สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร พระนามเดิม เจริญ คชวัตร ฉายา สุวฑฺฒโน (3 ตุลาคม พ.ศ. 2456 – 24 ตุลาคม พ.ศ. 2556) เป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกพระองค์ที่ 19 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สถิต ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ทรงดำรงตำแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2535 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ถือเป็นสมเด็จพระสังฆราชองค์แรกที่มีพระชันษามากกว่าพระสังฆราชในอดีตและเป็นพระองค์แรกของไทยที่มีชันษา 100 ปี สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2556 เนื่องจากติดเชื้อในกระแสพระโลหิต
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | |
---|---|
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก | |
สมเด็จพระสังฆราชไทย พระองค์ที่ 19 | |
ดำรงพระยศ | 21 เมษายน พ.ศ. 2532 - 24 ตุลาคม พ.ศ. 2556 (24 ปี 186 วัน) |
สถาปนา | 21 เมษายน พ.ศ. 2532 พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ |
ถัดไป | สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) |
พรรษา | 80 |
สถิต | วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร |
นิกาย | ธรรมยุติกนิกาย |
ประสูติ | 3 ตุลาคม พ.ศ. 2456 จังหวัดกาญจนบุรี ประเทศสยาม เจริญ คชวัตร |
สิ้นพระชนม์ | 24 ตุลาคม พ.ศ. 2556 (100 ปี) โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย |
พระชนก | น้อย คชวัตร |
พระชนนี | กิมน้อย คชวัตร |
ลายพระนาม |
พระประวัติ
ขณะทรงพระเยาว์
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร มีพระนามเดิมว่า เจริญ คชวัตร ประสูติเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2456 ที่ตำบลปากแพรก อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เป็นบุตรคนโตของพระชนกน้อย คชวัตร และพระชนนีกิมน้อย คชวัตร พระองค์มีน้องชาย 2 คน ได้แก่ นายจำเนียร คชวัตร และนายสมุทร คชวัตร พระชนกของพระองค์ป่วยเป็นโรคเนื้องอกและเสียชีวิตไปตั้งแต่พระองค์ยังเล็ก หลังจากนั้น พระองค์ได้มาอยู่ในความดูแลของนางกิมเฮ้ง หรือกิมเฮงซึ่งเป็นพี่สาวของพระชนนีกิมน้อยที่ได้ขอพระองค์มาเลี้ยงดู และนางกิมเฮ้งจึงตั้งชื่อหลานชายผู้นี้ว่า "เจริญ"
พระชนกน้อย คชวัตร เป็นบุตรคนที่สามจากทั้งหมดสี่คนของเล็ก กับแดงอิ่ม คชวัตร เป็นหลานปู่-หลานย่าของหลวงพิพิธภักดี ผู้เคยเป็นข้าราชการชาวกรุงเก่า กับนางจีนผู้ภริยาหลวงพิพิธภักดีเป็นหลานยายของท้าวเทพกระษัตรี ส่วนพระชนนีกิมน้อย หรือน้อย ซึ่งเคยเปลี่ยนชื่อเป็นแดงแก้วนั้น มีบิดาเป็นคนเชื้อสายจีนคือนายเฮงเล็ก แซ่ตั๊น กับมารดาเชื้อสายญวนชื่อนางทองคำ ครั้นนายเฮงเล็กถึงแก่กรรม นางทองคำจึงสมรสใหม่กับนายสุข รุ่งสว่าง มีบุตรด้วยกัน 4 คน
เมื่อพระชันษาได้ 8 ปี ทรงเข้าเรียนที่โรงเรียนประชาบาล วัดเทวสังฆาราม จนจบชั้นประถม 5 (เทียบเท่าชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 2 ในปัจจุบัน) เมื่อ พ.ศ. 2468 ในขณะที่มีพระชันษา 12 ปี หลังจากนั้น ทรงไม่รู้ว่าจะเรียนอะไรต่อและไม่รู้ว่าจะเรียนที่ไหน ทรงเล่าว่า "เมื่อเยาว์วัยมีพระอัธยาศัยค่อนข้างขลาด กลัวต่อคนแปลกหน้า และค่อนข้างจะเป็นคนติดป้าที่อยู่ ใกล้ชิดกันมาแต่ทรงพระเยาว์โดยไม่เคยแยกจากกันเลย" จึงทำให้พระองค์ไม่กล้าตัดสินพระทัยไปเรียนต่อที่อื่น
บรรพชาและอุปสมบท
เมื่อพระองค์ยังทรงพระเยาว์นั้นทรงเจ็บป่วยออดแอดอยู่เสมอ โดยมีอยู่คราวหนึ่งที่ทรงป่วยหนักจนญาติ ๆ ต่างพากันคิดว่าคงไม่รอดแล้วและได้บนไว้ว่า ถ้าหายป่วยจะให้บวชเพื่อแก้บน แต่เมื่อหายป่วยแล้ว พระองค์ก็ยังไม่ได้บวช จนกระทั่งเรียนจบชั้นประถม 5 แล้ว พระองค์จึงได้ทรงบรรพชาเป็นสามเณรเพื่อแก้บนในปี พ.ศ. 2469 ขณะมีพระชันษาได้ 14 ปี ที่วัดเทวสังฆาราม โดยมีพระเทพมงคลรังษี (ดี พุทฺธโชติ) เจ้าอาวาสวัดเทวสังฆาราม เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระครูนิวิฐสมาจาร (เหรียญ สุวณฺณโชติ) เจ้าอาวาสสวัดศรีอุปลาราม เป็นพระอาจารย์ให้สรณะและศีล
ภายหลังบรรพชาแล้วได้จำพรรษาอยู่ที่วัดเทวสังฆาราม 1 พรรษา และได้มาศึกษาพระธรรมวินัยที่วัดเสน่หา จังหวัดนครปฐม หลังจากนั้น พระเทพมงคลรังษี (ดี พุทธฺโชติ) พระอุปัชฌาย์ได้พาพระองค์ไปยังวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร และนำพระองค์ขึ้นเฝ้าถวายตัวต่อสมเด็จพระวชิรญาณวงศ์ เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร (ต่อมาคือสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์) เพื่ออยู่ศึกษาพระปริยัติธรรมในสำนักวัดบวรนิเวศวิหาร พระองค์ทรงได้รับประทานนามฉายาจากสมเด็จพระสังฆราชว่า “สุวฑฺฒโน” ซึ่งมีความหมายว่า “ผู้เจริญดี” จนกระทั่งพระชันษาครบอุปสมบทจึงทรงเดินทางกลับไปอุปสมบทที่วัดเทวสังฆารามเมื่อ พ.ศ. 2476 ภายหลังจึงได้เดินทางเข้ามาจำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร เพื่อทรงศึกษาพระธรรมวินัยและที่วัดบวรนิเวศวิหารนี่เอง พระองค์ท่านได้เข้าพิธีอุปสมบทซ้ำในธรรมยุติกนิกายเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2476 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2477) โดยมีสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระเทพเมธี (จู อิสฺสรญาโณ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์
การศึกษาพระปริยัติธรรม
พระองค์ทรงเริ่มเรียนพระปริยัติธรรมตามคำชักชวนของพระเทพมงคลรังษี (ดี พุทฺธโชติ) พระอุปัชฌาย์ ที่ตั้งใจจะให้พระองค์กลับมาสอนพระปริยัติธรรมที่วัดเทวสังฆารามและจะสร้างโรงเรียนพระปริยัติธรรมเตรียมไว้ให้ โดยพระอุปัชฌาย์นำพระองค์ไปฝากไว้กับพระครูสังวรวินัย (อาจ) เจ้าอาวาสวัดเสน่หา เมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2470 แล้วจึงเริ่มเรียนภาษาบาลีโดยมีพระเปรียญจากวัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร เป็นอาจารย์สอน หลังจากนั้น จึงเดินทางมายังกรุงเทพมหานครเพื่อศึกษาพระปริยัติธรรมที่วัดบวรนิเวศวิหาร พระองค์ทรงสอบได้นักธรรมชั้นตรีได้เมื่อ พ.ศ. 2472 และทรงสอบได้นักธรรมชั้นโทและเปรียญธรรม 3 ประโยค ในปี พ.ศ. 2473
พระองค์ทรงตั้งพระทัยอย่างมากในการสอบเปรียญธรรม 4 ประโยค แต่ผลปรากฏว่าทรงสอบตก ทำให้ทรงรู้สึกท้อแท้และคิดว่า "คงจะหมดวาสนาในทางพระศาสนาเสียแล้ว" แต่เมื่อทรงคิดทบทวนและไตร่ตรองดูว่าทำไมจึงสอบตก ก็ทรงตระหนักได้ว่าเหตุแห่งการสอบตกนั้นเกิดจากความประมาทโดยแท้ กล่าวคือ ทรงทำข้อสอบโดยไม่พิจารณาให้รอบคอบด้วยสำคัญผิดว่าตนรู้ดีแล้ว ทั้งยังมุ่งอ่านเฉพาะเนื้อหาที่เก็งว่าจะออกเป็นข้อสอบเท่านั้น ซึ่งพระองค์ทรงพบว่าเป็นวิธีการเรียนที่ไม่ถูกต้องเพราะไม่ทำให้เกิดความรู้อย่างแท้จริง จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้พระองค์สอบตก เมื่อพระองค์ทรงตระหนักได้ดังนี้แล้วจึงทรงเปลี่ยนมาใช้วิธีเรียนแบบสม่ำเสมอและทั่วถึง พระองค์จึงสอบได้ทั้งนักธรรมชั้นเอกและเปรียญธรรม 4 ประโยค ในปี พ.ศ. 2475
หลังจากนั้น พระองค์ทรงกลับไปสอนพระปริยัติธรรมที่โรงเรียนเทวานุกูล วัดเทวสังฆาราม เพื่อสนองพระคุณพระเทพมงคลรังษีเป็นเวลา 1 พรรษา แล้วจึงทรงกลับมาอยู่วัดบวรนิเวศวิหารเพื่อทรงศึกษาพระปริยัติธรรมต่อไป โดยทรงสอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค โดยในระหว่างที่ทรงอยู่วัดบวรนิเวศวิหารนั้น พระองค์ก็ยังคงกลับไปช่วยสอนพระปริยัติธรรมที่วัดเทวสังฆารามอยู่เสมอ พระองค์ยังทรงศึกษาพระปริยัติธรรมอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่ง สอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค ในปี พ.ศ. 2484
การปฏิบัติหน้าที่ด้านคณะสงฆ์
หลังจากที่พระองค์สอบได้เปรียญธรรม 9 แล้ว พระองค์ทรงเริ่มงานอันเกี่ยวเนื่องกับคณะสงฆ์อีกมากมาย ซึ่งนอกเหนือจากเป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแล้ว พระองค์ยังเป็นผู้อำนวยการศึกษาสำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหารซึ่งมีหน้าที่จัดการศึกษาของภิกษุสามเณรทั้งแผนกธรรมและแผนกบาลี รวมทั้งทรงเป็นสมาชิกสังฆสภาโดยตำแหน่งในฐานะเป็นพระเปรียญ 9 ประโยค ต่อมา เมื่อมีการจัดตั้งมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยขึ้นอีกครั้งในปี พ.ศ. 2488 พระองค์ทรงรับหน้าที่เป็นกรรมการสภาการศึกษาและอาจารย์ของมหาวิทยาลัย รวมทั้ง เป็นพระวินัยธรชั้นอุทธรณ์และรักษาการพระวินัยธรชั้นฎีกาในกาลต่อมา นอกจากนี้ ยังทรงเป็นเลขานุการในสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์อีกด้วย
