ประเทศตุรกี หรือ ประเทศทูร์เคีย (อังกฤษ: Turkey, Türkiye; ตุรกี: Türkiye, ออกเสียง: [ˈtʰyɾ.k̟ʰi.je̞ ~ ˈtʰyɾ.cʰi.je̞]) มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐตุรกี หรือ สาธารณรัฐทูร์เคีย (อังกฤษ: Republic of Türkiye; ตุรกี: Türkiye Cumhuriyeti) เป็นสาธารณรัฐระบบประธานาธิบดีในยูเรเชีย พื้นที่ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในเอเชียตะวันตก โดยมีพื้นที่ส่วนน้อยในในยุโรปตะวันออกเฉียงใต้ ประเทศตุรกีมีพรมแดนติดต่อกับ 8 ประเทศ ได้แก่ ประเทศซีเรียและประเทศอิรักทางใต้ ประเทศอิหร่าน ประเทศอาร์มีเนีย และดินแดนส่วนแยกนาคีชีวันของประเทศอาเซอร์ไบจานทางตะวันออก ประเทศจอร์เจียทางตะวันออกเฉียงเหนือ ประเทศบัลแกเรียทางตะวันตกเฉียงเหนือ และประเทศกรีซทางตะวันตก ทะเลดำอยู่ทางเหนือ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางใต้ และทะเลอีเจียนทางตะวันตก ช่องแคบบอสฟอรัส ทะเลมาร์มะรา และดาร์ดะเนลส์ (รวมกันเป็นช่องแคบตุรกี) แบ่งเขตแดนระหว่างเทรซกับอานาโตเลีย และยังแยกทวีปยุโรปกับทวีปเอเชีย ที่ตั้งของตุรกีตั้งอยู่ ณ ทางแพร่งของยุโรปและเอเชียทำให้ตุรกีมีความสำคัญทางภูมิรัฐศาสตร์อย่างยิ่ง โดยเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก มีเมืองหลวงคืออังการา ในขณะที่เมืองที่ใหญ่ที่สุดและเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจคืออิสตันบูล (เคยเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิออตโตมันจนถึง ค.ศ. 1923) เมืองสำคัญอื่น ๆ ได้แก่ อิซมีร์, บูร์ซา และ อันทัลยา
สาธารณรัฐตุรกี Türkiye Cumhuriyeti (ตุรกี) | |
---|---|
เมืองหลวง | อังการา 39°N 35°E / 39°N 35°E |
เมืองใหญ่สุด | อิสตันบูล 41°1′N 28°57′E / 41.017°N 28.950°E |
ภาษาราชการ | ตุรกี |
ภาษาพูด |
|
กลุ่มชาติพันธุ์ (2016) |
|
เดมะนิม | ชาวตุรกี |
การปกครอง | รัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี |
เรเจป ไตยิป แอร์โดอัน | |
• | |
สภานิติบัญญัติ | |
19 พฤษภาคม ค.ศ. 1919 | |
• | 23 เมษายน ค.ศ. 1920 |
24 กรกฎาคม ค.ศ. 1923 | |
• | |
• | 9 พฤศจิกายน ค.ศ. 1982 |
พื้นที่ | |
• รวม | 783,356 ตารางกิโลเมตร (302,455 ตารางไมล์) (อันดับที่ 36) |
2.03 (ใน ค.ศ. 2015) | |
ประชากร | |
• ค.ศ. 2022 ประมาณ | 84,680,273 (อันดับที่ 18) |
110 ต่อตารางกิโลเมตร (284.9 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 107) | |
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | ค.ศ. 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 3.32 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 11) |
• ต่อหัว | 38,759 ดอลลาร์สหรัฐ () |
จีดีพี (ราคาตลาด) | ค.ศ. 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 853 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 20) |
• ต่อหัว | 9,961 ดอลลาร์สหรัฐ () |
จีนี (ค.ศ. 2019) | 41.9 ปานกลาง |
เอชดีไอ (ค.ศ. 2021) | 0.838 สูงมาก · อันดับที่ 48 |
สกุลเงิน | ลีราใหม่ตุรกี () (TRY) |
เขตเวลา | UTC+3 () |
วว.ดด.ปปปป (สากลศักราช) | |
ไฟบ้าน | |
ขับรถด้าน | ขวามือ |
รหัสโทรศัพท์ | |
โดเมนบนสุด | .tr |
ประเทศตุรกีมีผู้อยู่อาศัยมาตั้งแต่ยุคหินเก่า มีอารยธรรมอานาโตเลียโบราณต่าง ๆ เอโอเลีย โดเรียและกรีกไอโอเนีย เทรซ อาร์มีเนีย และเปอร์เซีย หลังการพิชิตของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช ดินแดนนี้ถูกทำให้เป็นกรีก เป็นกระบวนการซึ่งสืบต่อมาภายใต้จักรวรรดิโรมันและการเปลี่ยนผ่านสู่จักรวรรดิไบแซนไทน์ เติร์กเซลจุคเริ่มย้ายถิ่นเข้ามาในพื้นที่ในคริสต์ศตวรรษที่ 11 เริ่มต้นกระบวนการทำให้เป็นเติร์ก ซึ่งเร่งขึ้นมากหลังเซลจุคชนะไบแซนไทน์ที่ ค.ศ. 1071 รัฐสุลต่านรูมเซลจุคปกครองอานาโตเลียจนมองโกลบุกครองใน ค.ศ. 1243 ซึ่งสลายเป็น (beylik) เติร์กเล็ก ๆ หลายแห่ง
ตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 13 ออตโตมันรวมอานาโตเลียและสร้างจักรวรรดิซึ่งกินพื้นที่กว้างใหญ่ของยุโรปตะวันออกเฉียงใต้ เอเชียตะวันตก และแอฟริกาเหนือ กลายเป็นมหาอำนาจในทวีปยูเรเชียและทวีปแอฟริการะหว่างสมัยใหม่ตอนต้น จักรวรรดิเรืองอำนาจถึงขีดสุดระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 15 ถึง 17 โดยเฉพาะอย่างยิ่งระหว่างรัชกาลสุลต่านสุลัยมานผู้เกรียงไกร หลังการล้อมเวียนนาครั้งที่สองของออตโตมันใน ค.ศ. 1683 และการสิ้นสุดมหาสงครามเติร์กใน ค.ศ. 1699 จักรวรรดิออตโตมันเข้าสู่ระยะเสื่อมอันยาวนาน การปฏิรูปในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งมุ่งทำให้รัฐออตโตมันทันสมัย ไม่เพียงพอในหลายสาขาและไม่อาจหยุดยั้งการสลายของจักวรรดิได้ จักรวรรดิออตโตมันเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่งโดยเข้ากับฝ่ายมหาอำนาจกลางและแพ้ในที่สุด ระหว่างสงคราม รัฐบาลออตโตมันก่อความป่าเถื่อนใหญ่หลวง กรณีการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ต่อพลเมืองอาร์มีเนีย อัสซีเรีย และกรีกพอนทัส หลังสงคราม ดินแดนและประชาชนกลุ่มใหญ่ซึ่งเดิมประกอบเป็นจักรวรรดิออตโตมันถูกแบ่งเป็นหลายรัฐใหม่ สงครามประกาศอิสรภาพตุรกี (ค.ศ. 1919–1922) ซึ่งมุสทาฟา เคมัล อาทาทืร์ค และเพื่อนร่วมงานของเขาในอานาโตเลียเป็นผู้เริ่ม ส่งผลให้มีการสถาปนาสาธารณรัฐตุรกีสมัยใหม่ใน ค.ศ. 1923 โดยอาทาทืร์คเป็นประธานาธิบดีคนแรก
แม้จะเป็นประเทศกำลังพัฒนา แต่ในปัจจุบันตุรกีถือเป็นประเทศมหาอำนาจในเอเชียตะวันตก และเป็นประเทศอุตสาหกรรมใหม่ เศรษฐกิจของประเทศจัดอยู่ในกลุ่มประเทศเศรษฐกิจใหม่และเป็นผู้นำการเติบโตในภูมิภาค เป็นประเทศที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 20 ของโลกตามผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และใหญ่เป็นอันดับที่ 11 โดยภาวะเสมอภาคของอำนาจซื้อ ตุรกีเป็นสมาชิกของสหประชาชาติ และเป็นสมาชิกรุ่นแรกของ เนโท, กองทุนการเงินระหว่างประเทศ และธนาคารโลก และเป็นสมาชิกผู้ก่อตั้งขององค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ, องค์การว่าด้วยความมั่นคงและความร่วมมือในยุโรป, , องค์การความร่วมมืออิสลาม และกลุ่ม 20 หลังจากกลายเป็นหนึ่งในสมาชิกรุ่นแรกของสภายุโรปใน ค.ศ. 1950 ตุรกีเข้าร่วมสหภาพศุลกากรของสหภาพยุโรปใน ค.ศ. 1995 และเริ่มการเจรจาภาคยานุวัติกับสหภาพยุโรปใน ค.ศ. 2005
ตุรกีเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุดของโลก ปัจจุบันตุรกีกำลังประสบปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างเฉียบพลัน และมีแนวโน้มที่จะเกิดแผ่นดินไหวบ่อยครั้ง ตุรกีมีระบบรักษาพยาบาลแบบสากล และประชากรส่วนใหญ่มีสิทธิขั้นพื้นฐานทางการศึกษา และยังได้รับการจัดอันดับสูงตาม โดยมีจุดเด่นทางด้านอุตสาหกรรมสื่อและบันเทิง ตุรกีเป็นหนึ่งในประเทศที่มีจำนวนนักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชมมากที่สุดในโลก และมีแหล่งมรดกโลกมากถึง 21 รายการ รวมทั้งมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมกว่า 30 รายการ วัฒนธรรมตุรกีอาทิ อาหาร ยังเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย
นิรุกติศาสตร์
ชื่อประเทศ Turkey ในภาษาอังกฤษ (มาจากคำใน Turchia/Turquia) แปลว่า "ดินแดนของชาวเติร์ก" ในภาษาอังกฤษสมัยกลางมีการเรียกประเทศตุรกีว่า Turkye ซึ่งปรากฏครั้งแรกในงานประพันธ์ (ป. 1369) ของเจฟฟรีย์ ชอเซอร์ ส่วนรูปสะกดปัจจุบันสามารถสืบไปถึง ค.ศ. 1719
ชื่อประเทศตุรกีปรากฏในข้อมูลโลกตะวันตกหลังสงครามครูเสด ในข้อมูลอาหรับช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 14 turkiyya มีความหมายตรงข้ามกับ turkmaniyya () ซึ่งในความหมายโดยกว้าง น่าจะเข้าใจเป็นอิบน์ บะฏูเฏาะฮ์ใช้ชื่อภูมิภาคนี้เป็น as barr al-Turkiyya al-ma'ruf bi-bilad al-Rum ("ดินแดนตุรกีที่มีชื่อว่าดินแดนรูม")
บางครั้ง รัฐสุลต่านมัมลูกยังมีอีกชื่อว่า อัดเดาละตุตตุรกียะฮ์
ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2022 รัฐบาลตุรกีได้เปิดเผยต่อสาธารณชนว่าตนพยายามที่จะยื่นคำร้องต่อสหประชาชาติให้เปลี่ยนชื่อทางการในภาษาอังกฤษไปเป็น Türkiye เพื่อสะท้อนถึงมรดกได้ดียิ่งขึ้นและหลีกเลี่ยงการเชื่อมโยงกับไก่งวง ซึ่งมีต้นตอมาจากชื่อของประเทศเช่นกัน อีกเหตุผลหนึ่งเนื่องจากคำว่า turkey ในภาษาอังกฤษยังมีความหมายว่า สิ่งที่ล้มเหลวอย่างรุนแรง คนเซ่อ หรือคนโง่ มีรายงานในเดือนมกราคม ค.ศ. 2022 ว่ารัฐบาลวางแผนที่จะส่งชื่อ Türkiye ให้กับสหประชาชาติ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ได้ส่งจดหมายถึงสหประชาชาติและองค์การระหว่างประเทศอื่น ๆ ในวันที่ 31 พฤษภาคม ค.ศ. 2022 เพื่อขอให้ใช้ Türkiye แทน ทางสหประชาชาติตอบตกลงและดำเนินการตามคำร้องขอทันที ส่วนหนึ่งของโครงการเปลี่ยนชื่อประเทศนี้จะมีการพิมพ์วลี Made in Türkiye บนฉลากผลิตภัณฑ์ที่ส่งออกทุกชนิดด้วย และในเดือนมกราคม ค.ศ. 2022 ได้มีการออกโครงการที่มีคำพูดติดปากว่า Hello Türkiye ส่วนในภาษาไทย สำนักงานราชบัณฑิตยสภามีมติให้เรียกชื่อประเทศนี้ว่า "ตุรกี" หรือ "ทูร์เคีย" ได้ทั้งคู่
ภูมิศาสตร์
ภูมิประเทศ
ตุรกีเป็นประเทศสองทวีปที่มีดินแดนอยู่ทั้งในทวีปเอเชียและทวีปยุโรป ตุรกีในฝั่งเอเชียซึ่งครอบคลุมบริเวณส่วนใหญ่ของคาบสมุทรอานาโตเลีย นับเป็นพื้นที่ร้อยละ 97 ของประเทศ และถูกแยกจากตุรกีฝั่งยุโรปด้วยช่องแคบบอสพอรัส ทะเลมาร์มะรา และช่องแคบดาร์ดะเนลส์ (ซึ่งรวมกันเป็นพื้นน้ำที่เชื่อมระหว่างทะเลดำกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน) ตุรกีในฝั่งยุโรปซึ่งตั้งอยู่บนคาบสมุทรบอลข่านมีพื้นที่คิดเป็นร้อยละ 3 ของทั้งประเทศ ดินแดนของตุรกีมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มีความยาวมากกว่า 1,600 กิโลเมตร และกว้างประมาณ 800 กิโลเมตร ตุรกีมีพื้นที่ (รวมทะเลสาบ) ประมาณ 783,562 ตารางกิโลเมตร
ตุรกีถูกล้อมรอบด้วยทะเลสามด้าน ได้แก่ทะเลอีเจียนทางตะวันตก ทะเลดำทางเหนือ และทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางใต้ นอกจากนี้ ยังมีทะเลมาร์มะราในเขตตะวันตกเฉียงเหนือ
ตุรกีฝั่งเอเชียที่มักเรียกว่าอานาโตเลียหรือเอเชียไมเนอร์ประกอบด้วยที่ราบสูงในตอนกลางของประเทศ อยู่ระหว่างเทือกเขาทะเลดำตะวันออกและเกอรอลูทางตอนเหนือกับเทือกเขาเทารัสทางตอนใต้ และมีที่ราบแคบ ๆ บริเวณชายฝั่ง ทางตะวันออกของตุรกีมีลักษณะเป็นภูเขาและเป็นต้นน้ำของแม่น้ำหลายสายเช่น แม่น้ำยูเฟรติส แม่น้ำไทกริส และ นอกจากนี้ยังมีทะเลสาบวัน และยอดเขาอารารัด ซึ่งเป็นจุดสูงสุดของตุรกีที่ 5,165 เมตร
สภาพภูมิประเทศที่หลากหลายนั้นเป็นผลมาจากการเคลื่อนไหวของเปลือกโลกที่เกิดขึ้นมาเป็นเวลาหลายพันปี และยังคงปรากฏให้เห็นในปัจจุบันในรูปของแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบ่อย ๆ และภูเขาไฟระเบิดในบางครั้ง ช่องแคบบอสฟอรัสและช่องแคบดาร์ดะเนลส์ก็เกิดจากแนวแยกของเปลือกโลกที่วางตัวผ่านตุรกีทำให้เกิดทะเลดำขึ้น ทางตอนเหนือของประเทศมีแนวแยกแผ่นดินไหววางตัวในแนวตะวันตกไปยังตะวันออก ซึ่งเป็นสาเหตุของแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในปีพ.ศ. 2542
ภูมิอากาศ
ชายฝั่งด้านทะเลเมดิเตอร์เรเนียนมีภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน กล่าวคือหน้าร้อนอากาศร้อนและแห้งแล้ง ส่วนหน้าหนาวอากาศอบอุ่นและมีฝนตก เทือกเขาที่ตั้งอยู่ใกล้ชายฝั่งเป็นตัวกั้นทำให้ภูมิอากาศตอนกลางของประเทศเป็นแบบ ซึ่งมีความแตกต่างระหว่างฤดูอย่างเห็นได้ชัด ฤดูหนาวบริเวณที่ราบสูงตอนกลางหนาวมาก อุณหภูมิลดลงถึง -30 ถึง -40℃ อาจมีหิมะปกคลุมนานถึง 4 เดือนต่อปี
