคม ช่วงนี้จะมีพายุฝน ตามเทือกเขาจะเขียวชอุ่ม
- ฤดูใบไม้ร่วง จะอยู่ในช่วงเดือนกันยายน - พฤศจิกายน ช่วงนี้อากาศจะเย็น ท้องฟ้าแจ่มใส เหมาะแก่การเดินเขา
- ฤดูหนาว จะอยู่ในช่วงเดือนธันวาคม - กุมภาพันธ์ อากาศจัดเย็นจัดตอนกลางคืนและรุ่งเช้า และจะมีหมอกหนา บางครั้งโดยเฉพาะในช่วงเดือนมกราคม อาจมีหิมะตกบ้าง
เศรษฐกิจ
สกุลเงินของภูฏานคืองุลตรัมซึ่งผูกค่าเงินเป็นอัตราคงที่กับรูปีอินเดีย และเงินรูปียังสามารถใช้ชำระหนี้ได้ตามกฎหมายอีกด้วย
แม้ว่าภูฏานจะเป็นหนึ่งในประเทศที่มีเศรษฐกิจขนาดเล็กที่สุดในโลก แต่ก็มีอัตราการเติบโตที่สูงมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา (ร้อยละ 8 ในปี 2005 และร้อยละ 14 ในปี 2006) ในปี 2007 ภูฏานเป็นประเทศที่มีอัตราเติบโตสูงเป็นอันดับสองของโลกโดยมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจสูงถึงร้อยละ 22.4 ซึ่งเป็นผลจากการเริ่มใช้เขื่อนผลิตกระแสไฟฟ้าทาลา
รายได้หลักของประเทศ มากกว่าร้อยละ 33 ของจีดีพี มาจากการเกษตร และประชากรกว่าร้อยละ 70 มีวิถีชีวิตขึ้นอยู่กับผลิตผลทางการเกษตรด้วย สินค้าส่งออกสำคัญคือไฟฟ้าจากพลังงานน้ำ ซึ่งส่งออกไปยังอินเดีย
การท่องเที่ยว
ในปี 2014 ภูฏานต้อนรับนักท่องเที่ยวต่างชาติ 133,480 คน เพื่อมุ่งสู่การเป็นจุดหมายปลายทางที่มีมูลค่าสูง โดยเรียกเก็บค่าธรรมเนียมรายวันระหว่าง 180 ถึง 290 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อวัน (หรือมากกว่านั้น) สำหรับนักท่องเที่ยวที่ครอบคลุมการเดินทางท่องเที่ยวและที่พักในโรงแรม อุตสาหกรรมนี้มีพนักงาน 21,000 คนและคิดเป็น 1.8% ของ GDP อย่างไรก็ตาม เป้าหมายของภูฏานในการดึงดูดนักท่องเที่ยวที่มีมูลค่าสูงนั้นถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าแท้จริงแล้วเพียงดึงดูดนักท่องเที่ยวที่ร่ำรวยเท่านั้น
ทรัพยากรธรรมชาติ
ในภูฏานมีพื้นที่ป่าถึง 60% มีอุทยานแห่งชาติ 4 แห่ง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า 4 แห่ง และเขตสงวนธรรมชาติ 1 แห่ง คิดเป็น 35% ของพื้นที่ประเทศ ในพื้นที่ดังกล่าวมีสัตว์และพืชหายากมากกว่า 7,000 ชนิด มีกล้วยไม้เฉพาะถิ่น 300 เขต และพันธุ์ไม้หายากอีกราว 500 ชนิด และมีสมุนไพรหายากราว 150 ชนิด
ประชากร
- จำนวนประชากร 752,700 คน (เมื่อปี พ.ศ. 2547) เป็นชาย 380,090 คน และหญิง 372,610 คน
- อัตราการเพิ่มของประชากรร้อยละ 2.14 (เมื่อปี พ.ศ. 2546)
- เชื้อชาติ ประกอบด้วย 3 เชื้อชาติ ได้แก่
- ชาร์คอป (Sharchops) ชนพื้นเมืองดั้งเดิม ส่วนใหญ่อยู่ทางภาคตะวันออก
- งาลอบ (Ngalops) ชนเชื้อสายธิเบต ส่วนใหญ่อยู่ทางภาคตะวันตก
- โลซาม (Lhotshams) ชนเชื้อสายเนปาล ส่วนใหญ่อยู่ทางใต้
- กลุ่มประชากรของภูฏาน แบ่งออกเป็นกลุ่มต่างๆ คือ
- กลุ่ม ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
- กลุ่มเชื้อสายธิเบต
- กลุ่มซังลา ที่ถือว่ามีจำนวนมากที่สุด เนื่องจากจะแยกออกตามภาษาท้องถิ่นที่ใช้ที่มีประมาณ 11 ภาษา กลุ่มนี้จะอาศัยทางทิศตะวันออกของประเทศ
- กลุ่ม เนปาล คือส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ทางตอนใต้ของประเทศ แต่ปัจจุบันนี้ทางรัฐบาลของประเทศภูฏาน ได้พยายามผลักดันให้ประชากรเหล่านี้กลับไปยังถิ่นฐานเดิมคือประเทศเนปาล
- กลุ่มชนอื่น ๆ อีก 13% คือชาวธิเบต ชาวสิกขิม และชาวอินเดีย และ อื่นๆ
- กลุ่ม ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
สุขภาพ
ประชากรภูฏานมีอายุขัยเฉลี่ย 70.2 ปี (69.9 สำหรับผู้ชาย และ 70.5 สำหรับผู้หญิง) ตามข้อมูลล่าสุดในปี 2016 จากธนาคารโลก การรักษาพยาบาลขั้นพื้นฐานในภูฏานนั้นไม่เสียค่าใช้จ่ายตามรัฐธรรมนูญของภูฏาน