เมื่อมีพระชันษาได้ 34 ปี พระองค์ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะ ชั้นสามัญ ที่ พระโศภนคณาภรณ์ โดยพระองค์ได้รับเลือกจากสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ให้เป็นพระอภิบาลของพระภิกษุพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรในระหว่างที่ผนวชเป็นพระภิกษุและเสด็จประทบ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อปี พ.ศ. 2499 ต่อมา ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะ ชั้นธรรม ที่ พระธรรมวราภรณ์ โดยราชทินนามทั้ง 2 ข้างต้นนั้นเป็นราชทินนามที่ตั้งขึ้นใหม่สำหรับพระราชทานแก่พระองค์เป็นรูปแรก
ในปี พ.ศ. 2504 พระองค์ได้รับตำแหน่งเป็นผู้รักษาการเจ้าคณะธรรมยุตภาคทุกภาคและเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหารราชวรวิหาร ในปีเดียวกันนี้เองพระองค์ได้รับการสถาปนาที่ พระสาสนโสภณ พระองค์เข้ารับตำแหน่งกรรมการมหาเถรสมาคมตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506 นอกจากนั้น ยังได้ทรงนิพนธ์ผลงานทางวิชาการ เอกสาร และตำราด้านพุทธศาสนาไว้มากมาย
สมเด็จพระสังฆราช
พ.ศ. 2515 พระองค์ได้รับพระราชทานสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระญาณสังวร ซึ่งเป็นราชทินนามที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดให้ตั้งขึ้นใหม่สำหรับพระราชทานสถาปนาสมเด็จพระอริยวงษญาณ (สุก ญาณสังวร) พระราชาคณะฝ่ายวิปัสสนาธุระเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2359 ตำแหน่งสมเด็จพระราชาคณะที่สมเด็จพระญาณสังวร จึงเป็นตำแหน่งพิเศษที่โปรดพระราชทานสถาปนาแก่พระเถระผู้ทรงคุณทางวิปัสสนาธุระเท่านั้น
เมื่อสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ สมเด็จพระสังฆราชในขณะนั้นสิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. 2531 ทำให้ตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชว่างลง พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรจึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ในราชทินนามเดิมคือ สมเด็จพระญาณสังวร ซึ่งราชทินนามดังกล่าวนับเป็นราชทินนามพิเศษ กล่าวคือ สมเด็จพระสังฆราชที่มิได้เป็นพระบรมวงศานุวงศ์นั้น โดยปกติจะใช้ราชทินนามว่า สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ บางพระองค์ ครั้งนี้จึงนับเป็นอีกหนึ่งครั้งมีการใช้ราชทินนาม สมเด็จพระญาณสังวร สำหรับสมเด็จพระสังฆราชเพื่อเป็นการยกย่องพระเกียรติคุณทางวิปัสสนาธุระของพระองค์ให้เป็นที่ประจักษ์
ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช
ในช่วงที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช มีศาสนกิจที่จะต้องเสด็จไปต่างประเทศ พระองค์จะมีพระบัญชาแต่งตั้งผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช โดยเมื่อครั้งพระองค์เสด็จประเทศจีนอย่างเป็นทางการ ตามคำกราบทูลอาราธนาของทบวงศาสนกิจ ประเทศจีน และเสด็จปฏิบัติศาสนกิจที่ประเทศเนปาล พระองค์มีพระบัญชาแต่งตั้งให้ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินฺธโร) เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช นอกจากนี้ เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จปฏิบัติศาสนกิจที่ประเทศญี่ปุ่นและประเทศอินเดีย พระองค์มีพระบัญชาแต่งตั้งสมเด็จพระพุทธปาพจนบดี (ทองเจือ จินฺตากโร) เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช
ช่วงปี พ.ศ. 2547 หลังจากที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช ประชวรและประทับรักษาพระอาการประชวร ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เข้าร่วมงานพระศาสนาไม่สะดวก มหาเถรสมาคม ซึ่งเป็นองค์กรปกครองคณะสงฆ์ ได้แต่งตั้งให้สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ซึ่งสมเด็จพระสังฆราชได้มีพระบัญชาว่า “ทราบและเห็นชอบ” เมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2547 ต่อมา การแต่งตั้งนั้นได้สิ้นสุดลงเพราะครบระยะเวลาที่กำหนด มหาเถรสมาคมจึงได้แต่งตั้งคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เพื่อบริหารกิจการคณะสงฆ์แทนสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช โดยประกอบด้วยพระราชาคณะ รวม 7 รูป จากพระอาราม 7 วัด โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) ในฐานะมีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ทำหน้าที่ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
สิ้นพระชนม์
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก (เจริญ สุวฑฺฒโน) สิ้นพระชนม์เนื่องจากการติดเชื้อในพระกระแสโลหิต ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2556 เวลา 19.30 น.
วันศุกร์ที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2556 เวลา 17.00 น. พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร (พระอิสริยยศในเวลานั้น) เสด็จพระราชดำเนินไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ ไปในการพระราชพิธีถวายน้ำสรงพระศพ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ณ ตำหนักเพชร วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
อนึ่ง พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทราบฝ่าละอองทุลีพระบาทด้วยความเศร้าสลดพระราชหฤทัยอย่างยิ่ง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ไว้ทุกข์ในพระราชสำนัก 15 วัน นับตั้งแต่วันศุกร์ที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2556 ถึงวันศุกร์ที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2556 และโปรดถวายพระโกศกุดั่นใหญ่ทรงพระศพ ประดิษฐานพระศพไว้ ณ ตำหนักเพชร วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร และถวายเกียรติตามราชประเพณีทุกประการ
เมื่อถึงวาระที่จะพระราชทานเพลิงพระศพอันเป็นปัจฉิมวาระแห่งการพระราชกุศล พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดถวายพระโกศทองน้อยทรงพระศพโดยอนุโลมตามโบราณราชประเพณี มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพนักงานจัดฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น กางกั้นพระโกศ ถวายเป็นเครื่องเพิ่มเติมพระเกียรติยศให้ปรากฏสืบไป
วันพุธที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2558 เวลา 16.30 น. พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร (พระอิสริยยศในเวลานั้น) เสด็จพระราชดำเนินไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ ไปในการพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร ประดิษฐานพระอัฐิ ณ ตำหนักเดิม วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร และประดิษฐานพระสรีรางคาร ณ พระวิหารเก๋ง วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
ในปี พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสถาปนาพระอัฐิของสมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ในฐานะพระราชกรรมวาจาจารย์เมื่อครั้งทรงผนวช ขึ้นเป็น "สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร" ในการนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพนักงานจัดฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น ถวายกางกั้นพระรูปบรรจุพระสรีรางคาร ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร กับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้แบ่งพระอัฐิบรรจุลงพระโกศทองคำ เชิญมาประดิษฐานในหอพระนาก วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เพื่อเป็นที่ทรงสักการบูชาและทรงบำเพ็ญพระราชกุศลอุทิศถวายในพระฐานะพระบุพการีทางธรรมสืบไป
พระกรณียกิจ
ด้านการพระศาสนาในต่างประเทศ
พระองค์ได้เป็นกำลังสำคัญในการดำเนินการมาโดยลำดับ ดังนี้
- พ.ศ. 2509 ในฐานะประธานกรรมการอำนวยการฝึกอบรมพระธรรมทูตในต่างประเทศ ได้เสด็จไปเป็นประธานสงฆ์ ในพิธีเปิดวัดพุทธประทีป ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ และดูกิจการพระธรรมทูตในประเทศอังกฤษและอิตาลี
- พ.ศ. 2511 เสด็จไปดูการพระศาสนา วัฒนธรรม และการศึกษาในประเทศอินโดนีเซีย ออสเตรเลีย และฟิลิปปินส์ อันเป็นผลให้ต่อมาได้มีการวางแผนร่วมกับชาวพุทธอินโดนีเซีย ในอันที่จะฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในประเทศนั้น และได้ส่งพระธรรมทูตชุดแรกไปยังอินโดนีเซีย เมื่อปี พ.ศ. 2512 ได้ส่งพระภิกษุจากวัดบวรนิเวศ ออกไปปฏิบัติศาสนกิจที่ประเทศออสเตรเลีย เมื่อปี พ.ศ. 2516, และตั้งสำนักสงฆ์ในปี พ.ศ. 2518