ฝั่งตะวันตกมีอุณหภูมิเฉลี่ยในฤดูหนาวต่ำกว่า 1℃ ฤดูร้อนร้อนและแห้งแล้ง ในตอนกลางวันมีอุณหภูมิสูงกว่า 30℃ ปริมาณหยาดน้ำฟ้าเฉลี่ยต่อปีประมาณ 400 มิลลิเมตร ซึ่งปริมาณจริงแตกต่างกันไปตามระดับความสูง บริเวณที่แห้งแล้งที่สุดคือที่ราบกอนยาและที่ราบมาลาตยาซึ่งมีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยนต่อปีต่ำกว่า 300 มิลลิเมตร เดือนที่มีฝนมากที่สุดคือเดือนพฤษภาคม และเดือนที่แล้งที่สุดคือเดือนกรกฎาคมและสิงหาคม
ประวัติศาสตร์
ก่อนสมัยเติร์ก
คาบสมุทรอานาโตเลีย (หรือที่เรียกว่าเอเชียไมเนอร์) ซึ่งเป็นที่ตั้งของพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศตุรกี เป็นดินแดนที่มีการตั้งถิ่นฐานอย่างต่อเนื่องมายาวนานเพราะอยู่ในตำแหน่งที่เชื่อมต่อระหว่างทวีปเอเชียและยุโรป ร่องรอยการตั้งถิ่นฐานในตอนต้นของยุคหินใหม่ เช่น ชาตัลเฮอยืค (Çatalhöyük), ชาเยอนู (Çayönü), เนวาลี โจลี (Nevali Cori), ฮาจิลาร์ (Hacilar), เกอเบกลี เทเป (Göbekli Tepe) และ เมร์ซิน (Mersin) นับได้ว่าเป็นการตั้งถิ่นฐานที่เก่าแก่ที่สุดในโลก การตั้งถิ่นฐานในเมืองทรอยเริ่มต้นในยุคหินใหม่และต่อเนื่องไปถึงยุคเหล็ก ในประวัติศาสตร์ที่มีการบันทึกไว้ ชาวอานาโตเลียใช้ภาษาอินโดยูโรเปียน, ภาษาเซมิติก และ และยังมีภาษาอื่น ๆ อีกหลายภาษา นักวิชาการบางคนเสนอว่าอานาโตเลียเป็นศูนย์กลางที่ภาษากลุ่มอินโดยูโรเปียนนั้นกระจายออกไป
จักรวรรดิแห่งแรกของบริเวณอานาโตเลียคือจักรวรรดิของชาว ซึ่งรุ่งเรืองขึ้นประมาณศตวรรษที่ 13 ถึง 18 ก่อนคริสตกาล หลังจากนั้น อาณาจักรฟรีเจียซึ่งมีเมืองหลวงอยู่ที่เมืองกอร์ตีอุมมีอำนาจขึ้นมาแทนจนกระทั่งถูกทำลายโดยชาวคิมเมอเรียในศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสตกาล แต่ชาวคิมเมอเรียก็พ่ายแพ้ต่ออาณาจักรลีเดียซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองซาร์ดีสในเวลาต่อมา ลีเดียเป็นอาณาจักรที่ร่ำรวยและเป็นผู้คิดค้นเหรียญกษาปณ์
ประมาณ 1200 ปีก่อนคริสตกาล ชายฝั่งตะวันตกของอานาโตเลียถูกครอบครองโดยชาวกรีกไอโอเลียนและอีโอเนียน ชาวเปอร์เซียแห่งสามารถพิชิตพื้นที่ทั้งหมดได้ในศตวรรษที่ 5 ถึง 6 ก่อนคริสตกาล แต่หลังจากนั้นดินแดนแห่งนี้ก็ตกเป็นของอเล็กซานเดอร์มหาราช ในปี 334 ก่อนคริสตกาล อานาโตเลียจึงถูกแบ่งออกเป็นดินแดนเฮลเลนิสติกขนาดเล็กหลายแห่ง (รวมทั้ง คัปปาโดเกีย และ) ซึ่งดินแดนเหล่านี้ตกเป็นของจักรวรรดิโรมันในกลางศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสตกาล ใน ค.ศ. 324 จักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 เลือกเมืองไบแซนเทียมให้เป็นเมืองหลวงแห่งใหม่ของจักรวรรดิโรมัน และตั้งชื่อให้ว่า โรมใหม่ (ภายหลังกลายเป็นคอนสแตนติโนเปิล และอิสตันบูล) หลังจากที่จักรวรรดิโรมันตะวันตกเสื่อมลง เมืองนี้ก็กลายเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิไบแซนไทน์
สมัยเติร์กและจักรวรรดิออตโตมัน
เป็นสาขาหนึ่งของ ซึ่งในคริสต์ศตวรรษที่ 9 อาศัยอยู่บริเวณตอนเหนือของทะเลแคสเปียนและทะเลอารัล ในคริสต์วรรษที่ 10 พวกเซลจุกเริ่มอพยพออกจากบ้านเกิดมาทางตะวันออกของอานาโตเลีย ซึ่งในที่สุดกลายเป็นดินแดนแห่งใหม่ของเผ่าโอกุสเติร์ก หลังจากในปี 1071 ชัยชนะของเซลจุกในครั้งนี้ทำให้เกิดสุลต่านเซลจุกในอานาโตเลีย ซึ่งเป็นเสมือนอาณาจักรย่อยของซึ่งปกครองบางส่วนของเอเชียกลาง อิหร่าน อานาโตเลีย และตะวันออกกลาง
การเมืองการปกครอง
บริหาร
ตุรกีปกครองในรูปแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตยแบบประธานาธิบดี นับตั้งแต่การก่อตั้งสาธารณรัฐในปี พ.ศ. 2466 การเป็นรัฐโลกวิสัยเป็นส่วนสำคัญของการเมืองตุรกี ประมุขแห่งรัฐของตุรกีคือประธานาธิบดี ได้รับการเลือกตั้งโดยตรง ดำรงตำแหน่งเป็นเวลาห้าปี ไม่เกินสองสมัยติดต่อกัน
นิติบัญญัติ
ตุรกีจัดการเลือกตั้งรัฐสภาภายใต้ระบอบประธานาธิบดีเป็นครั้งแรก เมื่อ 24 มิถุนายน 2561 มีการปรับเพิ่มจำนวนสภาแห่งชาติ (Grand National Assembly) จาก 550 คน เป็น 600 คน และ กำหนดวาระการดำรงตำแหน่งจาก 4 ปี เป็น 5 ปี เพื่อให้สอดคล้องกับการเลือกตั้งและวาระการดำรงตำแหน่งของประธานาธิบดี ส่วนการเลือกตั้งทั่วไปครั้งต่อไปจะจัดขึ้นพร้อมกับการเลือกตั้งประธานาธิบดีในปี 2566 พรรคการเมืองที่สำคัญคือ 1) พรรค Justice and Development (AK) 2) พรรค Nationalist Movement Party (MHP) แนวชาตินิยม 3) พรรค Republican People’s Party (CHP) 4) พรรค İYİ Party 5) Felicity Party และ 6) พรรค Peoples’ Democratic Party (HDP) พรรคของชาวเคิร์ด
ตุลาการ
:ประกอบด้วย 1) ศาลยุติธรรมทั่วไปทำหน้าที่เช่นเดียวกับศาลชั้นต้นจะมีอยู่ในทุกเมือง 2) ศาลอุทธรณ์สำหรับคดีอาญาและสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาสำหรับอุทธรณ์คดีด้านการปกครอง หรือคดีภาครัฐ และ 3) ศาลสูงสุดทำหน้าที่เช่นเดียวกับศาลฎีกา
การแบ่งเขตการปกครอง
ตุรกีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 81 จังหวัด (il) ได้แก่
|
|
|
ต่างประเทศ
ตุรกีเป็นสมาชิกผู้ก่อตั้งของสหประชาชาติ (1945), OECD (1961), องค์การความร่วมมืออิสลาม (1969), OSCE (1973), ECO (1985), BSEC (1992), D-8 (1997) และ กลุ่ม 20 (1999) ตุรกีเป็นสมาชิกของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติใน ค.ศ. 1951–1952, 1954–1955, 1961 และ 2009–2010 และในปี 2556 ได้เข้าเป็นสมาชิกของ ACD ความสัมพันธ์กับยุโรปถือเป็นส่วนสำคัญของนโยบายต่างประเทศของตุรกี ตุรกีกลายเป็นหนึ่งในสมาชิกกลุ่มแรก ๆ ของสภายุโรปในปี 2493 สมัครเป็นสมาชิกร่วมของ EEC (ผู้บุกเบิกสหภาพยุโรป) ในปี 2502 และเข้าเป็นสมาชิกสมทบในปี 2506 หลังจากการเจรจาทางการเมืองหลายทศวรรษ ตุรกีสมัครเป็นสมาชิกเต็มรูปแบบ ของ EEC ในปี 2530 เข้าเป็นสมาชิกสมทบของสหภาพยุโรปตะวันตกในปี 2535 เข้าร่วมสหภาพศุลกากรของสหภาพยุโรปในปี 2538 และได้รับการเจรจาการภาคยานุวัติอย่างเป็นทางการกับสหภาพยุโรปตั้งแต่ปี 2548 การสนับสนุนของตุรกีสำหรับนอร์เทิร์นไซปรัสในข้อพิพาทไซปรัสทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างตุรกีกับสหภาพยุโรปซับซ้อนและยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการเสนอราคาเพื่อเข้าร่วมสหภาพยุโรปของประเทศ การกำหนดลักษณะอื่น ๆ ของนโยบายต่างประเทศของตุรกีคือการเป็นพันธมิตรกับสหรัฐอเมริกา การประกาศของประธานาธิบดีทรูแมนในปี 1947 ได้ประกาศเจตนารมณ์ของชาวอเมริกันที่จะรับประกันความมั่นคงของตุรกีและกรีซในช่วงสงครามเย็น และส่งผลให้เกิดการสนับสนุนทางการทหารและเศรษฐกิจของสหรัฐฯ ในวงกว้าง ใน ค.ศ. 1948 ทั้งสองประเทศรวมอยู่ในแผนมาร์แชลและ OEEC เพื่อสร้างเศรษฐกิจยุโรปขึ้นใหม่ ภัยคุกคามทั่วไปที่เกิดขึ้นโดยสหภาพโซเวียตในช่วงสงครามเย็นนำไปสู่การเป็นสมาชิกของเนโทของตุรกีในปี 1952 จากนั้น ตุรกีได้รับประโยชน์จากการสนับสนุนทางการเมือง เศรษฐกิจ และการทูตของสหรัฐอเมริกา ซึ่งรวมถึงประเด็นสำคัญ ๆ เช่น การเสนอราคาของประเทศที่จะเข้าร่วมสหภาพยุโรป ภายหลังสงครามเย็น ตุรกีมีความใกล้ชิดกับชาติตะวันออกกลาง คอเคซัส และบอลข่าน
กองทัพ
กองทัพตุรกี (Turkish Armed Forces-TSK) มีกำลังพล จำนวน 355,200 นาย แบ่งเป็น กองทัพบก 260,200 นาย, กองทัพเรือ 45,000 นาย, กองทัพอากาศ 50,000 นาย และกองกำลังสำรอง 378,700 นาย (2018) งบประมาณด้านการทหารเมื่อปี 2017 เท่ากับ 2.5% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ ความพยายามทำรัฐประหารในตุรกีเมื่อ 15 กรกฎาคม 2016 ส่งผลต่อสถานะของกองทัพและนำไปสู่ความพยายามปฏิรูปกองทัพเพื่อลดอำนาจของกองทัพ และเพิ่มอำนาจของพลเรือน
เศรษฐกิจ
โครงสร้าง
นับตั้งแต่การเป็นสาธารณรัฐ ตุรกีได้มีแนวทางเข้าหาการนิยมอำนาจรัฐ โดยมีการควบคุมจากรัฐบาลในด้านการมีส่วนร่วมของภาคเอกชน การค้าต่างประเทศ และ อย่างไรก็ตาม ในช่วงหลังปี 2526 ตุรกีเริ่มมีการปฏิรูป นำโดยนายกรัฐมนตรี ตั้งใจปรับจากเศรษฐกิจแบบอำนาจรัฐเป็นแบบของตลาดและภาคเอกชนมากขึ้น การปฏิรูปนี้ส่งผลให้มีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ก็สะดุดจากภาวะเศรษฐกิจถดถอยและวิกฤติทางการเงินในปี 2537 2542 และ 2544 เป็นผลให้มีการเจริญเติบโตของจีดีพีเฉลี่ยต่อปีตั้งแต่ปี 2524 ถึง 2546 อยู่ที่ 4 เปอร์เซนต์ การขาดหายของการปฏิรูปเพิ่มเติม กอปรกับการขาดดุลงบประมาณของภาครัฐที่เพิ่มขึ้นอย่างมากและคอร์รัปชัน ทำให้เกิดเงินเฟ้อสูง ภาคการธนาคารที่อ่อนแอ และความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจมหภาคที่เพิ่มขึ้น
เศรษฐกิจของตุรกีขับเคลื่อนโดยภาคอุตสาหกรรมและการบริการเป็นหลัก แต่ภาคการเกษตรยังมีสัดส่วนสูงถึง 25% ทั้งนี้ สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ส่งผลให้การค้าโลกหยุดชะงัก เกิดสภาวะเงินทุนไหลออก กิจกรรมทางเศรษฐกิจลดลงในไตรมาส 2 กระทบต่อภาคการส่งออก การท่องเที่ยว การเข้าถึงบริการทางการเงิน เสถียรภาพของค่าเงิน อัตราการจ้างงาน และอัตราเงินเฟ้อของตุรกี โดยธนาคารโลกคาดการณ์ว่าเศรษฐกิจของตุรกีจะหดตัว 3.8% ในปี 2563[]
สถานการณ์สำคัญ
นับตั้งแต่วิกฤติเศรษฐกิจปี 2544 และการปฏิรูปที่เริ่มโดยรัฐมนตรีคลังในขณะนั้น อัตราเงินเฟ้อได้ลดลงเหลือเป็นเลขหลักเดียว ความเชื่อมั่นของนักลงทุนและการลงทุนจากต่างประเทศเพิ่มมากขึ้น และการว่างงานลดลง ไอเอ็มเอฟพยากรณ์อัตราเงินเฟ้อในปี 2551 ของตุรกีไว้ที่ 6 เปอร์เซนต์ ตุรกีได้พยายามเปิดกว้างระบบตลาดมากขึ้นผ่านการปฏิรูปเศรษฐกิจ โดยลดการควบคุมจากรัฐบาลด้านการค้าต่างประเทศและการลงทุน และการแปรรูปอุตสาหกรรมของรัฐ การเปิดเสรีในหลายด้านไปสู่ภาคเอกชนและต่างประเทศได้ดำเนินต่อไปท่ามกลางการโต้เถียงทางการเมือง
การท่องเที่ยว
นักท่องเที่ยวในตุรกีเพิ่มขึ้นเกือบทุกปีในศตวรรษที่ 21 และเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจ ปัจจุบันกระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวของตุรกีสนับสนุนการท่องเที่ยวตุรกีภายใต้โครงการ Turkey Home ตุรกีเป็นหนึ่งในสิบประเทศปลายทางชั้นนำของโลก โดยมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางมาจากยุโรปเป็นเปอร์เซ็นต์สูงสุด โดยเฉพาะเยอรมนีและรัสเซียในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ในปี 2019 ตุรกีอยู่ในอันดับที่หกของโลกในแง่ของจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติที่มาเยือน โดยมีนักท่องเที่ยวต่างชาติ 51.2 ล้านคน ตุรกีมีมรดกโลกขององค์การยูเนสโก 19 แห่ง
โครงสร้างพื้นฐาน
คมนาคม และ โทรคมนาคม
ด้านการขนส่ง มีท่าอากาศยาน 98 แห่ง เป็นท่าอากาศยานนานาชาติ 22 แห่ง โดยตุรกีเริ่มเปิดใช้ท่าอากาศยานนานาชาติ Istanbul New Airport ที่อิสตันบูล และรัฐบาลตั้งเป้าให้เป็นท่าอากาศยานนานาชาติที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกในแง่จำนวนผู้โดยสารที่รองรับได้ในแต่ละปี และหากเปิดครบทั้งโครงการในปี 2571 จะรองรับผู้โดยสารได้ถึง 200 ล้านคน ตุรกียังมีลานจอดเฮลิคอปเตอร์ 20 แห่ง และท่าเรือ 629 แห่ง เส้นทางรถไฟระยะทาง 10,315 กม. ถนนระยะทาง 247,553 กม. สายการบินเตอร์กิชแอร์ไลน์ เป็นสายการบินประจำชาติของตุรกีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2476 และยังมีสายการบินอื่น ๆ อีกหลายแห่งดำเนินการในประเทศ
สะพาน Bosphorus (1973), Fatih Sultan Mehmet Bridge (1988) และ Yavuz Sultan Selim Bridge (2016) เป็นสะพานแขวนสามสะพานที่เชื่อมระหว่างชายฝั่งยุโรปและเอเชียของช่องแคบบอสฟอรัส สะพาน Osman Gazi (2016) เชื่อมต่อชายฝั่งทางเหนือและใต้ของอ่าว İzmit และสะพานชานัคคาเล 1915 บนช่องแคบดาร์ดาแนลที่เชื่อมระหว่างยุโรปและเอเชียจะกลายเป็นสะพานแขวนที่ยาวที่สุดในโลกเมื่อสร้างเสร็จ
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ตุรกีมีความเชี่ยวชาญในด้านพลังงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในสาขาการค้าน้ำมัน การบริหาร จัดการท่อขนส่งน้ำมันระหว่างประเทศ และกำลังผลักดันสู่การเป็น Energy Corridor ด้านการบริหารจัดการ ท่อขนส่งน้ำมันระหว่างประเทศ ปัจจุบันมีท่อลำเลียงก๊าซ ระยะทาง 12,874 กม. ท่อลำเลียงน้ำมัน ระยะทาง 3,038 กม. ตลอดจนมีความชำนาญด้านอุตสาหกรรมก่อสร้าง และยานยนต์
