อำเภอเมืองขอนแก่น

เมืองขอนแก่น เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครอง การคมนาคม การศึกษา การแพทย์ อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจของจังหวัดขอนแก่น เป็นที่ตั้งของศูนย์ราชการ และเป็นพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุดในจังหวัด

อำเภอเมืองขอนแก่น
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Khon Kaen
คำขวัญ:  รักษาประเพณี พัฒนาท้องที่ สร้างสามัคคีในสังคม นิยมประหยัด
แผนที่จังหวัดขอนแก่น เน้นอำเภอเมืองขอนแก่น
พิกัด: 16°26′18″N 102°50′20″E / 16.43833°N 102.83889°E / 16.43833; 102.83889
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ขอนแก่น
พื้นที่
• ทั้งหมด	953.4 ตร.กม. (368.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	412,758 คน
• ความหนาแน่น	432.93 คน/ตร.กม. (1,121.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	40000, 40260 (เฉพาะตำบลท่าพระและดอนหัน), 40002 (เฉพาะภายในมหาวิทยาลัยขอนแก่น)
รหัสภูมิศาสตร์	4001
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองขอนแก่น เลขที่ 30 ถนนประชาสโมสร ตำบล ในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 40000
ส่วนหนึ่งของ

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองขอนแก่นมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภออุบลรัตน์ อำเภอน้ำพอง และอำเภอซำสูง​
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเชียงยืนและอำเภอโกสุมพิสัย ​(จังหวัดมหาสารคาม)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านแฮดและอำเภอพระยืน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านฝาง

ภูมิประเทศและภูมิอากาศ

อำเภอเมืองขอนแก่นตั้งอยู่ในภูมิประเทศที่เป็นที่ราบสูงตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพื้นที่ประมาณ 963.390 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 12 ของพื้นที่จังหวัดขอนแก่น ลักษณะดินในอำเภอเมืองขอนแก่นเป็นดินทรายไม่อุ้มน้ำ ส่วนแหล่งน้ำสำคัญในตัวอำเภอได้แก่ แม่น้ำชี และลำน้ำพอง

อำเภอเมืองขอนแก่นมีอุณหภูมิสูงสุดโดยเฉลี่ย 36.3 องศาเซลเซียส แบ่งเป็น 3 ฤดู ดังนี้

1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม อากาศร้อนจัดในช่วงเมษายนของทุกปี
2. ฤดูฝน มีฝนตกชุกในเดือนสิงหาคม
3. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม และมีสภาพหนาวจัดในช่วงธันวาคม

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเมืองขอนแก่นแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 18 ตำบล 267 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ในเมือง (Nai Mueang) — 2. (Samran) 13 หมู่บ้าน 3. (Khok Si) 14 หมู่บ้าน 4. (Tha Phra) 20 หมู่บ้าน 5. บ้านทุ่ม (Ban Thum) 18 หมู่บ้าน 6. (Mueang Kao) 17 หมู่บ้าน 7. พระลับ (Phra Lap) 19 หมู่บ้าน 8. (Sawathi) 24 หมู่บ้าน 9. (Ban Wa) 13 หมู่บ้าน

10. (Ban Kho) 20 หมู่บ้าน 11. (Daeng Yai) 11 หมู่บ้าน 12. (Don Chang) 8 หมู่บ้าน 13. (Don Han) 15 หมู่บ้าน 14. ศิลา (Sila) 28 หมู่บ้าน 15. บ้านเป็ด (Ban Pet) 23 หมู่บ้าน 16. (Nong Tum) 11 หมู่บ้าน 17. (Bueng Niam) 12 หมู่บ้าน 18. (Non Thon) 10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ภาพเทศบาลนครขอนแก่น

ท้องที่อำเภอเมืองขอนแก่นประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 19 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครขอนแก่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
• เทศบาลเมืองบ้านทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านทุ่มทั้งตำบล
• เทศบาลเมืองศิลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศิลาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าพระ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าพระ
• เทศบาลตำบลบ้านเป็ด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเป็ดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสาวะถี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสาวะถีทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านค้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านค้อทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเมืองเก่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองเก่าทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองตูมทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลโนนท่อน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนท่อนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำราญทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลพระลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระลับทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบึงเนียม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงเนียมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนหันทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกสี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกสีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระ (นอกเขตเทศบาลตำบลท่าพระ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหว้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหว้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแดงใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแดงใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนช้างทั้งตำบล