- พ.ศ. 2514 เสด็จไปดูการพระศาสนา และการศึกษาในประเทศเนปาล และอินเดีย ปากีสถาน ตะวันออก (บังคลาเทศ) ทำให้เกิดงานฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในเนปาล ในขั้นแรก ได้ให้ทุนภิกษุ สามเณรเนปาลมาศึกษาพระพุทธศาสนาในไทย ที่วัดบวรนิเวศฯ
- พ.ศ. 2520 เสด็จไปบรรพชาชาวอินโดนีเซีย จำนวน 43 คน ที่เมืองสมารัง ตามคำอาราธนาของคณะสงฆ์เถรวาทอินโดนีเซีย
- พ.ศ. 2528 ทรงเป็นประธานคณะสงฆ์ ไปประกอบพิธีผูกพัทธสีมาอุโบสถ วัดจาการ์ต้าธรรมจักรชัย ณ ประเทศอินโดนีเซีย นับเป็นการผูกพันธสีมาอุโบสถวัดพระพุทธศาสนาเถรวาท เป็นครั้งแรกของประเทศอินโดนีเซีย และในปีเดียวกันนี้ ได้เสด็จไปเป็นประธานบรรพชากุลบุตรศากย แห่งเนปาล จำนวน 73 คน ณ กรุงกาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล
- พ.ศ. 2536 เสด็จไปเจริญศาสนาสัมพันธ์ระหว่างไทย-จีน เป็นครั้งแรก ที่ประเทศจีน ตามคำกราบทูลอาราธนาของรัฐบาลจีน
- พ.ศ. 2538 เสด็จไปเป็นประธาน วางศิลาฤกษ์วัดไทย ณ ลุมพินี ประเทศเนปาล ซึ่งรัฐบาลไทยจัดสร้างถวายเป็นพุทธบูชา และเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เนื่องในวโรกาสทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี
ด้านสาธารณูปการ
ได้ทรงบูรณะซ่อมสร้างเสนาสนะ และถาวรวัตถุอันเป็นสาธารณประโยชน์เป็นจำนวนมาก กล่าวคือ
- ปูชนียสถาน
- ได้แก่ มณฑปประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง พระเจดีย์ วัดบวรนิเวศวิหาร พระบรมธาตุ ดอยแม่สลอง
พระอาราม ได้แก่ วัดสันติคีรี ดอยแม่สลอง จังหวัดเชียงราย วัดรัชดาภิเศก อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี วัดล้านนาสังวราราม อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ วัดพุมุด อำเภอไทรโยค กาญจนบุรี วัดญาณสังวราราม อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี นอกจากนั้นยังทรงอุปถัมภ์วัดไทยในต่างประเทศอีกหลายแห่งคือ วัดพุทธรังสี นครซิดนีย์ ออสเตรเลีย วัดจาการ์ตาธรรมจักรชัย กรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย วัดนครมณฑปศรีกีรติวิหาร เมืองกิรติปูร เนปาล
- โรงเรียน
- ได้แก่ โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ยโสธร โรงเรียนสมเด็จพระปิยมหาราชรมณียเขต กาญจนบุรี
- โรงพยาบาล
- ได้แก่ การสร้างตึกวชิรญาณวงศ์ ตึกวชิรญาณสามัคคีพยาบาร และตึก ภปร. โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์, โรงพยาบาลสมเด็จพระปิยมหาราชรมณียเขต จังหวัดกาญจนบุรี, โรงพยาบาลวัดญาณสังวราราม จังหวัดชลบุรี, และโรงพยาบาลสกลมหาสังฆปรินายก เพื่อถวายเป็นอนุสรณ์ แด่สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทุกพระองค์ รวม 19 แห่ง ได้เริ่มก่อสร้างไปแล้วหลายแห่ง
พระภารกิจ
- พ.ศ. 2484 เป็นสมาชิกสังฆสภาโดยตำแหน่ง เป็นกรรมการสังคายนาพระธรรมวินัย และเป็นผู้อำนวยการศึกษาสำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหาร
- พ.ศ. 2489 เป็นพระวินัยธรชั้นอุทธรณ์ และเป็นกรรมการสภาการศึกษามหามกุฏราชวิทยาลัย
- พ.ศ. 2493 เป็นกรรมการเถรสมาคม คณะธรรมยุต ประเภทชั่วคราว
- พ.ศ. 2494 เป็นกรรมการอำนวยการมหามงกุฎราชวิทยาลัย และเป็นกรรมการแผนกตำราของมหามกุฏราชวิทยาลัย
- พ.ศ. 2496 เป็นกรรมการตรวจชำระ คัมภีร์ฎีกา
- พ.ศ. 2497 เป็นกรรมการเถรสมาคมคณะธรรมยุตประเภทถาวร
- พ.ศ. 2499 เป็นพระอภิบาล (พระพี่เลี้ยง) ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชซึ่งทรงพระผนวชและเสด็จประทับ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ที่พระธรรมวราภรณ์ และรักษาการวินัยธรชั้นฎีกา
- พ.ศ. 2501 เป็นกรรมการคณะธรรมยุติ และเป็นกรรมการมูลนิธิส่งเสริมกิจการพระศาสนา และมนุษยธรรม (ก.ศ.ม.)
- พ.ศ. 2503 เป็นช่วยว่าการองค์การปกครอง สั่งการองค์การปกครองฝ่ายธรรมยุต
- พ.ศ. 2504 เป็นเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร เป็นผู้อำนวยการมหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นประธานกรรมการสภาการศึกษามหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นผู้รักษาการณ์เจ้าคณะธรรมยุตภาคทุกภาค และเป็นพระอุปัชฌาย์
- พ.ศ. 2506 เป็นกรรมการเถรสมาคม ซึ่งเป็นกรรมการชุดแรก ตาม พ.ร.บ. คณะสงฆ์ พ.ศ. 2505
- พ.ศ. 2515 เป็นเจ้าคณะกรุงเทพมหานครและสมุทรปราการ
- พ.ศ. 2517 เป็นประธานกรรมการคณะธรรมยุต
- พ.ศ. 2521 เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ในพระราชพิธีทรงผนวช พันตรี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
- พ.ศ. 2528 เป็นรองประธานกรรมการสังคีติการสงฆ์ ในการสังคายนาพระธรรมวินัย ตรวจชำระพระไตรปิฎก และเป็นสังฆปาโมกข์ปาลิวิโสธกะพระวินัยปิฎก เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- พ.ศ. 2531 รักษาการเจ้าคณะใหญ่ธรรมยุต เป็นนายกกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย และเป็นนายกสภาการศึกษามหามกุฏราชวิทยาลัย
พระนิพนธ์
ทรงนิพนธ์เรื่องต่าง ๆ ไว้เป็นอันมาก ทั้งที่เป็นตำรา พระธรรมเทศนา และทั่วไป พอประมวลได้ดังนี้:
ประเภทตำรา ทรงเรียบเรียง
- วากยสัมพันธ์ ภาค 1-2 สำหรับใช้เป็นหนังสือประกอบ การศึกษาของนักเรียนบาลี และทรงอำนวยการจัดทำ
- ปทานุกรม บาลี ไทย อังกฤษ สันสกฤต ฉบับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
ประเภทพระธรรมเทศนา มีอยู่เป็นจำนวนมาก เท่าที่พิมพ์เป็นเล่มแล้ว เช่น:
- ปัญจคุณ 5 กัณฑ์
- ทศพลญาณ 10 กัณฑ์
- มงคลเทศนา
- โอวาทปาฏิโมกข์ 3 กัณฑ์
- สังฆคุณ 9 กัณฑ์
ประเภทงานแปลเป็นภาษาต่างประเทศ ทรงริเริ่มและดำเนินการให้แปลตำราทางพุทธศาสนา จากภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ เพื่อใช้ในการศึกษาพระพุทธศาสนา เช่น:
- นวโกวาท
- วินัยมุข
- พุทธประวัติ
- ภิกขุปาติโมกข์
- อุปสมบทวิธี
- ทำวัตรสวดมนต์
ประเภททั่วไป มีอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น:
- การนับถือพระพุทธศาสนา
- หลักพระพุทธศาสนา
- พระพุทธเจ้าของเรานั้นท่านล้ำเลิศ
- 45 พรรษาพระพุทธเจ้า
- พระพุทธเจ้าสั่งสอนอะไร (ไทย-อังกฤษ)
- วิธีปฏิบัติตนให้ถูกต้องทางธรรมะ
- พระพุทธศาสนากับสังคมไทย
- เรื่องกรรม ศีล (ไทย-อังกฤษ)
- แนวปฏิบัติในสติปัฎฐาน
- อาหุเณยโย
- อวิชชา
- สันโดษ
- หลักธรรมสำหรับการปฏิบัติอบรมจิต
- การบริหารจิตสำหรับผู้ใหญ่
- บัณฑิตกับโลกธรรม
- แนวความเชื่อ
- บวชดี
- บุพการี-กตัญญูกตเวที
- คำกลอนนิราศสังขาร
- ตำนานวัดบวรนิเวศ
- วิธีสร้างบุญบารมี
- แสงส่องใจ
- ความซับซ้อนของกรรม
- พุทธวิธีแก้หลง
พระเกียรติยศ
ลำดับสมณศักดิ์
ธรรมเนียมพระยศของ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | |
---|---|
ตราประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พะย่ะค่ะ/เพคะ |
ลำดับโปเจียม | เสมอศักดิ์พระอนุวงศ์ชั้นพระเจ้าวรวงศ์เธอ ทรงกรม |
- พ.ศ. 2490 พระราชาคณะชั้นสามัญ ที่ พระโศภณคณาภรณ์
- พ.ศ. 2495 พระราชาคณะชั้นราช ในราชทินนามเดิม
- พ.ศ. 2498 พระราชาคณะชั้นเทพ ในราชทินนามเดิม
- พ.ศ. 2499 พระราชาคณะชั้นธรรม ที่ พระธรรมวราภรณ์ บรมนริศรธรรมนีติสาธก ตรีปิฎกคุณวิภูสิต ธรรมวิทิตคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2504 รองสมเด็จพระราชาคณะ มีราชทินนามตามจารึกในหิรัญบัฏว่า พระสาสนโสภณ วิมลญาณสุนทร บรมนริศรธรรมนีติสาธก ตรีปิฎกธรรมาลังการวิภูสิต ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2515 สมเด็จพระราชาคณะ มีราชทินนามตามจารึกในสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระญาณสังวร บรมนริศรธรรมนีติสาธก ตรีปิฎกปริยัตติธาดา สัปตวิสุทธิจริยาสมบัติ อุดมศีลจารวัตรสุนทร ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี
- 21 เมษายน พ.ศ. 2532 ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระญาณสังวร บรมนริศรธรรมนีติภิบาล อริยวงศาคตญาณวิมล สกลมหาสังฆปริณายก ตรีปิฎกปริยัตติธาดา วิสุทธจริยาธิสมบัติ สุวัฑฒนภิธานสงฆวิสุต ปาวจนุตตมพิสาร สุขุมธรรมวิธานธำรง วชิรญาณวงศวิวัฒ พุทธบริษัทคารวสถาน วิจิตรปฏิภาณพัฒนคุณ วิบุลสีลาจารวัตรสุนทร บวรธรรมบพิตร สรรพคณิศรมหาปธานาธิบดี คามวาสี อรัณยวาสี สมเด็จพระสังฆราช
ภายหลังการสิ้นพระชนม์
- 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 ทรงได้รับการสถาปนาพระอัฐิเป็น สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร วชิราลงกรณราชาภินิษกรมณาจารย์ สุขุมธรรมวิธานธำรง อริยวงศาคตญาณวิมล สกลมหาสังฆปริณายก ตรีปิฎกปริยัติธาดา วิสุทธจริยาธิสมบัติ สุวัฑฒนภิธานสังฆวิสุต ปาวจนุตตมพิสาร วชิรญาณวงศวิวัฒ พุทธบริษัทคารวสถาน วิจิตรปฏิภาณพัฒนคุณ วิบุลสีลาจารวัตรสุนทร สรรพคณิศรมหาสังฆาธิบดี ศรีสมณุดมบรมบพิตร