พลังงาน
ท่อส่งก๊าซธรรมชาติจำนวนมากครอบคลุมอาณาเขตของประเทศ ท่อส่งน้ำมันบากู-ทบิลิซี-ซีฮาน ซึ่งเป็นท่อส่งน้ำมันที่ยาวที่สุดเป็นอันดับสองของโลก เปิดตัวในปี 2005 The Blue Stream ซึ่งเป็นท่อส่งก๊าซข้ามทะเลดำรายใหญ่ ส่งก๊าซธรรมชาติจากรัสเซียไปยังตุรกี ท่อส่งใต้ทะเล Turkish Stream ซึ่งมีกำลังการผลิตปีละประมาณ 63 พันล้านลูกบาศก์เมตร (2,200 พันล้านลูกบาศก์ฟุต) ทำให้ตุรกีสามารถขายก๊าซไปยังรัสเซียและส่วนอื่น ๆ ของยุโรปได้ ในปี 2018 ตุรกีใช้พลังงานหลัก 1,700 เทราวัตต์ต่อชั่วโมง (TW/h) ต่อปี หรือน้อยกว่า 20 เมกะวัตต์ต่อชั่วโมง (MW/h) ต่อคนเล็กน้อย ส่วนใหญ่มาจากเชื้อเพลิงฟอสซิลที่นำเข้า แม้ว่านโยบายพลังงานของตุรกีจะรวมถึงการลดการนำเข้าเชื้อเพลิงฟอสซิล แต่ถ่านหินในตุรกีเป็นเหตุผลเดียวที่ใหญ่ที่สุดที่ปล่อยแก๊สเรือนกระจกของตุรกีถึง 1% ของทั้งหมดทั่วโลก พลังงานหมุนเวียนในตุรกีกำลังเพิ่มขึ้นและโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ Akkuyu กำลังถูกสร้างขึ้นบนชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน แต่ถึงแม้เชื้อเพลิงฟอสซิลจะผลิตไฟฟ้าได้เกินระดับประเทศก็ยังได้รับเงินอุดหนุน ตุรกีมีการใช้พลังงานความร้อนใต้พิภพโดยตรงสูงสุดเป็นอันดับห้าของโลก
การสาธารณสุข
กระทรวงสาธารณสุขได้ดำเนินการระบบสาธารณสุขสากลมาตั้งแต่ปี 2546 เป็นที่รู้จักในชื่อประกันสุขภาพถ้วนหน้า (Genel Sağlık Sigortası) ซึ่งได้รับเงินสนับสนุนจากการเรียกเก็บภาษีจากนายจ้าง ซึ่งปัจจุบันอยู่ที่ 5% เงินทุนภาครัฐครอบคลุมประมาณ 75.2% ของค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ แม้จะมีการดูแลสุขภาพถ้วนหน้า แต่ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพโดยรวมในฐานะส่วนแบ่งของ GDP ในปี 2018 นั้นต่ำที่สุดในบรรดาประเทศในกลุ่ม OECD ที่ 6.3% ของ GDP เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยของ OECD ที่ 9.3% อายุขัยเฉลี่ยอยู่ที่ 78.6 ปี (75.9 สำหรับผู้ชายและ 81.3 สำหรับผู้หญิง) เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยของสหภาพยุโรปที่ 81 ปี ตุรกีมีอัตราโรคอ้วนสูงที่สุดในโลก โดยเกือบหนึ่งในสาม (29.5%) ของประชากรผู้ใหญ่มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ที่ 30 หรือสูงกว่า มลพิษทางอากาศในตุรกีเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร มีโรงพยาบาลเอกชนหลายแห่งในประเทศ ตุรกีได้รับประโยชน์จากการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพสร้างรายได้ให้ตุรกีสูงกว่า 1 พันล้านดอลลาร์ ในปี 2019 รายได้ 60% มาจากการทำศัลยกรรมพลาสติก และผู้ป่วยทั้งหมด 662,087 รายได้รับบริการในประเทศเมื่อปีที่แล้วภายใต้ขอบเขตของการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ
การศึกษา
การศึกษาในประเทศตุรกีเป็นแบบภาคบังคับ และไม่เก็บค่าเล่าเรียนสำหรับนักเรียนตั้งแต่อายุ 6 ถึง 15 ปี อัตราการรู้หนังสือคือร้อยละ 95.3 ในผู้ชาย ร้อยละ 79.6 ในผู้หญิง และเฉลี่ยรวมร้อยละ 87.4 การที่อัตราการรู้หนังสือของผู้หญิงต่ำกว่าชายเป็นเพราะในเขตชนบทยังคงมีแนวความคิดแบบเก่าที่ไม่นิยมให้ผู้หญิงเรียนหนังสือ
ประชากรศาสตร์
เมืองใหญ่สุด 20 อันดับแรก
เชื้อชาติ
ในปี พ.ศ. 2550 ตุรกีมีประชากร 70.5 ล้านคน และมีอัตราการเติบโตร้อยละ 1.04 ต่อปี ความหนาแน่นของประชากรเฉลี่ย 92 คนต่อตารางกิโลเมตร ความหนาแน่นของประชากรในแต่ละจังหวัดแตกต่างกันตั้งแต่ 11 คนต่อตารางกิโลเมตร (ในตุนเจลี) จนถึง 2,420 คนต่อตารางกิโลเมตร (ในอิสตันบูล) ค่ามัธยฐานของอายุประชากรคือ 28.3 จากข้อมูลของทางการในปี พ.ศ. 2548 อายุคาดหมายเฉลี่ยของประชากรทั้งหมดคือ 71.3 ปี
ประชากรส่วนใหญ่ของตุรกีมีเชื้อสายตุรกี ซึ่งมีอยู่ประมาณ 50 ถึง 55 ล้านคน ชนชาติอื่น ๆ ที่สำคัญได้แก่ชาวเคิร์ด, เซอร์ซาสเซียน, ซาซา บอสเนีย, จอร์เจีย, อัลเบเนีย, โรมา (ยิปซี), อาหรับ และอีก 3 ชนชาติที่ได้รับการยอมรับจากทางการได้แก่พวกกรีก, อาร์มีเนีย และยิว ในบรรดาชนชาติเหล่านี้ กลุ่มที่ใหญ่ที่สุดคือชาวเคิร์ด (ประมาณ 12.5 ล้านคน) ซึ่งมักจะอาศัยอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ
หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ชาวตุรกีจำนวนมากอพยพไปยังยุโรปตะวันตก (โดยเฉพาะเยอรมนีตะวันตก) เนื่องจากความต้องการแรงงานในยุโรปเพิ่มขึ้น ทำให้เกิดชุมชนชาวตุรกีนอกประเทศขึ้น แต่ในระยะหลังตุรกีกลับกลายเป็นจุดหมายของผู้อพยพจากประเทศข้างเคียง ซึ่งมีทั้งผู้อพยพที่ปักหลักอยู่ในประเทศตุรกี และผู้ที่ใช้ตุรกีเป็นทางผ่านต่อไปยังประเทศกลุ่มยุโรป
ภาษา
ประเทศตุรกีมีภาษาทางการเพียงภาษาเดียวคือภาษาตุรกี ซึ่งภาษาตุรกียังเป็นภาษาที่พูดในหลายพื้นที่ในยุโรป เช่นไซปรัส ทางตอนใต้ของคอซอวอ มาเซโดเนีย และพื้นที่ในคาบสมุทรบอลข่านที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิออตโตมัน เช่น แอลเบเนีย บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา บัลแกเรีย กรีซ โรมาเนีย และเซอร์เบีย นอกจากนี้ ยังมีผู้ที่ใช้ภาษาตุรกีมากกว่า 2 ล้านคนอาศัยอยู่ในเยอรมนี และมีกลุ่มผู้ใช้ภาษาตุรกีในประเทศออสเตรีย เบลเยียม ฝรั่งเศส อิตาลี เนเธอร์แลนด์ สวิตเซอร์แลนด์ และสหราชอาณาจักร
ศาสนา
ร้อยละ 99 นับถือศาสนาอิสลาม (31,129,845 คน) ที่เหลือเป็นคริสต์ นิกายอีสเทิร์นออร์โธดอกซ์ (143,251) คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก (25,833 คน) คริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ (22,983 คน) และยิว (38,267 คน)
วัฒนธรรม
รากฐานทางสังคมของตุรกีมีลักษณะเป็นครอบครัวแบบขยายที่มีความสัมพันธ์กันทั้งสายเลือดและแต่งงาน โดยยึดถือการสืบทอดทางฝ่ายชาย สมาชิกทุกคนยึดถือปฏิบัติตามหลักศาสนา ผู้ชายทำหน้าที่หัวหน้าครอบครัว ในปัจจุบันมีความพยายามส่งเสริมเรื่องความเท่าเทียมกันระหว่างผู้หญิงและผู้ชาย โดยผู้หญิงสามารถออกไปทำงานนอกบ้านได้ ทั้งในส่วนของรัฐบาลและภาคเอกชน แต่ผู้ชายก็ยังมีความคิดว่าผู้หญิงด้อยกว่าทั้งทางด้านร่างกายและอารมณ์
ตุรกีมีวัฒนธรรมที่หลากหลายมากที่ผสมผสานองค์ประกอบต่าง ๆ ของเติร์ก อนาโตเลีย ออตโตมัน (ซึ่งเป็นความต่อเนื่องของทั้งวัฒนธรรมกรีก-โรมันและอิสลาม) วัฒนธรรมตุรกีเป็นผลผลิตจากความพยายามในการเป็นรัฐตะวันตกที่ "ทันสมัย" โดยที่ยังคงรักษาคุณค่าทางศาสนาและประวัติศาสตร์แบบดั้งเดิมไว้
ศิลปกรรม
โดยทั่วไปในความคิดแบบตะวันตก เป็นที่ยอมรับกันว่าจิตรกรรมแบบตุรกีเริ่มเฟื่องฟูในกลางคริสต์ศตวรรศที่ 19 สถาบันจิตรกรรมแห่งแรกของตุรกีคือ (ในขณะนั้นคือ สถาบันวิศวกรรมศาสตร์กองทัพอิมพีเรียล) ซึ่งเปิดสอนในปี 1793 เพื่อจุดมุ่งหมายเชิงการใช้งานมากกว่า ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 การวาดมนุษย์ตามอย่างตะวันตกเริ่มแพร่หลายโดยเฉพาะกับ ลัทธิประทับใจ รวมทั้งศิลปะยุคใหม่เริ่มเข้ามากับ ศิลปินตุรกียุคใหม่ที่ถูกส่งไปเล่าเรียนในยุโรปเมื่อปี 1926 กลับมาพร้อมกับแนวศิลปะร่วมสมัยทั้ง ฟอวิสซึม คิวบิซึม และ เอ็กซ์เพรชชั่นนิสซึม ต่อมาศิลปินได้รวมกันจัดตั้ง "Group D" ซึ่งประกอบด้วยจิตรกรที่นำโดย , , , , , และ ผู้นำเสนอเทรนด์ใหม่ที่จะคงอยู่ในจิตรกรรมตะวันตกไปอีกสามทศวรรษ นอกจาก Group D แล้วยังมีการเคลื่อนไหวอื่น ๆ อีก เช่น "Yeniler Grubu" (ผู้มาใหม่) ราวปลายทศวรรษ 1930s, "On'lar Grubu" (กลุ่มสิบคน) ในทศวรรษ 1940s, "Yeni Dal Grubu" (กลุ่มสาขาใหม่) ในทศวรรษ 1950s และ "Siyah Kalem Grubu" (กลุ่มปากกาดำ) ในทศวรรษ 1960s
เป็นศิลปกรรมท้องถิ่นที่มีมาตั้งแต่ตุรกียุคก่อนอิสลาม ยิ่งผ่านกาลเวลามาเท่าไร พรมตุรกีก็ยิ่งมีการผสมผสานวัฒนธรรมใหม่ ๆ มากขึ้นเท่านั้น สังเกตได้จากกลิ่นอายและงานออกแบบที่มีความเป็นไบแซนไทน์ อนาโตเลีย อาร์เมเนีย ฯลฯ ล้วนทำให้เกิดเอกลักษณ์เฉพาะของแต่ละถิ่น จนกระทั่งหลังศาสนาอิสลามเข้ามาเผยแผ่ พรมตุรกีจึงได้รับอิทธิพลอย่างมากจาก
(Turkish miniature) เป็นงานศิลป์ชนิดหนึ่งที่พัฒนามาจากธรรมเนียมจุลจิตรกรรมแบบเปอร์เชีย การวาดลวดลายขนาดจิ๋วซึ่งเรียกว่า taswir หรือ nakish พบในวัฒนธรรมออตโตมัน และเรียกสตูดิโอที่ทำชิ้นงานว่า Nakkashanesโดยทั่วไปแล้วจุลจิตรกรรมหนึ่งภาพอาจต้องใช้จิตรกรมากกว่าหนึ่งคน เพื่อร่างโครงสร้าง จัดองค์ประกอบ ลงสี ตกแต่งและเก็บรายละเอียด ยังรวมไปถึงขั้นตอนการเขียน ก่อนที่จะรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของหนังสือหรือเอกสารหนึ่งหน้า
(Turkish paper marbling) ก็เป็นอีกจิตรกรรมที่เป็นที่นิยมและเป็นที่รู้จัก มักพบใช้ในการตกแต่งขอบกระดาษในหนังสือหรือเอกสาร หรือใช้สร้าง (mortif) "Hartif"
อาหาร
ชาวตุรกีภูมิใจในอาหารของตนเองมาก อาหารตุรกีนั้นมีอิทธิพลของอาหรับ กรีก ยุโรปตะวันออกผสานอยู่ด้วย แม้ว่าอาหารจำพวกฟาสต์ฟู้ดจะเป็นที่นิยมมากขึ้น แต่อาหารท้องถิ่นแบบดั้งเดิมยังคงเป็นเสน่ห์ดึงดูดผู้คนจากทุกมุมโลกในปัจจุบัน
อาหารที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ กะบาบ เป็นอาหารประเภทเนื้อสัตว์ปรุงสุกต่าง ๆ ที่มีต้นกำเนิดมาจากอาหารตะวันออกกลาง มีทั้งที่เป็นเนื้อชิ้นใหญ่ เนื้อหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ เนื้อแล่เป็นชิ้นบาง และเนื้อบด ส่วนใหญ่ใช้หัวหอมหั่นเป็นเครื่องเคียงนอกเหนือจากผักและวัตถุดิบอื่น ๆ หาทานได้ทั่วทุกภูมิภาคของตุรกี
อาหารที่มีชื่อเสียงอื่น ๆ ได้แก่ เบยิน ทาวาซึ (สมองแกะทอด) เบอเรค (แป้งม้วนใส่ผักหรือเนยแข็งชิ้นเล็ก ๆ) คาซึค (แตงกวาและโยเกิร์ตกระเทียม) และสลัดผักต่าง ๆ รวมถึงซุปตุรกีหรือที่เรียกว่า อิสเคมเบ ซึ่งเป็นซุปเครื่องในใส่กระเทียม
อาหารจานหลักเป็นจำพวกเนื้อปลานั้นค่อนข้างแพงหากไม่ได้อยู่ในฤดูกาลแต่มีรสชาติดี โดยเฉพาะในอิสตันบลูหรือตามแถบชายฝั่ง ปลาที่พบอยู่บ่อย ๆ ในเมนูคือ คิลิช (ปลาดาบ), ไคลคาน (ปลาเทอร์บอต), เลฟเรค (ปลาซีเบส), ปาลามุท (ปลาทูน่า) และลูเฟอ (ปลาบลูฟิช) ส่วนเนื้อนั้นปกติจะเป็นเนื้อลูกแกะ, เนื้อไก่ หรือเนื้อวัวปรุงกับผักต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีซิสเกบาบีหรือเนื้อเสียบเหล็กย่าง ส่วนเนื้อหมูนั้นหารับประทานได้ตามโรงแรมใหญ่ ๆ ฮอลิเดย์ วิลเลจ และร้านขายของชำสำหรับตลาดระดับสูง
สถาปัตยกรรม
ประเทศตุรกีเป็นสถานที่ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 2,500 ปีก่อนคริสตกาล ความโดดเด่นคือมีสถาปัตยกรรมและศิลปวัฒนธรรมที่ผสมผสานระหว่างศิลปะตะวันออกแบบออตโตมันกับศิลปะตะวันตกแบบกรีก-โรมันได้อย่างลงตัว สถาปัตยกรรมที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวมีมากมาย เช่น:
พิพิธภัณฑ์ฮายาโซฟีอา: เป็นสิ่งก่อสร้างสถาปัตยกรรมไบแซนไทน์ที่ยิ่งใหญ่และสวยงามที่สุดในเมืองอิสตันบูล เดิมเคยเป็นโบสถ์ของศาสนาคริสต์นิกายออร์ทอดอกซ์ สร้างโดยจักรพรรดิจัสติเนียนแห่งไบแซนไทน์ ต่อมาใน ค.ศ. 1453 จักรวรรดิออตโตมันมีชัยชนะเหนือจักรวรรดิไบแซนไทน์ สุลต่านเมห์เหม็ดที่ 2 จึงดัดแปลงโบสถ์ให้เป็นสุเหร่าแทน โดยสุเหร่าฮายาโซฟีอาเป็นสุเหร่าหลักของเมืองอิสตันบูลยาวนานกว่า 500 ปี ก่อนรัฐบาลตุรกีจะดัดแปลงให้เป็นพิพิธภัณฑ์ใน ค.ศ. 1935 ความโดดเด่นของที่นี่คือยอดโดมขนาดใหญ่และความงดงามของสถาปัตยกรรมการตกแต่งที่ผสมผสานระหว่างศิลปะไบแซนไทน์กับศิลปะออตโตมันเข้าด้วยกัน
สุเหร่าสุลต่านอาห์เหม็ดที่ 1 หรือสุเหร่าสีน้ำเงิน: ตั้งอยู่ตรงข้ามกับพิพิธภัณฑ์ฮาเกียโซเฟีย เริ่มก่อสร้างใน ค.ศ. 1609 เนื่องจากสุลต่านอาห์เหม็ดที่ 1 ต้องการสร้างสุเหร่าศิลปะตะวันออกแบบออตโตมันให้ใหญ่กว่าโบสถ์ฮาเกียโซเฟีย โดยสร้างหันหน้าเข้าหากันแต่อยู่คนละฝั่งเพื่อประชันความยิ่งใหญ่และสวยงาม เอกลักษณ์ของสุเหร่าแห่งนี้คือด้านในสุเหร่าประดับด้วยกระเบื้องสีฟ้าทั้งหมดยามต้องแสงจึงสวยงามมาก ทั้งยังมีลานด้านหน้าที่กว้างที่สุดในกลุ่มสุเหร่าแบบออตโตมันและมีหอสวดมนต์อยู่ถึง 7 หอ
