สมเด จพระราชาคณะ เป นสมณศ กด รองจากสมเด จพระส งฆราช ส งกว าพระราชาคณะเจ าคณะรอง ม คำนำหน าราชท นนามว า สมเด จ แต เด มน น

สมเด็จพระราชาคณะ เป็นสมณศักดิ์รองจากสมเด็จพระสังฆราช สูงกว่าพระราชาคณะเจ้าคณะรอง มีคำนำหน้าราชทินนามว่า "สมเด็จ" แต่เดิมนั้นสมเด็จพระราชาคณะเป็นตำแหน่งพระสังฆาธิการชั้นเจ้าคณะใหญ่มาตลอด จนกระทั่งมีการแยกออกมาเมื่อมีพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2484 ปัจจุบัน มีสมเด็จพระราชาคณะดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่ฝ่ายมหานิกาย 3 รูป และเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต 1 รูป และทรงดำรงตำแหน่งเป็นสมเด็จพระสังฆราชด้วย

สมเด็จพระราชาคณะ

การเรียกขาน	เจ้าประคุณสมเด็จ
จวน	วัด พระอารามหลวง, วัดราษฎร์
ผู้แต่งตั้ง	พระมหากษัตริย์ไทย
เงินตอบแทน	27,400 บาท

ภาพเครื่องประกอบสมณศักดิ์สมเด็จพระราชาคณะชั้นสุพรรณบัฏ

สมเด็จพระราชาคณะ ณ ปัจจุบัน มีทั้งหมด 9 รูป (ไม่รวมสมเด็จพระสังฆราช) แบ่งเป็นมหานิกาย 5 รูป และธรรมยุติกนิกาย 4 รูป ดังนี้

สมเด็จพระราชาคณะในปัจจุบัน

มหานิกาย

ราชทินนาม	รายนาม	วัด	สถาปนา	วันเกิดและอายุ
สมเด็จพระพุฒาจารย์	สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ)	วัดไตรมิตร	พ.ศ. 2557	17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2485 (81 ปี)
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์	สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)	วัดญาณเวศกวัน	พ.ศ. 2559	12 มกราคม พ.ศ. 2481 (86 ปี)
สมเด็จพระมหาธีราจารย์	สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (ประสิทธิ์ เขมงฺกโร)	วัดพระเชตุพน	พ.ศ. 2562	24 พฤษภาคม พ.ศ. 2480 (87 ปี)
สมเด็จพระมหารัชมงคลมุนี	สมเด็จพระมหารัชมงคลมุนี (ธงชัย ธมฺมธโช)	วัดไตรมิตร	พ.ศ. 2562	21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496 (71 ปี)
สมเด็จพระมหาวชิรมังคลาจารย์	สมเด็จพระมหาวชิรมังคลาจารย์ (สงัด ปญฺญาวุโธ)	วัดกะพังสุรินทร์	พ.ศ. 2565	27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 (95 ปี)

ธรรมยุติกนิกาย

ราชทินนาม	รายนาม	วัด	สถาปนา	วันเกิดและอายุ
สมเด็จพระธีรญาณมุนี	สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)	วัดเทพศิรินทร์	พ.ศ. 2553	22 ตุลาคม พ.ศ. 2490 (76 ปี)
สมเด็จพระมหามุนีวงศ์	สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ (พิจิตร ฐิตวณฺโณ)	วัดโสมนัส	พ.ศ. 2562	24 มิถุนายน พ.ศ. 2479 (87 ปี)
สมเด็จพระมหาวีรวงศ์	สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (สุชิน อคฺคชิโน)	วัดราชบพิธ	พ.ศ. 2562	22 มกราคม พ.ศ. 2493 (74 ปี)
สมเด็จพระพุทธพจนวชิรมุนี	สมเด็จพระพุทธพจนวชิรมุนี (มนตรี คณิสฺสโร)	วัดเครือวัลย์	พ.ศ. 2565	1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2484 (83 ปี)

