ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
จอมพลหญิง จอมพลเรือหญิง จอมพลอากาศหญิง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระนามเดิม หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร (พระราชสมภพ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475) เป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และโดยพระชนมพรรษาจึงนับว่าทรงเป็นพระกุลเชษฐ์พระองค์ที่ 29 และพระองค์ปัจจุบันในราชวงศ์จักรี
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ | |
---|---|
พระบรมราชชนนีพันปีหลวง | |
สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง | |
สถาปนา | 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 - ปัจจุบัน (5 ปี 52 วัน) |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ |
พระอัครมเหสี | |
ดำรงพระยศ | 28 เมษายน พ.ศ. 2493 - 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 (66 ปี 168 วัน) |
ราชาภิเษก | 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี |
ถัดไป | สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา |
พระราชสมภพ | 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 วังเทเวศร์ จังหวัดพระนคร |
พระราชสวามี | พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร |
พระราชบุตร | |
ราชสกุล | (พระราชสมภพ) (เสกสมรส) |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระราชบิดา | พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ |
พระราชมารดา | หม่อมหลวงบัว กิติยากร |
ศาสนา | พุทธเถรวาท |
ลายพระอภิไธย |
เนื่องจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ขณะที่พระราชสวามีเสด็จออกผนวช เมื่อปี พ.ศ. 2499 ระหว่างวันที่ 22 ตุลาคม ถึง 5 พฤศจิกายน พระองค์จึงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2499 ถือเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถพระองค์ที่สองของกรุงรัตนโกสินทร์ต่อจากสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 5
พระราชประวัติ
ขณะทรงพระเยาว์
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ เป็นธิดาในหม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร (ภายหลังคือ พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ) กับหม่อมหลวงบัว กิติยากร (ราชสกุลเดิม สนิทวงศ์) เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันศุกร์ที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 ณ บ้านของพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) บ้านเลขที่ 1808 ถนนพระรามที่ 6 ตำบลวังใหม่ อำเภอปทุมวัน จังหวัดพระนคร อันเป็นบ้านของพระอัยกาฝ่ายพระราชมารดา มีพระเชษฐาสองคนคือหม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากรและหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร และมีพระขนิษฐาหนึ่งคนคือท่านผู้หญิงบุษบา สธนพงศ์
สำหรับพระนาม "สิริกิติ์" ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี มีความหมายว่า "ผู้เป็นศรีแห่งกิติยากร" เรียกโดยลำลองว่า "คุณหญิงสิริ" ส่วนพระราชสวามีจะทรงเรียกว่า "แม่สิริ"
เมื่อหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์มีอายุราว 2 ปี ขณะที่พี่เลี้ยงอุ้มอยู่นั้นก็มีแขกเลี้ยงวัวเข้ามาทำนายทายทัก ว่าเด็กผู้หญิงคนนี้จะมีบุญวาสนาได้เป็นราชินีในอนาคต ดังที่ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ได้เล่าไว้ ความว่า
...วันหนึ่งขณะที่พี่เลี้ยงอุ้ม ม.ร.ว.สิริกิติ์ เดินเล่น พอดีขณะนั้นมีแขกเลี้ยงวัว ซึ่งเป็นเพื่อนของแขกยามประจำบ้านมาหากัน พอแขกที่มาเหลือบเห็น ม.ร.ว.สิริกิติ์ ก็จ้องมองพร้อมทั้งกวักมือเรียกพี่เลี้ยงขอให้เห็นใกล้ ๆ หน่อย เมื่อเข้ามาใกล้มองดูสักครู่ก็พูดว่า "ต่อไปจะเป็นมหารานี" พี่เลี้ยงได้ฟังก็ชอบใจเที่ยวเล่าให้คุณยายและใครต่อใครฟัง ถึงไม่เชื่อแต่ก็ปลื้มใจ ต่อมาเมื่อ ม.ร.ว.สิริกิติ์ เจริญวัยขึ้น เลยเป็นเหตุให้คุณพี่ชายทั้งสองคนเอามาล้อเลียนเป็นที่ขบขันว่าเป็นราชินีแห่งอบิสซีเนีย [เอธิโอเปียในปัจจุบัน] บางครั้งถึงกับทำให้ผู้ถูกล้อต้องนั่งร้องไห้ด้วยความอายและเจ็บใจ แต่พี่ชายทั้งสองก็ยังไม่หยุดล้อ กลับเอาเศษผ้าขาด ๆ มาทำเป็นธงโบกอยู่ไปมา พร้อมทั้งบอกว่าเป็นธงประจำตัวของราชินี...
— ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
สอดคล้องกับหม่อมราชวงศ์กิติวัฒนา ปกมนตรี ที่กล่าวถึงเกี่ยวกับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ได้เล่าเรื่องดังกล่าวให้เพื่อน ๆ จากโรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ที่ย้ายมาเรียนต่อที่โรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัยฟังว่ามีหมอดูมาที่ตำหนักของท่านพ่อ แล้วทายทักว่าจะได้เป็นราชินี โดยที่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์เองและเพื่อนฝูงก็มิได้ใส่ใจนัก แต่เพื่อน ๆ ก็ขนานนามว่า "ราชินีสิริกิติ์" มาแต่นั้น แม้จะเป็นเรื่องขบขันของราชสกุลกิติยากร แต่ไม่มีใครคาดถึงว่าในอีก 15 ปีต่อมาคำทำนายของแขกเลี้ยงวัวผู้นั้นจะเป็นความจริง
ในระหว่างยังทรงพระเยาว์ สถานการณ์บ้านเมืองไม่สู้สงบนัก เนื่องจากเพิ่งพ้นจากช่วงของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ไม่นาน หม่อมเจ้านักขัตรมงคลต้องทรงออกจากราชการทหาร โดยรัฐบาลแต่งตั้งให้ไปรับตำแหน่งเลขานุการเอกประจำสถานทูตสยาม ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐ ส่วนหม่อมหลวงบัวซึ่งมีครรภ์แก่ยังคงอยู่ในสยาม แต่ได้เดินทางไปสมทบหลังจากให้กำเนิดหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ได้ 3 เดือน โดยมอบหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ให้อยู่ในความดูแลของเจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) และท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) บิดาและมารดาของหม่อมหลวงบัว ดังนั้นหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์จึงต้องอยู่ไกลจากบิดามารดาตั้งแต่อายุน้อย บางคราวต้องเดินทางไปต่างจังหวัด เช่น พ.ศ. 2476 หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร พระมารดาของหม่อมเจ้านักขัตรมงคล ได้ทรงรับนัดดาตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ไปอยู่ที่จังหวัดสงขลา
ปลายปี พ.ศ. 2477 หม่อมเจ้านักขัตรมงคลทรงลาออกจากราชการแล้วกลับมาสยาม จึงทำให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ซึ่งขณะนั้นอายุได้ 2 ปี 6 เดือน ได้กลับมาอยู่พร้อมหน้ากันทั้งครอบครัว ณ ตำหนักในวังเทเวศร์ บริเวณถนนกรุงเกษม ปากคลองผดุงกรุงเกษม ริมแม่น้ำเจ้าพระยา
การศึกษา
พ.ศ. 2479 เมื่อหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์มีอายุได้ 4 ปี ก็ได้เข้ารับการศึกษาครั้งแรกในชั้นอนุบาลที่โรงเรียนราชินี ทว่าในขณะนั้น แม้เหตุการณ์ด้านการเมืองภายในสยามจะสงบลง แต่สถานการณ์ระหว่างประเทศก็ไม่สงบ กล่าวคือสงครามแปซิฟิกเริ่มแผ่ขยายมาถึงสยาม จังหวัดพระนครถูกโจมตีทางอากาศหลายครั้งจนการคมนาคมไม่สะดวก พระบิดาจึงให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ย้ายไปเรียนที่โรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ เพราะอยู่ใกล้วังบิดา ได้เรียนที่นั่นตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 จนถึงชั้นมัธยมศึกษา หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ได้เริ่มเรียนเปียโน ซึ่งเรียนได้ดีและเร็วเป็นพิเศษ นอกจากนี้ยังได้ศึกษาภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศสซึ่งทรงสันทัดเช่นกัน
พ.ศ. 2489 ครั้นเมื่อสงครามโลกครั้งที่สองสงบลง หม่อมเจ้านักขัตรมงคลต้องเสด็จไปดำรงตำแหน่งอัครราชทูตผู้มีอำนาจเต็มประจำสำนักเซนต์เจมส์ ประเทศอังกฤษ ทั้งนี้ได้ทรงพาครอบครัวทั้งหมดไปอยู่ด้วย ในเวลานั้นหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ มีอายุได้ 13 ปีเศษ และเรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 แล้ว
ขณะที่อยู่ในประเทศอังกฤษ หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ได้ศึกษาต่อทั้งวิชาภาษาอังกฤษและฝรั่งเศส และวิชาเปียโนกับครูพิเศษ หลังจากนั้นไม่นาน บิดาย้ายไปประเทศเดนมาร์กและฝรั่งเศสตามลำดับ ขณะที่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ก็ยังคงเรียนเปียโนและตั้งใจจะศึกษาต่อในวิทยาลัยการดนตรีที่มีชื่อเสียงของกรุงปารีสจนจบ
ระหว่างที่อยู่ในประเทศฝรั่งเศส หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ได้มีโอกาสรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อครั้งดำรงพระราชอิสริยยศ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช (ขณะนั้นทรงศึกษาต่อที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์หลังจากเสด็จขึ้นครองราชย์) ซึ่งพระองค์เสด็จประพาสกรุงปารีสเพื่อทอดพระเนตรโรงงานทำรถยนต์ ทั้งนี้เนื่องจากสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช โปรดการดนตรีเป็นพิเศษ ขณะที่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ก็สนใจศิลปะเช่นกัน ทำให้เกิดความสัมพันธ์ขึ้น
อภิเษกสมรสกับรัชกาลที่ 9
วันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2491 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ทรงเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลแห่งหนึ่งโดยมีหม่อมหลวงบัวและหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ เข้าเฝ้าฯ เยี่ยมพระอาการเป็นประจำ และในช่วงระยะเวลาที่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์อยู่เฝ้าฯ ถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชที่สวิตเซอร์แลนด์นั้น สมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาลย์ทรงรับเป็นธุระจัดการให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์เข้าศึกษาในโรงเรียน Pensionnat Riante Rive ซึ่งเป็นโรงเรียนประจำแห่งหนึ่งของโลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ครั้นเมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงหายจากอาการประชวรแล้ว ก็ได้ทรงหมั้นกับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์เป็นการภายในเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2492
หลังจากทรงหมั้นแล้ว หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ยังคงศึกษาต่อ กระทั่ง พ.ศ. 2493 เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดำเนินนิวัตประเทศไทยเพื่อร่วมพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระองค์ท่านโปรดฯ ให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ตามเสด็จพระราชดำเนินกลับด้วย
เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2493 พระราชพิธีราชาภิเษกสมรสระหว่างสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชกับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์จึงจัดขึ้น ณ วังสระปทุม โดยมีสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเป็นองค์ประธาน ในการนี้สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงลงพระปรมาภิไธยในทะเบียนสมรส และโปรดให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร พร้อมทั้งสักขีพยานลงนามในทะเบียนนั้น หลังจากนั้น สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าเสด็จออกในพระราชพิธีถวายน้ำพระพุทธมนต์เทพมนต์แด่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และทรงรดน้ำพระพุทธมนต์เทพมนต์แด่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ ในการพระราชพิธีราชาภิเษกสมรสตามโบราณราชประเพณี ต่อมาสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชโปรดเกล้าฯ ให้อาลักษณ์อ่านประกาศสถาปนาหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากรขึ้นเป็น "สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์" พร้อมทั้งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ในการนี้ด้วย
ต่อมา ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชดำริว่า ตามโบราณราชประเพณีเมื่อสมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเษกแล้ว ย่อมโปรดให้สถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศสมเด็จพระอัครมเหสีขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมราชินี ดังนั้น พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศสถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ ขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี หลังจากนั้นทั้งสองพระองค์ได้เสด็จฯ กลับไปยังสวิตเซอร์แลนด์เพื่อทรงรักษาพระองค์และทรงศึกษาต่อ จนกระทั่งพระองค์มีพระประสูติกาลสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี และเมื่อสมเด็จพระเจ้าลูกเธอมีพระชันษาได้ 3 เดือน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีจึงเสด็จนิวัติประเทศไทย
สมเด็จพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9
เมื่อ พ.ศ. 2499 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีพระราชประสงค์จะผนวชเป็นพระภิกษุระหว่างวันที่ 22 ตุลาคม ถึง 5 พฤศจิกายน เป็นระยะเวลา 15 วัน จึงต้องมีการแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ดังนั้นพระองค์ทรงพระราชดำริว่าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้ทรงพระปรีชาสามารถในอันที่จะรับพระราชภารกิจในคราวนี้ได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในระหว่างที่ผนวช
ต่อมา ในวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวาคมปีเดียวกัน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมีพระบรมราชโองการประกาศว่า ตามราชประเพณี เมื่อสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เคยมีประกาศให้ออกพระนามว่า สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และทรงพระราชดำริว่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีได้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในระหว่างที่ผนวช และได้ปฏิบัติพระราชภารกิจแทนพระองค์ด้วยพระปรีชาสามารถ สนองพระราชประสงค์เป็นที่เรียบร้อย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระอภิไธยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีว่า "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ" นับว่าทรงเป็นสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถพระองค์ที่ 2 ในประเทศไทย โดยพระองค์แรก คือสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ (ภายหลังได้รับการสถาปนาเป็น สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)
สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในรัชกาลที่ 10
ต่อมาในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 ในวันที่ 5 พฤษภาคม พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกาศเฉลิมพระนามาภิไธยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ซึ่งเป็นสมเด็จพระบรมราชชนนีของพระองค์ ตามแบบโบราณราชประเพณีว่า "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง"
พระประชวร
เช้าตรู่วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2555 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเวียนพระเศียรและเซขณะทรงออกพระกำลัง ณ โรงพยาบาลศิริราชที่ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชประทับอยู่ คณะแพทย์ตรวจพระองค์โดยวิธีสร้างภาพด้วยเรโซแนนซ์แม่เหล็กแล้วแถลงว่า ทรงประสบ (ischemic stroke)
พระองค์จึงประทับรักษาพระวรกายอยู่ ณ โรงพยาบาลศิริราชและทรงงดเว้นพระราชกิจนับแต่นั้น รวมถึงการเสด็จออกมหาสมาคมในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 85 พรรษาของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชที่พระที่นั่งอนันตสมาคมเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2555
ต่อมาวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2556 สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ทรงเผยถึงพระอาการว่า ทรงได้รับการรักษาและบำบัดจนทรงหายดีขึ้นเป็นที่น่าพอใจของแพทย์ ทรงพระดำเนินได้คล่องแคล่วและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ แต่แพทย์ยังให้พระองค์เว้นพระราชกิจไปก่อน
ครั้นวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2556 ได้แปรพระราชฐานไปยังพระตำหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล พร้อมพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2556 สำนักพระราชวังแถลงว่า ทรงปวดพระอังสากับข้อพระกรซ้าย คณะแพทย์ตรวจแล้วพบว่าพระนหารูอักเสบ จึงถวายพระโอสถและกายภาพบำบัด
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ปรากฏพระองค์ ขณะเสด็จฯ ตามพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชออกจากโรงพยาบาลศิริราช ณ วันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2559 โดยทรงโบกพระหัตถ์ให้แก่ประชาชนที่มาเฝ้ารับเสด็จฯ ก่อนเสด็จกลับพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน หม่อมหลวงปิยาภัสร์ ภิรมย์ภักดี ผู้ถวายงาน กล่าวว่าพระองค์ทรงมีพลานามัยแข็งแรงดี
ในวันเฉลิมพระชนมพรรษา พ.ศ. 2563 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พร้อมด้วยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จออกในโอกาสที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเป็นการส่วนพระองค์ ณ อาคารภูมิสิริมังคลานุสรณ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ซึ่งในอีกสองปีต่อมา การบำเพ็ญพระราชกุศลส่วนพระองค์ในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา ก็กระทำในสถานที่เดียวกัน
พระราชกรณียกิจสังเขป
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งภารกิจในการส่งเสริมคุณภาพชีวิต อาชีพ และความเป็นอยู่ของบุคคลผู้ยากไร้ และประชาชนในชนบทห่างไกล ได้โดยเสด็จพระราชดำเนิน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไปทั่วทุกหนแห่งในแผ่นดินไทยนี้
โครงการที่มีสาขาขยายกว้างขวางไปทั่วประเทศโครงการหนึ่งก็คือ โครงการส่งเสริมศิลปาชีพ ซึ่งในภายหลังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ก่อตั้ง เป็นรูปมูลนิธิ พระราชทานนามว่า "มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพพิเศษในพระบรมราชินูปถัมภ์" เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 และเมื่อ พ.ศ. 2528 ได้เปลี่ยนชื่อ เป็น มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ อันเป็นการส่งเสริมอาชีพและขณะเดียวกันยังอนุรักษ์และส่งเสริมงานศิลปะพื้นบ้านที่มีความงดงามหลายสาขา เช่น การปั้น การทอ การจักสาน เป็นต้น
นอกจากนี้ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ ยังทรงเอาพระทัยใส่ในกิจการด้านสาธารณสุข โดยได้ทรงดำรงตำแหน่งสภากาชาดไทย และหากเสด็จฯ เยือนต่างประเทศ ก็มักจะทรงถือโอกาสเสด็จฯ ทอดพระเนตรกิจการของประเทศนั้น ๆ เพื่อทรงนำมาปรับปรุงกิจการสภากาชาดไทยอยู่เสมอ
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ยังทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน เป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณชนทั้งในและต่างประเทศ มีผลสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในการอนุรักษ์ คุ้มครอง และฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ อันเป็นฐานการดำรงชีวิตของพสกนิกร คณะรัฐมนตรีจึงได้มีมติเห็นชอบ เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 ถวายพระราชสมัญญา "พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ" แด่พระนามสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เพื่อเป็นการแสดงกตเวทิคุณของรัฐบาล และปวงชนชาวไทย ในพระมหากรุณาธิคุณที่มีต่อการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศ
ในกิจทางด้านการทหารนั้น ทรงดำรงตำแหน่งพันเอกผู้บังคับการพิเศษ กรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ ทรงให้ความสนพระทัยต่อการดำเนินงานของกรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ตลอดมา โดยผู้บังคับการกรมทหารราบที่ 21 จะเข้ามาถวายรายงานถึงผลการปฏิบัติงานพร้อมกับรับพระราชเสาวนีย์ตลอดจนคำแนะนำไปดำเนินการปฏิบัติอยู่เป็นประจำ
นอกจากปวงชนชาวไทยแล้ว บรรดาเพื่อนบ้านที่ต้องลี้ภัยอพยพมายังแผ่นดินไทย ก็ยังได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระองค์ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สภากาชาดไทยไปให้ความร่วมมือกับกาชาดสากลในการช่วยเหลือผู้อพยพ และพระราชทานครูเข้าไปสอนวิชาชีพให้แก่ผู้อพยพ กิจการดังกล่าวได้ดำเนินมาอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานจนองค์กรระหว่างประเทศต่างพากันยกย่องและทูลเกล้าถวายรางวัลและปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์เป็นจำนวนมาก ดังเช่น
- องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ทูลเกล้าฯ ถวายเหรียญซีเรส เทิดพระเกียรติในฐานะที่ทรงยกฐานะของสตรีให้มีระดับสูงขึ้นและทรงเป็นผู้ "ให้โดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง" (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2522)
- มหาวิทยาลัยทัฟส์ จากรัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยธรรมในฐานะที่ทรงยกระดับฐานะการครองชีพของประชาชน และช่วยบรรเทาทุกข์ของเด็ก (พ.ศ. 2523)
- สหพันธ์พิทักษ์เด็ก แห่งนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลบุคคลดีเด่นด้านพิทักษ์เด็ก (9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2524)
- สถาบันเอเชียโซไซตี้ แห่งนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลด้านมนุษยธรรม (14 มีนาคม พ.ศ. 2528)
- มูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าของโลก สดุดีเทิดพระเกียรติ ในฐานะบุคคลดีเด่นด้านอนุรักษ์สัตว์ป่า (19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2529)
- ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งลอนดอน ประเทศอังกฤษ ได้ทูลเกล้าฯถวายสมาชิกภาพกิตติมศักดิ์ ซึ่งสถาบันแห่งนี้เคยมอบให้ แต่เฉพาะ ผู้ที่เป็นแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ดีเด่นเป็นที่รู้จักระดับโลกเท่านั้น (1 พฤษภาคม พ.ศ. 2531)
- ศูนย์ศึกษาการอพยพ ที่มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่รัฐนิวยอร์ก กราบบังคมทูลเชิญเสด็จฯ ไปทรงรับรางวัลความช่วยเหลือผู้ลี้ภัยประจำปี ณ วอชิงตัน ดี.ซี. (29 มีนาคม พ.ศ. 2533)
- กลุ่มผู้สนับสนุนพิพิธภัณฑ์เด็กในสหรัฐอเมริกา ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลมนุษยธรรมระหว่างประเทศ ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. (1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534)
- องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ทูลเกล้าฯ ถวายเหรียญทองโบโรพุทโธ ในฐานะทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจอนุรักษ์และพัฒนางานศิลปหัตถกรรม ณ จังหวัดเชียงใหม่ (30 มกราคม พ.ศ. 2535)
- กองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ (ยูนิเซฟ) ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลเกียรติคุณพิเศษในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษ 5 รอบ ในฐานะทรงอุทิศพระองค์ประกอบพระราชกรณียกิจอันเป็นผลให้แม่และเด็กนับล้านได้รับบริการขั้นพื้นฐาน (2 สิงหาคม พ.ศ. 2535)
- กองทุนพัฒนาเพื่อสตรีแห่งสหประชาชาติ ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลแห่งความเป็นเลิศในฐานะทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจพัฒนาสตรีไทย (2 สิงหาคม พ.ศ. 2535)
- มหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์ รัฐแมริแลนด์ สหรัฐอเมริกา ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยธรรม (25 พฤษภาคม พ.ศ. 2538)
ด้านการเกษตรและชลประทาน
ในด้านการเกษตร จะทรงเน้นในเรื่องของการค้นคว้า ทดลอง และวิจัยหาพันธุ์พืชใหม่ ๆ ทั้งพืชเศรษฐกิจ พืชสมุนไพร รวมถึงการศึกษาเกี่ยวกับแมลงศัตรูพืช และพันธุ์สัตว์ต่าง ๆ ที่เหมาะสมกับสภาพท้องถิ่นนั้น ๆ ซึ่งแต่ละโครงการจะเน้นให้สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง มีราคาถูก ใช้เทคโนโลยีง่าย ไม่สลับซับซ้อน เกษตรกรสามารถดำเนินการเองได้ นอกจากนี้ ยังทรงพยายามไม่ให้เกษตรกรยึดติดกับพืชผลทางการเกษตรเพียงอย่างเดียว เพราะอาจเกิดปัญหาอันเนื่องมาจากความแปรปรวนของสภาพดินฟ้าอากาศ หรือความแปรปรวนทางการตลาด แต่เกษตรกรควรจะมีรายได้จากด้านอื่นนอกเหนือไปจากการเกษตรเพิ่มขึ้นด้วย เพื่อจะได้พึ่งตนเองได้ในระดับหนึ่ง
การพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกหรือการชลประทาน นับว่าเป็นงานที่มีความสำคัญและมีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ เพราะเกษตรกรจะสามารถทำการเพาะปลูกได้อย่างสมบูรณ์ตลอดปี เนื่องจากพื้นที่เพาะปลูกในปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นพื้นที่นอกเขตชลประทาน ซึ่งต้องอาศัยเพียงน้ำฝนและน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติเป็นหลัก ทำให้พืชได้รับน้ำไม่สม่ำเสมอ และไม่เพียงพอ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงให้ความสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับการพัฒนาแหล่งน้ำมากกว่าโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริประเภทอื่น
พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร
พระพุทธรูปประจำพระชนมวารสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงสร้างเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ 12 สิงหาคม พุทธศักราช 2535 องค์พระทำจากเงินแท้ 96% ที่ฐานมีข้อความ ว่า "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเททองหล่อ วันที่ 25 มิถุนายน พุทธศักราช 2535 ในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 5 รอบ" ความสูงจากฐานแปดเหลี่ยม สูง 1 นิ้ว แล้วจากฐานบัวคว่ำ บัวหงาย อีก 1 นิ้ว และ จากพระบาท ถึง พระเกตุมาลาสูง 9 นิ้ว
พระเกียรติยศ
ธรรมเนียมพระยศของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง | |
---|---|
ธงประจำพระอิสริยยศ | |
ตราประจำพระองค์ | |
ธงประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พระพุทธเจ้าข้าขอรับ/เพคะ |
ลำดับโปเจียม | 2 |
พระอิสริยยศ
- หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร (12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 – 28 เมษายน พ.ศ. 2493)
- สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ (28 เมษายน พ.ศ. 2493 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493)
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี (5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 – 5 ธันวาคม พ.ศ. 2499)
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ (5 ธันวาคม พ.ศ. 2499 – 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559)
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562)
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 – ปัจจุบัน)
เครื่องราชอิสริยยศราชูปโภค
ในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พุทธศักราช 2493 นั้น พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยยศราชูปโภคสำหรับตำแหน่งสมเด็จพระอัครมเหสีให้แก่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี (พระราชอิสริยยศในขณะนั้น) โดยเครื่องราชอิสริยยศราชูปโภคเหล่านี้ประกอบด้วย
- พานพระศรี (พานใส่หมากพลู) ทองคำลงยา
- กาน้ำทองคำลงยา
- ขันน้ำพระสุธารสเย็น พร้อมจอกลอยทองคำลงยา
- หีบพระศรีทองคำลงยา พร้อมพานรอง
- พระสุพรรณศรี (กระโถนเล็ก)ทองคำลงยา
- ขันสรงพระพักตร์ทองคำลงยา พร้อมคลุมปัก
- พระฉาย (กระจกส่องหน้า) ทองคำลงยา
- พานเครื่องพระสำอาง พร้อมพระสางวงเดือน พระสางเสนียด และพระกรัณฑ์ทองคำลงยา สำหรับบรรจุเครื่องพระสำอาง
- ราวพระภูษาซับพระพักตร์ทองคำลงยารูปพญานาค พร้อมผ้าซับพระพักตร์จีบริ้วพาดที่ราว 2 ผืน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย
- พ.ศ. 2493 – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายใน) (ดาราประดับเพชร)
- พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายใน)
- พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน) (ดาราประดับเพชร)
- พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
- พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 1 ปฐมดิเรกคุณาภรณ์ (ป.ภ.)
- พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ
- พ.ศ. 2513 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 1 (ส.ช.)
- พ.ศ. 2535 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
- พ.ศ. 2497 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
- พ.ศ. 2495 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)
- พ.ศ. 2562 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 10 ชั้นที่ ๑ (ว.ป.ร.๑)
- พ.ศ. 2523 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 9 (ร.จ.ท.9)
- พ.ศ. 2493 – เหรียญกาชาดสรรเสริญ
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
เยอรมนีตะวันตก | พ.ศ. 2503 | เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ชั้นประถมาภรณ์ ชั้นพิเศษ | |
โปรตุเกส | พ.ศ. 2503 | เครื่องเสนาอิสริยาภรณ์นักบุญยากอบและพระขรรค์ ชั้นประถมาภรณ์ | |
เดนมาร์ก | พ.ศ. 2503 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์ช้าง | |
นอร์เวย์ | พ.ศ. 2503 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นประถมาภรณ์ | |
สวีเดน | พ.ศ. 2503 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์เซราฟีม | |
อิตาลี | พ.ศ. 2503 | เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสาธารณรัฐอิตาลี ชั้นที่ 1 | |
เบลเยียม | พ.ศ. 2503 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์เลโอโปลด์ ชั้นประถมาภรณ์ | |
สเปน | พ.ศ. 2503 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์อิซเบลลาชาวคาทอลิก ชั้นประถมาภรณ์ | |
อินโดนีเซีย | พ.ศ. 2504 | เครื่องอิสริยาภรณ์ดารามหาปุตรา ชั้นอธิปุรณา | |
ลักเซมเบิร์ก | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตทองคำแห่งราชวงศ์นัสเซา ชั้นอัศวิน | |
เนเธอร์แลนด์ | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตเนเธอร์แลนด์ ชั้นประถมาภรณ์ | |
มาเลเซีย | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎแห่งราชอาณาจักร | |
ญี่ปุ่น | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนมงกุฎ ชั้นที่ 1 | |
สาธารณรัฐจีน | พ.ศ. 2506 | เครื่องอิสริยาภรณ์เมฆมงคล ชั้นที่ 1 | |
ฟิลิปปินส์ | พ.ศ. 2506 | เครื่องอิสริยาภรณ์หัวใจทองคำ ชั้นประถมาภรณ์ | |
กรีซ | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์เอฟโปเอียส ชั้นประถมาภรณ์ | |
ลาว | พ.ศ. 2506 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์ล้านช้างร่มขาว ชั้นประถมาภรณ์ | |
ออสเตรีย | พ.ศ. 2507 | เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งสาธารณรัฐออสเตรีย ชั้นมหาดารา | |
จักรวรรดิอิหร่าน | พ.ศ. 2508 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวลูกไก่ ชั้นสูงสุด | |
เอธิโอเปีย | พ.ศ. 2508 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์แห่งพระราชินีแห่งชีบา ชั้นแพร | |
ราชอาณาจักรเนปาล | พ.ศ. 2529 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์เนปาลปรัตภัสกร | |
สเปน | พ.ศ. 2530 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์ชาร์ลส์ที่ 3 ชั้นประถมาภรณ์ | |
บรูไน | พ.ศ. 2531 | เครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลไลลา อุตมะ | |
ลาว | พ.ศ. 2535 | อิสริยาภรณ์โพธิ์ชัยล้านช้าง ชั้นสูงสุด | |
โรมาเนีย | พ.ศ. 2542 | เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราแห่งโรมาเนีย ชั้นประถมาภรณ์ |
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ของรัฐสุลต่านแห่งมาเลเซีย
รัฐเซอลาโงร์ | พ.ศ. 2542 | เครื่องอิสริยาภรณ์ราชวงศ์สลังงอร์ ชั้นที่ 1 | |
รัฐตรังกานู | พ.ศ. 2552 | เครื่องอิสริยาภรณ์ตระกูลตรังกานู ชั้นสูงสุด |
พระยศทหาร
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง | |
---|---|
รับใช้ | ไทย |
แผนก/ | กองทัพบกไทย, กองทัพเรือไทย, กองทัพอากาศไทย และกองอาสารักษาดินแดน |
ประจำการ | |
ชั้นยศ |
|
- 1 ธันวาคม พ.ศ. 2502: พันเอกหญิง ผู้บังคับการพิเศษประจำกรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ และ นายทหารพิเศษประจำกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์
- พ.ศ. 2514: นาวาเอกหญิง นาวาอากาศเอกหญิง นายทหารพิเศษประจำกองทัพเรือ และ นายทหารพิเศษประจำกองทัพอากาศ
- พ.ศ. 2523: นายทหารพิเศษประจำกรมนักเรียนนายเรือ รักษาพระองค์ กรมยุทธศึกษา โรงเรียนนายเรือ ประจำกองบังคับการกรมทหารราบที่ 3 รักษาพระองค์ กรมนาวิกโยธิน ประจำกรมนักเรียนนายเรืออากาศ รักษาพระองค์ กรมยุทธศึกษา โรงเรียนนายเรืออากาศ และ ประจำกองพันทหารอากาศโยธินที่ 1 รักษาพระองค์
- 25 ธันวาคม พ.ศ. 2524: นายกองใหญ่ กองอาสารักษาดินแดน
- พ.ศ. 2530: พลเอกหญิง พลเรือเอกหญิง พลอากาศเอกหญิง
- 19 สิงหาคม พ.ศ. 2535: จอมพลหญิง จอมพลเรือหญิง จอมพลอากาศหญิง
พระราชสมัญญานาม
- พ.ศ. 2553: พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ
- พ.ศ. 2555: พระมารดาแห่งไหมไทย และ อัคราภิรักษศิลปิน
พระราชนิพนธ์
- พ.ศ. 2505: ความทรงจำในการตามเสด็จต่างประเทศทางราชการ
เพลงพระราชนิพนธ์
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ทรงพระราชนิพนธ์เพลงไว้ เพื่อบรรเลงกับ วงดนตรีเดอะแฮนด์ซั่ม และวงดนตรีในพระองค์ ดังนี้
- เจ้าจอมขวัญ
- ทาสเธอ
- - ทรงพระราชนิพนธ์ร่วมกับท่านผู้หญิงพึงจิตต์ ศุภมิตร
สถานที่ พรรณพืช และพันธุ์สัตว์ อันเนื่องด้วยพระนามาภิไธย
สถานที่หลายแห่ง พรรณพืช และพันธุ์สัตว์หลายชนิดได้ตั้งชื่อตามพระนาม หรือสื่อถึงสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ
สถานที่
- ศาสนสถาน
- ดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่
- ประดิษฐานบนดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่
- การแพทย์ และการสาธารณสุข
- โรงพยาบาลสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์กรมแพทย์ทหารเรือ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี
- อำเภอนาทวี จังหวัดสงขลา
- ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยขอนแก่นมหาวิทยาลัยขอนแก่น อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น
- อาคาร คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
- ตึกสก. โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
- อาคารเฉลิมพระกียรติ 72 พรรษา บรมราชินีนาถ สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
- อาคารเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
- อาคารภูมิสิริมังคลานุสรณ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
- สถาบันการศึกษา
- ได้ทรงพระราชทานนามให้แก่ โรงเรียนบรมราชินีนาถราชวิทยาลัย
- 9 โรงทั่วประเทศ เป็นโรงเรียนจัดตั้งขึ้นเพื่อเนื่องในโอกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2535 เพื่อเฉลิมพระเกียรติที่พระองค์มีพระมหากรุณาธิคุณต่องานด้านการศึกษา ได้แก่
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เตรียมอุดมศึกษาน้อมเกล้า
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สตรีวิทยา 2
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ บดินทรเดชา
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สตรีวิทยา พุทธมณฑล
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ หอวัง นนทบุรี
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย ปทุมธานี อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี
- โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย สมุทรปราการ
- สวนสาธารณะ ศูนย์ศึกษาธรรมชาติ
- สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
- สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ ทางตะวันตกของสวนจตุจักร กรุงเทพมหานคร
- สวนรมณีนาถ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในโอกาสที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา เมื่อปี พ.ศ. 2535
- สวนเบญจกิติ เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร รัฐบาลสมัย พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นนายกรัฐมนตรี จัดสร้างขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในโอกาสที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา เมื่อปี พ.ศ. 2535
- อุทยานเบญจสิริ เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในโอกาสที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา เมื่อปี พ.ศ. 2535
- อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
- อื่น ๆ
- เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อนดินแกนดินเหนียวที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยบนแม่น้ำน่าน อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์
- ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ศูนย์การประชุมในกรุงเทพมหานคร
- หอศิลป์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถกรุงเทพมหานคร
- (ภูมิปัญญาท้องถิ่นพนมสารคาม) อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
- (ห้องสมุดเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตต์ 72 พรรษา) โรงเรียนพยุหะวิทยา (วัดเขาแก้ว) อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์
พรรณพืช
- กุหลาบควีนสิริกิติ์ (Rosa Queen Sirikit )
- ดอนญ่าควีนสิริกิติ์ (Mussaenda philippica A.Rich. cv. Queen Sirikit)
- คัทลียาควีนสิริกิติ์ (Cattleya Queen Sirikit )
- มหาพรหมราชินี (Mitrephora sirikitiae Weerasooriya, Chalermglin & R. M. K.Saunders)
- โมกราชินี (Wrightia sirikitiae D.J.Middleton & Santisuk)
พันธุ์สัตว์
- ปูราชินี (Thaiphusa sirikit Naiyanetr, 1992)
- (Acropora sirikitiae Wallace, Phongsuwan & Muir, 2012)
พระราชสันตติวงศ์
รถยนต์พระที่นั่ง
- โรลส์-รอยซ์ แฟนทอม VI เลขทะเบียน ร.ย.ล.901
- โรลส์-รอยซ์ แฟนทอม VI เลขทะเบียน ร.ย.ล.902
- เมอร์ซิเดส-เบนซ์ 1000SEL V12 W140 เลขทะเบียน 1ด-0543
- คาดิลแลค ดีทีเอส ลิมูซีน นั่งสามตอน เลขทะเบียน ร.ย.ล.942 โดยรถยนต์พระที่นั่งคันนี้เป็นรถยนต์พระที่นั่งที่อัญเชิญพระสรีรางคารสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ
- คาดิลแลค ดีทีเอส ลิมูซีน นั่งสามตอน เลขทะเบียน 1ด-9902
- คาดิลแลค ดีทีเอส LWB เลขทะเบียน 1ด-9942
พงศาวลี
อ้างอิง
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศแต่งตั้ง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในระหว่างที่ทรงผนวช 2011-11-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 73, ตอน 76ก, 25 กันยายน พ.ศ. 2499, หน้า 1035
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศเฉลิมพระอภิไธย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เป็นสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ, เล่ม 73, ตอน 103ก, 11 ธันวาคม พ.ศ. 2499, หน้า 1640
- สมเด็จพระบรมราชินีนาถ 2 พระองค์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์.