Grand Bazaar ตลาดแกรนด์บาซาร์: เป็นตลาดที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศตุรกี มีความเป็นมายาวนานกว่า 1,000 ปี นอกจากจะเก่าแก่ที่สุดแล้ว ยังเป็นตลาดในร่มสถาปัตยกรรมแบบออตโตมันที่ใหญ่และเก่าแก่ที่สุดในโลกอีกด้วย ภายในตลาดแกรนด์บาซาร์มีร้านค้ามากกว่า 4,000 ร้าน มีทางเข้ามากกว่า 21 ทาง แบ่งออกเป็นโซนตามประเภทสินค้าชัดเจน สินค้าหลัก ๆ ที่ขายในนี้คือ เครื่องเงิน พรม สิ่งทอ เสื้อผ้า วัตถุโบราณ ทองคำ และของที่ระลึก
กีฬา
ฟุตบอล
ฟุตบอลเป็นหนึ่งในกีฬาที่ได้รับความนิยมสูงในประเทศ ตุรกีมีลีกอาชีพที่มีชื่อเสียงคือ ซือเปร์ลีก มีสโมสรชื่อดัง อาทิ กาลาทาซาไร, เฟแนร์บาห์แช, อิสตันบูล บาซัคเซเฮอร์ และเบชิกทัช แม้จะไม่เคยชนะเลิศการแข่งขันรายการใหญ่ แต่ฟุตบอลทีมชาติตุรกีก็มีส่วนร่วมในการแข่งขันรายการสำคัญทั้งฟุตบอลโลก และฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป โดยเคยผ่านเข้าเล่นในรอบสุดท้ายฟุตบอลโลก 2 ครั้ง และมีผลงานที่ดีที่สุดคือการคว้าอันดับสามในฟุตบอลโลก 2002 เอาชนะเกาหลีใต้เจ้าภาพร่วมได้ และผ่านเข้ารอบสุดท้ายฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป 5 ครั้ง ผลงานดีที่สุดคือรอบรองชนะเลิศในปี 2008
วอลเลย์บอล
ตุรกียังขึ้นชื่อในเรื่องของกีฬาวอลเลย์บอล โดยเฉพาะทีมหญิง วอลเลย์บอลหญิงทีมชาติตุรกี มีส่วนร่วมในการแข่งขันนานาชาติ โดยเข้าร่วมโอลิมปิกฤดูร้อน 2 สมัย และคว้าอันดับ 5 ในโอลิมปิก 2020 เข้าร่วมการแข่งขันชิงแชมป์โลก 4 สมัย คว้าอันดับ 6 ในปี 2010 ปัจจุบันทีมหญิงของตุรกีอยู่ในอันดับ 4 ของโลกตามการจัดอันดับของ เอฟไอวีบี ในขณะที่ทีมชายเคยเข้าร่วมการแข่งขันชิงแชมป์โลก 3 ครั้ง และยังไม่เคยเข้าร่วมโอลิมปิก
เชิงอรรถ
- บ้างสะกดเป็น ประเทศตุรเคีย
อ้างอิง
- "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası" (ภาษาตุรกี). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 July 2020. สืบค้นเมื่อ 1 July 2020.
3. Madde: Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı ve Başkenti: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı "İstiklal Marşı" dır. Başkenti Ankara'dır.
- "Mevzuat: Anayasa" (ภาษาตุรกี). Ankara: . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 July 2020. สืบค้นเมื่อ 1 July 2020.
- Ethnologue: Ethnologue Languages of the World – Turkey, Retrieved 15 October 2017.
- . The World Factbook. Central Intelligence Agency. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-01-10. สืบค้นเมื่อ 13 October 2016.
- "Turkish Constiution | Anayasa Mahkemesi". www.anayasa.gov.tr.
- "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). สืบค้นเมื่อ 11 October 2020.
- "Turkey-Turkiye". The World Factbook (2024 ed.). Central Intelligence Agency. สืบค้นเมื่อ 21 October 2022. (Archived 2022 edition)
- "The Results of Address Based Population Registration System, 2021". . 4 February 2022. สืบค้นเมื่อ 7 February 2022.
- "World Economic Outlook Database, October 2022". Imf. International Monetary Fund. สืบค้นเมื่อ 11 October 2022.
- "Gini index (World Bank estimate) – Turkey". World Bank. 2019. สืบค้นเมื่อ 15 November 2021.
- "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (ภาษาอังกฤษ). United Nations Development Programme. 8 September 2022. สืบค้นเมื่อ 8 September 2022.
- "ตุรกี เปลี่ยนชื่อประเทศ ราชบัณฑิตยสภา มีมติใช้ "ตุรกี" หรือ "ทูร์เคีย" ก็ได้". ประชาชาติธุรกิจ. 29 June 2022. สืบค้นเมื่อ 29 June 2022.
- "ทำไม ตุรกี เปลี่ยนชื่อเป็น ตุรเคีย". BBC News ไทย. สืบค้นเมื่อ 3 June 2022.
- "Turkey | Location, Geography, People, Economy, Culture, & History". Encyclopedia Britannica (ภาษาอังกฤษ).
- Pegasus. "General Information about Turkey: Location, Geography, People, Economy, Culture, & History". www.flypgs.com (ภาษาอังกฤษ).
- "Turkey". Geography (ภาษาอังกฤษ). 2014-03-25.
- Goodman, Peter S. (2018-08-18). "The West Hoped for Democracy in Turkey. Erdogan Had Other Ideas". The New York Times (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). ISSN 0362-4331. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
- Steadman, Sharon R.; McMahon, Gregory (2011-09-15). The Oxford Handbook of Ancient Anatolia: (10,000-323 BCE) (ภาษาอังกฤษ). OUP USA. ISBN .
- Howard, Douglas A. (Douglas Arthur) (2001). The history of Turkey. Internet Archive. Westport, Conn. : Greenwood Press. ISBN .
- Roderic. H. Davison, Essays in Ottoman and Turkish History, 1774-1923 – The Impact of West, Texas 1990, pp. 115-116.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-05-03. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
- Welle (www.dw.com), Deutsche. "Erdogan: Turkey will 'never accept' genocide charges | DW | 04.06.2016". DW.COM (ภาษาอังกฤษแบบบริติช).
- "Recep Tayyip Erdogan: Turkey's pugnacious president". BBC News (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). 2020-10-27. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
- "Country Profile - Turkey". www.un.org.
- Goswami, Urmi. "Turkey bids to change its status from a developed country to a developing one". The Economic Times. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
- https://www.giga-hamburg.de/de/404/
- https://www.mfa.gov.tr/sc_-114_-turkiye-nin-uluslararasi-iklim-degisikligiyle-mucadele-rejimi-hk-sc.en.mfa
- Yayla, Önder; Günay Aktaş, Semra (2021-12-01). "Mise en place for gastronomy geography through food: Flavor regions in Turkey". International Journal of Gastronomy and Food Science. 26: 100384. doi:10.1016/j.ijgfs.2021.100384. ISSN 1878-450X.
- Michael J. Arlen (2006). Passage to Ararat. MacMillan. p. 159. ISBN .
- "Turkey". Oxford English Dictionary (3rd ed.). Oxford University Press. กันยายน 2005.
- Cevdet Küçük (1988–2016). "Türkiye". (44+2 vols.) (ภาษาตุรกี). อิสตันบูล: , ศูนย์อิสลามศึกษา.
- Sylvain Auroux, E.F.K. Koerner, Hans-Josef Niederehe, Kees Versteegh (2000). History of the Language Sciences. p. 327.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Gülru Necipoglu, บ.ก. (2007). Muqarnas: History and Ideology: Architectural Heritage of the "Lands of Rum". Vol. 24. p. 9.
- Moše Šārôn (1986). Studies in Islamic History and Civilization: In Honour of Professor David Ayalon. p. 316.
- "Turkey to register its new name Türkiye to UN in coming weeks". Middle East Eye (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-18.
- Robertson, Greg (6 January 2022). "Turkey Changes Its Name To Better Reflect Culture, Values". TravelAwaits. สืบค้นเมื่อ 7 January 2022.
- "How the Turkey Got Its Name". Merriam-Webster. สืบค้นเมื่อ 22 January 2022.
- Soylu, Ragip (17 January 2022). "Turkey to register its new name Türkiye to UN in coming weeks". Middle East Eye. สืบค้นเมื่อ 11 April 2022.
- "UN to use 'Türkiye' instead of 'Turkey' after Ankara's request". TRT World (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-03.
- "Turkey changes its name in rebranding bid". BBC News. 2 June 2022. สืบค้นเมื่อ 2 June 2022.
- Sabancı University (2005). "Geography of Turkey". Sabancı University. สืบค้นเมื่อ 2006-12-13.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-09. สืบค้นเมื่อ 2008-08-13.
- "Geography of Turkey". US Library of Congress. สืบค้นเมื่อ 2006-12-13.
- UN Demographic Yearbook, accessed April 16, 2007
- Turkish Ministry of Tourism (2005). "Geography of Turkey". Turkish Ministry of Tourism. สืบค้นเมื่อ 2006-12-13.
- . University of South California, Department of Civil Engineering. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-12. สืบค้นเมื่อ 2006-12-26.
- . Turkish State Meteorological Service. 2006. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-01-10. สืบค้นเมื่อ 14 Aug 2008.
- Thissen, Laurens (2001-11-23). (PDF). CANeW - Central Anatolian Neolithic e-Workshop. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-06-05. สืบค้นเมื่อ 2006-12-21.
{{}}
: Cite journal ต้องการ|journal=
((help)) - Balter, Michael (2004-02-27). "Search for the Indo-Europeans: Were Kurgan horsemen or Anatolian farmers responsible for creating and spreading the world's most far-flung language family?". Science. 303 (5662): 1323.
- The Metropolitan Museum of Art, New York (October 2000). "Anatolia and the Caucasus (Asia Minor), 2000 – 1000 B.C. in Timeline of Art History.". New York: The Metropolitan Museum of Art. สืบค้นเมื่อ 2006-12-21.
- Hooker, Richard (1999-06-06). "Ancient Greece: The Persian Wars". Washington State University, WA, United States. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-11-20. สืบค้นเมื่อ 2006-12-22.
- The Metropolitan Museum of Art, New York (October 2000). "Anatolia and the Caucasus (Asia Minor), 1000 B.C. - 1 A.D. in Timeline of Art History.". New York: The Metropolitan Museum of Art. สืบค้นเมื่อ 2006-12-21.
- Daniel C. Waugh (2004). "Constantinople/Istanbul". University of Washington, Seattle, WA. สืบค้นเมื่อ 2006-12-26.
- Wink, Andre (1990). Al Hind: The Making of the Indo Islamic World, Vol. 1, Early Medieval India and the Expansion of Islam, 7th-11th Centuries. Brill Academic Publishers. .
- Mango, Cyril (2002). The Oxford History of Byzantium. Oxford University Press, USA. .
- . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-14. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-14. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-05-16. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-05-16. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-07-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - . web.archive.org. 2014-10-22. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-10-22. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
{{}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown () - https://www.tsk.tr/HomeEng
- Nas, Tevfik F. (1992). Economics and Politics of Turkish Liberalization (ภาษาอังกฤษ). Lehigh University Press. p. 12. ISBN .
- "Turkish quake hits shaky economy". British Broadcasting Corporation (ภาษาอังกฤษ). 1999-08-17. สืบค้นเมื่อ 2006-12-12.
- "'Worst over' for Turkey". British Broadcasting Corporation (ภาษาอังกฤษ). 2002-02-04. สืบค้นเมื่อ 2006-12-12.
