อักษรชวา

อักษรชวา (ภาษาชวา: ꦲꦏ꧀ꦱꦫꦗꦮ อักซาราจาวา) หรือ ฮานาจารากา () เป็นอักษรที่ใช้เขียนภาษาชวา โดยก่อนหน้าที่จะใช้อักษรชวาเขียน ราว พ.ศ. 1900 ภาษาชวาเขียนด้วยอักษรปัลลวะ อีก 200 ปีถัดมาเขียนด้วยอักษรกวิ จนราว พ.ศ. 2200 อักษรชวาหรือจารากันจึงพัฒนาขึ้นมา อักษรนี้ถูกห้ามใช้ในช่วงที่ญี่ปุ่นยึดครองอินโดนีเซียระหว่าง พ.ศ. 2483 -2488 ราวพ.ศ. 2000 มีการเขียนภาษาชวาด้วยอักษรอาหรับเช่นกัน เรียกว่าเปกอลหรือกันดิล ตั้งแต่เนเธอร์แลนด์นำการเขียนด้วยอักษรละตินเข้ามาเผยแพร่ เมื่อประมาณ พ.ศ. 2300 ทั้งอักษรชวาและอักษรอาหรับจึงถูกแทนที่ด้วยอักษรละติน ปัจจุบันอักษรชวาใช้ทางวิชาการและการประดับตกแต่ง ผู้ที่อ่านได้จะได้รับการยกย่องมากอักษรนี้เคยใช้เขียนภาษาบาหลีและภาษาซุนดา แต่ถูกแทนที่ด้วยอักษรละตินหมดแล้ว

อักษรชวา
ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 15 ถึงปัจจุบัน
ทิศทาง	Left-to-right
ภาษาพูด	ภาษาชวา, ซุนดา, ซาซะก์, มาดูรา, อินโดนีเซีย, , สันสกฤต
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	อักษรฟินิเชีย อักษรอราเมอิก อักษรพราหมี อักษรปัลลวะ อักษรกวิ อักษรชวา
ระบบพี่น้อง	อักษรบาหลี อักษรบาตัก อักษรบายบายิน อักษรบูฮิด อักษรฮานูโนโอ อักษรลนตารา อักษรเรชัง อักษรตักบันวา
ISO 15924
	Java (361), ​Javanese
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Javanese
ช่วงยูนิโคด	U+A980–U+A9DF
บทความนี้ประกอบด้วยในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ (สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ)

ประวัติ

อักษรชวาและอักษรบาหลีเป็นอักษรรุ่นใหม่ของอักษรกวิซึ่งสืบทอดมาจากอักษรพราหมี พัฒนาขึ้นในชวาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 14 ใช้ในการเขียนเอกสารทางศาสนาในใบลาน อักษรกวิได้พัฒนามาเป็นอักษรชวาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 22 อักษรชวาใช้ในศาลในสุรการ์ตาและยอร์กยาการ์ตา และแพร่หลายในเกาะชวาและหมู่เกาะซุนดาน้อย ใช้เขียนเอกสารทางประวัติศาสตร์ และอื่นๆ

ตัวอักษรโลหะสำหรับอักษรชวาผลิตขึ้นครั้งแรกเมื่อราว พ.ศ. 2373 โดยชาวดัตช์ อักษรแบบตัวเขียนผลิตขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 25 ใน พ.ศ. 2469 ได้จัดมาตรฐานการสะกดคำภาษาชวา อย่างไรก็ตาม การใช้อักษรชวาถูกห้ามในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อญี่ปุ่นเข้ามายึดครอง ในปัจจุบันไม่มีหนังสือพิมพ์หรือวารสารตีพิมพ์ด้วยอักษรชวา และใช้ในงานวิชาการเท่านั้น การใช้ในชีวิตประจำวันถูกแทนที่ด้วยภาษาอินโดนีเซียซึ่งใช้สอนในโรงเรียน และสอนอักษรนี้เป็นรายวิชาหนึ่ง รัฐบาลท้องถิ่นในชวากลางใช้อักษรชวาในป้ายคู่กับภาษาอินโดนีเซียตั้งแต่ พ.ศ. 2555

ลักษณะ

อักษรชวามีอักษร 35 ตัว แต่แทนหน่วยเสียงต่างกันขึ้นกับว่าใช้เขียนภาษาใด พยัญชนะมีเสียงอะหรือออเป็นพื้นเสียง ซึ่งเสียงสระนี้จะเปลี่ยนไปตามเครื่องหมายสระ เครื่องหมายวรรคตอน เช่น จุลภาค มหภาค และเครื่องหมายคำพูดใช้ในบทกวี เขียนจากซ้ายไปขวาและเขียนโดยไม่เว้นระหว่างคำ พยัญชนะมี 2 แบบ คือ ตัวเต็ม (อักษรา) และตัวเชิง (ปาซางัน) มีอักษรพิเศษเรียก อักษรา มุรทา หรือ อักษรา เกเท ใช้เขียนชื่อบุคคลที่เป็นที่เคารพ สระมีสองชุดคือสระจมและสระลอย