ตำแหน่งที่ได้รับการถวาย
- ผู้นำคณะสงฆ์สูงสุดแห่งโลกพระพุทธศาสนา (Supreme Holiness of World Buddhism) อันเป็นตำแหน่งที่ได้รับการทูลถวายจากผู้นำชาวพุทธโลกจาก 32 ประเทศเข้าร่วมประชุมสุดยอดพุทธศาสนิกชนแห่งโลก ณ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ. 2555 ในฐานะที่ทรงได้รับการเคารพอย่างสูงสุด รวมทั้งเป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกแห่งประเทศไทย ผู้สอนพระธรรมคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้ทุกคนปฏิบัติธรรมตั้งอยู่ในพระปัญญาธรรมและพระกรุณาธรรมนำ ไปสู่สันติภาพและความเจริญรุ่งเรืองมีพระบารมีปกแผ่ไพศาลไปทั่วราชอาณาจักรไทยและทั่วโลก นับเป็นแบบอย่างของสากลโลก ซึ่งเป็นการมอบตำแหน่งนี้เป็นครั้งแรกของโลก
ปริญญากิตติมศักดิ์
พระองค์ได้รับการถวายปริญญากิตติมศักดิ์จากสถาบันการศึกษา ดังต่อไปนี้
- พ.ศ. 2529: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง
- พ.ศ. 2532: อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยมหิดล
- พ.ศ. 2533: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
- พ.ศ. 2537: ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาปรัชญาและศาสนา จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- พ.ศ. 2538: การศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาบริหารการศึกษา จากมหาวิทยาลัยนเรศวร
- พ.ศ. 2539: ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
- พ.ศ. 2540: ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาภาษาไทย จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น
- พ.ศ. 2543: ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาปรัชญาและศาสนา จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- พ.ศ. 2545: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาไทศึกษา จากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม
- พ.ศ. 2547: ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี
- พ.ศ. 2548: ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม
- พ.ศ. 2554: ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต
- พ.ศ. 2556: ศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพุทธศาสน์ศึกษา จากมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
สถานที่เนื่องด้วยพระนาม
- ตำบลสมเด็จเจริญ อำเภอหนองปรือ จังหวัดกาญจนบุรี
- โรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 19 (เจริญ สุวฑฺฒโน) จังหวัดกาญจนบุรี อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี
- ตึก 100 ปี สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก จังหวัดกาญจนบุรี
- อาคารเทิดพระเกียรติสมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) สภากาชาดไทย
- วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี
- อาคารสมเด็จพระญาณสังวร โรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 19 (เจริญ สุวฑฺฒโน) จังหวัดกาญจนบุรี
- ศูนย์สุขภาพพระสงฆ์ สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 19 ตำบลวังด้ง อำเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี
งานฉลองพระชันษา 96 ปี (8 รอบ)
3 ตุลาคม พ.ศ. 2552 สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก ทรงเจริญพระชันษาครบ 96 ปี รัฐบาลจัดให้มีการบำเพ็ญกุศล และงานฉลองเนื่องในโอกาสมงคลนี้
งานฉลองพระชันษา 100 ปี
งานแสดงมุทิตาจิต ฉลองพระชันษา 100 ปี สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ในวันพฤหัสบดีที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2556 ณ ตึกวชิรญาณ-สามัคคีพยาบาร โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
- เวลา 08.00 น. สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช เสด็จฯ ออกทรงรับบาตรจากศิษยานุศิษย์ และ ประชาชนทั่วไป
- เวลา 09.00 น. ศิลปิน ดารา นักร้อง ที่จะมาร่วมรณรงค์รับบริจาคเงิน เพื่อโดยเสด็จพระกุศล สมเด็จพระสังฆราชให้โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรและรับประทานเกียรติบัตร และออกรณรงค์รับบริจาคตามคลินิกผู้ป่วยนอก / หอผู้ป่วยพิเศษ / สำนักงาน
- เวลา 11.00 น. ถวายภัตตาหารเพล ณ ตึกวชิรญาณ สามัคคีพยาบาร ชั้น 5
- เวลา 13.00 น. การบรรยายพิเศษ “ใส่บาตรอย่างไร ได้บุญ ไกลโรค” ณ ห้องประชุมเฉลิม พรมมาส ตึก อปร.
- เวลา 13.30 น. สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ทรงรับน้ำสรงพระราชทาน จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และบรมวงศานุวงศ์ทุก พระองค์ เนื่องในงานฉลองพระชันษา 100 ปี
- เวลา 15.00 น. สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ เป็นองค์ประธานทอดผ้าป่าสามัคคี 84,000 กอง
- เวลา 15.30 - 16.45 น. สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช โปรดฯ ให้ศิษยานุศิษย์และประชาชนทั่วไปเข้าเฝ้าฯ ถวายพระพร
- เวลา 17.00 น. พิธีเจริญพระพุทธมนต์แสดงมุทิตาจิตฉลองสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เนื่องในงานฉลองพระชันษา 100 ปี
- เวลา 18.00 น. พิธีลาบวชเนกขัมมบารมี 101 คน
พงศาวลี
พงศาวลีของสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- "พุทธศาสนิกชนร่ำไห้ "สมเด็จพระสังฆราช" สิ้นพระชนม์ลงแล้ว!". มติชน. 24 ตุลาคม 2013. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 ตุลาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 24 ตุลาคม 2013.
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 1) 2013-08-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2556
- บวรธรรมบพิตร พระประวัติ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก, หน้า 21
- บวรธรรมบพิตร พระประวัติ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก, หน้า 20
- บวรธรรมบพิตร พระประวัติ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก, หน้า 18-19
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 2) 2013-08-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2556
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 3) 2013-10-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2556
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 4) 2013-10-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2556
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 5) 2013-10-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2556
- พระศาสนกิจทางการคณะสงฆ์ 2011-10-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, สังฆราชดอตคอม, เข้าถึงวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2556
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินธโร), เล่ม ๑๑๐, ตอน ๘๙ ง, ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๖, หน้า ๓๘
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช (สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินธโร), เล่ม ๑๑๒, ตอน พิเศษ ๔๓ ง, ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๘, หน้า ๑๗
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช, เล่ม ๑๑๕, ตอนพิเศษ ๓๒ ง, ๒๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๑, หน้า ๓
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช, เล่ม ๑๑๖, ตอน ๒๗ ง, ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๒, หน้า ๓๔
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ เรื่อง แต่งตั้งคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช 2007-09-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๒๑, ตอนพิเศษ ๓ง, ๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๗, หน้า ๒๘
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศมติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๒๐/๒๕๔๗ เรื่อง การแต่งตั้งคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช, เล่ม ๑๒๑, ตอนพิเศษ ๗๙ ง, ๒๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๗, หน้า ๑
- ผู้จัดการออนไลน์, สำนักนายกฯแถลง “สมเด็จญาณฯ” ทรงเป็นสมเด็จพระสังฆราชแต่เพียงพระองค์เดียว 2011-08-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, 3 พฤศจิกายน 2548
- "แถลงการณ์สำนักพระราชวังเรื่องสมเด็จพระสังฆราชสิ้นพระชนม์". www.thairath.co.th. 2013-10-25.