- พระบรมฉายาลักษณ์ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงมีต่อหม่อมหลวงบัว กิติยากร พระมารดา
- ราชสกุลสนิทวงศ์. ตามรอยกรมหลวงวงษาฯ สนองกตัญญุตาต่อแผ่นดิน 2014-01-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกดูเมื่อ 1 กันยายน 2555
- พระราชประวัติ. เรียกดูเมื่อ 1 กันยายน 2555
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-11-29. สืบค้นเมื่อ 2012-08-12.
- หม่อมราชวงศ์กิติวัฒนา ปกมนตรี. เขียนถึงสมเด็จ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ:เลมอนที. 2547, หน้า 74
- โกวิท วงศ์สุรวัฒน์. ความสุขของพ่อ. กรุงเทพฯ:พี.วาทิน พรินติ้ง, หน้า 22
- โกวิท วงศ์สุรวัฒน์. ความสุขของพ่อ. กรุงเทพฯ:พี.วาทิน พรินติ้ง, หน้า 14-15
- หม่อมราชวงศ์กิติวัฒนา ปกมนตรี. เขียนถึงสมเด็จ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ:เลมอนที. 2547, หน้า 33
- โกวิท วงศ์สุรวัฒน์. ความสุขของพ่อ. กรุงเทพฯ:พี.วาทิน พรินติ้ง, หน้า 15
- สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. รัตนราชินีศรีประเทศ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, หน้า 14-15
- สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. รัตนราชินีศรีประเทศ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, หน้า 16
- พิมาน แจ่มจรัส. รักในราชสำนัก. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2554, หน้า 17
- พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 2007-10-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, หน้า 3 จากเว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน
- สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. รัตนราชินีศรีประเทศ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, หน้า 17
- ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 229
- สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. รัตนราชินีศรีประเทศ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, หน้า 21
- ราชกิจจานุเบกษา, การพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส พุทธศักราช 2493, เล่ม 67, ตอน 23ง, 25 เมษายน พ.ศ. 2493, หน้า 1690
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระราชินี (ทรงสถาปนา หม่อมราชวงศ์ สิริกิติ์ พระอัครมเหษี เป็น สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์), เล่ม 67, ตอน 24 ก ฉบับพิเศษ, 28 เมษายน พ.ศ. 2493, หน้า 1
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระบรมราชินี (ทรงสถาปนาพระเกียรติยศสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ ขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าราชินีสิริกิติ์ พระบรมราชินี), เล่ม 67, ตอน 26 ก ฉบับพิเศษ, 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493, หน้า 10
- สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. รัตนราชินีศรีประเทศ. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, หน้า 27
- "เฉลิมพระนามาภิไธย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง". ผู้จัดการออนไลน์. 2019-05-05. สืบค้นเมื่อ 2023-01-08.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - (PDF). Bureau of the Royal Household. 2012-07-21. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 2012-12-05.
- "Statement of the Bureau of the Royal Household, Re: Her Majesty the Queen falls ill at Siriraj Hospital, No. 12, dated 4 December 2012" (pdf). Bureau of the Royal Household. 2012-12-04. สืบค้นเมื่อ 2012-12-05.[]
- "ฟ้าหญิงฯ ตรัส 'ในหลวง-ราชินี' ทรงหายพระอาการประชวรแล้ว" (Press release). ไทยรัฐ. 2556-02-15. สืบค้นเมื่อ 2556-02-17.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ""พระราชินี"ปวดพระอังสา-ข้อพระกรซ้าย". ผู้จัดการ. 2556-08-08. สืบค้นเมื่อ 2556-10-06.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help))[] - "สมเด็จพระราชินีเสด็จฯ ตามพระบรมศพสู่พระบรมมหาราชวัง". กรุงเทพธุรกิจออนไลน์. 14 ตุลาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2559.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ราชินีเสด็จฯตามพระบรมศพสู่พระมหาราชวัง". คมชัดลึก. 14 ตุลาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2559.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "ความรักผ่านสายพระเนตร...พ่อหลวงถึงราชินี 70 ปีเคียงข้างไม่ห่าง". ไทยรัฐ. 1 พฤศจิกายน 2559. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2559.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จออกในโอกาสที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล เป็นการส่วนพระองค์ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา วันที่ 12 สิงหาคม 2563". หน่วยราชการในพระองค์. 2020-08-13.
- nachapa (2022-08-13). "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จออกในโอกาสที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล เป็นการส่วนพระองค์ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา วันที่ 12 สิงหาคม 2565". หน่วยราชการในพระองค์.
- "พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ." วารสารธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศไทย กรกฎาคม - สิงหาคม 2554: 3.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-04. สืบค้นเมื่อ 2015-06-19.
- "ประกาศสถาปนา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (15ง): 2. 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=
((help)) - ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสสริยาภรณ์ 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๗, ตอน ๒๔ ง ฉบับพิเศษ, ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๓, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสสริยาภรณ์, เล่ม ๖๗, ตอน ๒๖ ง ฉบับพิเศษ, ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๖๗, ตอน ๒๕ ง, ๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓, เล่ม ๑๘๐๕
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘๑, ตอน ๑๑๙ ง, ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๗, หน้า ๓๐๗๑
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘๑, ตอน ๑๑๙ ง, ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๗, หน้า ๓๐๗๑
- ราชกิจจานุเบกษา, [1] 2011-11-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๑๒, ตอน ๑๗ ข, ๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๘, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษฉบับพิเศษ เล่ม ๑๐๖ ตอน ๑๑๘,๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๒, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา,[2] 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐๙, ตอน ๒๙, ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๕, ฉบับพิเศษ หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, [3], เล่ม ๖๙, ตอน ๖๙, ๑๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๙๕, หน้า ๔๓๑๙
- "ประกาศสถาปนา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (15ง): 2. 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=
((help)) - ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๗๘, ตอน ๑๗, ๒๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๔, หน้า ๔๔๗
- "Two Ancient Lands Strengthen Their Ties". . 1 July 1963. สืบค้นเมื่อ 13 April 2020.
President Chiang decorated King Bhumibol with the Special Grand Cordon of the Order of Brilliant Jade and Queen Sirikit with the Special Grand Cordon of the Order of Propitious Clouds.
- "Roster of Recipients of Presidential Awards". สืบค้นเมื่อ 2022-07-11.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-06-27. สืบค้นเมื่อ 2018-01-23.
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-14. สืบค้นเมื่อ 2017-05-12.
- พระมารดาแห่งการคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพ
- พระมารดาแห่งไหมไทย
- อัคราภิรักษศิลปิน
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-03-16. สืบค้นเมื่อ 2006-08-30.
- การแพทย์ และการสาธารณสุข[]
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-07. สืบค้นเมื่อ 2013-10-11.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-17. สืบค้นเมื่อ 2008-05-27.
- The Botanical Garden Organization
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-01-06. สืบค้นเมื่อ 2008-05-27.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-24. สืบค้นเมื่อ 2008-06-15.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-06-01. สืบค้นเมื่อ 2008-05-27.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-10-02. สืบค้นเมื่อ 2008-05-27.
- Mitrephora sirikitiae (Annonaceae): a remarkable new species endemic to northern Thailand - Weerasooriya - 2004 - Nordic Journal of Botany - Wiley Online Library[]
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-21. สืบค้นเมื่อ 2008-05-27.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-21. สืบค้นเมื่อ 2021-08-29.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-10-19. สืบค้นเมื่อ 2012-10-12.
- สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ, กรมวิชาการ, กระทรวงศึกษาธิการ, พ.ศ. 2537
- ธนากิต, พระราชประวัติ 9 รัชกาลและพระบรมราชินี, สุวีริยาสาส์น, พ.ศ. 2542, หน้า 428-447
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- พระราชประวัติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 2018-03-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- พันธุ์ไม้ในพระนามาภิไธย "สิริกิติ์"[]
ก่อนหน้า | สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี | พระอัครมเหสีไทย (28 เมษายน พ.ศ. 2493 - 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559) | สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี | ||
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง | สมเด็จพระพันปีหลวง (5 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 – ปัจจุบัน) | ยังอยู่ในตำแหน่ง | ||
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร | ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (22 ตุลาคม พ.ศ. 2499 - 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2499) | สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี | ||