วัฒนธรรม
- ภาษาประจำชาติ คือภาษาซองคา ซึ่งแต่เดิมเป็นภาษาท้องถิ่นแถบตะวันตกของภูฏาน ต่อมาได้กลายเป็นภาษาประจำชาติ เขียนด้วยอักษรทิเบต นอกจากนั้นมีการใช้ภาษาถิ่นที่ต่างไปในแต่ละพื้นที่ ภาษาของชาวภูฏานคล้ายภาษาทิเบตชาวเนปาลทางภาคใต้พูดภาษาเนปาลี ทางตะวันออกพูด ภาษาอังกฤษเป็นภาษาที่ใช้ทั่วไป
- เครื่องแต่งกายประจำชาติ ผู้ชายเรียกว่า โฆ (Kho) ส่วนของผู้หญิงเรียกว่า (Khira)
- วันหยุดและเทศกาล
- วันหยุดที่เกี่ยวกับพระมหากษัตริย์ได้แก่วันเฉลิมพระชนมพรรษา และวันฉัตรมงคล
- วันชาติ ตรงกับวันที่ 17 ธันวาคม ซึ่งเป็นวันที่กษัตริย์องค์แรกของราชวงศ์วังชุกขึ้นครองราชย์
- วันขึ้นปีใหม่ ขึ้นกับปฏิทินทางจันทรคติและแตกต่างไปในแต่ละท้องถิ่นโดยทั่วไปในงานจะมีการแข่งขันยิงธนู ไหว้พระ บูชาเทพเจ้า และรับประทานอาหารร่วมกันภายในครอบครัว
อาหาร
ข้าว (ข้าวแดง) บัควีท และข้าวโพด เป็นอาหารหลักของชาวภูฏาน อาหารท้องถิ่นยังรวมถึงเนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อจามรี ไก่ และเนื้อแกะ และยังมีซุปและสตูว์เนื้อสัตว์และผักแห้งที่ปรุงรสด้วยพริกและชีส Ema datshi ปรุงด้วยชีสและพริกเผ็ดมาก อาจเรียกได้ว่าเป็นอาหารประจำชาติที่แพร่หลายและเป็นที่ภาคภูมิใจของชาวภูฏาน อาหารประเภทนม โดยเฉพาะเนยและชีสจากยาคค์และวัว ก็เป็นที่นิยมเช่นกัน เครื่องดื่มยอดนิยม ได้แก่ ชาเนย ชาดำ อาราที่ผลิตในท้องถิ่น (ไวน์ข้าว) และเบียร์
ศาสนา
ประชาชนชาวภูฏานนับถือศาสนาพุทธนิกายมหายาน (ตันตรยาน หรือบ้างก็เรียกว่าวัชรยาน) 75% ศาสนาฮินดู 24% ศาสนาอิสลาม 0.7% และศาสนาคริสต์ 0.3%
- ดูเพิ่มเติมได้ที่ พุทธศาสนาในประเทศภูฏาน
อ้างอิง
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 13 December 2016.
- . Thearda.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-07-17. สืบค้นเมื่อ 2022-07-17.
- (PDF). Royal Government of Bhutan. 2002. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 20 มีนาคม 2012. สืบค้นเมื่อ 22 สิงหาคม 2011.
- . Department of Information Technology, Bhutan. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 April 2012. สืบค้นเมื่อ 22 August 2011.
- "การประเมินประชากรโลก พ.ศ. 2560". ESA.UN.org (custom data acquired via website). , Population Division. สืบค้นเมื่อ 10 September 2017.
- "Bhutan". City Population. สืบค้นเมื่อ 7 May 2019.
- "Butan". International Monetary Fund.
- "Gini Index". World Bank. จากแหล่งเดิมเมื่อ 8 June 2014. สืบค้นเมื่อ 22 September 2019.
- Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN . สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
- การเขียนและอ่านชื่อ ประเทศภูฏาน - ราชบัณฑิตยสถาน
- Driem, George van (1998). Dzongkha = Rdoṅ-kha. Leiden: Research School, CNWS. p. 478. ISBN .
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 2021-10-03.
- "Flora and Fauna of Bhutan - Rich Biodiversity of the Himalayan Kingdom". www.holidify.com.
- Karthikeyan, Ananth (2017-10-01). "The brief supremacy of a mountain kingdom". DNA India (ภาษาอังกฤษ).
- Correspondent, Diplomatic (2014-12-09). "Bhutan was first to recognise Bangladesh". The Daily Star (ภาษาอังกฤษ).
- "Israel Establishes Diplomatic Relations With Bhutan". Haaretz (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-10-03.