- "'พระบรมฯ'ถวายน้ำสรงพระศพ'พระสังฆราช'". คมชัดลึกออนไลน์. 2013-10-25.
- "แถลงการณ์สำนักพระราชวังเรื่องสมเด็จพระสังฆราชสิ้นพระชนม์". www.thairath.co.th. 2013-10-25.
- "โปรดเกล้าฯถวายพระโกศทองน้อยทรงพระศพสมเด็จพระสังฆราช". dailynews. 2015-12-14.
- "'สมเด็จพระบรมฯ' เสด็จพระราชทานเพลิงพระศพ 'พระสังฆราช'". www.thairath.co.th. 2015-12-16.
- "เผย "พระสุสาน" ของสมเด็จพระสังฆราช". mgronline.com. 2015-12-16.
- "พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง สถาปนาสมเด็จพระสังฆราชเจ้า" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (40 ข): 2. 28 กรกฎาคม 2019. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2019.
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งคณะสังฆมนตรี, เล่ม 77, ตอนที่ 41, 17 พฤษภาคม 2503, หน้า 1437-9
- หมายกำหนดการ พระราชพิธีทรงผนวช พันตรี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฏราชกุมาร ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๒๑
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม ๖๔, ตอน ๒๗ ง, ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๙๐, หน้า ๑๕๒๖
- ราชกิจจานุบเกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม ๗๔, ตอน ๖ ง ฉบับพิเศษ, ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๐, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, ตอนที่ 104, เล่ม 78, วันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2504, หน้า 13-16
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์ (พระสาสณโสภณ เป็นสมเด็จพระราชาคณะ), ตอนที่ 102, เล่ม 89, วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2515, หน้า 1-5
- "แก้คำผิด จดหมายเหตุพระราชพิธีสถาปนสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (16 ง): 1080. 28 มกราคม 1992. สืบค้นเมื่อ 11 พฤศจิกายน 2013.
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมเด็จพระสังฆราช, ตอนที่ 63, เล่ม 106, วันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2532, หน้า 1-7
- "ผู้นำชาวพุทธ 32 ประเทศทูลถวายพระเกียรติยศอันสูงสุด สมเด็จพระสังฆราช ให้เป็น "ผู้นำคณะสงฆ์สูงสุดแห่งโลกพระพุทธศาสนา" เป็นครั้งแรกของโลก". สำนักข่าวแห่งชาติ กรมประชาสัมพันธ์. 10 กันยายน 2012. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 กรกฎาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 30 เมษายน 2013.
- ถวาย "ผู้นำคณะสงฆ์สูงสุดแห่งโลกพุทธ", ไทยรัฐออนไลน์, เข้าถึงวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2556
- สมเด็จพระสังฆราช“ผู้นำคณะสงฆ์สูงสุดแห่งโลกพระพุทธศาสนา”, เดลินิวส์ออนไลน์, เข้าถึงวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2556
- ปริญญาดุษฎีบัณฑิต 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, สังฆราชดอตคอม, เข้าถึงวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2556
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เจ้าอาวาสลำดับที่ ๖ (หน้า 12) 2014-10-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, วัดบวรนิเวศวิหาร, เข้าถึงวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2556
- รายพระนามและรายนามผู้ได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น ปี 2511 - ปัจจุบัน เก็บถาวร 2012-07-18 ที่ , มหาวิทยาลัยขอนแก่น, เข้าถึงวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2556
- มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ 2008-10-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, เข้าถึงวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2556
- . จดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-11-04. สืบค้นเมื่อ 2021-11-04. สืบค้นเมื่อ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564.
- "ม.ราชภัฏมหาสารคามทูลถวายดุษฎีบัณฑิตแด่สมเด็จพระสังฆราช". ฝ่ายประชาสัมพันธ์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 กรกฎาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2013.
- บำเพ็ญพระกุศล สังฆราช 98 พรรษา, ไทยรัฐออนไลน์, เข้าถึงวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2556
- มมร.ทูลถวายปริญญาเอกพุทธศาสน์ศึกษาแด่พระสังฆราช ฉลองพระชนมายุ 100 พรรษา 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, มติชนออนไลน์, เข้าถึงวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2556
- ""ในหลวง" โปรดฯ ให้ถอดคำเทศน์ใน "สังฆราช" เป็นซีดีและ MP3 ให้เข้าถึงวัยรุ่น". ผู้จัดการออนไลน์. 24 กันยายน 2009. สืบค้นเมื่อ 4 พฤศจิกายน 2021.
- "ฉลอง 100 ปีสังฆราชประชาชนแห่ทำบุญ". โพสต์ทูเดย์. 3 ตุลาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 4 พฤศจิกายน 2021.
- พระองค์ที่ ๑๙: สมเด็จพระสังฆราช (เจริญ สุวฑฺฒโน)
- บรรณานุกรม
- พระศากยวงศ์วิสุทธิ์ (อนิลมาน ธมฺมสากิโย), ธงทอง จันทรางศุ, สุเขาวน์ พลอยชุม (2015). (PDF). กรุงเทพฯ: วัดบวรนิเวศวิหาร. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2017. สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2015.
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร
ก่อนหน้า | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ | สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2532 – 2556) | สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) | ||
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ | เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต (พ.ศ. 2532 – 2556) | สมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) | ||
พระพรหมมุนี (ผิน สุวโจ) | เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร (พ.ศ. 2504 – 2556) | สมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) | ||
ไม่มี | ผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร (พ.ศ. 2525 – 2556) | พระธรรมบัณฑิต (อภิพล อภิพโล) |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr phranamedim ecriy khchwtr chaya suwth thon 3 tulakhm ph s 2456 24 tulakhm ph s 2556 epnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinaykphraxngkhthi 19 aehngkrungrtnoksinthr sthit n wdbwrniewsrachwrwihar thrngdarngtaaehnngemux ph s 2535 inrchsmyphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thuxepnsmedcphrasngkhrachxngkhaerkthimiphrachnsamakkwaphrasngkhrachinxditaelaepnphraxngkhaerkkhxngithythimichnsa 100 pi sinphrachnmemuxwnthi 24 tulakhm ph s 2556 enuxngcaktidechuxinkraaesphraolhitsmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayksmedcphrasngkhrachithy phraxngkhthi 19darngphrays21 emsayn ph s 2532 24 tulakhm ph s 2556 24 pi 186 wn sthapna21 emsayn ph s 2532 phraxuobsthwdphrasrirtnsasdaram inphrabrmmharachwngkxnhnasmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrnthdipsmedcphraxriywngsakhtyan xmphr xm phor phrrsa80sthitwdbwrniewsrachwrwiharnikaythrrmyutiknikayprasuti3 tulakhm ph s 2456 cnghwdkaycnburi praethssyam ecriy khchwtrsinphrachnm24 tulakhm ph s 2556 100 pi orngphyabalculalngkrn sphakachadithy krungethphmhankhr praethsithyphrachnknxy khchwtrphrachnnikimnxy khchwtrlayphranamphraprawtikhnathrngphraeyaw smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr miphranamedimwa ecriy khchwtr prasutiemuxwnthi 3 tulakhm ph s 2456 thitablpakaephrk xaephxemuxngkaycnburi cnghwdkaycnburi epnbutrkhnotkhxngphrachnknxy khchwtr aelaphrachnnikimnxy khchwtr phraxngkhminxngchay 2 khn idaek naycaeniyr khchwtr aelanaysmuthr khchwtr phrachnkkhxngphraxngkhpwyepnorkhenuxngxkaelaesiychiwitiptngaetphraxngkhyngelk hlngcaknn phraxngkhidmaxyuinkhwamduaelkhxngnangkimehng hruxkimehngsungepnphisawkhxngphrachnnikimnxythiidkhxphraxngkhmaeliyngdu aelanangkimehngcungtngchuxhlanchayphuniwa ecriy phrachnknxy khchwtr epnbutrkhnthisamcakthnghmdsikhnkhxngelk kbaedngxim khchwtr epnhlanpu hlanyakhxnghlwngphiphithphkdi phuekhyepnkharachkarchawkrungeka kbnangcinphuphriyahlwngphiphithphkdiepnhlanyaykhxngthawethphkrastri swnphrachnnikimnxy hruxnxy sungekhyepliynchuxepnaedngaekwnn mibidaepnkhnechuxsaycinkhuxnayehngelk aestn kbmardaechuxsayywnchuxnangthxngkha khrnnayehngelkthungaekkrrm nangthxngkhacungsmrsihmkbnaysukh rungswang mibutrdwykn 4 khn d ch ecriy khchwtr khnasuksaxyu n orngeriynwisuththrngsi phungsngektidwa d ch ecriyswmekhruxngchudlukesuxsamyintaaehnngyslukesuxexk