- World Bank (2005). "Turkey Labor Market Study" (PDF) (ภาษาอังกฤษ). World Bank. สืบค้นเมื่อ 2006-12-10.
- OECD (2002). OECD Reviews of Regulatory Reform - Turkey: crucial support for economic recovery : 2002 (ภาษาอังกฤษ). Organisation for Economic Co-operation and Development. .
- IMF: World Economic Outlook Database, April 2008. Inflation, end of period consumer prices. Data for 2006, 2007 and 2008. (อังกฤษ)
- Jorn Madslien (2006-11-02). "Robust economy raises Turkey's hopes". British Broadcasting Corporation. สืบค้นเมื่อ 2006-12-12. (อังกฤษ)
- "Groundbreaking ceremony for bridge over Dardanelles to take place on March 18 - Latest News". Hürriyet Daily News (ภาษาอังกฤษ).
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-14. สืบค้นเมื่อ 2021-10-09.
- https://www.who.int/data/gho/data/themes/topics/topic-details/GHO/ncd-risk-factors
- AA, DAILY SABAH WITH (2020-09-20). "Health tourism earns above $1B to Turkey in 2019, under spotlight with COVID-19". Daily Sabah (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
- . Turkish Statistical Institute. 2004-10-18. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-08. สืบค้นเมื่อ 2006-12-11.
- Jonny Dymond (2004-10-18). "Turkish girls in literacy battle". British Broadcasting Corporation. สืบค้นเมื่อ 2006-12-11.
- http://www.citypopulation.de/Turkey-RBC20.html December 2012 address-based calculation of the as presented by citypopulation.de
- "2007 Census,population statistics in 2007". Turkish Statistical Institute. 2008. สืบค้นเมื่อ 2008-08-15.
- . Hürriyet. 2006-12-03. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-08-28. สืบค้นเมื่อ 2006-12-09.
- "Türkiyedeki Kürtlerin Sayısı! (Number of Kurds in Turkey!)" (ภาษาตุรกี). Milliyet. 2008-06-06. สืบค้นเมื่อ 2008-08-18.
- Kirişçi, Kemal (November 2003). "Turkey: A Transformation from Emigration to Immigration". Center for European Studies, Bogaziçi University. สืบค้นเมื่อ 2006-12-26.
- "Turkish language" in The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition | Date: 2008
- "Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Report for language code:tur (Turkish)". 2005. สืบค้นเมื่อ 2007-03-18.Gordon, Raymond G., Jr.
- (PDF). Turkish Industrialists' and Businessmen's Association. 2003. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2005-12-04. สืบค้นเมื่อ 2007-01-06.
- Kaya, Ibrahim (2004). Social Theory and Later Modernities: The Turkish Experience (ภาษาอังกฤษ). Liverpool University Press. ISBN .
- Antoinette Harri; Allison Ohta (1999). 10th International Congress of Turkish Art. Fondation Max Van Berchem. ISBN .
The first military training institutions were the Imperial Army Engineering School (Mühendishane-i Berr-i Hümâyun, 1793) and the Imperial School of Military Sciences (Mekteb-i Ulûm-ı Harbiye-i Şahane, 1834). Both schools taught painting to enable cadets to produce topographic layouts and technical drawings to illustrate landscapes ...
- . turkresmi.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 September 2006. สืบค้นเมื่อ 11 August 2014.
- Brueggemann, Werner; Boehmer, Harald (1982). Teppiche der Bauern und Nomaden in Anatolien = Carpets of the Peasants and Nomads in Anatolia (1st ed.). Munich: Verlag Kunst und Antiquitäten. pp. 34–39. ISBN .
- Barry, Michael (2004). Figurative art in medieval Islam and the riddle of Bihzâd of Herât (1465–1535). p. 27. ISBN . สืบค้นเมื่อ 11 February 2017.
- "Turkish Miniatures". www.turkishculture.org. สืบค้นเมื่อ 11 February 2017.
- "The Turkish Art of Marbling (EBRU)". turkishculture.org. สืบค้นเมื่อ 11 February 2017.
- . www.tripdeedee.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-09-04. สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
- "Turkish Cuisine: A Complete Guide to Turkish Food & Drinks". privateistanbulguide.com (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2013-05-01EEST14:56:41+03:00.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=
((help)) - "Turkish Architecture | All About Turkey". www.allaboutturkey.com.
- จนคุณรู้จักทุกมุมของโลกใบนี้มากขึ้น!, เกี่ยวกับผู้แต่ง Expedia Th เอ็กซ์พีเดียรักการท่องเที่ยวและชื่นชอบที่จะเก็บประสบการณ์ใหม่ ๆ มาฝาก เพื่อพาคุณออกไปสำรวจ ค้นหาสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ จากทั่วโลก ทั้งหมดนี้ก็เพื่อให้คุณรู้สึกว่า "โลกใบนี้เล็กนิดเดียว" (2017-09-11). "เยือนอิสตันบูล เที่ยวประเทศตุรกี 8 ที่นี้อย่าได้พลาด". บล็อกเอ็กซ์พีเดีย.
- "Architectural Styles of Turkey Ottomans to today". Property Turkey (ภาษาอังกฤษ).
- https://www.fivb.com/en/volleyball/rankings/seniorworldrankingwomen
แหล่งข้อมูลอื่น
- Official website of the Presidency of the Republic of Turkey 2010-06-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Turkey entry at The World Factbook
- Turkey 2012-06-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from UCB Libraries GovPubs
- ประเทศตุรกี ที่เว็บไซต์ Curlie
- Turkey profile from the BBC News
- Turkey at Encyclopædia Britannica
- Wikimedia Atlas of Turkey
- Turkey's Official Tourism Portal
- ประเทศตุรกี ที่เว็บไซต์ Curlie
ดูข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ ประเทศตุรกี ที่โอเพินสตรีตแมป
- Key Development Forecasts for Turkey from
- รูปภาพเกี่ยวกับประเทศตุรกี ที่ฟลิคเกอร์
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
praethsturki hrux praethsthurekhiy xngkvs Turkey Turkiye turki Turkiye xxkesiyng ˈtʰyɾ k ʰi je ˈtʰyɾ cʰi je michuxxyangepnthangkarwa satharnrthturki hrux satharnrththurekhiy xngkvs Republic of Turkiye turki Turkiye Cumhuriyeti epnsatharnrthrabbprathanathibdiinyuerechiy phunthiswnihytngxyuinexechiytawntk odymiphunthiswnnxyininyuorptawnxxkechiyngit praethsturkimiphrmaedntidtxkb 8 praeths idaek praethssieriyaelapraethsxirkthangit praethsxihran praethsxarmieniy aeladinaednswnaeyknakhichiwnkhxngpraethsxaesxribcanthangtawnxxk praethscxreciythangtawnxxkechiyngehnux praethsblaekeriythangtawntkechiyngehnux aelapraethskristhangtawntk thaeldaxyuthangehnux thaelemdietxrereniynthangit aelathaelxieciynthangtawntk chxngaekhbbxsfxrs thaelmarmara aeladardaenls rwmknepnchxngaekhbturki aebngekhtaednrahwangethrskbxanaoteliy aelayngaeykthwipyuorpkbthwipexechiy thitngkhxngturkitngxyu n thangaephrngkhxngyuorpaelaexechiythaihturkimikhwamsakhythangphumirthsastrxyangying odyepnhnunginphumiphakhthimikartngthinthankhxngmnusythiekaaekthisudinolk miemuxnghlwngkhuxxngkara inkhnathiemuxngthiihythisudaelaepnsunyklangthangesrsthkickhuxxistnbul ekhyepnemuxnghlwngkhxngckrwrrdixxtotmncnthung kh s 1923 emuxngsakhyxun idaek xismir bursa aela xnthlyasatharnrthturki Turkiye Cumhuriyeti turki thngchatiephlngchati xistiklal marechx source source track track track track track track track track track track track track track track track emuxnghlwngxngkara 39 N 35 E 39 N 35 E 39 35emuxngihysudxistnbul 41 1 N 28 57 E 41 017 N 28 950 E 41 017 28 950phasarachkarturkiphasaphudodythwip turkiphasaxun ekhirdehnuxsasalaskhabarediyn echxrekhsxahrbklumchatiphnthu 2016 70 75 turki19 7 12 edmanimchawturkikarpkkhrxngrthediyw satharnrthrabbprathanathibdi prathanathibdierecp ityip aexrodxn rxngprathanathibdi sphanitibyyti sngkhramprakasxisrphaph19 phvsphakhm kh s 1919 23 emsayn kh s 1920 snthisyyaolsan24 krkdakhm kh s 1923 9 phvscikayn kh s 1982phunthi rwm783 356 tarangkiolemtr 302 455 tarangiml xndbthi 36 aehlngna 2 03 in kh s 2015 prachakr kh s 2022 praman84 680 273 xndbthi 18 khwamhnaaenn110 txtarangkiolemtr 284 9 txtarangiml xndbthi 107 cidiphi xanacsux kh s 2022 praman rwm3 32 lanlandxllarshrth xndbthi 11 txhw38 759 dxllarshrth cidiphi rakhatlad kh s 2022 praman rwm853 phnlandxllarshrth xndbthi 20 txhw9 961 dxllarshrth cini kh s 2019 41 9 panklangexchdiix kh s 2021 0 838 sungmak xndbthi 48skulenginliraihmturki TRY ekhtewlaUTC 3 ww dd pppp saklskrach ifbankhbrthdankhwamuxrhsothrsphthodemnbnsud tr praethsturkimiphuxyuxasymatngaetyukhhineka mixarythrrmxanaoteliyobrantang exoxeliy oderiyaelakrikixoxeniy ethrs xarmieniy aelaepxresiy hlngkarphichitkhxngphraecaxelksanedxrmharach dinaednnithukthaihepnkrik epnkrabwnkarsungsubtxmaphayitckrwrrdiormnaelakarepliynphansuckrwrrdiibaesnithn etirkeslcukherimyaythinekhamainphunthiinkhriststwrrsthi 11 erimtnkrabwnkarthaihepnetirk sungerngkhunmakhlngeslcukhchnaibaesnithnthi kh s 1071 rthsultanrumeslcukhpkkhrxngxanaoteliycnmxngoklbukkhrxngin kh s 1243 sungslayepn beylik etirkelk hlayaehng tngaetplaykhriststwrrsthi 13 xxtotmnrwmxanaoteliyaelasrangckrwrrdisungkinphunthikwangihykhxngyuorptawnxxkechiyngit exechiytawntk aelaaexfrikaehnux klayepnmhaxanacinthwipyuerechiyaelathwipaexfrikarahwangsmyihmtxntn ckrwrrdieruxngxanacthungkhidsudrahwangkhriststwrrsthi 15 thung 17 odyechphaaxyangyingrahwangrchkalsultansulymanphuekriyngikr hlngkarlxmewiynnakhrngthisxngkhxngxxtotmnin kh s 1683 aelakarsinsudmhasngkhrametirkin kh s 1699 ckrwrrdixxtotmnekhasurayaesuxmxnyawnan karptirupinkhriststwrrsthi 19 sungmungthaihrthxxtotmnthnsmy imephiyngphxinhlaysakhaaelaimxachyudyngkarslaykhxngckwrrdiid ckrwrrdixxtotmnekharwmsngkhramolkkhrngthihnungodyekhakbfaymhaxanacklangaelaaephinthisud rahwangsngkhram rthbalxxtotmnkxkhwampaethuxnihyhlwng krnikarkhalangephaphnthutxphlemuxngxarmieniy xssieriy aelakrikphxnths hlngsngkhram dinaednaelaprachachnklumihysungedimprakxbepnckrwrrdixxtotmnthukaebngepnhlayrthihm sngkhramprakasxisrphaphturki kh s 1919 1922 sungmusthafa ekhml xathathurkh aelaephuxnrwmngankhxngekhainxanaoteliyepnphuerim sngphlihmikarsthapnasatharnrthturkismyihmin kh s 1923 odyxathathurkhepnprathanathibdikhnaerk aemcaepnpraethskalngphthna aetinpccubnturkithuxepnpraethsmhaxanacinexechiytawntk aelaepnpraethsxutsahkrrmihm esrsthkickhxngpraethscdxyuinklumpraethsesrsthkicihmaelaepnphunakaretibotinphumiphakh epnpraethsthiihyepnxndbthi 20 khxngolktamphlitphnthmwlrwminpraeths aelaihyepnxndbthi 11 odyphawaesmxphakhkhxngxanacsux turkiepnsmachikkhxngshprachachati aelaepnsmachikrunaerkkhxng enoth kxngthunkarenginrahwangpraeths aelathnakharolk aelaepnsmachikphukxtngkhxngxngkhkarephuxkhwamrwmmuxaelakarphthnathangesrsthkic xngkhkarwadwykhwammnkhngaelakhwamrwmmuxinyuorp xngkhkarkhwamrwmmuxxislam aelaklum 20 hlngcakklayepnhnunginsmachikrunaerkkhxngsphayuorpin kh s 1950 turkiekharwmshphaphsulkakrkhxngshphaphyuorpin kh s 1995 aelaerimkarecrcaphakhyanuwtikbshphaphyuorpin kh s 2005 turkiepnhnunginpraethsthimikhwamhlakhlaythangchiwphaphmakthisudkhxngolk pccubnturkikalngprasbpyhakarepliynaeplngsphaphphumixakasxyangechiybphln aelamiaenwonmthicaekidaephndinihwbxykhrng turkimirabbrksaphyabalaebbsakl aelaprachakrswnihymisiththikhnphunthanthangkarsuksa aelayngidrbkarcdxndbsungtam odymicudednthangdanxutsahkrrmsuxaelabnething turkiepnhnunginpraethsthimicanwnnkthxngethiywekhamaeyiymchmmakthisudinolk aelamiaehlngmrdkolkmakthung 21 raykar rwmthngmrdkphumipyyathangwthnthrrmkwa 30 raykar wthnthrrmturkixathi xahar yngepnthiruckxyangaephrhlayniruktisastrchuxpraeths Turkey inphasaxngkvs macakkhain Turchia Turquia aeplwa dinaednkhxngchawetirk inphasaxngkvssmyklangmikareriykpraethsturkiwa Turkye sungpraktkhrngaerkinnganpraphnth p 1369 khxngecffriy chxesxr swnrupsakdpccubnsamarthsubipthung kh s 1719 chuxpraethsturkipraktinkhxmulolktawntkhlngsngkhramkhruesd inkhxmulxahrbchwngkhriststwrrsthi 14 turkiyya mikhwamhmaytrngkhamkb turkmaniyya sunginkhwamhmayodykwang nacaekhaicepnxibn batuetaahichchuxphumiphakhniepn as barr al Turkiyya al ma ruf bi bilad al Rum dinaednturkithimichuxwadinaednrum bangkhrng rthsultanmmlukyngmixikchuxwa xdedalatutturkiyah ineduxnmkrakhm kh s 2022 rthbalturkiidepidephytxsatharnchnwatnphyayamthicayunkharxngtxshprachachatiihepliynchuxthangkarinphasaxngkvsipepn Turkiye ephuxsathxnthungmrdkiddiyingkhunaelahlikeliyngkarechuxmoyngkbikngwng sungmitntxmacakchuxkhxngpraethsechnkn xikehtuphlhnungenuxngcakkhawa turkey inphasaxngkvsyngmikhwamhmaywa singthilmehlwxyangrunaerng khnesx hruxkhnong miraynganineduxnmkrakhm kh s 2022 warthbalwangaephnthicasngchux Turkiye ihkbshprachachati rthmntriwakarkrathrwngkartangpraeths idsngcdhmaythungshprachachatiaelaxngkhkarrahwangpraethsxun inwnthi 31 phvsphakhm kh s 2022 ephuxkhxihich Turkiye aethn thangshprachachatitxbtklngaeladaeninkartamkharxngkhxthnthi swnhnungkhxngokhrngkarepliynchuxpraethsnicamikarphimphwli Made in Turkiye bnchlakphlitphnththisngxxkthukchniddwy aelaineduxnmkrakhm kh s 2022 idmikarxxkokhrngkarthimikhaphudtidpakwa Hello Turkiye swninphasaithy sanknganrachbnthitysphamimtiiheriykchuxpraethsniwa turki hrux thurekhiy