- Newspaper, Bhutan's Daily. ""Bhutan and Kuwait have gained the trust and respect of the entire world"". Kuensel Online.
- https://www.mfa.gov.bt/?p=244#:~:text=Brazil%20is%20the%20only%20country,Bhutan%20has%20established%20diplomatic%20relations.&text=In%20total%2C%20Bhutan%20now%20has,on%20areas%20of%20mutual%20cooperation
- NEWS, KYODO. "Abe hails Japan's close ties with Bhutan, other royal families". Kyodo News+.
- Limited, Bangkok Post Public Company. "King, Queen of Bhutan arrive". Bangkok Post. สืบค้นเมื่อ 2021-10-03.
- "From Rep. of Turkey Ministry of Foreign Affairs". Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs.
- "Human Development Index: Bangladesh moves 2 notches up, remains 5th in South Asia". Dhaka Tribune. 2020-12-21.
- https://www.un.org/esa/sustdev/sdissues/energy/op/hydro_tsheringbhutan.pdf
- "Bhutan | UNDP Climate Change Adaptation". www.adaptation-undp.org (ภาษาอังกฤษ).
- . CIA The World Factbook. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-28. สืบค้นเมื่อ 2021-11-15.
- . CIA The World Factbook. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-07-01. สืบค้นเมื่อ 2008-11-29.
- "Power sales to India to fuel Bhutan's growth". The Hindu Business Line. 2007-01-27. สืบค้นเมื่อ 2008-11-29.
- "Tala Hydroelectric Project, Bhutan". power-technology.com. สืบค้นเมื่อ 2008-11-29.
- . BhutanTravelOperator.com (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2018-04-02. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-03. สืบค้นเมื่อ 2021-10-03.
- CNN, Lester V. Ledesma. "5 reasons Bhutan is worth the US$250 daily fee". CNN (ภาษาอังกฤษ).
- "Life expectancy at birth, total (years) - Bhutan | Data". data.worldbank.org.
- เมธา บรรณทัศน์. เปิดปูม คลายปม ภูฏาน. กทม. ชมรมเด็ก. 2550
แหล่งข้อมูลอื่น
![image]()
หาความหมายจากวิกิพจนานุกรม![image]()
ภาพและสื่อจากคอมมอนส์![image]()
เนื้อหาข่าวจากวิกิข่าว![image]()
คำคมจากวิกิคำคม![image]()
ข้อมูลต้นฉบับจากวิกิซอร์ซ![image]()
หนังสือจากวิกิตำรา![image]()
ข้อมูลการเดินทางจากวิกิท่องเที่ยว![image]()
ข้อมูลจากวิกิสนเทศ
- Bhutan.gov.bt 30 ธันวาคม 2005 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน – Official Government Web Portal of Bhutan
- Bhutan. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- Bhutan Links 2009-04-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน at the .
- Bhutan profile, BBC News.
- from UCB Libraries GovPubs.
- Bhutan, Encyclopædia Britannica entry.
![image]()
. สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. Vol. 03 (11 ed.). 1911. pp. 846–848.- ประเทศภูฏาน ที่เว็บไซต์ Curlie
![image]()
Wikimedia Atlas of Bhutan- Key Development Forecasts for Bhutan from .
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
27 25 01 N 90 26 06 E 27 417 N 90 435 E 27 417 90 435 rachxanackrphutan འབ ག ར ལ ཁབ sxngkha thngchati traaephndinephlngchati འབ ག ཙན དན druk esnedn source source emuxnghlwng aelaemuxngihysudthimphu 27 28 0 N 89 38 5 E 27 4667 N 89 6417 E 27 4667 89 6417phasarachkarsxngkhasasna 2010 84 3 phuthth thangkar 11 3 3 2 0 7 0 5 xun karpkkhrxngrthediyw rabbrthspha rachathipityphayitrththrrmnuy phramhakstriysmedcphrarachathibdichikem ekhsar nmekyl wngchuk naykrthmntriechxring txbekysphanitibyyti sphasung sphalang rwmchatiphutankh s 1616 1634 rachwngswngchuk17 thnwakhm kh s 1907 8 singhakhm kh s 1949 smachikshprachachati21 knyayn kh s 1971 18 krkdakhm kh s 2008phunthi rwm38 394 tarangkiolemtr 14 824 tarangiml xndbthi 133 aehlngna 1 1prachakr ph s 2560 praman797 765 xndbthi 165 samaonprachakr 2022727 145 khwamhnaaenn19 3 txtarangkiolemtr 50 0 txtarangiml xndbthi 162 cidiphi xanacsux 2022 praman rwm9 853 phnlandxllarshrth xndbthi 166 txhw12 967 dxllarshrth cidiphi rakhatlad 2022 