emuxphrachnsaid 8 pi thrngekhaeriynthiorngeriynprachabal wdethwsngkharam cncbchnprathm 5 ethiybethachnmthymsuksapithi 1 aela 2 inpccubn emux ph s 2468 inkhnathimiphrachnsa 12 pi hlngcaknn thrngimruwacaeriynxairtxaelaimruwacaeriynthiihn thrngelawa emuxeyawwymiphraxthyasykhxnkhangkhlad klwtxkhnaeplkhna aelakhxnkhangcaepnkhntidpathixyu iklchidknmaaetthrngphraeyawodyimekhyaeykcakknely cungthaihphraxngkhimklatdsinphrathyiperiyntxthixun brrphchaaelaxupsmbth emuxphraxngkhyngthrngphraeyawnnthrngecbpwyxxdaexdxyuesmx odymixyukhrawhnungthithrngpwyhnkcnyati tangphaknkhidwakhngimrxdaelwaelaidbniwwa thahaypwycaihbwchephuxaekbn aetemuxhaypwyaelw phraxngkhkyngimidbwch cnkrathngeriyncbchnprathm 5 aelw phraxngkhcungidthrngbrrphchaepnsamenrephuxaekbninpi ph s 2469 khnamiphrachnsaid 14 pi thiwdethwsngkharam odymiphraethphmngkhlrngsi di phuth thochti ecaxawaswdethwsngkharam epnphraxupchchay aelaphrakhruniwithsmacar ehriyy suwn nochti ecaxawasswdsrixuplaram epnphraxacaryihsrnaaelasil phayhlngbrrphchaaelwidcaphrrsaxyuthiwdethwsngkharam 1 phrrsa aelaidmasuksaphrathrrmwinythiwdesnha cnghwdnkhrpthm hlngcaknn phraethphmngkhlrngsi di phuthth ochti phraxupchchayidphaphraxngkhipyngwdbwrniewsrachwrwihar aelanaphraxngkhkhunefathwaytwtxsmedcphrawchiryanwngs ecaxawaswdbwrniewswihar txmakhuxsmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryanwngs ephuxxyusuksaphrapriytithrrminsankwdbwrniewswihar phraxngkhthrngidrbprathannamchayacaksmedcphrasngkhrachwa suwth thon sungmikhwamhmaywa phuecriydi cnkrathngphrachnsakhrbxupsmbthcungthrngedinthangklbipxupsmbththiwdethwsngkharamemux ph s 2476 phayhlngcungidedinthangekhamacaphrrsa n wdbwrniewswihar krungethphmhankhr ephuxthrngsuksaphrathrrmwinyaelathiwdbwrniewswiharniexng phraxngkhthanidekhaphithixupsmbthsainthrrmyutiknikayemuxwnthi 15 kumphaphnth ph s 2476 nbaebbpccubntrngkb ph s 2477 odymismedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryanwngs epnphraxupchchay phraethphemthi cu xis sryaon epnphrakrrmwacacary karsuksaphrapriytithrrm phraxngkhthrngerimeriynphrapriytithrrmtamkhachkchwnkhxngphraethphmngkhlrngsi di phuth thochti phraxupchchay thitngiccaihphraxngkhklbmasxnphrapriytithrrmthiwdethwsngkharamaelacasrangorngeriynphrapriytithrrmetriymiwih odyphraxupchchaynaphraxngkhipfakiwkbphrakhrusngwrwiny xac ecaxawaswdesnha emuxwnthi 20 mithunayn ph s 2470 aelwcungerimeriynphasabaliodymiphraepriyycakwdmkutkstriyaramrachwrwihar krungethphmhankhr epnxacarysxn hlngcaknn cungedinthangmayngkrungethphmhankhrephuxsuksaphrapriytithrrmthiwdbwrniewswihar phraxngkhthrngsxbidnkthrrmchntriidemux ph s 2472 aelathrngsxbidnkthrrmchnothaelaepriyythrrm 3 praoykh inpi ph s 2473 phraxngkhthrngtngphrathyxyangmakinkarsxbepriyythrrm 4 praoykh aetphlpraktwathrngsxbtk thaihthrngrusukthxaethaelakhidwa khngcahmdwasnainthangphrasasnaesiyaelw aetemuxthrngkhidthbthwnaelaitrtrxngduwathaimcungsxbtk kthrngtrahnkidwaehtuaehngkarsxbtknnekidcakkhwampramathodyaeth klawkhux thrngthakhxsxbodyimphicarnaihrxbkhxbdwysakhyphidwatnrudiaelw thngyngmungxanechphaaenuxhathiekngwacaxxkepnkhxsxbethann sungphraxngkhthrngphbwaepnwithikareriynthiimthuktxngephraaimthaihekidkhwamruxyangaethcring cungepnsaehtuthithaihphraxngkhsxbtk emuxphraxngkhthrngtrahnkiddngniaelwcungthrngepliynmaichwithieriynaebbsmaesmxaelathwthung phraxngkhcungsxbidthngnkthrrmchnexkaelaepriyythrrm 4 praoykh inpi ph s 2475 hlngcaknn phraxngkhthrngklbipsxnphrapriytithrrmthiorngeriynethwanukul wdethwsngkharam ephuxsnxngphrakhunphraethphmngkhlrngsiepnewla 1 phrrsa aelwcungthrngklbmaxyuwdbwrniewswiharephuxthrngsuksaphrapriytithrrmtxip odythrngsxbidepriyythrrm 5 praoykh odyinrahwangthithrngxyuwdbwrniewswiharnn phraxngkhkyngkhngklbipchwysxnphrapriytithrrmthiwdethwsngkharamxyuesmx phraxngkhyngthrngsuksaphrapriytithrrmxyangtxenuxng cnkrathng sxbidepriyythrrm 9 praoykh inpi ph s 2484 karptibtihnathidankhnasngkh hlngcakthiphraxngkhsxbidepriyythrrm 9 aelw phraxngkhthrngerimnganxnekiywenuxngkbkhnasngkhxikmakmay sungnxkehnuxcakepnkhrusxnphrapriytithrrmaelw phraxngkhyngepnphuxanwykarsuksasankeriynwdbwrniewswiharsungmihnathicdkarsuksakhxngphiksusamenrthngaephnkthrrmaelaaephnkbali rwmthngthrngepnsmachiksngkhsphaodytaaehnnginthanaepnphraepriyy 9 praoykh txma emuxmikarcdtngmhawithyalymhamkutrachwithyalykhunxikkhrnginpi ph s 2488 phraxngkhthrngrbhnathiepnkrrmkarsphakarsuksaaelaxacarykhxngmhawithyaly rwmthng epnphrawinythrchnxuththrnaelarksakarphrawinythrchndikainkaltxma nxkcakni yngthrngepnelkhanukarinsmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryanwngsxikdwy emuxmiphrachnsaid 34 pi phraxngkhidrbphrarachthansmnskdiepnphrarachakhna chnsamy thi phraosphnkhnaphrn odyphraxngkhidrbeluxkcaksmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryanwngsihepnphraxphibalkhxngphraphiksuphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitrinrahwangthiphnwchepnphraphiksuaelaesdcprathb n wdbwrniewswihar emuxpi ph s 2499 txma ideluxnsmnskdiepnphrarachakhna chnthrrm thi phrathrrmwraphrn odyrachthinnamthng 2 khangtnnnepnrachthinnamthitngkhunihmsahrbphrarachthanaekphraxngkhepnrupaerk inpi ph s 2504 phraxngkhidrbtaaehnngepnphurksakarecakhnathrrmyutphakhthukphakhaelaecaxawaswdbwrniewswiharrachwrwihar inpiediywknniexngphraxngkhidrbkarsthapnathi phrasasnosphn phraxngkhekharbtaaehnngkrrmkarmhaethrsmakhmtngaetpi ph s 2506 nxkcaknn yngidthrngniphnthphlnganthangwichakar exksar aelataradanphuththsasnaiwmakmay smedcphrasngkhrach phrarachphithisthapnasmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk n phraxuobsthwdphrasrirtnsasdaram inphrabrmmharachwng emuxwnsukrthi 21 emsayn ph s 2532 ph s 2515 phraxngkhidrbphrarachthansthapnaepnsmedcphrarachakhnathi smedcphrayansngwr sungepnrachthinnamthiphrabathsmedcphraphuththelishlanphalyoprdihtngkhunihmsahrbphrarachthansthapnasmedcphraxriywngsyan suk yansngwr phrarachakhnafaywipssnathuraepnkhrngaerk emux ph s 2359 taaehnngsmedcphrarachakhnathismedcphrayansngwr cungepntaaehnngphiessthioprdphrarachthansthapnaaekphraethraphuthrngkhunthangwipssnathuraethann emuxsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn smedcphrasngkhrachinkhnannsinphrachnminpi ph s 2531 thaihtaaehnngsmedcphrasngkhrachwanglng phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitrcungmiphrabrmrachoxngkaroprdekla sthapnaphraxngkhkhunepnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk inrachthinnamedimkhux smedcphrayansngwr sungrachthinnamdngklawnbepnrachthinnamphiess klawkhux smedcphrasngkhrachthimiidepnphrabrmwngsanuwngsnn odypkticaichrachthinnamwa smedcphraxriywngsakhtyan bangphraxngkh khrngnicungnbepnxikhnungkhrngmikarichrachthinnam smedcphrayansngwr sahrbsmedcphrasngkhrachephuxepnkarykyxngphraekiyrtikhunthangwipssnathurakhxngphraxngkhihepnthipracks phuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach hnngsux khxrbphrabychasmedcphrasngkhrach thi phs 0006 3 wnthi 15 mkrakhm ph s 2547 inchwngthismedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach misasnkicthicatxngesdciptangpraeths phraxngkhcamiphrabychaaetngtngphuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach odyemuxkhrngphraxngkhesdcpraethscinxyangepnthangkar tamkhakrabthulxarathnakhxngthbwngsasnkic praethscin aelaesdcptibtisasnkicthipraethsenpal phraxngkhmiphrabychaaetngtngih smedcphraphuththokhsacary fun chutin thor epnphuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach nxkcakni emuxkhrngthiphraxngkhesdcptibtisasnkicthipraethsyipunaelapraethsxinediy phraxngkhmiphrabychaaetngtngsmedcphraphuththpaphcnbdi thxngecux cin takor epnphuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach nayxphisiththi ewchchachiwa naykrthmntri khnann