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร | กุลเชษฐ์ในราชวงศ์จักรี (13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 – ปัจจุบัน) | ยังอยู่ในตำแหน่ง |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud cxmphlhying cxmphleruxhying cxmphlxakashying smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phranamedim hmxmrachwngssirikiti kitiyakr phrarachsmphph 12 singhakhm ph s 2475 epnsmedcphrabrmrachininathinphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr epnsmedcphrabrmrachchnniphnpihlwnginphrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw aelaodyphrachnmphrrsacungnbwathrngepnphrakulechsthphraxngkhthi 29 aelaphraxngkhpccubninrachwngsckrismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininathphrabrmrachchnniphnpihlwngsmedcphrabrmrachchnniphnpihlwngsthapna5 phvsphakhm ph s 2562 pccubn 5 pi 52 wn kxnhnasmedcphrasriphchrinthrabrmrachininathphraxkhrmehsidarngphrays28 emsayn ph s 2493 13 tulakhm ph s 2559 66 pi 168 wn rachaphiesk5 phvsphakhm ph s 2493kxnhnasmedcphranangecaraiphphrrnithdipsmedcphranangecasuthidaphrarachsmphph12 singhakhm ph s 2475 91 phrrsa wngethewsr cnghwdphrankhrphrarachswamiphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitrphrarachbutrthulkrahmxmhyingxublrtnrachkyya siriwthnaphrrnwdiphrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhwsmedcphraknisthathiracheca krmsmedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumarismedcphraecanxngnangethx ecafaculaphrnwlylksn xkhrrachkumari krmphrasriswangkhwthn wrkhttiyrachnarirachskulkitiyakr phrarachsmphph mhidl esksmrs rachwngsckriphrarachbidaphrawrwngsethx krmhmuncnthburisurnathphrarachmardahmxmhlwngbw kitiyakrsasnaphuththethrwathlayphraxphiithy enuxngcaksmedcphranangecasirikiti epnphusaercrachkaraethnphraxngkhkhnathiphrarachswamiesdcxxkphnwch emuxpi ph s 2499 rahwangwnthi 22 tulakhm thung 5 phvscikayn phraxngkhcungidrbkarsthapnakhunepn smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath emuxwnthi 5 thnwakhm ph s 2499 thuxepnsmedcphrabrmrachininathphraxngkhthisxngkhxngkrungrtnoksinthrtxcaksmedcphranangecaesawphaphxngsri phrabrmrachininathinrchkalthi 5phrarachprawtikhnathrngphraeyaw smedcphranangecasirikiti epnthidainhmxmecankkhtrmngkhl kitiyakr phayhlngkhux phrawrwngsethx krmhmuncnthburisurnath kbhmxmhlwngbw kitiyakr rachskuledim snithwngs esdcphrarachsmphphemuxwnsukrthi 12 singhakhm ph s 2475 n bankhxngphlexk ecaphrayawngsanupraphthth hmxmrachwngssthan snithwngs banelkhthi 1808 thnnphraramthi 6 tablwngihm xaephxpthumwn cnghwdphrankhr xnepnbankhxngphraxykafayphrarachmarda miphraechsthasxngkhnkhuxhmxmrachwngsklyankiti kitiyakraelahmxmrachwngsxdulkiti kitiyakr aelamiphrakhnisthahnungkhnkhuxthanphuhyingbusba sthnphngs sahrbphranam sirikiti idrbphrarachthancaksmedcphranangecaraiphphrrni phrabrmrachini mikhwamhmaywa phuepnsriaehngkitiyakr eriykodylalxngwa khunhyingsiri swnphrarachswamicathrngeriykwa aemsiri emuxhmxmrachwngssirikitimixayuraw 2 pi khnathiphieliyngxumxyunnkmiaekhkeliyngwwekhamathanaythaythk waedkphuhyingkhnnicamibuywasnaidepnrachiniinxnakht dngthithanphuhyingeknhlng snithwngs n xyuthya idelaiw khwamwa wnhnungkhnathiphieliyngxum m r w sirikiti edineln phxdikhnannmiaekhkeliyngww sungepnephuxnkhxngaekhkyampracabanmahakn phxaekhkthimaehluxbehn m r w sirikiti kcxngmxngphrxmthngkwkmuxeriykphieliyngkhxihehnikl hnxy emuxekhamaiklmxngduskkhrukphudwa txipcaepnmharani phieliyngidfngkchxbicethiywelaihkhunyayaelaikhrtxikhrfng thungimechuxaetkplumic txmaemux m r w sirikiti ecriywykhun elyepnehtuihkhunphichaythngsxngkhnexamalxeliynepnthikhbkhnwaepnrachiniaehngxbissieniy exthioxepiyinpccubn bangkhrngthungkbthaihphuthuklxtxngnngrxngihdwykhwamxayaelaecbic aetphichaythngsxngkyngimhyudlx klbexaessphakhad mathaepnthngobkxyuipma phrxmthngbxkwaepnthngpracatwkhxngrachini thanphuhyingeknhlng snithwngs n xyuthya sxdkhlxngkbhmxmrachwngskitiwthna pkmntri thiklawthungekiywkbhmxmrachwngssirikitiidelaeruxngdngklawihephuxn cakorngeriynesntfrngsissaewiyrkhxnaewntthiyaymaeriyntxthiorngeriynmaaetredxiwithyalyfngwamihmxdumathitahnkkhxngthanphx aelwthaythkwacaidepnrachini odythihmxmrachwngssirikitiexngaelaephuxnfungkmiidisicnk aetephuxn kkhnannamwa rachinisirikiti maaetnn aemcaepneruxngkhbkhnkhxngrachskulkitiyakr aetimmiikhrkhadthungwainxik 15 pitxmakhathanaykhxngaekhkeliyngwwphunncaepnkhwamcring inrahwangyngthrngphraeyaw sthankarnbanemuxngimsusngbnk enuxngcakephingphncakchwngkhxngkarepliynaeplngkarpkkhrxng 24 mithunayn ph s 2475 imnan hmxmecankkhtrmngkhltxngthrngxxkcakrachkarthhar odyrthbalaetngtngihiprbtaaehnngelkhanukarexkpracasthanthutsyam n krungwxchingtn di si shrth swnhmxmhlwngbwsungmikhrrphaekyngkhngxyuinsyam aetidedinthangipsmthbhlngcakihkaenidhmxmrachwngssirikitiid 3 eduxn odymxbhmxmrachwngssirikitiihxyuinkhwamduaelkhxngecaphrayawngsanupraphthth hmxmrachwngssthan snithwngs aelathawwnidaphicarini bang snithwngs n xyuthya bidaaelamardakhxnghmxmhlwngbw dngnnhmxmrachwngssirikiticungtxngxyuiklcakbidamardatngaetxayunxy bangkhrawtxngedinthangiptangcnghwd echn ph s 2476 hmxmecaxpsrsman kitiyakr phramardakhxnghmxmecankkhtrmngkhl idthrngrbnddatamesdcphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw ipxyuthicnghwdsngkhla playpi ph s 2477 hmxmecankkhtrmngkhlthrnglaxxkcakrachkaraelwklbmasyam cungthaihhmxmrachwngssirikitisungkhnannxayuid 2 pi 6 eduxn idklbmaxyuphrxmhnaknthngkhrxbkhrw n tahnkinwngethewsr briewnthnnkrungeksm pakkhlxngphdungkrungeksm rimaemnaecaphraya karsuksa ph s 2479 emuxhmxmrachwngssirikitimixayuid 4 pi kidekharbkarsuksakhrngaerkinchnxnubalthiorngeriynrachini thwainkhnann aemehtukarndankaremuxngphayinsyamcasngblng aetsthankarnrahwangpraethskimsngb klawkhuxsngkhramaepsifikerimaephkhyaymathungsyam cnghwdphrankhrthukocmtithangxakashlaykhrngcnkarkhmnakhmimsadwk phrabidacungihhmxmrachwngssirikitiyayiperiynthiorngeriynesntfrngsissaewiyrkhxnaewnt ephraaxyuiklwngbida ideriynthinntngaetchnprathmsuksapithi 2 cnthungchnmthymsuksa hmxmrachwngssirikitiiderimeriynepiyon sungeriyniddiaelaerwepnphiess nxkcakniyngidsuksaphasaxngkvsaelaphasafrngesssungthrngsnthdechnkn ph s 2489 khrnemuxsngkhramolkkhrngthisxngsngblng hmxmecankkhtrmngkhltxngesdcipdarngtaaehnngxkhrrachthutphumixanacetmpracasankesntecms praethsxngkvs thngniidthrngphakhrxbkhrwthnghmdipxyudwy inewlannhmxmrachwngssirikiti mixayuid 13 piess aelaeriyncbchnmthymsuksapithi 3 aelw khnathixyuinpraethsxngkvs hmxmrachwngssirikitiidsuksatxthngwichaphasaxngkvsaelafrngess aelawichaepiyonkbkhruphiess hlngcaknnimnan bidayayippraethsednmarkaelafrngesstamladb khnathihmxmrachwngssirikitikyngkhngeriynepiyonaelatngiccasuksatxinwithyalykardntrithimichuxesiyngkhxngkrungpariscncb rahwangthixyuinpraethsfrngess hmxmrachwngssirikitiidmioxkasrbesdcphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr emuxkhrngdarngphrarachxisriyys smedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedch khnannthrngsuksatxthipraethsswitesxraelndhlngcakesdckhunkhrxngrachy sungphraxngkhesdcpraphaskrungparisephuxthxdphraentrorngngantharthynt thngnienuxngcaksmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedch oprdkardntriepnphiess khnathihmxmrachwngssirikitiksnicsilpaechnkn thaihekidkhwamsmphnthkhun xphiesksmrskbrchkalthi 9 smedcphrabrmrachiniaehng rachwngsckrismedcphraxmrinthrabrmrachinismedcphrasrisurieynthrabrmrachinismedcphraethphsirinthrabrmrachinismedcphrasriphchrinthrabrmrachininathsmedcphranangecaxinthrskdiscismedcphranangecaraiphphrrnismedcphranangecasirikitismedcphranangecasuthidadkhk wnthi 3 tulakhm ph s 2491 smedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedch thrngprasbxubtiehtuthangrthynt n praethsswitesxraelnd thrngekharbkarrksainorngphyabalaehnghnungodymihmxmhlwngbwaelahmxmrachwngssirikiti ekhaefa eyiymphraxakarepnpraca aelainchwngrayaewlathihmxmrachwngssirikitixyuefa thwaysmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchthiswitesxraelndnn smedcphrarachchnnisrisngwalythrngrbepnthuracdkarihhmxmrachwngssirikitiekhasuksainorngeriyn Pensionnat Riante Rive sungepnorngeriynpracaaehnghnungkhxngolsan praethsswitesxraelnd khrnemuxsmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchthrnghaycakxakarprachwraelw kidthrnghmnkbhmxmrachwngssirikitiepnkarphayinemuxwnthi 19 krkdakhm ph s 2492 hlngcakthrnghmnaelw hmxmrachwngssirikitiyngkhngsuksatx krathng ph s 2493 emuxsmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchesdcphrarachdaeninniwtpraethsithyephuxrwmphrarachphithithwayphraephlingphrabrmsphphrabathsmedcphrapremnthrmhaxannthmhidl phraxngkhthanoprd ihhmxmrachwngssirikititamesdcphrarachdaeninklbdwy emuxwnthi 28 emsayn ph s 2493 phrarachphithirachaphiesksmrsrahwangsmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchkbhmxmrachwngssirikiticungcdkhun n wngsrapthum odymismedcphrasriswrinthirabrmrachethwi phraphnwssaxyyikaeca esdcphrarachdaeninmathrngepnxngkhprathan inkarnismedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchthrnglngphraprmaphiithyinthaebiynsmrs aelaoprdihhmxmrachwngssirikiti kitiyakr phrxmthngskkhiphyanlngnaminthaebiynnn hlngcaknn smedcphraphnwssaxyyikaecaesdcxxkinphrarachphithithwaynaphraphuththmntethphmntaedsmedcphraecaxyuhw aelathrngrdnaphraphuththmntethphmntaedhmxmrachwngssirikiti inkarphrarachphithirachaphiesksmrstamobranrachpraephni txmasmedcphraecaxyuhwphumiphlxdulyedchoprdekla ihxalksnxanprakassthapnahmxmrachwngssirikiti kitiyakrkhunepn smedcphrarachinisirikiti phrxmthngthrngphrakrunaoprdekla phrarachthanekhruxngkhttiyrachxisriyaphrnxnmiekiyrtikhunrungeruxngyingmhackribrmrachwngsinkarnidwy txma inkarphrarachphithibrmrachaphieskemuxwnthi 5 phvsphakhm ph s 2493 phrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedch miphrarachdariwa tamobranrachpraephniemuxsmedcphramhakstriyathirachecaidesdcethlingthwlyrachsmbtibrmrachaphieskaelw yxmoprdihsthapnaechlimphraekiyrtiyssmedcphraxkhrmehsikhunepnsmedcphrabrmrachini dngnn phraxngkhcungthrngphrakrunaoprdekla ihprakassthapnaechlimphraekiyrtiyssmedcphrarachinisirikiti khunepn smedcphranangecasirikiti phrabrmrachini hlngcaknnthngsxngphraxngkhidesdc klbipyngswitesxraelndephuxthrngrksaphraxngkhaelathrngsuksatx cnkrathngphraxngkhmiphraprasutikalsmedcphraecalukethx ecafaxublrtnrachkyya siriwthnaphrrnwdi aelaemuxsmedcphraecalukethxmiphrachnsaid 3 eduxn phrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchaelasmedcphranangecasirikiti phrabrmrachinicungesdcniwtipraethsithy smedcphrabrmrachininathinrchkalthi 9 smedcphranangecasirikiti thrngihstyptiyaninthanaphusaercrachkaraethnphraxngkhtxrthspha n phrathinngxnntsmakhm inwnthi 20 knyayn ph s 2499wikisxrs mingantnchbbekiywkb prakasaetngtngphusaercrachkaraethnphraxngkh emux ph s 2499 phrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchmiphrarachprasngkhcaphnwchepnphraphiksurahwangwnthi 22 tulakhm thung 5 phvscikayn epnrayaewla 15 wn cungtxngmikaraetngtngphusaercrachkaraethnphraxngkh dngnnphraxngkhthrngphrarachdariwasmedcphranangecasirikiti phrabrmrachini epnphuthrngphraprichasamarthinxnthicarbphrarachpharkicinkhrawniid cungthrngphrakrunaoprdekla aetngtngsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachini epnphusaercrachkaraethnphraxngkhinrahwangthiphnwch txma inwnechlimphrachnmphrrsa 5 thnwakhmpiediywkn phrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchmiphrabrmrachoxngkarprakaswa tamrachpraephni emuxsmedcphranangeca phrabrmrachini idthrngdarngtaaehnngphusaercrachkaraethnphraxngkh ekhymiprakasihxxkphranamwa smedcphranangeca phrabrmrachininath aelathrngphrarachdariwa smedcphranangecasirikiti phrabrmrachiniidthrngdarngtaaehnngphusaercrachkaraethnphraxngkhinrahwangthiphnwch aelaidptibtiphrarachpharkicaethnphraxngkhdwyphraprichasamarth snxngphrarachprasngkhepnthieriybrxy cungthrngphrakrunaoprdekla ihechlimphraxphiithysmedcphranangecasirikiti phrabrmrachiniwa smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath nbwathrngepnsmedcphranangeca phrabrmrachininathphraxngkhthi 2 inpraethsithy odyphraxngkhaerk khuxsmedcphranangecaesawphaphxngsri phrabrmrachininath phayhlngidrbkarsthapnaepn smedcphrasriphchrinthrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng smedcphrabrmrachchnniphnpihlwnginrchkalthi 10 txmainphrarachphithibrmrachaphiesk phuththskrach 2562 inwnthi 5 phvsphakhm phrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhwmiphrabrmrachoxngkaroprdeklaoprdkrahmxmihprakasechlimphranamaphiithysmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath inrchkalthi 9 sungepnsmedcphrabrmrachchnnikhxngphraxngkh tamaebbobranrachpraephniwa smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phraxngkhaelaphrarachswamikhnaesdceyuxnpraethsenethxraelnd inpi ph s 2503phraprachwr echatruwnthi 21 krkdakhm ph s 2555 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath thrngewiynphraesiyraelaeskhnathrngxxkphrakalng n orngphyabalsirirachthisungphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchprathbxyu khnaaephthytrwcphraxngkhodywithisrangphaphdwyerosaennsaemehlkaelwaethlngwa thrngprasb ischemic stroke phraxngkhcungprathbrksaphrawrkayxyu n orngphyabalsirirachaelathrngngdewnphrarachkicnbaetnn rwmthungkaresdcxxkmhasmakhminoxkaswnechlimphrachnmphrrsa 85 phrrsakhxngphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchthiphrathinngxnntsmakhmemuxwnthi 5 thnwakhm ph s 2555 txmawnthi 13 kumphaphnth ph s 2556 smedcphraecalukethx ecafaculaphrnwlylksn xkhrrachkumari thrngephythungphraxakarwa thrngidrbkarrksaaelababdcnthrnghaydikhunepnthinaphxickhxngaephthy thrngphradaeninidkhlxngaekhlwaelaxxkkalngkayxyangsmaesmx aetaephthyyngihphraxngkhewnphrarachkicipkxn khrnwnthi 1 singhakhm ph s 2556 idaeprphrarachthanipyngphratahnkepiymsukh wngiklkngwl phrxmphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedch aelawnthi 7 singhakhm ph s 2556 sankphrarachwngaethlngwa thrngpwdphraxngsakbkhxphrakrsay khnaaephthytrwcaelwphbwaphranharuxkesb cungthwayphraoxsthaelakayphaphbabd smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath praktphraxngkh khnaesdc tamphrabrmsphphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchxxkcakorngphyabalsirirach n wnthi 14 tulakhm ph s 2559 odythrngobkphrahtthihaekprachachnthimaefarbesdc kxnesdcklbphratahnkcitrldarohthan hmxmhlwngpiyaphsr phirmyphkdi phuthwayngan klawwaphraxngkhthrngmiphlanamyaekhngaerngdi inwnechlimphrachnmphrrsa ph s 2563 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phrxmdwyphrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw smedcphranangecasuthida phchrsuthaphimllksn phrabrmrachini aelaphrabrmwngsanuwngs esdcxxkinoxkasthismedcphrabrmrachchnniphnpihlwng thrngbaephyphrarachkuslepnkarswnphraxngkh n xakharphumisirimngkhlanusrn orngphyabalculalngkrn sunginxiksxngpitxma karbaephyphrarachkuslswnphraxngkhinoxkasmhamngkhlechlimphrachnmphrrsa 90 phrrsa kkrathainsthanthiediywknphrarachkrniykicsngekhpsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng khrngesdcipeyiymchmthanthphthharrabthi 27 khxngshrth iklnkhrrachsima emuxpi ph s 2505 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath thrngptibtiphrarachpharkicmakmay odyechphaaxyangyingpharkicinkarsngesrimkhunphaphchiwit xachiph aelakhwamepnxyukhxngbukhkhlphuyakir aelaprachachninchnbthhangikl idodyesdcphrarachdaenin phrabathsmedcphraecaxyuhwipthwthukhnaehnginaephndinithyni okhrngkarthimisakhakhyaykwangkhwangipthwpraethsokhrngkarhnungkkhux okhrngkarsngesrimsilpachiph sunginphayhlngthrngphrakrunaoprdeklaihkxtng epnrupmulnithi phrarachthannamwa mulnithisngesrimsilpachiphphiessinphrabrmrachinupthmph emuxwnthi 21 krkdakhm ph s 2519 aelaemux ph s 2528 idepliynchux epn mulnithisngesrimsilpachiphinsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath xnepnkarsngesrimxachiphaelakhnaediywknyngxnurksaelasngesrimngansilpaphunbanthimikhwamngdngamhlaysakha echn karpn karthx karcksan epntn nxkcakni smedcphranangecasirikiti yngthrngexaphrathyisinkickardansatharnsukh odyidthrngdarngtaaehnngsphakachadithy aelahakesdc eyuxntangpraeths kmkcathrngthuxoxkasesdc thxdphraentrkickarkhxngpraethsnn ephuxthrngnamaprbprungkickarsphakachadithyxyuesmx smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath yngthrngptibtiphrarachkrniykicdankarxnurksthrphyakrthrrmchati aelakhwamhlakhlaythangchiwphaphkhxngpraethsmaxyangtxenuxngyawnan epnthipracksaeksatharnchnthnginaelatangpraeths miphlsaercxyangepnrupthrrm ephuxepnkarralukthungphramhakrunathikhuninkarxnurks khumkhrxng aelafunfukhwamhlakhlaythangchiwphaph xnepnthankardarngchiwitkhxngphsknikr khnarthmntricungidmimtiehnchxb emuxwnthi 9 phvscikayn ph s 2553 thwayphrarachsmyya phramardaaehngkarkhumkhrxngkhwamhlakhlaythangchiwphaph aedphranamsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath ephuxepnkaraesdngktewthikhunkhxngrthbal aelapwngchnchawithy inphramhakrunathikhunthimitxkarkhumkhrxngkhwamhlakhlaythangchiwphaphkhxngpraeths inkicthangdankarthharnn thrngdarngtaaehnngphnexkphubngkhbkarphiess krmthharrabthi 21 rksaphraxngkh thrngihkhwamsnphrathytxkardaeninngankhxngkrmthharrabthi 21 rksaphraxngkhtlxdma odyphubngkhbkarkrmthharrabthi 21 caekhamathwayraynganthungphlkarptibtinganphrxmkbrbphrarachesawniytlxdcnkhaaenanaipdaeninkarptibtixyuepnpraca nxkcakpwngchnchawithyaelw brrdaephuxnbanthitxngliphyxphyphmayngaephndinithy kyngidrbphramhakrunathikhuncakphraxngkh odythrngphrakrunaoprdekla ihsphakachadithyipihkhwamrwmmuxkbkachadsaklinkarchwyehluxphuxphyph aelaphrarachthankhruekhaipsxnwichachiphihaekphuxphyph kickardngklawiddaeninmaxyangtxenuxngepnewlanancnxngkhkrrahwangpraethstangphaknykyxngaelathuleklathwayrangwlaelapriyyadusdibnthitkittimskdiepncanwnmak dngechn xngkhkarxaharaelakarekstraehngshprachachati FAO thulekla thwayehriyysiers ethidphraekiyrtiinthanathithrngykthanakhxngstriihmiradbsungkhunaelathrngepnphu ihodyimeluxkthirkmkthichng 11 phvsphakhm ph s 2522 mhawithyalythfs cakrthaemssachuests shrthxemrika thulekla thwaypriyyadusdibnthitkittimskdi sakhamnusythrrminthanathithrngykradbthanakarkhrxngchiphkhxngprachachn aelachwybrrethathukkhkhxngedk ph s 2523 shphnthphithksedk aehngnkhrniwyxrk shrthxemrika thulekla thwayrangwlbukhkhldiedndanphithksedk 9 phvscikayn ph s 2524 sthabnexechiyosisti aehngnkhrniwyxrk shrthxemrika thulekla thwayrangwldanmnusythrrm 14 minakhm ph s 2528 mulnithikhumkhrxngstwpakhxngolk sdudiethidphraekiyrti inthanabukhkhldiedndanxnurksstwpa 19 phvscikayn ph s 2529 rachwithyalyxayuraephthyaehnglxndxn praethsxngkvs idthuleklathwaysmachikphaphkittimskdi sungsthabnaehngniekhymxbih aetechphaa phuthiepnaephthyaelankwithyasastrdiednepnthiruckradbolkethann 1 phvsphakhm ph s 2531 sunysuksakarxphyph thimisanknganihyxyuthirthniwyxrk krabbngkhmthulechiyesdc ipthrngrbrangwlkhwamchwyehluxphuliphypracapi n wxchingtn di si 29 minakhm ph s 2533 klumphusnbsnunphiphithphnthedkinshrthxemrika thulekla thwayrangwlmnusythrrmrahwangpraeths n krungwxchingtn di si 1 phvscikayn ph s 2534 xngkhkarsuksawithyasastraelawthnthrrmaehngshprachachati yuensok thulekla thwayehriyythxngoborphuthoth inthanathrngbaephyphrarachkrniykicxnurksaelaphthnangansilphtthkrrm n cnghwdechiyngihm 30 mkrakhm ph s 2535 kxngthunephuxedkaehngshprachachati yuniesf thulekla thwayrangwlekiyrtikhunphiessinworkasmhamngkhlechlimphrachnmphrrs 5 rxb inthanathrngxuthisphraxngkhprakxbphrarachkrniykicxnepnphlihaemaelaedknblanidrbbrikarkhnphunthan 2 singhakhm ph s 2535 kxngthunphthnaephuxstriaehngshprachachati thulekla thwayrangwlaehngkhwamepnelisinthanathrngptibtiphrarachkrniykicphthnastriithy 2 singhakhm ph s 2535 mhawithyalycxnshxpkins rthaemriaelnd shrthxemrika thulekla thwaypriyyadusdibnthitkittimskdi sakhamnusythrrm 25 phvsphakhm ph s 2538 dankarekstraelachlprathan ekhuxnsirikiti indankarekstr cathrngennineruxngkhxngkarkhnkhwa thdlxng aelawicyhaphnthuphuchihm thngphuchesrsthkic phuchsmuniphr rwmthungkarsuksaekiywkbaemlngstruphuch aelaphnthustwtang thiehmaasmkbsphaphthxngthinnn sungaetlaokhrngkarcaennihsamarthnaipptibtiidcring mirakhathuk ichethkhonolyingay imslbsbsxn ekstrkrsamarthdaeninkarexngid nxkcakni yngthrngphyayamimihekstrkryudtidkbphuchphlthangkarekstrephiyngxyangediyw ephraaxacekidpyhaxnenuxngmacakkhwamaeprprwnkhxngsphaphdinfaxakas hruxkhwamaeprprwnthangkartlad aetekstrkrkhwrcamirayidcakdanxunnxkehnuxipcakkarekstrephimkhundwy ephuxcaidphungtnexngidinradbhnung karphthnaaehlngnaephuxkarephaaplukhruxkarchlprathan nbwaepnnganthimikhwamsakhyaelamipraoychnxyangyingsahrbprachachnswnihykhxngpraeths ephraaekstrkrcasamarththakarephaaplukidxyangsmburntlxdpi enuxngcakphunthiephaaplukinpccubnswnihyepnphunthinxkekhtchlprathan sungtxngxasyephiyngnafnaelanacakaehlngnathrrmchatiepnhlk thaihphuchidrbnaimsmaesmx aelaimephiyngphx phrabathsmedcphraecaxyuhwthrngihkhwamsnphrarachhvthyekiywkbkarphthnaaehlngnamakkwaokhrngkarphthnaxnenuxngmacakphrarachdaripraephthxunphraphuththruppracaphrachnmwarphraphuththruppracaphrachnmwarsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phraphuththruppracaphrachnmwarsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwngsrangenuxnginoxkasphrarachphithimhamngkhlechlimphrachnmphrrsa 5 rxb 12 singhakhm phuththskrach 2535 xngkhphrathacakenginaeth 96 thithanmikhxkhwam wa smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath thrngeththxnghlx wnthi 25 mithunayn phuththskrach 2535 inworkasthrngecriyphrachnmphrrsa 5 rxb khwamsungcakthanaepdehliym sung 1 niw aelwcakthanbwkhwa bwhngay xik 1 niw aela cakphrabath thung phraektumalasung 9 niwphraekiyrtiysthrrmeniymphrayskhxng smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwngthngpracaphraxisriyystrapracaphraxngkhthngpracaphraxngkhkarthulitfalaxxngthuliphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphraphuththecakhakhxrb ephkhaladbopeciym2phraxisriyys hmxmrachwngssirikiti kitiyakr 12 singhakhm ph s 2475 28 emsayn ph s 2493 smedcphrarachinisirikiti 28 emsayn ph s 2493 5 phvsphakhm ph s 2493 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachini 5 phvsphakhm ph s 2493 5 thnwakhm ph s 2499 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath 5 thnwakhm ph s 2499 13 tulakhm ph s 2559 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath inphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedch brmnathbphitr 13 tulakhm ph s 2559 5 phvsphakhm ph s 2562 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng 5 phvsphakhm ph s 2562 pccubn ekhruxngrachxisriyysrachupophkh innganphrarachphithibrmrachaphieskphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedch emuxwnthi 5 phvsphakhm phuththskrach 2493 nn phraxngkhthrngphrakrunaoprdekla phrarachthanekhruxngrachxisriyysrachupophkhsahrbtaaehnngsmedcphraxkhrmehsiihaeksmedcphranangecasirikiti phrabrmrachini phrarachxisriyysinkhnann odyekhruxngrachxisriyysrachupophkhehlaniprakxbdwy phanphrasri phanishmakphlu thxngkhalngya kanathxngkhalngya khnnaphrasutharseyn phrxmcxklxythxngkhalngya