praman rwm2 653 phnlandxllarshrth xndbthi 178 txhw 3 491 cini 2017 37 4 panklangexchdiix 2019 0 654 panklang xndbthi 129skulenginngultrm BTN rupi INR ekhtewlaUTC 06 pppp dd wwkhbrthdansaymuxrhsothrsphthodemnbnsud bt praethsphutan xngkvs Bhutan butan sxngkha འབ ག ཡ ལ xksrormn Druk Yul ʈuk yː tukywi hruxchuxthangkarkhux rachxanackrphutan xngkvs Kingdom of Bhutan sxngkha འབ ག ར ལ ཁབ xksrormn Druk Gyal Khap epnpraethsinphumiphakhexechiyitthimikhnadelk aelamiphuekhaepncanwnmak tngxyuinethuxkekhahimalyrahwangpraethsxinediykbpraethscin chuxinphasathxngthinkhxngpraethskhux Druk Yul aeplwa dinaednkhxngmngkrsayfa Land of the Thunder Dragon nxkcakniyngeriykxikxyanghnungwa Druk Tsendhen aela enuxngcakthiphutan esiyngsayfafadthuxepnesiyngkhxngmngkr swnchux phutan epnchuxeriykinphasahindi भ ट न Bhuṭan mithimacakkhasmasinphasasnskvt phu xut tan xnmikhwamhmaywa aephndinbnthisung ethuxkekhahimalyinphutan miyxdekhasungkwaradbnathael 7 000 emtr 23 000 fut Gangkhar Puensum epnyxdekhathisungthisudkhxngphutanaelaxacepnphuekhathisungthisudinolkthiyngimminkedinthangipphichityxdekha stwpakhxngphutanmikhwamoddednindankhwamhlakhlaythangchiwphaphsung rwmthngthakhin emuxngthiihythisudinphutankhuxthimphu sungepnemuxnghlwngkhxngpraeths phutanaelathiebtepndinaedn aerk thiidrbxiththiphlkhxngphuththsasnasungmitnkaenidinxnuthwipxinediyinchwngchiwitkhxngphraokhtmphuththeca inshswrrsaerk sankphraphuththsasnawchryanidaephkhyayipyngphutancakckrwrrdipalaaehngebngkxlthangit thiebt phutan rthsikkhim aelabangswnkhxngenpal phutanexngktkxyuphayitxiththiphlkhxngckrwrrdithiebtechnkn txma inchwngstwrrsthi 16 xngkhlamaphumichuxesiyng idrwmhubekhakhxngphutanihepnrthediyw namyalepnphunadinaedninkarexachnakarrukrankhxngthiebtidsamkhrng rwmthungprabpramorngeriynsxnsasnathiepnkhuaekhngkn thakarrwbrwmpramwlkdhmay Tsa Yig aelacdtngrthbalkhxngphubrihartamrabxbprachathipityaelaphleruxn namyalklayepn Zhabdrung Rinpoche hruxphupkkhrxngthiyingihykhnaerkkhxngpraeths aelaphusubthxdkhxngekhathahnathiepnphunathangcitwiyyankhxngphutan echn thaillamainthiebt inchwngstwrrsthi 17 phutanidkhwbkhumphunthiswnihythangtawnxxkechiyngehnuxkhxngxinediy sikkhim aelaenpal aelayngmixiththiphlxyangmakinrthkhuchebhar phutanykebngkxlduxarihaekbritichrachinchwngsngkhramphutaninstwrrsthi 19 rachwngswngchukklayepnphupkkhrxngdwyrabxbrachathipity aelarksakhwamsmphnththiiklchidkbxngkvsinxnuthwip txmain kh s 1910 praethsidrwmsnthisyyarbprakntamkhaaenanakhxngxngkvsindannoybaytangpraethsephuxaelkkbkarpkkhrxngtnexngphayininphutan khxtklngdngklawyngkhngdaenintxipphayitsnthisyyachbbihmkbxinediyinpi kh s 1949 sungthngsxngpraethsyxmrbxthipitykhxngknaelakn phutanekharwmkbxngkhkarshprachachatiin kh s 1971 aelakhyaykhwamsmphnthkb 55 praeths rwmthngbngklaethsxisraexlkhuewtbrasilyipunithy aelaturki rwmthungshphaphyuorp inkhnathitxngphungphakhwamchwyehluxcakkxngthphxinediy aetphutanyngkhngmihnwythharkhxngtnexng rththrrmnuychbb kh s 2008 naipsucdtngrthbalaebbrthsphaodymirthsphasungmacakkareluxktngaelasphaaehngchatiepnphukhwbkhum phutanepnsmachikphukxtngsmakhmexechiyitephuxkhwamrwmmuxradbphumiphakh SAARC inpi 2020 phutanxyuinxndbsaminexechiyit rxngcaksrilngkaaelamldifsindchnikarphthnamnusy phutanyngepnsmachikkhxng klumpraethsephuxkhwamrwmmuxaekikhphlkrathbphawaolkrxn Climate Vulnerable Forum khbwnkarimfkiffayid bimsethkh kxngthunkarenginrahwangpraeths thnakharolk yuensok aela xngkhkarxnamyolk phutanxyuinxndbhnungindanesriphaphthangesrsthkic khwamsadwkinkarthathurkic sntiphaph aelaxtrakarthucritinpi 2016 aelaepnpraethsthimiaehlngnasarxngthiihythisudaehnghnungsahrborngiffaphlngna pyhasakhyinpccubnkhxngpraethskhux karlalaykhxngtharnaaekhngthiekidcakkarepliynaeplngsphaphphumixakasprawtisastrphrarachwngobraninmnthlphaor