ekhaefathwayekhruxngskkaraaedecaprakhunsmedcphrayansngwr enuxnginethskalekhaphrrsapracapi 2553 n tukwchiryan samkhkhiphyabar chn 6 orngphyabalculalngkrn sphakachadithy emuxwnphvhsbdithi 29 krkdakhm ph s 2553 chwngpi ph s 2547 hlngcakthismedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach prachwraelaprathbrksaphraxakarprachwr n orngphyabalculalngkrn sphakachadithy ekharwmnganphrasasnaimsadwk mhaethrsmakhm sungepnxngkhkrpkkhrxngkhnasngkh idaetngtngihsmedcphraphuthacary ekiyw xupeson epnphuptibtihnathismedcphrasngkhrach sungsmedcphrasngkhrachidmiphrabychawa thrabaelaehnchxb emuxwnthi 26 mkrakhm ph s 2547 txma karaetngtngnnidsinsudlngephraakhrbrayaewlathikahnd mhaethrsmakhmcungidaetngtngkhnaphuptibtihnathismedcphrasngkhrach ephuxbriharkickarkhnasngkhaethnsmedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach odyprakxbdwyphrarachakhna rwm 7 rup cakphraxaram 7 wd odymismedcphraphuthacary ekiyw xupeson inthanamixawuossungsudodysmnskdithahnathiprathankhnaphuptibtihnathismedcphrasngkhrach sinphrachnm phraokskudnihy n tahnkephchr wdbwrniewsrachwrwihar emuxwnthi 10 thnwakhm ph s 2558 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecriy suwth thon sinphrachnmenuxngcakkartidechuxinphrakraaesolhit n orngphyabalculalngkrn sphakachadithy emuxwnphvhsbdithi 24 tulakhm ph s 2556 ewla 19 30 n wnsukrthi 25 tulakhm ph s 2556 ewla 17 00 n phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihsmedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchiralngkrn syammkudrachkumar phraxisriyysinewlann esdcphrarachdaeninipthrngptibtiphrarachkrniykicaethnphraxngkh ipinkarphrarachphithithwaynasrngphrasph smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk n tahnkephchr wdbwrniewsrachwrwihar xnung phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thrabfalaxxngthuliphrabathdwykhwamesrasldphrarachhvthyxyangying cungthrngphrakrunaoprdekla ihiwthukkhinphrarachsank 15 wn nbtngaetwnsukrthi 25 tulakhm ph s 2556 thungwnsukrthi 8 phvscikayn ph s 2556 aelaoprdthwayphraokskudnihythrngphrasph pradisthanphrasphiw n tahnkephchr wdbwrniewsrachwrwihar aelathwayekiyrtitamrachpraephnithukprakar emuxthungwarathicaphrarachthanephlingphrasphxnepnpcchimwaraaehngkarphrarachkusl phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thrngphrakrunaoprdthwayphraoksthxngnxythrngphrasphodyxnuolmtamobranrachpraephni miphrabrmrachoxngkaroprdeklaoprdkrahmxmihecaphnkngancdchtrtadehluxng 5 chn kangknphraoks thwayepnekhruxngephimetimphraekiyrtiysihpraktsubip wnphuththi 16 thnwakhm ph s 2558 ewla 16 30 n phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr thrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihsmedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchiralngkrn syammkudrachkumar phraxisriyysinewlann esdcphrarachdaeninipthrngptibtiphrarachkrniykicaethnphraxngkh ipinkarphrarachphithiphrarachthanephlingphrasph smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk n phraemru wdethphsirinthrawasrachwrwihar pradisthanphraxthi n tahnkedim wdbwrniewsrachwrwihar aelapradisthanphrasrirangkhar n phrawiharekng wdbwrniewsrachwrwihar inpi ph s 2562 phrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw idthrngsthapnaphraxthikhxngsmedcphrayansngwr ecriy suwth thon smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk inthanaphrarachkrrmwacacaryemuxkhrngthrngphnwch khunepn smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr inkarni thrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihecaphnkngancdchtrtadehluxng 5 chn thwaykangknphrarupbrrcuphrasrirangkhar n wdbwrniewsrachwrwihar kbthrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihaebngphraxthibrrculngphraoksthxngkha echiymapradisthaninhxphranak wdphrasrirtnsasdaram ephuxepnthithrngskkarbuchaaelathrngbaephyphrarachkuslxuthisthwayinphrathanaphrabuphkarithangthrrmsubipphrakrniykicdankarphrasasnaintangpraeths phraxngkhidepnkalngsakhyinkardaeninkarmaodyladb dngni ph s 2509 inthanaprathankrrmkarxanwykarfukxbrmphrathrrmthutintangpraeths idesdcipepnprathansngkh inphithiepidwdphuththprathip n krunglxndxn praethsxngkvs aeladukickarphrathrrmthutinpraethsxngkvsaelaxitali ph s 2511 esdcipdukarphrasasna wthnthrrm aelakarsuksainpraethsxinodniesiy xxsetreliy aelafilippins xnepnphlihtxmaidmikarwangaephnrwmkbchawphuththxinodniesiy inxnthicafunfuphraphuththsasnainpraethsnn aelaidsngphrathrrmthutchudaerkipyngxinodniesiy emuxpi ph s 2512 idsngphraphiksucakwdbwrniews xxkipptibtisasnkicthipraethsxxsetreliy emuxpi ph s 2516 aelatngsanksngkhinpi ph s 2518 ph s 2514 esdcipdukarphrasasna aelakarsuksainpraethsenpal aelaxinediy pakisthan tawnxxk bngkhlaeths thaihekidnganfunfuphraphuththsasnainenpal inkhnaerk idihthunphiksu samenrenpalmasuksaphraphuththsasnainithy thiwdbwrniews ph s 2520 esdcipbrrphchachawxinodniesiy canwn 43 khn thiemuxngsmarng tamkhaxarathnakhxngkhnasngkhethrwathxinodniesiy ph s 2528 thrngepnprathankhnasngkh ipprakxbphithiphukphththsimaxuobsth wdcakartathrrmckrchy n praethsxinodniesiy nbepnkarphukphnthsimaxuobsthwdphraphuththsasnaethrwath epnkhrngaerkkhxngpraethsxinodniesiy aelainpiediywknni idesdcipepnprathanbrrphchakulbutrsaky aehngenpal canwn 73 khn n krungkathmanthu praethsenpal ph s 2536 esdcipecriysasnasmphnthrahwangithy cin epnkhrngaerk thipraethscin tamkhakrabthulxarathnakhxngrthbalcin ph s 2538 esdcipepnprathan wangsilavkswdithy n lumphini praethsenpal sungrthbalithycdsrangthwayepnphuththbucha aelaephuxechlimphraekiyrtiphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedch enuxnginworkasthrngkhrxngsirirachsmbtikhrb 50 pidansatharnupkar idthrngburnasxmsrangesnasna aelathawrwtthuxnepnsatharnpraoychnepncanwnmak klawkhux puchniysthan idaek mnthppradisthanphraphuththbathcalxng phraecdiy wdbwrniewswihar phrabrmthatu dxyaemslxng phraxaram idaek wdsntikhiri dxyaemslxng cnghwdechiyngray wdrchdaphiesk xaephxbxphlxy cnghwdkaycnburi wdlannasngwraram xaephxcxmthxng cnghwdechiyngihm wdphumud xaephxithroykh kaycnburi wdyansngwraram xaephxbanglamung cnghwdchlburi nxkcaknnyngthrngxupthmphwdithyintangpraethsxikhlayaehngkhux wdphuththrngsi nkhrsidniy xxsetreliy wdcakartathrrmckrchy krungcakarta praethsxinodniesiy wdnkhrmnthpsrikirtiwihar emuxngkirtipur enpal orngeriyn idaek orngeriynsmedcphrayansngwr yosthr orngeriynsmedcphrapiymharachrmniyekht kaycnburiorngphyabal idaek karsrangtukwchiryanwngs tukwchiryansamkhkhiphyabar aelatuk phpr orngphyabalculalngkrn orngphyabalsmedcphrapiymharachrmniyekht cnghwdkaycnburi orngphyabalwdyansngwraram cnghwdchlburi aelaorngphyabalsklmhasngkhprinayk ephuxthwayepnxnusrn aedsmedcphrasngkhrachaehngkrungrtnoksinthrthukphraxngkh rwm 19 aehng iderimkxsrangipaelwhlayaehngphrapharkic smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr khnathrngdarngsmnskdiepnrxngsmedcphrarachakhna thiphrasasnosphn emux ph s 2504ph s 2484 epnsmachiksngkhsphaodytaaehnng epnkrrmkarsngkhaynaphrathrrmwiny aelaepnphuxanwykarsuksasankeriynwdbwrniewswihar ph s 2489 epnphrawinythrchnxuththrn aelaepnkrrmkarsphakarsuksamhamkutrachwithyaly ph s 2493 epnkrrmkarethrsmakhm khnathrrmyut praephthchwkhraw ph s 2494 epnkrrmkarxanwykarmhamngkudrachwithyaly aelaepnkrrmkaraephnktarakhxngmhamkutrachwithyaly ph s 2496 epnkrrmkartrwcchara khmphirdika ph s 2497 epnkrrmkarethrsmakhmkhnathrrmyutpraephththawr ph s 2499 epnphraxphibal phraphieliyng inphrabathsmedcphraprminthrmhaphumiphlxdulyedchsungthrngphraphnwchaelaesdcprathb n wdbwrniewswihar ideluxnsmnskdiepnphrarachakhnachnthrrm thiphrathrrmwraphrn aelarksakarwinythrchndika ph s 2501 epnkrrmkarkhnathrrmyuti aelaepnkrrmkarmulnithisngesrimkickarphrasasna aelamnusythrrm k s m ph s 2503 epnchwywakarxngkhkarpkkhrxng