hibphrasrithxngkhalngya phrxmphanrxng phrasuphrrnsri kraothnelk thxngkhalngya khnsrngphraphktrthxngkhalngya phrxmkhlumpk phrachay kracksxnghna thxngkhalngya phanekhruxngphrasaxang phrxmphrasangwngeduxn phrasangesniyd aelaphrakrnththxngkhalngya sahrbbrrcuekhruxngphrasaxang rawphraphusasbphraphktrthxngkhalngyarupphyanakh phrxmphasbphraphktrcibriwphadthiraw 2 phunekhruxngrachxisriyaphrnithy ph s 2493 ekhruxngkhttiyrachxisriyaphrnxnmiekiyrtikhunrungeruxngyingmhackribrmrachwngs m c k fayin darapradbephchr ph s 2493 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnobranmngkhlnphrtnrachwraphrn n r fayin ph s 2493 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 1 pthmculcxmekla p c fayin darapradbephchr ph s 2507 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnsungsud mhaprmaphrnchangephuxk m p ch ph s 2507 ekhruxngrachxisriyaphrnxnmiekiyrtiysyingmngkudithy chnsungsud mhawchirmngkud m w m ph s 2538 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthisrresriyyingdierkkhunaphrn chnthi 1 pthmdierkkhunaphrn p ph ph s 2532 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnsiriyingramkirti lukesuxsdudichnphiess ph s 2513 ehriyyphithksesrichn chnthi 1 s ch ph s 2535 ehriyydusdimala ekhmsilpwithya r d m s ph s 2497 ehriyyrachkarchayaedn ch d ph s 2495 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 9 chnthi 1 ph p r 1 ph s 2562 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 10 chnthi 1 w p r 1 ph s 2523 ehriyyrachrucithxng rchkalthi 9 r c th 9 ph s 2493 ehriyykachadsrresriyekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths eyxrmnitawntk ph s 2503 ekhruxngxisriyaphrnkhunthrrmaehngshphnthsatharnrtheyxrmni chnprathmaphrn chnphiess oprtueks ph s 2503 ekhruxngesnaxisriyaphrnnkbuyyakxbaelaphrakhrrkh chnprathmaphrn ednmark ph s 2503 ekhruxngrachxisriyaphrnchang nxrewy ph s 2503 ekhruxngrachxisriyaphrnnkbuyoxlaf chnprathmaphrn swiedn ph s 2503 ekhruxngrachxisriyaphrnesrafim xitali ph s 2503 ekhruxngxisriyaphrnkhunthrrmaehngsatharnrthxitali chnthi 1 ebleyiym ph s 2503 ekhruxngrachxisriyaphrneloxopld chnprathmaphrn sepn ph s 2503 ekhruxngrachxisriyaphrnxisebllachawkhathxlik chnprathmaphrn xinodniesiy ph s 2504 ekhruxngxisriyaphrndaramhaputra chnxthipurna lkesmebirk ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnsingotthxngkhaaehngrachwngsnsesa chnxswin enethxraelnd ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnsingotenethxraelnd chnprathmaphrn maelesiy ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnmngkudaehngrachxanackr yipun ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnrtnmngkud chnthi 1 satharnrthcin ph s 2506 ekhruxngxisriyaphrnemkhmngkhl chnthi 1 filippins ph s 2506 ekhruxngxisriyaphrnhwicthxngkha chnprathmaphrn kris ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnexfopexiys chnprathmaphrn law ph s 2506 ekhruxngrachxisriyaphrnlanchangrmkhaw chnprathmaphrn xxsetriy ph s 2507 ekhruxngxisriyaphrnkittikhunaehngsatharnrthxxsetriy chnmhadarackrwrrdixihran ph s 2508 ekhruxngrachxisriyaphrndawlukik chnsungsud exthioxepiy ph s 2508 ekhruxngrachxisriyaphrnaehngphrarachiniaehngchiba chnaephrrachxanackrenpal ph s 2529 ekhruxngrachxisriyaphrnenpalprtphskr sepn ph s 2530 ekhruxngrachxisriyaphrncharlsthi 3 chnprathmaphrn bruin ph s 2531 ekhruxngrachxisriyaphrntrakulilla xutma law ph s 2535 xisriyaphrnophthichylanchang chnsungsud ormaeniy ph s 2542 ekhruxngxisriyaphrndaraaehngormaeniy chnprathmaphrnekhruxngrachxisriyaphrnkhxngrthsultanaehngmaelesiy rthesxlaongr ph s 2542 ekhruxngxisriyaphrnrachwngsslngngxr chnthi 1 rthtrngkanu ph s 2552 ekhruxngxisriyaphrntrakultrngkanu chnsungsudphraysthhar smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwngrbich ithyaephnk wbr sngkdkxngthphbkithy kxngthpheruxithy kxngthphxakasithy aelakxngxasarksadinaednpracakarph s 2535 pccubn ph s 2535 pccubn ph s 2535 pccubn ph s 2525 pccubnchnyscxmphlhying cxmphleruxhying cxmphlxakashying naykxngihy1 thnwakhm ph s 2502 phnexkhying phubngkhbkarphiesspracakrmthharrabthi 21 rksaphraxngkh aela naythharphiesspracakrmthharrabthi 1 mhadelkrksaphraxngkh ph s 2514 nawaexkhying nawaxakasexkhying naythharphiesspracakxngthpherux aela naythharphiesspracakxngthphxakas ph s 2523 naythharphiesspracakrmnkeriynnayerux rksaphraxngkh krmyuththsuksa orngeriynnayerux pracakxngbngkhbkarkrmthharrabthi 3 rksaphraxngkh krmnawikoythin pracakrmnkeriynnayeruxxakas rksaphraxngkh krmyuththsuksa orngeriynnayeruxxakas aela pracakxngphnthharxakasoythinthi 1 rksaphraxngkh 25 thnwakhm ph s 2524 naykxngihy kxngxasarksadinaedn ph s 2530 phlexkhying phleruxexkhying phlxakasexkhying 19 singhakhm ph s 2535 cxmphlhying cxmphleruxhying cxmphlxakashyingphrarachsmyyanam ph s 2553 phramardaaehngkarkhumkhrxngkhwamhlakhlaythangchiwphaph ph s 2555 phramardaaehngihmithy aela xkhraphirkssilpinphrarachniphnthph s 2505 khwamthrngcainkartamesdctangpraethsthangrachkarephlngphrarachniphnth smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng idthrngphrarachniphnthephlngiw ephuxbrrelngkb wngdntriedxaaehndsm aelawngdntriinphraxngkh dngni ecacxmkhwy thasethx thrngphrarachniphnthrwmkbthanphuhyingphungcitt suphmitrsthanthi phrrnphuch aelaphnthustw xnenuxngdwyphranamaphiithysthanthihlayaehng phrrnphuch aelaphnthustwhlaychnididtngchuxtamphranam hruxsuxthungsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng ephuxepnkarethidphraekiyrti sthanthi sasnsthandxyxinthnnth cnghwdechiyngihm pradisthanbndxyxinthnnth cnghwdechiyngihmkaraephthy aelakarsatharnsukhorngphyabalsmedcphranangecasirikitikrmaephthythharerux xaephxsthib cnghwdchlburi xaephxnathwi cnghwdsngkhla sunyhwicsirikiti phakhtawnxxkechiyngehnux mhawithyalykhxnaeknmhawithyalykhxnaekn xaephxemuxngkhxnaekn cnghwdkhxnaekn xakhar khnaaephthysastrorngphyabalramathibdi tuksk orngphyabalculalngkrn xakharechlimphrakiyrti 72 phrrsa brmrachininath sankwichaaephthysastr mhawithyalyethkhonolyisurnari xakharechlimphraekiyrtismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath orngphyabalphramngkudekla xakharphumisirimngkhlanusrn orngphyabalculalngkrnsthabnkarsuksaidthrngphrarachthannamihaek orngeriynbrmrachininathrachwithyaly 9 orngthwpraeths epnorngeriyncdtngkhunephuxenuxnginoxkasthismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath thrngecriyphrachnmphrrsakhrb 60 phrrsa emuxwnthi 12 singhakhm ph s 2535 ephuxechlimphraekiyrtithiphraxngkhmiphramhakrunathikhuntxngandankarsuksa idaek orngeriynnwminthrachinuthis etriymxudmsuksanxmekla orngeriynnwminthrachinuthis etriymxudmsuksaphthnakar orngeriynnwminthrachinuthis ebycmrachaly orngeriynnwminthrachinuthis striwithya 2 orngeriynnwminthrachinuthis bdinthredcha orngeriynnwminthrachinuthis striwithya phuththmnthl orngeriynnwminthrachinuthis hxwng nnthburi orngeriynnwminthrachinuthis swnkuhlabwithyaly pthumthani xaephxlalukka cnghwdpthumthani orngeriynnwminthrachinuthis swnkuhlabwithyaly smuthrprakarswnsatharna sunysuksathrrmchatiswnphvkssastrsmedcphranangecasirikitixaephxaemrim cnghwdechiyngihm swnsmedcphranangecasirikiti thangtawntkkhxngswnctuckr krungethphmhankhr swnrmninath ekhtphrankhr krungethphmhankhr swnsatharnaechlimphraekiyrtismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath inoxkasthithrngecriyphrachnmphrrsakhrb 60 phrrsa emuxpi ph s 2535 swnebyckiti ekhtkhlxngety krungethphmhankhr rthbalsmy phlexk chatichay chunhawn epnnaykrthmntri cdsrangkhunephuxechlimphraekiyrtismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath inoxkasthithrngecriyphrachnmphrrsakhrb 60 phrrsa emuxpi ph s 2535 xuthyanebycsiri ekhtkhlxngety krungethphmhankhr swnsatharnaechlimphraekiyrtismedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath inoxkasthithrngecriyphrachnmphrrsakhrb 60 phrrsa emuxpi ph s 2535 xaephxpranburi cnghwdpracwbkhirikhnthxun ekhuxnsirikiti ekhuxndinaekndinehniywthiihythisudinpraethsithybnaemnanan xaephxthapla cnghwdxutrditth sunykarprachumaehngchatisirikiti sunykarprachuminkrungethphmhankhr hxsilpsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininathkrungethphmhankhr phumipyyathxngthinphnmsarkham orngeriynphnmsarkham phnmxudlwithya xaephxphnmsarkham cnghwdchaechingethra hxngsmudechlimphraekiyrtismedcphranangecasirikitt 72 phrrsa orngeriynphyuhawithya wdekhaaekw xaephxphyuhakhiri cnghwdnkhrswrrkhphrrnphuch kuhlabkhwinsirikiti Rosa Queen Sirikit dxnyakhwinsirikiti Mussaenda philippica A Rich cv Queen Sirikit khthliyakhwinsirikiti Cattleya Queen Sirikit mhaphrhmrachini Mitrephora sirikitiae Weerasooriya Chalermglin amp R M K Saunders omkrachini Wrightia sirikitiae D J Middleton amp Santisuk phnthustw purachini Thaiphusa sirikit Naiyanetr 1992 Acropora sirikitiae Wallace Phongsuwan amp Muir 2012 phrarachsnttiwngsphranam prasuti esksmrs phrabutr phranddachwngpi khusmrsthulkrahmxmhyingxublrtnrachkyya siriwthnaphrrnwdi 5 emsayn ph s 2494 29 krkdakhm ph s 2515 hya ph s 2541 pietxr aeldd ecnesn thanphuhyingphlxyiphlin ecnesn aemksims wilelxrlioxnarod wilelxrxelksandra wilelxrkhunphum ecnesnthanphuhyingsirikitiya ecnesnphrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw 28 krkdakhm ph s 2495 3 mkrakhm ph s 2520 hya 12 singhakhm ph s 2534 phraecawrwngsethx phraxngkhecaosmswli krmhmunsuththnarinath smedcecafa krmhlwngrachsarinisiriphchr mhawchrrachthidaph s 2537 hya ph s 2539 yuwthida phlpraesrith cuthawchr wiwchrwngswchrersr wiwchrwngsckriwchr wiwchrwngswchrwir wiwchrwngssmedcphraecalukethx ecafasiriwnnwri narirtnrachkyya10 kumphaphnth ph s 2544 hya 11 thnwakhm ph s 2557 srirsmi suwadi smedcphraecalukyaethx ecafathipngkrrsmiochti1 phvsphakhm ph s 2562 smedcphranangecasuthida phchrsuthaphimllksn phrabrmrachinismedcphraknisthathiracheca krmsmedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari 2 emsayn ph s 2498 miidxphiesksmrssmedcphraecanxngnangethx ecafaculaphrnwlylksn xkhrrachkumari krmphrasriswangkhwthn wrkhttiyrachnari 4 krkdakhm ph s 2500 7 mkrakhm ph s 2525 hya ph s 2539 wirayuthth disyasrin phraecawrwngsethx phraxngkhecasiriphacuthaphrnphraecawrwngsethx phraxngkhecaxthityathrkitikhunrthyntphrathinngorls rxys aefnthxm VI elkhthaebiyn r y l 901 orls rxys aefnthxm VI elkhthaebiyn r y l 902 emxrsieds ebns 1000SEL V12 W140 elkhthaebiyn 1d 0543 khadilaelkh dithiexs limusin nngsamtxn elkhthaebiyn r y l 942 odyrthyntphrathinngkhnniepnrthyntphrathinngthixyechiyphrasrirangkharsmedcphraecaphinangethx ecafaklyaniwthna krmhlwngnrathiwasrachnkhrinthr inphrarachphithiphrarachthanephlingphrasph khadilaelkh dithiexs limusin nngsamtxn elkhthaebiyn 1d 9902 khadilaelkh dithiexs LWB elkhthaebiyn 1d 9942phngsawliphngsawlikhxngsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng 16 20 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw 8 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw 17 smedcphraethphsirinthrabrmrachini 4 phraecabrmwngsethx krmphracnthburinvnath 18 phrayaphisnthsmbtibriburn yim phislybutr 9 ecacxmmardaxwm inrchkalthi 5 19 prang smbtisiri 2 phrawrwngsethx krmhmuncnthburisurnath 20 16 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw 10 smedcphraecabrmwngsethx krmphrayaethwawngsworpkar 21 smedcphrapiymawdi sriphchrinthrmata 5 hmxmecaxpsrsman kitiyakr 22 ecaphrayasirirtnmntri hngs sucritkul 11 hmxmihy ethwkul n xyuthya 23 khunhyingtad sirirtnmntri 1 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng 24 phraecabrmwngsethx krmhlwngwngsathirachsnith 12 phrawrwngsethx phraxngkhecasaysnithwngs 25 hmxmaeym snithwngs n xyuthya 6 ecaphrayawngsanupraphthth hmxmrachwngssthan snithwngs 13 hmxmekhiyn snithwngs n xyuthya 3 hmxmhlwngbw kitiyakr 14 rwy buythr 29 stricakskulbunyrtphnthu 7 thawwnidaphicarini bang snithwngs n xyuthya 30 thd n bangchang 15 aehw buythr xangxingrachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakasaetngtng smedcphranangecasirikiti phrabrmrachini epnphusaercrachkaraethnphraxngkh inrahwangthithrngphnwch 2011 11 02 thi ewyaebkaemchchin elm 73 txn 76k 25 knyayn ph s 2499 hna 1035 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakasechlimphraxphiithy smedcphranangeca phrabrmrachini epnsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath elm 73 txn 103k 11 thnwakhm ph s 2499 hna 1640 smedcphrabrmrachininath 2 phraxngkhaehngkrungrtnoksinthr phrabrmchayalksn smedcphranangeca phrabrmrachininath thithrngmitxhmxmhlwngbw kitiyakr phramarda rachskulsnithwngs tamrxykrmhlwngwngsa snxngktyyutatxaephndin 2014 01 01 thi ewyaebkaemchchin eriykduemux 1 knyayn 2555 phrarachprawti eriykduemux 1 knyayn 2555 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 11 29 subkhnemux 2012 08 12 hmxmrachwngskitiwthna pkmntri ekhiynthungsmedc phimphkhrngthi 3 krungethph elmxnthi 2547 hna 74 okwith wngssurwthn khwamsukhkhxngphx krungethph phi wathin phrinting hna 22 okwith wngssurwthn khwamsukhkhxngphx krungethph phi wathin phrinting hna 14 15 hmxmrachwngskitiwthna pkmntri ekhiynthungsmedc phimphkhrngthi 3 krungethph elmxnthi 2547 hna 33 okwith wngssurwthn khwamsukhkhxngphx krungethph phi wathin phrinting hna 15 sanknganesrimsrangexklksnkhxngchati rtnrachinisripraeths krungethph xmrinthrphrintingaexndphblichching hna 14 15 sanknganesrimsrangexklksnkhxngchati rtnrachinisripraeths krungethph xmrinthrphrintingaexndphblichching hna 16 phiman aecmcrs rkinrachsank phimphkhrngthi 4 krungethph srangsrrkhbukhs 2554 hna 17 phrarachprawtiaelaphrarachkrniykicinsmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath 2007 10 06 thi ewyaebkaemchchin hna 3 cakewbistrachbnthitysthan sanknganesrimsrangexklksnkhxngchati rtnrachinisripraeths krungethph xmrinthrphrintingaexndphblichching hna 17 s phlaynxy phrabrmrachiniaelaecacxmmardaaehngrachsanksyam phimphkhrngthi 5 krungethph thanbukhs 2554 hna 229 sanknganesrimsrangexklksnkhxngchati rtnrachinisripraeths krungethph xmrinthrphrintingaexndphblichching hna 21 rachkiccanuebksa karphrarachphithirachaphiesksmrs phuththskrach 2493 elm 67 txn 23ng 25 emsayn ph s 2493 hna 1690 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas sthapnasmedcphrarachini thrngsthapna hmxmrachwngs sirikiti phraxkhrmehsi epn smedcphrarachinisirikiti elm 67 txn 24 k chbbphiess 28 emsayn ph s 2493 hna 1 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas sthapnasmedcphrabrmrachini thrngsthapnaphraekiyrtiyssmedcphrarachinisirikiti khunepn smedcphranangecarachinisirikiti phrabrmrachini elm 67 txn 26 k chbbphiess 5 phvsphakhm ph s 2493 hna 10 sanknganesrimsrangexklksnkhxngchati rtnrachinisripraeths krungethph xmrinthrphrintingaexndphblichching hna 27 echlimphranamaphiithy smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phucdkarxxniln 2019 05 05 subkhnemux 2023 01 08 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite news title aemaebb Cite news cite news a CS1 maint url status lingk PDF Bureau of the Royal Household 2012 07 21 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2016 03 03 subkhnemux 2012 12 05 Statement of the Bureau of the Royal Household Re Her Majesty the Queen falls ill at Siriraj Hospital No 12 dated 4 December 2012 pdf Bureau of the Royal Household 2012 12 04 subkhnemux 2012 12 05 lingkesiy fahying trs inhlwng rachini thrnghayphraxakarprachwraelw Press release ithyrth 2556 02 15 subkhnemux 2556 02 17 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite press release title aemaebb Cite press release cite press release a trwcsxbkhawnthiin accessdate help phrarachini pwdphraxngsa khxphrakrsay phucdkar 2556 08 08 subkhnemux 2556 10 06 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help lingkesiy smedcphrarachiniesdc tamphrabrmsphsuphrabrmmharachwng krungethphthurkicxxniln 14 tulakhm 2559 subkhnemux 1 phvscikayn 2559 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help rachiniesdctamphrabrmsphsuphramharachwng khmchdluk 14 tulakhm 2559 subkhnemux 1 phvscikayn 2559 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help khwamrkphansayphraentr phxhlwngthungrachini 70 piekhiyngkhangimhang ithyrth 1 phvscikayn 2559 subkhnemux 1 phvscikayn 2559 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin accessdate help smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phrabathsmedcphraecaxyuhw aelasmedcphranangeca phrabrmrachini esdcxxkinoxkasthismedcphrabrmrachchnniphnpihlwng thrngbaephyphrarachkusl epnkarswnphraxngkh enuxnginoxkaswnechlimphrachnmphrrsa wnthi 12 singhakhm 2563 hnwyrachkarinphraxngkh 2020 08 13 nachapa 2022 08 13 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phrabathsmedcphraecaxyuhw aelasmedcphranangeca phrabrmrachini esdcxxkinoxkasthismedcphrabrmrachchnniphnpihlwng thrngbaephyphrarachkusl epnkarswnphraxngkh enuxnginoxkaswnechlimphrachnmphrrsa 90 phrrsa wnthi 12 singhakhm 2565 hnwyrachkarinphraxngkh phramardaaehngkarkhumkhrxngkhwamhlakhlaythangchiwphaph warsarthrrmchatiaelasingaewdlxmkhxngpraethsithy krkdakhm singhakhm 2554 3 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 08 04 subkhnemux 2015 06 19 prakassthapna PDF rachkiccanuebksa 136 15ng 2 5 phvsphakhm ph s 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin date help rachkiccanuebksa prakassanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxissriyaphrn 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin elm 67 txn 24 ng chbbphiess 28 emsayn ph s 2493 hna 1 rachkiccanuebksa prakassanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxissriyaphrn elm 67 txn 26 ng chbbphiess 5 phvsphakhm ph s 2493 hna 1 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 67 txn 25 ng 2 phvsphakhm ph s 2493 elm 1805 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 81 txn 119 ng 22 thnwakhm ph s 2507 hna 3071 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 81 txn 119 ng 22 thnwakhm ph s 2507 hna 3071 rachkiccanuebksa 1 2011 11 11 thi ewyaebkaemchchin elm 112 txn 17 kh 4 thnwakhm ph s 2538 hna 1 rachkiccanuebksa prakassanknaykrthmntri eruxng phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnxnepnsiriyingramkirti lukesuxsdudichnphiesschbbphiess elm 106 txn 118 28 krkdakhm ph s 2532 hna 1 rachkiccanuebksa 2 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin elm 109 txn 29 28 kumphaphnth ph s 2535 chbbphiess hna 1 rachkiccanuebksa 3 elm 69 txn 69 18 phvscikayn ph s 2595 hna 4319 prakassthapna PDF rachkiccanuebksa 136 15ng 2 5 phvsphakhm ph s 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin date help rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxng phrarachthanehriyyrachruci elm 78 txn 17 21 kumphaphnth ph s 2504 hna 447 Two Ancient Lands Strengthen Their Ties 1 July 1963 subkhnemux 13 April 2020 President Chiang decorated King Bhumibol with the Special Grand Cordon of the Order of Brilliant Jade and Queen Sirikit with the Special Grand Cordon of the Order of Propitious Clouds Roster of Recipients of Presidential Awards subkhnemux 2022 07 11 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2018 06 27 subkhnemux 2018 01 23 prakassanknaykrthmntri eruxng phrarachthanysthhar PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 08 14 subkhnemux 2017 05 12 phramardaaehngkarkhumkhrxngkhwamhlakhlaythangchiwphaph phramardaaehngihmithy xkhraphirkssilpin khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 03 16 subkhnemux 2006 08 30 karaephthy aelakarsatharnsukh lingkesiy khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 12 07 subkhnemux 2013 10 11 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 05 17 subkhnemux 2008 05 27 The Botanical Garden Organization khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 01 06 subkhnemux 2008 05 27 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 05 24 subkhnemux 2008 06 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 06 01 subkhnemux 2008 05 27 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 10 02 subkhnemux 2008 05 27 Mitrephora sirikitiae Annonaceae a remarkable new species endemic to northern Thailand Weerasooriya 2004 Nordic Journal of Botany Wiley Online Library lingkesiy khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2009 02 21 subkhnemux 2008 05 27 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2009 02 21 subkhnemux 2021 08 29 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2012 10 19 subkhnemux 2012 10 12 smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath krmwichakar krathrwngsuksathikar ph s 2537 thnakit phrarachprawti 9 rchkalaelaphrabrmrachini suwiriyasasn ph s 2542 hna 428 447duephimwnaemaehngchati rachskulwngsinrchkalpccubnaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng phrarachprawti smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath 2018 03 20 thi ewyaebkaemchchin phnthuiminphranamaphiithy sirikiti lingkesiy kxnhna smedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng thdipsmedcphranangecaraiphphrrni phrabrmrachini phraxkhrmehsiithy 28 emsayn ph s 2493 13 tulakhm ph s 2559 smedcphranangecasuthida phchrsuthaphimllksn phrabrmrachini smedcphrasriphchrinthrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng smedcphraphnpihlwng 5 phvsphakhm ph s 2562 pccubn yngxyuintaaehnngphrawrwngsethx krmhmunphithylaphphvthiyakr phusaercrachkaraethnphraxngkh 22 tulakhm ph s 2499 5 phvscikayn ph s 2499 smedcphrasrinkhrinthrabrmrachchnniphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr kulechsthinrachwngsckri 13 tulakhm ph s 2559 pccubn yngxyuintaaehnng sthaniyxy praethsithy phramhakstriyaelaphrabrmwngsanuwngs