อักษรตัวเต็มพื้นฐานมี 20 ตัวได้แก่

ha	na	ca	ra	ka
da	ta	sa	wa	la
pa	dha	ja	ya	nya
ma	ga	ba	tha	nga

อักษรตัวเชิง

ha	na	ca	ra	ka
da	ta	sa	wa	la
pa	dha	ja	ya	nya
ma	ga	ba	tha	nga

เครื่องหมายตัวสะกด

Panyangga	Cêcak	Wingyan	Layar	Pangkon
kaṃ	kang	kah	kar	-k

พยัญชนะตัวควบกล้ำ

Cakra	Kêrêt	Pengkal
kra	krê	kya

อักษรส่วนเพิ่ม

เป็นอักษรที่เรียกอักษรมุรทาและมหาปรานา ใช้เขียนคำขึ้นต้นของชื่อบุคคลที่เป็นที่เคารพ โดยการใช้คล้ายกับการใช้อักษรตัวใหญ่ของอักษรละตินที่ใช้เขียนภาษาชวาในปัจจุบัน

อักษรมุรทา

ตัวเต็ม	ตัวเชิง	ชื่อ
		Na murda
		Ca Murda
		Ka murda
		Ta murda
		Sa murda
		Pa murda
		Nya murda
		Ga murda
		Ba murda

อักษรมหาปรานา

ตัวเต็ม	ตัวเชิง	ชื่อ
		Da mahaprana
		Sa mahaprana
		Ja mahaprana
		Tha mahaprana

อักษรพิเศษ

ตัวเต็ม	ตัวเชิง	ชื่อ
		Ra agung
		Pa cêrêk
		Nga lêlêt

อักษรสำหรับถ่ายเสียงภาษาอื่น

การถ่ายเสียงอักษรละติน

fa	qa	va	za
fa	qa	va	d͡ʒa

ถ่ายเสียงอักษรอาหรับ

tsa

ḥa

kha

dza

za

ṣa

ḍa

ṭa

ẓa

a'

gha

fa

qa

θa

ħa

xa

ða

d͡ʒa

sˤa

ðˤa

tˤa

dˤa

ʔ

ɣa

fa

qa

ถ่ายเสียงภาษาซุนดา

nya	rêu	lêu
ɳa	rɤ	lɤ

ถ่ายเสียงภาษาจีน

the	se	nie	hwe	yo	syo

สระพื้นฐาน

a	i	u	e	o	ě
-	Wulu	Suku	Taling	Taling-tarung	Pěpět

สระส่วนเพิ่ม

aa	ii	uu	ai	au	ěu	o (ซุนดา)	i (กวิ)
Tarung	Wulu mělik	Suku měndut	Dirga mure	Dirga mure-tarung	Pěpět-tarung	Tolong	-

ตัวเลข

1	2	3	4	5	6	7	8	9	0

การเรียงลำดับ

อักษรชวามีการเรียงลำดับที่มีเอกลักษณ์ เพราะจะเป็นบทกวีในตัวของมันเองด้วย คือ "Hana caraka, data sawala, paḍa jayanya, maga baṭanga," ซึ่งมาจากนิทานพื้นบ้านเรื่องอายี ซากา ซึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับกษัตริย์องค์แรกของชวา อักษรชวานี้จะเรียงลำดับตามแบบของภาษาสันสกฤตก็ได้

• ꦲꦤꦕꦫꦏ
  Hana caraka (มีผู้สื่อข่าวสองคน)
• ꦢꦠꦱꦮꦭ
  Data sawala (ต่างเป็นปรปักษ์กัน)
• ꦥꦝꦗꦪꦚ
  Padha jayanya (ทั้งสองเข้าต่อสู้กัน)
• ꦩꦒꦧꦛꦔ
  Maga bathanga (แล้วก็ตายทั้งคู่)

การใช้งานในปัจจุบัน

ใช้เขียนภาษาซุนดา

ชาวซุนดาบางส่วนใช้อักษรชวาในการเขียนภาษาซุนดา แต่ได้ดัดแปลงตัวอักษรและเปลี่ยนชื่อเรียกขากจากจารากันในภาษาชวาเป็นจาจารากัน มี 18 ตัวโดยตัดตัว dha และ tha ออกไป

ความคล้ายคลึงกับอักษรบาหลี

รูปลักษณ์ของอักษรชวาและอักษรบาหลีคล้ายคลึงกัน แต่ใช้ยูนิโคดต่างกัน

Javanese Script	Balinese Script
อักษรชวา	อักษรบาหลี

อาคารที่มีป้ายเขียนด้วยอักษรชวา

อ้างอิง

• (อังกฤษ) อักษรชวา

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ อักษรชวา

• Tuladha Jejeg, Unicode Font of Javanese script 2021-10-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน You can download and install this font and keyboard. To try it, use Ms Word on Windows, to change font betwen latin alphabet dan javanese, active first your language icon "IN" (Indonesia) on language bar at left bottom computer screen. To view your current keyboard, click on the Start menu button, choose "run" type "on screen keyboard" or "osk" and then ok.
• Official website HANACARAKA v.1.0 2012-01-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน http://jupa-haphap.blogspot.com/2012/11/aplikasi-hanacaraka-v10-belajar-menulis.html download
• download HANACARAKA v.1.0 Latin and Javanesse converter 2014-02-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน download FONT aksara jawa 2014-02-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Latin to Javanesse converter online
• https://symbl.cc/en/unicode/blocks/javanese-alphabet/

1. Soemarmo, Marmo. "Javanese Script." Ohio Working Papers in Linguistics and Language Teaching 14.Winter (1995): 69-103.