inpi ph s 2173 liphycakthiebtsuphutan txmaidtngtwkhunepn thrrmracha pkkhrxngkhrxngdinaedndwyrabbsasnethwrach mikhnarthmntrichwy 4 taaehnng aemphutancaphyayamaeyktwxyuxyangoddediyw aettxmakthukrukrancakpraethsephuxnbanodyechphaathiebtxyuhlaykhrnginchwngphuththstwrrsthi 22 thung 23 inrayatxmakyngthukrukranodyxngkvssungmixanacxyuinxinediykxnthicaidecrcasngbsukkn inpi ph s 2453karemuxngsmedcphrarachathibdichikem ekhsar nmekyl wngchuk 1 smburnayasiththirachy odymiphramhakstriyepnthngpramukhkhxngrthaelahwhnarthbal pi 2451 pi 2540 2 smburnayasiththirachyodymihwhnarthbalaelasphakhnamntribrihar praeths pi 2541 pi 2551 smedcphrarachathibdichikem singek wngchuk Jigme Singye Wangchuck thrngepliynaeplngrabbkarbriharrachkaraephndinihmihwhnarthbalaelasphakhnamntri khunbriharpraeths sungthuxepncudepliynkhrngsakhykhxngkaremuxngphutan epnkarkracayxanackarpkkhrxngaelaldkarrwmsunyiwthiphramhakstriyephiyng phraxngkhediyw aelaimiddarngtaaehnnghwhnarthbalxiktxip naykrthmntrihruxhwhnarthbalkhuxphuthidarngtaaehnngprathansphakhnamntri Chairman of the Council of Ministers idrbkarkhdeluxkcaksmachiksphakhnamntri ethiybethakhnarthmntri sungmismachikcanwn 10 khn aelaxyuintaaehnngwarala 5 pi odyphuthiidrbkhaaennesiyngmakthisudladb 1 5 caslbhmunewiynknkhundarngtaaehnngnaykrthmntriaelaprathansphakhnamntriwarala 1 pi 3 karpkkhrxngrabxbprachathipitythimiphramhakstriyepnpramukhphayitrththrrmnuy tngaetpi 2551 mixngkhphramhakstriyepnpramukh phayitkarpkkhrxngody smedcphrarachathibdichikem ekhsar nmekyl wngchuk epnphramhakstriyphraxngkhthi 5 aehngrachwngswngchuk thrngpkkhrxngpraethsodymikhnaxngkhmntriepnthipruksa aelasphaaehngchatithieriykwa thrxngdu Tsongdu thahnathiinkarxxkkdhmay prakxbdwysmachik 161 khn smachik 106 khn macakkareluxktngodytrngcakprachachn smachik 55 khn macakkaraetngtngkhxngphramhakstriy insmystwrrsthi 17 lama sbdung nawng naekl Zhabdrung Ngawang Namgyal Rama idrwbrwmphutanihepnpukaephnaelakxtngepnpraethskhun aelainpi 2194 lama sbdung idrierimkarbriharpraethsaebbsxngrabb khux aeykepnfaykhrawasaelafaysngkh phutanichrabbkarpkkhrxngdngklawmaepnewlakwasxngstwrrs cnkrathngemuxwnthi 17 thnwakhm 2450 phrakhnathipruksaaehngrth phupkkhrxngcakmnthltang tlxdcntwaethnprachachnidmarwmtwknthiemuxngphunakha aelathakareluxkxyangepnexkchnthih sungkhnannepnphupkkhrxngemuxng khunepnkstriyxngkhaerkkhxngphutan odydarngtaaehnngepn Wangchuck Dynasty inpi ph s 2450 enuxngcakkhunsmbtithioddednkhxngphraxngkhtngaetkhrngyngthrngdarngtaaehnngepnphupkkhrxngemuxngthrxngsa thrngmilksnakhwamepnphuna aelaepnphunathiekhrngsasna aelamikhwamtngphrathyaenwaenthicaykradbkhwamepnxyukhxngprachachnihdikhun rachwngswngchukpkkhrxngpraethsphutanmacnthungpccubn khux smedcphrarachathibdichikem ekhsar nmekyl wngchuk khunkhrxngrachsmbtiemuxwnthi epnsmedcphrarachathibdi aehngrachwngswngchuk phutancdkareluxktngthwipkhunkhrngaerkinwnthi 24 minakhm ph s 2551 miphrrkhkaremuxngsxngphrrkh kxngthph kxngthphhlwngphutanepnkxngthphkhxngphutanaelaepnkxngkalngtidxawuththixxnaexthisud tamkarsarwckhxng Global Firepower prakxbdwyrachxngkhrksaelatarwcphutan karepnsmachikepnipodysmkhricaelaxayukhntainkarrbsmkhrkhux 18 pi kxngthphpracakarmicanwnpraman 16 000 khn aelaidrbkarfukfnodykxngthphxinediy mingbpramanpracapipraman 13 7 lanehriyyshrth 1 8 khxng GDP inthanapraethsthiimmithangxxksuthael phutancungimmikxngthpherux nxkcakniyngimmikxngthphxakashruxkxngbinthharbk kxngthphphungphakxngbychakarxakaskhxngkxngthphxakasxinediyinkarchwyehluxthangxakaskaraebngekhtkarpkkhrxngpraethsphutanaebngekhtkarpkkhrxngxxkepn 4 ekhtbrihar administrative zones dzongdey aetlaekhtbriharaebngyxylngipxikepn mnthl districts dzongkhag rwmthnghmd 20 mnthl idaek