idthngkhuphumisastrphumipraeths yxdekhaxarard yxdekhathisungthisudinpraethsturki turkiepnpraethssxngthwipthimidinaednxyuthnginthwipexechiyaelathwipyuorp turkiinfngexechiysungkhrxbkhlumbriewnswnihykhxngkhabsmuthrxanaoteliy nbepnphunthirxyla 97 khxngpraeths aelathukaeykcakturkifngyuorpdwychxngaekhbbxsphxrs thaelmarmara aelachxngaekhbdardaenls sungrwmknepnphunnathiechuxmrahwangthaeldakbthaelemdietxrereniyn turkiinfngyuorpsungtngxyubnkhabsmuthrbxlkhanmiphunthikhidepnrxyla 3 khxngthngpraeths dinaednkhxngturkimiruprangkhlaysiehliymphunphathimikhwamyawmakkwa 1 600 kiolemtr aelakwangpraman 800 kiolemtr turkimiphunthi rwmthaelsab praman 783 562 tarangkiolemtr turkithuklxmrxbdwythaelsamdan idaekthaelxieciynthangtawntk thaeldathangehnux aelathaelemdietxrereniynthangit nxkcakni yngmithaelmarmarainekhttawntkechiyngehnux turkifngexechiythimkeriykwaxanaoteliyhruxexechiyimenxrprakxbdwythirabsungintxnklangkhxngpraeths xyurahwangethuxkekhathaeldatawnxxkaelaekxrxluthangtxnehnuxkbethuxkekhaetharsthangtxnit aelamithirabaekhb briewnchayfng thangtawnxxkkhxngturkimilksnaepnphuekhaaelaepntnnakhxngaemnahlaysayechn aemnayuefrtis aemnaithkris aela nxkcakniyngmithaelsabwn aelayxdekhaxarard sungepncudsungsudkhxngturkithi 5 165 emtr sphaphphumipraethsthihlakhlaynnepnphlmacakkarekhluxnihwkhxngepluxkolkthiekidkhunmaepnewlahlayphnpi aelayngkhngpraktihehninpccubninrupkhxngaephndinihwthiekidkhunbxy aelaphuekhaifraebidinbangkhrng chxngaekhbbxsfxrsaelachxngaekhbdardaenlskekidcakaenwaeykkhxngepluxkolkthiwangtwphanturkithaihekidthaeldakhun thangtxnehnuxkhxngpraethsmiaenwaeykaephndinihwwangtwinaenwtawntkipyngtawnxxk sungepnsaehtukhxngaephndinihwkhrngihyinpiph s 2542 phumixakas chayfngdanthaelemdietxrereniynmiphumixakasaebbemdietxrereniyn klawkhuxhnarxnxakasrxnaelaaehngaelng swnhnahnawxakasxbxunaelamifntk ethuxkekhathitngxyuiklchayfngepntwknthaihphumixakastxnklangkhxngpraethsepnaebb sungmikhwamaetktangrahwangvduxyangehnidchd vduhnawbriewnthirabsungtxnklanghnawmak xunhphumildlngthung 30 thung 40 xacmihimapkkhlumnanthung 4 eduxntxpi fngtawntkmixunhphumiechliyinvduhnawtakwa 1 vdurxnrxnaelaaehngaelng intxnklangwnmixunhphumisungkwa 30 primanhyadnafaechliytxpipraman 400 milliemtr sungprimancringaetktangkniptamradbkhwamsung briewnthiaehngaelngthisudkhuxthirabkxnyaaelathirabmalatyasungmiprimannafnechliyntxpitakwa 300 milliemtr eduxnthimifnmakthisudkhuxeduxnphvsphakhm aelaeduxnthiaelngthisudkhuxeduxnkrkdakhmaelasinghakhmprawtisastrkxnsmyetirk kaaephngkhxngemuxngthrxy sungepnsthanthithiekidsngkhramemuxngthrxy khabsmuthrxanaoteliy hruxthieriykwaexechiyimenxr sungepnthitngkhxngphunthiswnihykhxngpraethsturki epndinaednthimikartngthinthanxyangtxenuxngmayawnanephraaxyuintaaehnngthiechuxmtxrahwangthwipexechiyaelayuorp rxngrxykartngthinthanintxntnkhxngyukhhinihm echn chatlehxyukh Catalhoyuk chaeyxnu Cayonu enwali ocli Nevali Cori hacilar Hacilar ekxebkli ethep Gobekli Tepe aela emrsin Mersin nbidwaepnkartngthinthanthiekaaekthisudinolk kartngthinthaninemuxngthrxyerimtninyukhhinihmaelatxenuxngipthungyukhehlk inprawtisastrthimikarbnthukiw chawxanaoteliyichphasaxinodyuorepiyn phasaesmitik aela aelayngmiphasaxun xikhlayphasa nkwichakarbangkhnesnxwaxanaoteliyepnsunyklangthiphasaklumxinodyuorepiynnnkracayxxkip inemuxngsrangesrcin kh s 135 ckrwrrdiaehngaerkkhxngbriewnxanaoteliykhuxckrwrrdikhxngchaw sungrungeruxngkhunpramanstwrrsthi 13 thung 18 kxnkhristkal hlngcaknn xanackrfrieciysungmiemuxnghlwngxyuthiemuxngkxrtixummixanackhunmaaethncnkrathngthukthalayodychawkhimemxeriyinstwrrsthi 7 kxnkhristkal aetchawkhimemxeriykphayaephtxxanackrliediysungmisunyklangxyuthiemuxngsardisinewlatxma liediyepnxanackrthirarwyaelaepnphukhidkhnehriyyksapn praman 1200 pikxnkhristkal chayfngtawntkkhxngxanaoteliythukkhrxbkhrxngodychawkrikixoxeliynaelaxioxeniyn chawepxresiyaehngsamarthphichitphunthithnghmdidinstwrrsthi 5 thung 6 kxnkhristkal aethlngcaknndinaednaehngniktkepnkhxngxelksanedxrmharach inpi 334 kxnkhristkal xanaoteliycungthukaebngxxkepndinaednehlelnistikkhnadelkhlayaehng rwmthng khppaodekiy aela sungdinaednehlanitkepnkhxngckrwrrdiormninklangstwrrsthi 1 kxnkhristkal in kh s 324 ckrphrrdikhxnsaetntinthi 1 eluxkemuxngibaesnethiymihepnemuxnghlwngaehngihmkhxngckrwrrdiormn aelatngchuxihwa ormihm phayhlngklayepnkhxnsaetntionepil aelaxistnbul hlngcakthickrwrrdiormntawntkesuxmlng emuxngnikklayepnemuxnghlwngkhxngckrwrrdiibaesnithn smyetirkaelackrwrrdixxtotmn xanackrxxtotmninchwngthirungeruxngthisud praman kh s 1680 suehrasinaengin epnsingkxsrangthimichuxesiyngthisudaehnghnungkhxngxanackrxxtotmn epnsakhahnungkhxng sunginkhriststwrrsthi 9 xasyxyubriewntxnehnuxkhxngthaelaekhsepiynaelathaelxarl inkhristwrrsthi 10 phwkeslcukerimxphyphxxkcakbanekidmathangtawnxxkkhxngxanaoteliy sunginthisudklayepndinaednaehngihmkhxngephaoxkusetirk hlngcakinpi 1071 chychnakhxngeslcukinkhrngnithaihekidsultaneslcukinxanaoteliy sungepnesmuxnxanackryxykhxngsungpkkhrxngbangswnkhxngexechiyklang xihran xanaoteliy aelatawnxxkklangkaremuxngkarpkkhrxngbrihar turkipkkhrxnginrupaebbsatharnrthprachathipityaebbprathanathibdi nbtngaetkarkxtngsatharnrthinpi ph s 2466 karepnrtholkwisyepnswnsakhykhxngkaremuxngturki pramukhaehngrthkhxngturkikhuxprathanathibdi idrbkareluxktngodytrng darngtaaehnngepnewlahapi imekinsxngsmytidtxkn nitibyyti turkicdkareluxktngrthsphaphayitrabxbprathanathibdiepnkhrngaerk emux 24 mithunayn 2561 mikarprbephimcanwnsphaaehngchati Grand National Assembly cak 550 khn epn 600 khn aela kahndwarakardarngtaaehnngcak 4 pi epn 5 pi ephuxihsxdkhlxngkbkareluxktngaelawarakardarngtaaehnngkhxngprathanathibdi swnkareluxktngthwipkhrngtxipcacdkhunphrxmkbkareluxktngprathanathibdiinpi 2566 phrrkhkaremuxngthisakhykhux 1 phrrkh Justice and Development AK 2 phrrkh Nationalist Movement Party MHP aenwchatiniym 3 phrrkh Republican People s Party CHP 4 phrrkh IYI Party 5 Felicity Party aela 6 phrrkh Peoples Democratic Party HDP phrrkhkhxngchawekhird tulakar prakxbdwy 1 salyutithrrmthwipthahnathiechnediywkbsalchntncamixyuinthukemuxng 2 salxuththrnsahrbkhdixayaaelasankngankhnakrrmkarkvsdikasahrbxuththrnkhdidankarpkkhrxng hruxkhdiphakhrth aela 3 salsungsudthahnathiechnediywkbsaldikakaraebngekhtkarpkkhrxng turkiaebngekhtkarpkkhrxngxxkepn 81 cnghwd il idaek xadana Adana xaduxyamn Adiyaman xfyxngkharahisar Afyonkarahisar xarux Agri xksary Aksaray xamsya Amasya xngkara Ankara xnthlya Antalya xardahn Ardahan xartwin Artvin xydun Aydin baluxekhsir Balikesir barthun Bartin btmn Batman byburth Bayburt bielcikh Bilecik bingekil Bingol bitlis Bitlis oblu Bolu burdur Burdur bursa Bursa chankkhaael Canakkale chngkhuxrux Cankiri ochrum Corum ednisli Denizli diyarbakhuxr Diyarbakir dusaec Duzce exdiraen Edirne exlasux Elazig aexrsincn Erzincan aexrsurum Erzurum exskhiechhir Eskisehir kasixnethph Gaziantep kiersun Giresun kuxmuchhaaen Gumushane hkchari Hakkari hathy Hatay xuxduxr Igdir xusphartha Isparta xistnbul Istanbul xismir Izmir khahramnmarch Kahramanmaras kharabukh Karabuk kharamn Karaman khars Kars khsthaomnu Kastamonu khyesri Kayseri khilis Kilis khuxrukkhaael Kirikkale khurklaerli Kirklareli khuxrechhir Kirsehir Kocaeli khxnya Konya khuxthahya Kutahya Malatya manisa Manisa Mardin aemrsin Mersin mula Mugla much Mus enfechhir Nevsehir niaed Nigde xxrdu Ordu xxsmaniaey Osmaniye riaes Rize sakharya Sakarya smsun Samsun chnluxxurfa Sanliurfa sixirth Siirt sinxph Sinop chuxrnkh Sirnak siws Sivas ethkhirda Tekirdag Tokat thrbsxn Trabzon thunecli Tunceli xuchkh Usak wan Van yaolwa Yalova yxskth Yozgat sxngkuldkh Zonguldak tangpraeths turkiepnsmachikphukxtngkhxngshprachachati 1945 OECD 1961 xngkhkarkhwamrwmmuxxislam 1969 OSCE 1973 ECO 1985 BSEC 1992 D 8 1997 aela klum 20 1999 turkiepnsmachikkhxngkhnamntrikhwammnkhngaehngshprachachatiin kh s 1951 1952 1954 1955 1961 aela 2009 2010 aelainpi 2556 idekhaepnsmachikkhxng ACD khwamsmphnthkbyuorpthuxepnswnsakhykhxngnoybaytangpraethskhxngturki turkiklayepnhnunginsmachikklumaerk khxngsphayuorpinpi 2493 smkhrepnsmachikrwmkhxng EEC phubukebikshphaphyuorp inpi 2502 aelaekhaepnsmachiksmthbinpi 2506 hlngcakkarecrcathangkaremuxnghlaythswrrs turkismkhrepnsmachiketmrupaebb khxng EEC inpi 2530 ekhaepnsmachiksmthbkhxngshphaphyuorptawntkinpi 2535 ekharwmshphaphsulkakrkhxngshphaphyuorpinpi 2538 aelaidrbkarecrcakarphakhyanuwtixyangepnthangkarkbshphaphyuorptngaetpi 2548 karsnbsnunkhxngturkisahrbnxrethirnisprsinkhxphiphathisprsthaihkhwamsmphnthrahwangturkikbshphaphyuorpsbsxnaelayngkhngepnxupsrrkhsakhytxkaresnxrakhaephuxekharwmshphaphyuorpkhxngpraeths karkahndlksnaxun khxngnoybaytangpraethskhxngturkikhuxkarepnphnthmitrkbshrthxemrika karprakaskhxngprathanathibdithruaemninpi 1947 idprakasectnarmnkhxngchawxemriknthicarbpraknkhwammnkhngkhxngturkiaelakrisinchwngsngkhrameyn aelasngphlihekidkarsnbsnunthangkarthharaelaesrsthkickhxngshrth inwngkwang in kh s 1948 thngsxngpraethsrwmxyuinaephnmaraechlaela OEEC ephuxsrangesrsthkicyuorpkhunihm phykhukkhamthwipthiekidkhunodyshphaphosewiytinchwngsngkhrameynnaipsukarepnsmachikkhxngenothkhxngturkiinpi 1952 caknn turkiidrbpraoychncakkarsnbsnunthangkaremuxng esrsthkic aelakarthutkhxngshrthxemrika sungrwmthungpraednsakhy echn karesnxrakhakhxngpraethsthicaekharwmshphaphyuorp phayhlngsngkhrameyn turkimikhwamiklchidkbchatitawnxxkklang khxekhss aelabxlkhankxngthph kxngthphturki Turkish Armed Forces TSK mikalngphl canwn 355 200 nay aebngepn kxngthphbk 260 200 nay kxngthpherux 45 000 nay kxngthphxakas 50 000 nay aelakxngkalngsarxng 378 700 nay 2018 ngbpramandankarthharemuxpi 2017 ethakb 2 5 khxngphlitphnthmwlrwminpraeths khwamphyayamtharthpraharinturkiemux 15 krkdakhm 2016 sngphltxsthanakhxngkxngthphaelanaipsukhwamphyayamptirupkxngthphephuxldxanackhxngkxngthph aelaephimxanackhxngphleruxnesrsthkicokhrngsrang nbtngaetkarepnsatharnrth turkiidmiaenwthangekhahakarniymxanacrth odymikarkhwbkhumcakrthbalindankarmiswnrwmkhxngphakhexkchn karkhatangpraeths aela xyangirktam inchwnghlngpi 2526 turkierimmikarptirup naodynaykrthmntri tngicprbcakesrsthkicaebbxanacrthepnaebbkhxngtladaelaphakhexkchnmakkhun karptirupnisngphlihmikarecriyetibotxyangrwderw aetksadudcakphawaesrsthkicthdthxyaelawikvtithangkarengininpi 2537 2542 aela 2544 epnphlihmikarecriyetibotkhxngcidiphiechliytxpitngaetpi 2524 thung 2546 xyuthi 4 epxresnt karkhadhaykhxngkarptirupephimetim kxprkbkarkhaddulngbpramankhxngphakhrththiephimkhunxyangmakaelakhxrrpchn thaihekidenginefxsung phakhkarthnakharthixxnaex aelakhwamimaennxnthangesrsthkicmhphakhthiephimkhun esrsthkickhxngturkikhbekhluxnodyphakhxutsahkrrmaelakarbrikarepnhlk aetphakhkarekstryngmisdswnsungthung 25 thngni sthankarnkaraephrrabadkhxngorkh COVID 19 sngphlihkarkhaolkhyudchangk ekidsphawaenginthunihlxxk kickrrmthangesrsthkicldlnginitrmas 2 krathbtxphakhkarsngxxk karthxngethiyw karekhathungbrikarthangkarengin esthiyrphaphkhxngkhaengin xtrakarcangngan aelaxtraenginefxkhxngturki odythnakharolkkhadkarnwaesrsthkickhxngturkicahdtw 3 8 inpi 2563 txngkarxangxing sthankarnsakhy nbtngaetwikvtiesrsthkicpi 2544 aelakarptirupthierimodyrthmntrikhlnginkhnann xtraenginefxidldlngehluxepnelkhhlkediyw khwamechuxmnkhxngnklngthunaelakarlngthuncaktangpraethsephimmakkhun aelakarwangnganldlng ixexmexfphyakrnxtraenginefxinpi 2551 khxngturkiiwthi 6 epxresnt turkiidphyayamepidkwangrabbtladmakkhunphankarptirupesrsthkic odyldkarkhwbkhumcakrthbaldankarkhatangpraethsaelakarlngthun aelakaraeprrupxutsahkrrmkhxngrth karepidesriinhlaydanipsuphakhexkchnaelatangpraethsiddaenintxipthamklangkarotethiyngthangkaremuxng karthxngethiyw nkthxngethiywinturkiephimkhunekuxbthukpiinstwrrsthi 21 aelaepnswnsakhykhxngesrsthkic pccubnkrathrwngwthnthrrmaelakarthxngethiywkhxngturkisnbsnunkarthxngethiywturkiphayitokhrngkar Turkey Home turkiepnhnunginsibpraethsplaythangchnnakhxngolk odyminkthxngethiywtangchatiedinthangmacakyuorpepnepxresntsungsud odyechphaaeyxrmniaelarsesiyinchwngimkipithiphanma inpi 2019 turkixyuinxndbthihkkhxngolkinaengkhxngcanwnnkthxngethiywtangchatithimaeyuxn odyminkthxngethiywtangchati 51 2 lankhn turkimimrdkolkkhxngxngkhkaryuensok 19 aehngokhrngsrangphunthankhmnakhm aela othrkhmnakhm ekhruxngbin obxing 777 khxng saykarbinetxrkichaexriln dankarkhnsng mithaxakasyan 98 aehng epnthaxakasyannanachati 22 aehng odyturkierimepidichthaxakasyannanachati Istanbul New Airport thixistnbul aelarthbaltngepaihepnthaxakasyannanachatithimikhnadihythisudinolkinaengcanwnphuodysarthirxngrbidinaetlapi aelahakepidkhrbthngokhrngkarinpi 2571 carxngrbphuodysaridthung 