การขนส่ง

รถยนต์

อำเภอเมืองขอนแก่นอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครไปตามทางรถยนต์ 449 กิโลเมตร จากกรุงเทพฯ ใช้ถนนพหลโยธินจนถึงจังหวัดสระบุรี ตรงหลักกิโลเมตรที่ 107 แยกขวาเข้าถนนมิตรภาพ ผ่านจังหวัดนครราชสีมาจนถึงจังหวัดขอนแก่น

อีกเส้นทางหนึ่ง เมื่อถึงสระบุรีแล้วตรงไปตามถนนสระบุรี-ลำนารายณ์ แยกขวาเข้าเส้นทางม่วงค่อม-ด่านขุนทด-ชัยภูมิ-ขอนแก่น หรือสระบุรี--ลำนารายณ์-ชัยภูมิ-มัญจาคีรี-พระยืน-ขอนแก่น

รถโดยสารประจำทาง

ใช้เวลาเดินทางประมาณ 7 ชั่วโมง รถออกจากสถานีขนส่งสายตะวันออกเฉียงเหนือ (หมอชิต 2) โดยมีรถโดยสารธรรมดา รถปรับอากาศ และรถนอนพิเศษชนิด 24 ที่นั่ง

นอกจากนี้ บริษัท ขนส่ง จำกัด และรัฐวิสาหกิจรถเมล์นครหลวงเวียงจันทน์ ได้ร่วมเปิดเส้นทางเดินรถระหว่างขอนแก่น-นครหลวงเวียงจันทน์ โดบจัดรถปรับอากาศมาตรฐาน 45 ที่นั่ง ให้บริการ 2 เที่ยวต่อวัน มีต้นทางและปลายทางที่สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดขอนแก่น แห่งที่ 2 และสถานีรถเมล์ขนส่งผู้โดยสารตลาดเช้า นครหลวงเวียงจันทน์ โดยไม่มีจุดจอดระหว่างทาง

รถไฟ

ขบวนรถไฟออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) ผ่านจังหวัดขอนแก่น ไปยังอุดรธานีและหนองคายทุกวัน รถที่ให้บริการมีทั้งรถเร็วที่ 133, รถด่วนดีเซลราง 75 และ 77 และรถด่วนพิเศษอีสานมรรคา (ขบวนที่ 25)

อำเภอเมืองขอนแก่นมีสถานีรถไฟทั้งหมด 3 แห่ง ได้แก่ ท่าพระ, ขอนแก่น และสำราญ

เครื่องบิน

ท่าอากาศยานนานาชาติขอนแก่นมีสายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานดอนเมือง ได้แก่ นกแอร์, ไทยแอร์เอเชีย ไทยไลออนแอร์ และไทยสมายล์ และมีสายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ได้แก่ ไทยสมายล์ นอกจากนี้ยังมีเส้นทางการบินระหว่างภูมิภาค ได้แก่ ขอนแก่น–เชียงใหม่ (ไทยแอร์เอเชีย) ขอนแก่น–อู่ตะเภา (ไทยแอร์เอเชีย) ขอนแก่น–ภูเก็ต (ไทยแอร์เอเชีย) และขอนแก่น–หาดใหญ่ (ไทยแอร์เอเชีย)

สถานที่สำคัญ

• ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์หลักเมือง
• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ขอนแก่น
• บึงแก่นนคร
• บึงหนองโคตร
• บึงสีฐาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
• ตลาดต้นตาล
• กู่แก้ว
• หมู่บ้านงูจงอาง
• ฮูปแต้มสินไซ วัดไชยศรี
• พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา มหาวิทยาลัยขอนแก่น

• ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง
• พระมหาธาตุแก่นนคร
• สวนสาธารณะบึงแก่นนคร

วัฒนธรรม

อำเภอเมืองขอนแก่นมีเทศกาลและงานประเพณีที่สำคัญ ดังนี้

• งานประเพณีทำบุญตักบาตรในวันขึ้นปีใหม่ โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 1 มกราคม ของทุกปี
• งานประเพณีสุดยอดสงกรานต์อีสานเทศกาลดอกคูน–เสียงแคน และถนนข้าวเหนียว โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 8–15 เมษายน ของทุกปี
• งานประเพณีวันเข้าพรรษา โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันเข้าพรรษาของทุกปี
• งานประเพณีออกพรรษาไต้ประทีปโคมไฟและวิถีอีสาน โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันออกพรรษาของทุกปี
• งานเทศกาลไหมประเพณีผูกเสี่ยวและงานกาชาด จัดขึ้นในวันที่ 29 พฤศจิกายน – 10 ธันวาคม ของทุกปี

อ้างอิง

1. สำนักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น (ข้อมูลสำรวจเมื่อเดือนตุลาคม 2549)