aephnthiaesdngmnthlkhxngpraethsphutanmnthlphaor ས ར ར ང ཁག mnthlthimphu ཐ མ ཕ ར ང ཁག mnthlphunakha ས ན ཁ ར ང ཁག མགར ས ར ང ཁག པད དགའ ཚལ ར ང ཁག mnthltngsa ཀ ང གསར ར ང ཁག mnthlbumthng བ མ ཐང ར ང ཁག ལ ན ར ར ང ཁག གཡང ར ར ང ཁག ཧ ར ང ཁག བསམ ར ར ང ཁག mnthlchukha ཆ ཁ ར ང ཁག དར དཀར ན ར ང ཁག ར རང ར ང ཁག གསར ས ང ར ང ཁག mnthlechmkng གཞལམ ས ང ར ང ཁག མ ང ས ར ར ང ཁག བཀ ས ས ང ར ང ཁག པད དགའ ཚལ ར ང ཁག བསམ ག བ ལ ངས མཁར ར ང ཁག sylksnpracachatithakhin epnstwthihayak ephraamixyuindinaednphutanephiyngaehngediyw aelaxyuinsthanaiklsuyphnthuwdpathkchng Taktshang Goemba hrux rngesux Tiger Nest xnepnthiekharphskkarayingkhxngchawphuththinphutan tngxyubnhnaphasung 900 emtrchayekhtemuxngpaor maps googlestwpracachati thakhin epnstwthihayak ephraamixyuindinaednphutanephiyngaehngediyw aelaxyuinsthanaiklsuyphnthu milksnakhlaywwphsmaephatwihy miekha khntamtwmisida mkcaxasyxyuknepnfunginpaoprng bnkhwamsungkwa 4 000 emtrehnuxradbnathaelkhunip chxbkinimiphepnxahar tnim niympluktamwd dxkimpracachati dxksifa epndxkimpathiphbtamekhtphuekhainphutan xaharpracachati xaharphunbanepnxahareriybngay xaharhlkepnthngkhaw bahmi khawophd yngniymekhiywhmakxyu xaharswnihyprakxbdwyphrik phkaelamnhmu xaharpracachatikhux Ema datshi sungprakxbdwyphriksdkbsxsenytmkbhwichetha mnhmuaelahnnghmu chawphutanniymxaharrscd ekhruxngdummkepnchaisnmhruxnatal invduhnawniymdumehlahmkthiphsmkhawaelaikh imniymsubbuhri nxkcaknnmixaharcakthiebt echnsalaepaisenux chaisenyaelaeklux aelaxaharaebbenpalinphakhitthikinkhawepnhlk thngchatiphutan siehluxng khrungbnkhxngthngchati hmaythung xanackhxngphramhakstriy epnsithiaesdngthungkhwamecriyrungeruxngthngthangolkaelathangthrrm sism khrunglangkhxngthngchati hmaythung karptibtithrrmaelakhwameluxmisaelasrththakhxngchawphutanthimitxsasnaphuthth mngkrthixyutrngklangkhxngthngchati hmaythung praethsdrukyul mikhwamhmaywadinaednaehngmngkrsayfa twmngkrmisikhawbrisuththi xnepnkaraesdngxxkthungkhwamcngrkphkdikhxngkhnthukechuxchati thukphasathixyuinpraeths thathithimngkrkalngxapakkharamnn aesdngxxkthungkhwammixanacnaekrngkhamkhxngehlaphraphuepnecathngchayaelahyingthipkpxngphutanphumisastrphumipraeths sphaphphumipraethsmilksnaepnethuxkekha praethsphutanepnpraethsthimikhnadelk miphunthipraman 38 394 tarangkiolemtr khnadiklekhiyngkbpraethsswitesxraelnd tngxyuehnuxrthxssmkhxngpraethsxinediy phutanepnpraethsthiimmithangxxksuthael praktphumipraeths 3 lksna ethuxkekhasungtxnehnux epnswnhnungkhxngethuxkekhahimaly thiladechingekha phbtxnklangkhxngpraeths thirab phbtxnitkhxngpraeths miaemnaphrhmbutrphadphanphumixakas enuxngcakphutanepnpraethskhnadelk lksnaphumixakascungimaetktangknmaknk odymakepnphumixakasaebbkungrxnmifnchuk ykewntxnehnuxsungepnphuekhasung thaihmixakasaebbhnawethuxkekha xakas klangwn 25 15 xngsaeslesiys klangkhun 10 5 xngsaeslesiys mi 4 vdu khux vduibimphli caxyuinchwngeduxnminakhm phvsphakhm chwngnixakascaxbxunaelaxacmifnprapray vdurxn caxyuinchwngeduxnmithunayn singhakhm chwngnicamiphayufn tamethuxkekhacaekhiywchxum vduibimrwng caxyuinchwngeduxnknyayn phvscikayn chwngnixakascaeyn thxngfaaecmis ehmaaaekkaredinekha vduhnaw caxyuinchwngeduxnthnwakhm kumphaphnth xakascdeyncdtxnklangkhunaelarungecha aelacamihmxkhna bangkhrngodyechphaainchwngeduxnmkrakhm xacmihimatkbangesrsthkicngultrm skulenginkhxngphutankhuxngultrmsungphukkhaenginepnxtrakhngthikbrupixinediy aelaenginrupiyngsamarthichcharahniidtamkdhmayxikdwy aemwaphutancaepnhnunginpraethsthimiesrsthkickhnadelkthisudinolk aetkmixtrakaretibotthisungmakinchwngimkipithiphanma rxyla 8 inpi 2005 aelarxyla 14 inpi 2006 inpi 2007 phutanepnpraethsthimixtraetibotsungepnxndbsxngkhxngolkodymixtrakaretibotthangesrsthkicsungthungrxyla 22 4 sungepnphlcakkarerimichekhuxnphlitkraaesiffathala rayidhlkkhxngpraeths makkwarxyla 