200 lankhn turkiyngmilancxdehlikhxpetxr 20 aehng aelathaerux 629 aehng esnthangrthifrayathang 10 315 km thnnrayathang 247 553 km saykarbinetxrkichaexriln epnsaykarbinpracachatikhxngturkitngaetpi ph s 2476 aelayngmisaykarbinxun xikhlayaehngdaeninkarinpraeths saphan Bosphorus 1973 Fatih Sultan Mehmet Bridge 1988 aela Yavuz Sultan Selim Bridge 2016 epnsaphanaekhwnsamsaphanthiechuxmrahwangchayfngyuorpaelaexechiykhxngchxngaekhbbxsfxrs saphan Osman Gazi 2016 echuxmtxchayfngthangehnuxaelaitkhxngxaw Izmit aelasaphanchankhkhael 1915 bnchxngaekhbdardaaenlthiechuxmrahwangyuorpaelaexechiycaklayepnsaphanaekhwnthiyawthisudinolkemuxsrangesrc withyasastraelaethkhonolyi turkimikhwamechiywchayindanphlngngan odyechphaaxyangying insakhakarkhanamn karbrihar cdkarthxkhnsngnamnrahwangpraeths aelakalngphlkdnsukarepn Energy Corridor dankarbriharcdkar thxkhnsngnamnrahwangpraeths pccubnmithxlaeliyngkas rayathang 12 874 km thxlaeliyngnamn rayathang 3 038 km tlxdcnmikhwamchanaydanxutsahkrrmkxsrang aelayanyntphlngngan thxsngkasthrrmchaticanwnmakkhrxbkhlumxanaekhtkhxngpraeths thxsngnamnbaku thbilisi sihan sungepnthxsngnamnthiyawthisudepnxndbsxngkhxngolk epidtwinpi 2005 The Blue Stream sungepnthxsngkaskhamthaeldarayihy sngkasthrrmchaticakrsesiyipyngturki thxsngitthael Turkish Stream sungmikalngkarphlitpilapraman 63 phnlanlukbaskemtr 2 200 phnlanlukbaskfut thaihturkisamarthkhaykasipyngrsesiyaelaswnxun khxngyuorpid inpi 2018 turkiichphlngnganhlk 1 700 ethrawtttxchwomng TW h txpi hruxnxykwa 20 emkawtttxchwomng MW h txkhnelknxy swnihymacakechuxephlingfxssilthinaekha aemwanoybayphlngngankhxngturkicarwmthungkarldkarnaekhaechuxephlingfxssil aetthanhininturkiepnehtuphlediywthiihythisudthiplxyaekseruxnkrackkhxngturkithung 1 khxngthnghmdthwolk phlngnganhmunewiyninturkikalngephimkhunaelaorngiffaniwekhliyr Akkuyu kalngthuksrangkhunbnchayfngthaelemdietxrereniyn aetthungaemechuxephlingfxssilcaphlitiffaidekinradbpraethskyngidrbenginxudhnun turkimikarichphlngngankhwamrxnitphiphphodytrngsungsudepnxndbhakhxngolkkarsatharnsukh krathrwngsatharnsukhiddaeninkarrabbsatharnsukhsaklmatngaetpi 2546 epnthiruckinchuxpraknsukhphaphthwnhna Genel Saglik Sigortasi sungidrbenginsnbsnuncakkareriykekbphasicaknaycang sungpccubnxyuthi 5 enginthunphakhrthkhrxbkhlumpraman 75 2 khxngkhaichcaydansukhphaph aemcamikarduaelsukhphaphthwnhna aetkhaichcaydansukhphaphodyrwminthanaswnaebngkhxng GDP inpi 2018 nntathisudinbrrdapraethsinklum OECD thi 6 3 khxng GDP emuxethiybkbkhaechliykhxng OECD thi 9 3 xayukhyechliyxyuthi 78 6 pi 75 9 sahrbphuchayaela 81 3 sahrbphuhying emuxethiybkbkhaechliykhxngshphaphyuorpthi 81 pi turkimixtraorkhxwnsungthisudinolk odyekuxbhnunginsam 29 5 khxngprachakrphuihymikhadchnimwlkay BMI thi 30 hruxsungkwa mlphisthangxakasinturkiepnsaehtusakhykhxngkaresiychiwitkxnwyxnkhwr miorngphyabalexkchnhlayaehnginpraeths turkiidrbpraoychncakkarthxngethiywechingkaraephthyinchwngimkipithiphanma karthxngethiywephuxsukhphaphsrangrayidihturkisungkwa 1 phnlandxllar inpi 2019 rayid 60 macakkarthaslykrrmphlastik aelaphupwythnghmd 662 087 rayidrbbrikarinpraethsemuxpithiaelwphayitkhxbekhtkhxngkarthxngethiywechingsukhphaphkarsuksa karsuksainpraethsturkiepnaebbphakhbngkhb aelaimekbkhaelaeriynsahrbnkeriyntngaetxayu 6 thung 15 pi xtrakarruhnngsuxkhuxrxyla 95 3 inphuchay rxyla 79 6 inphuhying aelaechliyrwmrxyla 87 4 karthixtrakarruhnngsuxkhxngphuhyingtakwachayepnephraainekhtchnbthyngkhngmiaenwkhwamkhidaebbekathiimniymihphuhyingeriynhnngsuxprachakrsastremuxngihysud 20 xndbaerk echuxchati inpi ph s 2550 turkimiprachakr 70 5 lankhn aelamixtrakaretibotrxyla 1 04 txpi khwamhnaaennkhxngprachakrechliy 92 khntxtarangkiolemtr khwamhnaaennkhxngprachakrinaetlacnghwdaetktangkntngaet 11 khntxtarangkiolemtr intunecli cnthung 2 420 khntxtarangkiolemtr inxistnbul khamthythankhxngxayuprachakrkhux 28 3 cakkhxmulkhxngthangkarinpi ph s 2548 xayukhadhmayechliykhxngprachakrthnghmdkhux 71 3 pi prachakrswnihykhxngturkimiechuxsayturki sungmixyupraman 50 thung 55 lankhn chnchatixun thisakhyidaekchawekhird esxrsasesiyn sasa bxseniy cxreciy xlebeniy orma yipsi xahrb aelaxik 3 chnchatithiidrbkaryxmrbcakthangkaridaekphwkkrik xarmieniy aelayiw inbrrdachnchatiehlani klumthiihythisudkhuxchawekhird praman 12 5 lankhn sungmkcaxasyxyuthangtawnxxkechiyngitkhxngpraeths hlngsngkhramolkkhrngthi 2 chawturkicanwnmakxphyphipyngyuorptawntk odyechphaaeyxrmnitawntk enuxngcakkhwamtxngkaraerngnganinyuorpephimkhun thaihekidchumchnchawturkinxkpraethskhun aetinrayahlngturkiklbklayepncudhmaykhxngphuxphyphcakpraethskhangekhiyng sungmithngphuxphyphthipkhlkxyuinpraethsturki aelaphuthiichturkiepnthangphantxipyngpraethsklumyuorp phasa praethsturkimiphasathangkarephiyngphasaediywkhuxphasaturki sungphasaturkiyngepnphasathiphudinhlayphunthiinyuorp echnisprs thangtxnitkhxngkhxsxwx maesodeniy aelaphunthiinkhabsmuthrbxlkhanthiekhyepnswnhnungkhxngckrwrrdixxtotmn echn aexlebeniy bxseniyaelaehxresokwina blaekeriy kris ormaeniy aelaesxrebiy nxkcakni yngmiphuthiichphasaturkimakkwa 2 lankhnxasyxyuineyxrmni aelamiklumphuichphasaturkiinpraethsxxsetriy ebleyiym frngess xitali enethxraelnd switesxraelnd aelashrachxanackr sasna rxyla 99 nbthuxsasnaxislam 31 129 845 khn thiehluxepnkhrist nikayxisethirnxxrothdxks 143 251 khristnikayormnkhathxlik 25 833 khn khristnikayopretsaetnt 22 983 khn aelayiw 38 267 khn wthnthrrmrakthanthangsngkhmkhxngturkimilksnaepnkhrxbkhrwaebbkhyaythimikhwamsmphnthknthngsayeluxdaelaaetngngan odyyudthuxkarsubthxdthangfaychay smachikthukkhnyudthuxptibtitamhlksasna phuchaythahnathihwhnakhrxbkhrw inpccubnmikhwamphyayamsngesrimeruxngkhwamethaethiymknrahwangphuhyingaelaphuchay odyphuhyingsamarthxxkipthangannxkbanid thnginswnkhxngrthbalaelaphakhexkchn aetphuchaykyngmikhwamkhidwaphuhyingdxykwathngthangdanrangkayaelaxarmn turkimiwthnthrrmthihlakhlaymakthiphsmphsanxngkhprakxbtang khxngetirk xnaoteliy xxtotmn sungepnkhwamtxenuxngkhxngthngwthnthrrmkrik ormnaelaxislam wthnthrrmturkiepnphlphlitcakkhwamphyayaminkarepnrthtawntkthi thnsmy odythiyngkhngrksakhunkhathangsasnaaelaprawtisastraebbdngedimiw silpkrrm nkdntrihyingnxythngsxng say aela khwa citrkrrmkhxng odythwipinkhwamkhidaebbtawntk epnthiyxmrbknwacitrkrrmaebbturkierimefuxngfuinklangkhriststwrrsthi 19 sthabncitrkrrmaehngaerkkhxngturkikhux inkhnannkhux sthabnwiswkrrmsastrkxngthphximphieriyl sungepidsxninpi 1793 ephuxcudmunghmayechingkarichnganmakkwa playkhriststwrrsthi 19 karwadmnusytamxyangtawntkerimaephrhlayodyechphaakb lththiprathbic rwmthngsilpayukhihmerimekhamakb silpinturkiyukhihmthithuksngipelaeriyninyuorpemuxpi 1926 klbmaphrxmkbaenwsilparwmsmythng fxwissum khiwbisum aela exksephrchchnnissum txmasilpinidrwmkncdtng Group D sungprakxbdwycitrkrthinaody aela phunaesnxethrndihmthicakhngxyuincitrkrrmtawntkipxiksamthswrrs nxkcak Group D aelwyngmikarekhluxnihwxun xik echn Yeniler Grubu phumaihm rawplaythswrrs 1930s On lar Grubu klumsibkhn inthswrrs 1940s Yeni Dal Grubu klumsakhaihm inthswrrs 1950s aela Siyah Kalem Grubu klumpakkada inthswrrs 1960s epnsilpkrrmthxngthinthimimatngaetturkiyukhkxnxislam yingphankalewlamaethair phrmturkikyingmikarphsmphsanwthnthrrmihm makkhunethann sngektidcakklinxayaelanganxxkaebbthimikhwamepnibaesnithn xnaoteliy xaremeniy l lwnthaihekidexklksnechphaakhxngaetlathin cnkrathnghlngsasnaxislamekhamaephyaeph phrmturkicungidrbxiththiphlxyangmakcak Turkish miniature epnngansilpchnidhnungthiphthnamacakthrrmeniymculcitrkrrmaebbepxrechiy karwadlwdlaykhnadciwsungeriykwa taswir hrux nakish phbinwthnthrrmxxtotmn aelaeriykstudioxthithachinnganwa Nakkashanesodythwipaelwculcitrkrrmhnungphaphxactxngichcitrkrmakkwahnungkhn ephuxrangokhrngsrang cdxngkhprakxb lngsi tkaetngaelaekbraylaexiyd yngrwmipthungkhntxnkarekhiyn kxnthicarwmekhaepnswnhnungkhxnghnngsuxhruxexksarhnunghna Turkish paper marbling kepnxikcitrkrrmthiepnthiniymaelaepnthiruck mkphbichinkartkaetngkhxbkradasinhnngsuxhruxexksar hruxichsrang mortif Hartif xahar kabab hnunginxaharthimichuxesiyngthisudinturki chawturkiphumiicinxaharkhxngtnexngmak xaharturkinnmixiththiphlkhxngxahrb krik yuorptawnxxkphsanxyudwy aemwaxaharcaphwkfastfudcaepnthiniymmakkhun aetxaharthxngthinaebbdngedimyngkhngepnesnhdungdudphukhncakthukmumolkinpccubn xaharthimichuxesiyngthisudkhux kabab epnxaharpraephthenuxstwprungsuktang thimitnkaenidmacakxahartawnxxkklang mithngthiepnenuxchinihy enuxhnepnchinelk enuxaelepnchinbang aelaenuxbd swnihyichhwhxmhnepnekhruxngekhiyngnxkehnuxcakphkaelawtthudibxun hathanidthwthukphumiphakhkhxngturki xaharthimichuxesiyngxun idaek ebyin thawasu smxngaekathxd ebxerkh aepngmwnisphkhruxenyaekhngchinelk khasukh aetngkwaaelaoyekirtkraethiym aelasldphktang rwmthungsupturkihruxthieriykwa xisekhmeb sungepnsupekhruxnginiskraethiym xaharcanhlkepncaphwkenuxplannkhxnkhangaephnghakimidxyuinvdukalaetmirschatidi odyechphaainxistnbluhruxtamaethbchayfng plathiphbxyubxy inemnukhux khilich pladab ikhlkhan plaethxrbxt elferkh plasiebs palamuth plathuna aelaluefx plablufich swnenuxnnpkticaepnenuxlukaeka enuxik hruxenuxwwprungkbphktang nxkcakniyngmisisekbabihruxenuxesiybehlkyang swnenuxhmunnharbprathanidtamorngaermihy hxliedy wilelc aelarankhaykhxngchasahrbtladradbsung sthaptykrrm phiphithphnthhayaosfixa praethsturkiepnsthanthithimiprawtisastryawnankwa 2 500 pikxnkhristkal khwamoddednkhuxmisthaptykrrmaelasilpwthnthrrmthiphsmphsanrahwangsilpatawnxxkaebbxxtotmnkbsilpatawntkaebbkrik ormnidxyanglngtw sthaptykrrmthidungdudnkthxngethiywmimakmay echn phiphithphnthhayaosfixa epnsingkxsrangsthaptykrrmibaesnithnthiyingihyaelaswyngamthisudinemuxngxistnbul edimekhyepnobsthkhxngsasnakhristnikayxxrthxdxks srangodyckrphrrdicstieniynaehngibaesnithn txmain kh s 1453 ckrwrrdixxtotmnmichychnaehnuxckrwrrdiibaesnithn sultanemhehmdthi 2 cungddaeplngobsthihepnsuehraaethn odysuehrahayaosfixaepnsuehrahlkkhxngemuxngxistnbulyawnankwa 500 pi kxnrthbalturkicaddaeplngihepnphiphithphnthin kh s 1935 khwamoddednkhxngthinikhuxyxdodmkhnadihyaelakhwamngdngamkhxngsthaptykrrmkartkaetngthiphsmphsanrahwangsilpaibaesnithnkbsilpaxxtotmnekhadwykn suehrasultanxahehmdthi 1 hruxsuehrasinaengin tngxyutrngkhamkbphiphithphnthhaekiyosefiy erimkxsrangin kh s 1609 enuxngcaksultanxahehmdthi 1 txngkarsrangsuehrasilpatawnxxkaebbxxtotmnihihykwaobsthhaekiyosefiy odysranghnhnaekhahaknaetxyukhnlafngephuxprachnkhwamyingihyaelaswyngam exklksnkhxngsuehraaehngnikhuxdaninsuehrapradbdwykraebuxngsifathnghmdyamtxngaesngcungswyngammak thngyngmilandanhnathikwangthisudinklumsuehraaebbxxtotmnaelamihxswdmntxyuthung 7 hx Grand Bazaar tladaekrndbasar epntladthiekaaekthisudinpraethsturki mikhwamepnmayawnankwa 1 000 pi nxkcakcaekaaekthisudaelw yngepntladinrmsthaptykrrmaebbxxtotmnthiihyaelaekaaekthisudinolkxikdwy phayintladaekrndbasarmirankhamakkwa 4 000 ran mithangekhamakkwa 21 thang aebngxxkepnosntampraephthsinkhachdecn sinkhahlk thikhayinnikhux ekhruxngengin phrm singthx esuxpha wtthuobran thxngkha aelakhxngthiraluk kila futbxl futbxlthimchatiturkiinkaraekhngkhnfutbxlchingaechmpaehngchatiyuorp 2016 futbxlepnhnunginkilathiidrbkhwamniymsunginpraeths turkimilikxachiphthimichuxesiyngkhux suxeprlik misomsrchuxdng xathi kalathasair efaenrbahaech xistnbul baskhesehxr aelaebchikthch aemcaimekhychnaeliskaraekhngkhnraykarihy aetfutbxlthimchatiturkikmiswnrwminkaraekhngkhnraykarsakhythngfutbxlolk aelafutbxlchingaechmpaehngchatiyuorp odyekhyphanekhaelninrxbsudthayfutbxlolk 2 khrng aelamiphlnganthidithisudkhuxkarkhwaxndbsaminfutbxlolk 2002 exachnaekahliitecaphaphrwmid aelaphanekharxbsudthayfutbxlchingaechmpaehngchatiyuorp 5 khrng phlngandithisudkhuxrxbrxngchnaelisinpi 2008 wxlelybxl turkiyngkhunchuxineruxngkhxngkilawxlelybxl odyechphaathimhying wxlelybxlhyingthimchatiturki miswnrwminkaraekhngkhnnanachati odyekharwmoxlimpikvdurxn 2 smy aelakhwaxndb 5 inoxlimpik 2020 ekharwmkaraekhngkhnchingaechmpolk 4 smy khwaxndb 6 inpi 2010 pccubnthimhyingkhxngturkixyuinxndb 4 khxngolktamkarcdxndbkhxng exfixwibi inkhnathithimchayekhyekharwmkaraekhngkhnchingaechmpolk 3 khrng aelayngimekhyekharwmoxlimpikechingxrrthbangsakdepn praethsturekhiyxangxing Turkiye Cumhuriyeti Anayasasi phasaturki khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 1 July 2020 subkhnemux 1 July 2020 3 Madde Devletin Butunlugu Resmi Dili Bayragi Milli Marsi ve Baskenti Turkiye Devleti ulkesi ve milletiyle bolunmez bir butundur Dili Turkcedir Bayragi sekli kanununda belirtilen beyaz ay yildizli al bayraktir Milli marsi Istiklal Marsi dir Baskenti Ankara dir Mevzuat Anayasa