สมเด็จพระราชาคณะที่ราชทินนามอื่น

ราชทินนาม	รายนาม (พระองค์/รูป ล่าสุด)	วัด	เริ่มวาระ	สิ้นวาระ	หมายเหตุ
	สมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ (ม.ร.ว. ชื่น สุจิตฺโต)	วัดบวรนิเวศ	2471	2499	โปรดให้สถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ	สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อู่)	วัดสุทัศน์	2393	2401	สถาปนาครั้งแรก มรณภาพ เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2401
สมเด็จพระญาณสังวร	สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน)	วัดบวรนิเวศ	2515	2556	สิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2556 ต่อมาจึงโปรดสถาปนาพระอัฐิเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า
สมเด็จพระพุทธปาพจนบดี	สมเด็จพระพุทธปาพจนบดี (ทองเจือ จินฺตากโร)	วัดราชบพิธ	2532	2551	สถาปนาครั้งแรก มรณภาพ เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2551
สมเด็จพระญาณวโรดม	สมเด็จพระญาณวโรดม (ประยูร สนฺตงฺกุโร)	วัดเทพศิรินทร์	2546	2552	สถาปนาครั้งแรก มรณภาพ เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2552
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์	สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม)	วัดพิชยญาติ	2554	2562	มรณภาพ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2562
สมเด็จพระญาณวชิโรดม	สมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร)	วัดธรรมมงคล	2563	2563	สถาปนาครั้งแรก มรณภาพ เมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2563
สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์	สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ)	วัดปากน้ำ	2538	2564	สถาปนาครั้งแรก มรณภาพ เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2564
สมเด็จพระวันรัต	สมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต)	วัดบวรนิเวศ	2552	2565	มรณภาพ เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2565

คำศัพท์ที่ใช้กับสมเด็จพระราชาคณะ

คำสรรพนามที่บุคคลทั่วไปใช้แก่สมเด็จพระราชาคณะ เป็นแบบแผนแต่ก่อนมีดังนี้

คำสรรพนามบุรุษที่ 1 เกล้ากระผม (ชาย) ดิฉัน (หญิง)
คำสรรพนามบุรุษที่ 2 พระเดชพระคุณท่านเจ้าประคุณ/พระเดชพระคุณท่านเจ้าพระคุณ
คำสรรพนามบุรุษที่ 3 ท่าน

อ้างอิง

. สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดภูเก็ต. 27 เมษายน 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-18. สืบค้นเมื่อ 21 มีนาคม 2560. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 136, ตอนที่ 40 ข, 28 กรกฎาคม 2562, หน้า 1
ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 139, ตอนที่ 48 ข, 15 พฤศจิกายน 2565, หน้า 1
ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ (พระสาสนโสภณ เป็นสมเด็จพระราชาคณะ) ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 102, เล่ม 89, วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2515, หน้า 1-5
ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 138, เล่ม 107, วันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2532, ฉบับพิเศษ หน้า 1
ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ 2020-11-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 121, ตอนที่ 3ข, วันที่ 29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547, หน้า 1
. ราชาศัพท์. , พิมพ์ครั้งที่ 4ม กรุงเทพฯ : สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ, 2555. 416 หน้า. หน้า 336-339. ISBN

[1] . สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดภูเก็ต. 27 เมษายน 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-18. สืบค้นเมื่อ 21 มีนาคม 2560. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[samanasak62-2] ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 136, ตอนที่ 40 ข, 28 กรกฎาคม 2562, หน้า 1

[samanasak65-3] ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 139, ตอนที่ 48 ข, 15 พฤศจิกายน 2565, หน้า 1

[4] ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ (พระสาสนโสภณ เป็นสมเด็จพระราชาคณะ) ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 102, เล่ม 89, วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2515, หน้า 1-5

[5] ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 138, เล่ม 107, วันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2532, ฉบับพิเศษ หน้า 1

[6] ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ 2020-11-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 121, ตอนที่ 3ข, วันที่ 29 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547, หน้า 1

[7] . ราชาศัพท์. , พิมพ์ครั้งที่ 4ม กรุงเทพฯ : สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ, 2555. 416 หน้า. หน้า 336-339. ISBN