33 khxngcidiphi macakkarekstr aelaprachakrkwarxyla 70 miwithichiwitkhunxyukbphlitphlthangkarekstrdwy sinkhasngxxksakhykhuxiffacakphlngnganna sungsngxxkipyngxinediy karthxngethiyw inpi 2014 phutantxnrbnkthxngethiywtangchati 133 480 khn ephuxmungsukarepncudhmayplaythangthimimulkhasung odyeriykekbkhathrrmeniymraywnrahwang 180 thung 290 dxllarshrth txwn hruxmakkwann sahrbnkthxngethiywthikhrxbkhlumkaredinthangthxngethiywaelathiphkinorngaerm xutsahkrrmnimiphnkngan 21 000 khnaelakhidepn 1 8 khxng GDP xyangirktam epahmaykhxngphutaninkardungdudnkthxngethiywthimimulkhasungnnthukwiphakswicarnwaaethcringaelwephiyngdungdudnkthxngethiywthirarwyethannthrphyakrthrrmchatiinphutanmiphunthipathung 60 mixuthyanaehngchati 4 aehng ekhtrksaphnthustwpa 4 aehng aelaekhtsngwnthrrmchati 1 aehng khidepn 35 khxngphunthipraeths inphunthidngklawmistwaelaphuchhayakmakkwa 7 000 chnid miklwyimechphaathin 300 ekht aelaphnthuimhayakxikraw 500 chnid aelamismuniphrhayakraw 150 chnidprachakrchawphutancanwnprachakr 752 700 khn emuxpi ph s 2547 epnchay 380 090 khn aelahying 372 610 khn xtrakarephimkhxngprachakrrxyla 2 14 emuxpi ph s 2546 echuxchati prakxbdwy 3 echuxchati idaek charkhxp Sharchops chnphunemuxngdngedim swnihyxyuthangphakhtawnxxk ngalxb Ngalops chnechuxsaythiebt swnihyxyuthangphakhtawntk olsam Lhotshams chnechuxsayenpal swnihyxyuthangitklumprachakrkhxngphutan aebngxxkepnklumtang khux klum sungsamarthaebngxxkidepn 2 klum khux klumechuxsaythiebt klumsngla thithuxwamicanwnmakthisud enuxngcakcaaeykxxktamphasathxngthinthiichthimipraman 11 phasa klumnicaxasythangthistawnxxkkhxngpraeths klum enpal khuxswnihycaxasyxyuthangtxnitkhxngpraeths aetpccubnnithangrthbalkhxngpraethsphutan idphyayamphlkdnihprachakrehlaniklbipyngthinthanedimkhuxpraethsenpal klumchnxun xik 13 khuxchawthiebt chawsikkhim aelachawxinediy aela xunsukhphaph prachakrphutanmixayukhyechliy 70 2 pi 69 9 sahrbphuchay aela 70 5 sahrbphuhying tamkhxmullasudinpi 2016 cakthnakharolk karrksaphyabalkhnphunthaninphutannnimesiykhaichcaytamrththrrmnuykhxngphutanwthnthrrmkaraekhngkhnthnu epnkaraekhngkhnkilathisakhykhxngchawphutanphasapracachati khuxphasasxngkha sungaetedimepnphasathxngthinaethbtawntkkhxngphutan txmaidklayepnphasapracachati ekhiyndwyxksrthiebt nxkcaknnmikarichphasathinthitangipinaetlaphunthi phasakhxngchawphutankhlayphasathiebtchawenpalthangphakhitphudphasaenpali thangtawnxxkphud phasaxngkvsepnphasathiichthwip ekhruxngaetngkaypracachati phuchayeriykwa okh Kho swnkhxngphuhyingeriykwa Khira wnhyudaelaethskal wnhyudthiekiywkbphramhakstriyidaekwnechlimphrachnmphrrsa aelawnchtrmngkhl wnchati trngkbwnthi 17 thnwakhm sungepnwnthikstriyxngkhaerkkhxngrachwngswngchukkhunkhrxngrachy wnkhunpiihm khunkbptithinthangcnthrkhtiaelaaetktangipinaetlathxngthinodythwipinngancamikaraekhngkhnyingthnu ihwphra buchaethpheca aelarbprathanxaharrwmknphayinkhrxbkhrwxahar emnudngedimkhxngphutan khuxenuxikekhluxbmanaw phkokhmphd aelakhawaedngnung khaw khawaedng bkhwith aelakhawophd epnxaharhlkkhxngchawphutan xaharthxngthinyngrwmthungenuxhmu enuxww enuxcamri ik aelaenuxaeka aelayngmisupaelastuwenuxstwaelaphkaehngthiprungrsdwyphrikaelachis Ema datshi prungdwychisaelaphrikephdmak xaceriykidwaepnxaharpracachatithiaephrhlayaelaepnthiphakhphumiickhxngchawphutan xaharpraephthnm odyechphaaenyaelachiscakyakhkhaelaww kepnthiniymechnkn ekhruxngdumyxdniym idaek chaeny chada xarathiphlitinthxngthin iwnkhaw aelaebiyrsasnaprachachnchawphutannbthuxsasnaphuththnikaymhayan tntryan hruxbangkeriykwawchryan 75 sasnahindu 24 sasnaxislam 0 7 aelasasnakhrist 0 3 duephimetimidthi phuththsasnainpraethsphutanxangxing PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 13 December 2016 Thearda