phasaturki Ankara khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 1 July 2020 subkhnemux 1 July 2020 Ethnologue Ethnologue Languages of the World Turkey Retrieved 15 October 2017 The World Factbook Central Intelligence Agency khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 01 10 subkhnemux 13 October 2016 Turkish Constiution Anayasa Mahkemesi www anayasa gov tr Surface water and surface water change Organisation for Economic Co operation and Development OECD subkhnemux 11 October 2020 Turkey Turkiye The World Factbook 2024 ed Central Intelligence Agency subkhnemux 21 October 2022 Archived 2022 edition The Results of Address Based Population Registration System 2021 4 February 2022 subkhnemux 7 February 2022 World Economic Outlook Database October 2022 Imf International Monetary Fund subkhnemux 11 October 2022 Gini index World Bank estimate Turkey World Bank 2019 subkhnemux 15 November 2021 Human Development Report 2021 2022 PDF phasaxngkvs United Nations Development Programme 8 September 2022 subkhnemux 8 September 2022 turki epliynchuxpraeths rachbnthityspha mimtiich turki hrux thurekhiy kid prachachatithurkic 29 June 2022 subkhnemux 29 June 2022 thaim turki epliynchuxepn turekhiy BBC News ithy subkhnemux 3 June 2022 Turkey Location Geography People Economy Culture amp History Encyclopedia Britannica phasaxngkvs Pegasus General Information about Turkey Location Geography People Economy Culture amp History www flypgs com phasaxngkvs Turkey Geography phasaxngkvs 2014 03 25 Goodman Peter S 2018 08 18 The West Hoped for Democracy in Turkey Erdogan Had Other Ideas The New York Times phasaxngkvsaebbxemrikn ISSN 0362 4331 subkhnemux 2021 09 04 Steadman Sharon R McMahon Gregory 2011 09 15 The Oxford Handbook of Ancient Anatolia 10 000 323 BCE phasaxngkvs OUP USA ISBN 978 0 19 537614 2 Howard Douglas A Douglas Arthur 2001 The history of Turkey Internet Archive Westport Conn Greenwood Press ISBN 978 0 313 30708 9 Roderic H Davison Essays in Ottoman and Turkish History 1774 1923 The Impact of West Texas 1990 pp 115 116 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2019 05 03 subkhnemux 2021 09 04 Welle www dw com Deutsche Erdogan Turkey will never accept genocide charges DW 04 06 2016 DW COM phasaxngkvsaebbbritich Recep Tayyip Erdogan Turkey s pugnacious president BBC News phasaxngkvsaebbbritich 2020 10 27 subkhnemux 2021 09 04 Country Profile Turkey www un org Goswami Urmi Turkey bids to change its status from a developed country to a developing one The Economic Times subkhnemux 2021 09 04 https www giga hamburg de de 404 https www mfa gov tr sc 114 turkiye nin uluslararasi iklim degisikligiyle mucadele rejimi hk sc en mfa Yayla Onder Gunay Aktas Semra 2021 12 01 Mise en place for gastronomy geography through food Flavor regions in Turkey International Journal of Gastronomy and Food Science 26 100384 doi 10 1016 j ijgfs 2021 100384 ISSN 1878 450X Michael J Arlen 2006 Passage to Ararat MacMillan p 159 ISBN 978 0 374 53012 9 Turkey Oxford English Dictionary 3rd ed Oxford University Press knyayn 2005 Cevdet Kucuk 1988 2016 Turkiye 44 2 vols phasaturki xistnbul sunyxislamsuksa Sylvain Auroux E F K Koerner Hans Josef Niederehe Kees Versteegh 2000 History of the Language Sciences p 327 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite book title aemaebb Cite book cite book a CS1 maint uses authors parameter Gulru Necipoglu b k 2007 Muqarnas History and Ideology Architectural Heritage of the Lands of Rum Vol 24 p 9 Mose Saron 1986 Studies in Islamic History and Civilization In Honour of Professor David Ayalon p 316 Turkey to register its new name Turkiye to UN in coming weeks Middle East Eye phasaxngkvs subkhnemux 2022 01 18 Robertson Greg 6 January 2022 Turkey Changes Its Name To Better Reflect Culture Values TravelAwaits subkhnemux 7 January 2022 How the Turkey Got Its Name Merriam Webster subkhnemux 22 January 2022 Soylu Ragip 17 January 2022 Turkey to register its new name Turkiye to UN in coming weeks Middle East Eye subkhnemux 11 April 2022 UN to use Turkiye instead of Turkey after Ankara s request TRT World phasaxngkvs subkhnemux 2022 06 03 Turkey changes its name in rebranding bid BBC News 2 June 2022 subkhnemux 2 June 2022 Sabanci University 2005 Geography of Turkey Sabanci University subkhnemux 2006 12 13 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 05 09 subkhnemux 2008 08 13 Geography of Turkey US Library of Congress subkhnemux 2006 12 13 UN Demographic Yearbook accessed April 16 2007 Turkish Ministry of Tourism 2005 Geography of Turkey Turkish Ministry of Tourism subkhnemux 2006 12 13 University of South California Department of Civil Engineering khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2009 03 12 subkhnemux 2006 12 26 Turkish State Meteorological Service 2006 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 01 10 subkhnemux 14 Aug 2008 Thissen Laurens 2001 11 23 PDF CANeW Central Anatolian Neolithic e Workshop khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2007 06 05 subkhnemux 2006 12 21 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a Cite journal txngkar journal help Balter Michael 2004 02 27 Search for the Indo Europeans Were Kurgan horsemen or Anatolian farmers responsible for creating and spreading the world s most far flung language family Science 303 5662 1323 The Metropolitan Museum of Art New York October 2000 Anatolia and the Caucasus Asia Minor 2000 1000 B C in Timeline of Art History New York The Metropolitan Museum of Art subkhnemux 2006 12 21 Hooker Richard 1999 06 06 Ancient Greece The Persian Wars Washington State University WA United States khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 11 20 subkhnemux 2006 12 22 The Metropolitan Museum of Art New York October 2000 Anatolia and the Caucasus Asia Minor 1000 B C 1 A D in Timeline of Art History New York The Metropolitan Museum of Art subkhnemux 2006 12 21 Daniel C Waugh 2004 Constantinople Istanbul University of Washington Seattle WA subkhnemux 2006 12 26 Wink Andre 1990 Al Hind The Making of the Indo Islamic World Vol 1 Early Medieval India and the Expansion of Islam 7th 11th Centuries Brill Academic Publishers ISBN 90 04 09249 8 Mango Cyril 2002 The Oxford History of Byzantium Oxford University Press USA ISBN 0 19 814098 3 web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 14 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 14 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 05 16 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 05 16 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 07 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 15 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk web archive org 2014 10 22 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 10 22 subkhnemux 2021 10 09 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint bot original URL status unknown lingk https www tsk tr HomeEng Nas Tevfik F 1992 Economics and Politics of Turkish Liberalization phasaxngkvs Lehigh University Press p 12 ISBN 978 0 934223 19 5 Turkish quake hits shaky economy British Broadcasting Corporation phasaxngkvs 1999 08 17 subkhnemux 2006 12 12 Worst over for Turkey British Broadcasting Corporation phasaxngkvs 2002 02 04 subkhnemux 2006 12 12 World Bank 2005 Turkey Labor Market Study PDF phasaxngkvs World Bank subkhnemux 2006 12 10 OECD 2002 OECD Reviews of Regulatory Reform Turkey crucial support for economic recovery 2002 phasaxngkvs Organisation for Economic Co operation and Development ISBN 92 64 19808 3 IMF World Economic Outlook Database April 2008 Inflation end of period consumer prices Data for 2006 2007 and 2008 xngkvs Jorn Madslien 2006 11 02 Robust economy raises Turkey s hopes British Broadcasting Corporation subkhnemux 2006 12 12 xngkvs Groundbreaking ceremony for bridge over Dardanelles to take place on March 18 Latest News Hurriyet Daily News phasaxngkvs khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 08 14 subkhnemux 2021 10 09 https www who int data gho data themes topics topic details GHO ncd risk factors AA DAILY SABAH WITH 2020 09 20 Health tourism earns above 1B to Turkey in 2019 under spotlight with COVID 19 Daily Sabah phasaxngkvsaebbxemrikn Turkish Statistical Institute 2004 10 18 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 05 08 subkhnemux 2006 12 11 Jonny Dymond 2004 10 18 Turkish girls in literacy battle British Broadcasting Corporation subkhnemux 2006 12 11 http www citypopulation de Turkey RBC20 html December 2012 address based calculation of the as presented by citypopulation de 2007 Census population statistics in 2007 Turkish Statistical Institute 2008 subkhnemux 2008 08 15 Hurriyet 2006 12 03 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 08 28 subkhnemux 2006 12 09 Turkiyedeki Kurtlerin Sayisi Number of Kurds in Turkey phasaturki Milliyet 2008 06 06 subkhnemux 2008 08 18 Kirisci Kemal November 2003 Turkey A Transformation from Emigration to Immigration Center for European Studies Bogazici University subkhnemux 2006 12 26 Turkish language in The Columbia Encyclopedia Sixth Edition Date 2008 Ethnologue Languages of the World Fifteenth edition Report for language code tur Turkish 2005 subkhnemux 2007 03 18 Gordon Raymond G Jr PDF Turkish Industrialists and Businessmen s Association 2003 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2005 12 04 subkhnemux 2007 01 06 Kaya Ibrahim 2004 Social Theory and Later Modernities The Turkish Experience phasaxngkvs Liverpool University Press ISBN 978 0 85323 898 0 Antoinette Harri Allison Ohta 1999 10th International Congress of Turkish Art Fondation Max Van Berchem ISBN 978 2 05 101763 3 The first military training institutions were the Imperial Army Engineering School Muhendishane i Berr i Humayun 1793 and the Imperial School of Military Sciences Mekteb i Ulum i Harbiye i Sahane 1834 Both schools taught painting to enable cadets to produce topographic layouts and technical drawings to illustrate landscapes turkresmi com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 8 September 2006 subkhnemux 11 August 2014 Brueggemann Werner Boehmer Harald 1982 Teppiche der Bauern und Nomaden in Anatolien Carpets of the Peasants and Nomads in Anatolia 1st ed Munich Verlag Kunst und Antiquitaten pp 34 39 ISBN 3 921811 20 1 Barry Michael 2004 Figurative art in medieval Islam and the riddle of Bihzad of Herat 1465 1535 p 27 ISBN 978 2 08 030421 6 subkhnemux 11 February 2017 Turkish Miniatures www turkishculture org subkhnemux 11 February 2017 The Turkish Art of Marbling EBRU turkishculture org subkhnemux 11 February 2017 www tripdeedee com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 09 04 subkhnemux 2021 09 04 Turkish Cuisine A Complete Guide to Turkish Food amp Drinks privateistanbulguide com phasaxngkvsaebbxemrikn 2013 05 01EEST14 56 41 03 00 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a trwcsxbkhawnthiin date help Turkish Architecture All About Turkey www allaboutturkey com cnkhunruckthukmumkhxngolkibnimakkhun ekiywkbphuaetng Expedia Th exksphiediyrkkarthxngethiywaelachunchxbthicaekbprasbkarnihm mafak ephuxphakhunxxkipsarwc khnhasthanthithxngethiywtang cakthwolk thnghmdnikephuxihkhunrusukwa olkibnielknidediyw 2017 09 11 eyuxnxistnbul ethiywpraethsturki 8 thinixyaidphlad blxkexksphiediy Architectural Styles of Turkey Ottomans to today Property Turkey phasaxngkvs https www fivb com en volleyball rankings seniorworldrankingwomenaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb praethsturki Turkey thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnsenuxhakhawcakwikikhawkhakhmcakwikikhakhmkhxmultnchbbcakwikisxrshnngsuxcakwikitara wikithxngethiyw mikhaaenanakarthxngethiywsahrb Turkey Official website of the Presidency of the Republic of Turkey 2010 06 05 thi ewyaebkaemchchin Turkey entry at The World Factbook Turkey 2012 06 09 thi ewyaebkaemchchin from UCB Libraries GovPubs praethsturki thiewbist Curlie Turkey profile from the BBC News Turkey at Encyclopaedia Britannica Wikimedia Atlas of Turkey Turkey s Official Tourism Portal praethsturki thiewbist Curlie dukhxmulthangphumisastrthiekiywkhxngkb praethsturki thioxephinstritaemp Key Development Forecasts for Turkey from rupphaphekiywkbpraethsturki thiflikhekxr