com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2022 07 17 subkhnemux 2022 07 17 PDF Royal Government of Bhutan 2002 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 20 minakhm 2012 subkhnemux 22 singhakhm 2011 Department of Information Technology Bhutan khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 23 April 2012 subkhnemux 22 August 2011 karpraeminprachakrolk ph s 2560 ESA UN org custom data acquired via website Population Division subkhnemux 10 September 2017 Bhutan City Population subkhnemux 7 May 2019 Butan International Monetary Fund Gini Index World Bank cakaehlngedimemux 8 June 2014 subkhnemux 22 September 2019 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 December 2020 pp 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 subkhnemux 16 December 2020 karekhiynaelaxanchux praethsphutan rachbnthitysthan Driem George van 1998 Dzongkha Rdoṅ kha Leiden Research School CNWS p 478 ISBN 978 90 5789 002 4 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 03 03 subkhnemux 2021 10 03 Flora and Fauna of Bhutan Rich Biodiversity of the Himalayan Kingdom www holidify com Karthikeyan Ananth 2017 10 01 The brief supremacy of a mountain kingdom DNA India phasaxngkvs Correspondent Diplomatic 2014 12 09 Bhutan was first to recognise Bangladesh The Daily Star phasaxngkvs Israel Establishes Diplomatic Relations With Bhutan Haaretz phasaxngkvs subkhnemux 2021 10 03 Newspaper Bhutan s Daily Bhutan and Kuwait have gained the trust and respect of the entire world Kuensel Online https www mfa gov bt p 244 text Brazil 20is 20the 20only 20country Bhutan 20has 20established 20diplomatic 20relations amp text In 20total 2C 20Bhutan 20now 20has on 20areas 20of 20mutual 20cooperation NEWS KYODO Abe hails Japan s close ties with Bhutan other royal families Kyodo News Limited Bangkok Post Public Company King Queen of Bhutan arrive Bangkok Post subkhnemux 2021 10 03 From Rep of Turkey Ministry of Foreign Affairs Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs Human Development Index Bangladesh moves 2 notches up remains 5th in South Asia Dhaka Tribune 2020 12 21 https www un org esa sustdev sdissues energy op hydro tsheringbhutan pdf Bhutan UNDP Climate Change Adaptation www adaptation undp org phasaxngkvs CIA The World Factbook khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 12 28 subkhnemux 2021 11 15 CIA The World Factbook khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 07 01 subkhnemux 2008 11 29 Power sales to India to fuel Bhutan s growth The Hindu Business Line 2007 01 27 subkhnemux 2008 11 29 Tala Hydroelectric Project Bhutan power technology com subkhnemux 2008 11 29 BhutanTravelOperator com phasaxngkvsaebbxemrikn 2018 04 02 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 10 03 subkhnemux 2021 10 03 CNN Lester V Ledesma 5 reasons Bhutan is worth the US 250 daily fee CNN phasaxngkvs Life expectancy at birth total years Bhutan Data data worldbank org emtha brrnthsn epidpum khlaypm phutan kthm chmrmedk 2550aehlngkhxmulxunpraethsphutan thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnsenuxhakhawcakwikikhawkhakhmcakwikikhakhmkhxmultnchbbcakwikisxrshnngsuxcakwikitarakhxmulkaredinthangcakwikithxngethiywkhxmulcakwikisneths Bhutan gov bt 30 thnwakhm 2005 thi ewyaebkaemchchin Official Government Web Portal of Bhutan Bhutan The World Factbook Central Intelligence Agency Bhutan Links 2009 04 10 thi ewyaebkaemchchin at the Bhutan profile BBC News from UCB Libraries GovPubs Bhutan Encyclopaedia Britannica entry Bhutan saranukrmbritanika kh s 1911 Vol 03 11 ed 1911 pp 846 848 praethsphutan thiewbist Curlie Wikimedia Atlas of Bhutan Key Development Forecasts for Bhutan from