sngkarxngkhkarpkkhrxngfaythrrmyut ph s 2504 epnecaxawaswdbwrniewswihar epnphuxanwykarmhamkutrachwithyaly epnprathankrrmkarsphakarsuksamhamkutrachwithyaly epnphurksakarnecakhnathrrmyutphakhthukphakh aelaepnphraxupchchay ph s 2506 epnkrrmkarethrsmakhm sungepnkrrmkarchudaerk tam ph r b khnasngkh ph s 2505 ph s 2515 epnecakhnakrungethphmhankhraelasmuthrprakar ph s 2517 epnprathankrrmkarkhnathrrmyut ph s 2521 epnphrakrrmwacacary inphrarachphithithrngphnwch phntri smedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchiralngkrn syammkudrachkumar n phraxuobsthwdphrasrirtnsasdaram ph s 2528 epnrxngprathankrrmkarsngkhitikarsngkh inkarsngkhaynaphrathrrmwiny trwccharaphraitrpidk aelaepnsngkhpaomkkhpaliwiosthkaphrawinypidk enuxnginworkasmhamngkhlechlimphrachnmphrrsa 5 rxb phrabathsmedcphraecaxyuhw ph s 2531 rksakarecakhnaihythrrmyut epnnaykkrrmkarmhamkutrachwithyaly aelaepnnayksphakarsuksamhamkutrachwithyalyphraniphnththrngniphntheruxngtang iwepnxnmak thngthiepntara phrathrrmethsna aelathwip phxpramwliddngni praephthtara thrngeriyberiyng wakysmphnth phakh 1 2 sahrbichepnhnngsuxprakxb karsuksakhxngnkeriynbali aelathrngxanwykarcdtha pthanukrm bali ithy xngkvs snskvt chbbphraecabrmwngsethx krmphracnthburinvnath praephthphrathrrmethsna mixyuepncanwnmak ethathiphimphepnelmaelw echn pyckhun 5 knth thsphlyan 10 knth mngkhlethsna oxwathpatiomkkh 3 knth sngkhkhun 9 knth praephthnganaeplepnphasatangpraeths thrngrierimaeladaeninkarihaepltarathangphuththsasna cakphasaithyepnphasaxngkvs ephuxichinkarsuksaphraphuththsasna echn nwokwath winymukh phuththprawti phikkhupatiomkkh xupsmbthwithi thawtrswdmnt praephththwip mixyuepncanwnmak echn karnbthuxphraphuththsasna hlkphraphuththsasna phraphuththecakhxngerannthanlaelis 45 phrrsaphraphuththeca phraphuththecasngsxnxair ithy xngkvs withiptibtitnihthuktxngthangthrrma phraphuththsasnakbsngkhmithy eruxngkrrm sil ithy xngkvs aenwptibtiinstipdthan xahuenyoy xwichcha snods hlkthrrmsahrbkarptibtixbrmcit karbriharcitsahrbphuihy bnthitkbolkthrrm aenwkhwamechux bwchdi buphkari ktyyuktewthi khaklxnnirassngkhar tananwdbwrniews withisrangbuybarmi aesngsxngic khwamsbsxnkhxngkrrm phuththwithiaekhlngphraekiyrtiysladbsmnskdi thrrmeniymphrayskhxng smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrtrapracaphraxngkhkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkhaladbopeciymesmxskdiphraxnuwngschnphraecawrwngsethx thrngkrmph s 2490 phrarachakhnachnsamy thi phraosphnkhnaphrn ph s 2495 phrarachakhnachnrach inrachthinnamedim ph s 2498 phrarachakhnachnethph inrachthinnamedim ph s 2499 phrarachakhnachnthrrm thi phrathrrmwraphrn brmnrisrthrrmnitisathk tripidkkhunwiphusit thrrmwithitkhnissr bwrsngkharam khamwasi ph s 2504 rxngsmedcphrarachakhna mirachthinnamtamcarukinhirybtwa phrasasnosphn wimlyansunthr brmnrisrthrrmnitisathk tripidkthrrmalngkarwiphusit thrrmyuttikkhnissr bwrsngkharam khamwasi ph s 2515 smedcphrarachakhna mirachthinnamtamcarukinsuphrrnbtwa smedcphrayansngwr brmnrisrthrrmnitisathk tripidkpriyttithada sptwisuththicriyasmbti xudmsilcarwtrsunthr thrrmyuttikkhnissr bwrsngkharam khamwasi xrnywasi 21 emsayn ph s 2532 thrngidrbkarsthapnaepnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk miphranamtamcarukinphrasuphrrnbtwa smedcphrayansngwr brmnrisrthrrmnitiphibal xriywngsakhtyanwiml sklmhasngkhprinayk tripidkpriyttithada wisuththcriyathismbti suwththnphithansngkhwisut pawcnuttmphisar sukhumthrrmwithantharng wchiryanwngswiwth phuththbristhkharwsthan wicitrptiphanphthnkhun wibulsilacarwtrsunthr bwrthrrmbphitr srrphkhnisrmhapthanathibdi khamwasi xrnywasi smedcphrasngkhrachphayhlngkarsinphrachnm 28 krkdakhm ph s 2562 thrngidrbkarsthapnaphraxthiepn smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr wchiralngkrnrachaphiniskrmnacary sukhumthrrmwithantharng xriywngsakhtyanwiml sklmhasngkhprinayk tripidkpriytithada wisuththcriyathismbti suwththnphithansngkhwisut pawcnuttmphisar wchiryanwngswiwth phuththbristhkharwsthan wicitrptiphanphthnkhun wibulsilacarwtrsunthr srrphkhnisrmhasngkhathibdi srismnudmbrmbphitrtaaehnngthiidrbkarthway exksarthwaytaaehnngphunakhnasngkhsungsudaehngolkphraphuththsasnaphunakhnasngkhsungsudaehngolkphraphuththsasna Supreme Holiness of World Buddhism xnepntaaehnngthiidrbkarthulthwaycakphunachawphuththolkcak 32 praethsekharwmprachumsudyxdphuththsasnikchnaehngolk n praethsyipun emux ph s 2555 inthanathithrngidrbkarekharphxyangsungsud rwmthngepnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinaykaehngpraethsithy phusxnphrathrrmkhasngsxnkhxngphrasmmasmphuththecaihthukkhnptibtithrrmtngxyuinphrapyyathrrmaelaphrakrunathrrmna ipsusntiphaphaelakhwamecriyrungeruxngmiphrabarmipkaephiphsalipthwrachxanackrithyaelathwolk nbepnaebbxyangkhxngsaklolk sungepnkarmxbtaaehnngniepnkhrngaerkkhxngolkpriyyakittimskdi trapracaphraxngkhinkhnathrngdarngphrasmnskdiepnsmedcphrasngkhrach phaphsay aeladarngphrasmnskdiepnsmedcphrasngkhracheca phaphkhwa phraxngkhidrbkarthwaypriyyakittimskdicaksthabnkarsuksa dngtxipni ph s 2529 prchyadusdibnthitkittimskdi cakmhawithyalyramkhaaehng ph s 2532 xksrsastrdusdibnthitkittimskdi cakmhawithyalymhidl ph s 2533 phuththsastrdusdibnthitkittimskdi cakmhawithyalymhaculalngkrnrachwithyaly ph s 2537 silpsastrdusdibnthitkittimskdi sakhaprchyaaelasasna cakmhawithyalyekstrsastr ph s 2538 karsuksadusdibnthitkittimskdi sakhabriharkarsuksa cakmhawithyalynerswr ph s 2539 silpsastrdusdibnthitkittimskdi cakmhawithyalysrinkhrinthrwiorth ph s 2540 silpsastrdusdibnthitkittimskdi sakhawichaphasaithy cakmhawithyalykhxnaekn ph s 2543 silpsastrdusdibnthitkittimskdi sakhawichaprchyaaelasasna cakmhawithyalythrrmsastr ph s 2545 prchyadusdibnthitkittimskdi sakhawichaithsuksa cakmhawithyalymhasarkham ph s 2547 khrusastrdusdibnthitkittimskdi sakhakarbriharkarsuksa cakmhawithyalyrachphtkaycnburi ph s 2548 khrusastrdusdibnthitkittimskdi sakhakarbriharkarsuksa cakmhawithyalyrachphtmhasarkham ph s 2554 khrusastrdusdibnthitkittimskdi sakhakarbriharkarsuksa cakmhawithyalyrachphtphuekt ph s 2556 sasnsastrdusdibnthitkittimskdi sakhawichaphuththsasnsuksa cakmhawithyalymhamkutrachwithyalysthanthienuxngdwyphranamtablsmedcecriy xaephxhnxngprux cnghwdkaycnburi orngphyabalsmedcphrasngkhrachxngkhthi 19 ecriy suwth thon cnghwdkaycnburi xaephxthamwng cnghwdkaycnburi tuk 100 pi smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk cnghwdkaycnburi xakharethidphraekiyrtismedcphrayansngwr ecriy suwth thon sphakachadithy wdyansngwraramwrmhawihar xaephxbanglamung cnghwdchlburi xakharsmedcphrayansngwr orngphyabalsmedcphrasngkhrachxngkhthi 19 ecriy suwth thon cnghwdkaycnburi sunysukhphaphphrasngkh smedcphrasngkhrachxngkhthi 19 tablwngdng xaemuxngkaycnburi cnghwdkaycnburinganchlxngphrachnsa 96 pi 8 rxb 3 tulakhm ph s 2552 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk thrngecriyphrachnsakhrb 96 pi rthbalcdihmikarbaephykusl aelanganchlxngenuxnginoxkasmngkhlninganchlxngphrachnsa 100 pinganaesdngmuthitacit chlxngphrachnsa 100 pi smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk inwnphvhsbdithi 3 tulakhm ph s 2556 n tukwchiryan samkhkhiphyabar orngphyabalculalngkrn ewla 08 00 n smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach esdc xxkthrngrbbatrcaksisyanusisy aela prachachnthwip ewla 09 00 n silpin dara nkrxng thicamarwmrnrngkhrbbricakhengin ephuxodyesdcphrakusl smedcphrasngkhrachihorngphyabalculalngkrn ekhaefa thwayphraphraelarbprathanekiyrtibtr aelaxxkrnrngkhrbbricakhtamkhlinikphupwynxk hxphupwyphiess sankngan ewla 11 00 n thwayphttaharephl n tukwchiryan samkhkhiphyabar chn 5 ewla 13 00 n karbrryayphiess isbatrxyangir idbuy iklorkh n hxngprachumechlim phrmmas tuk xpr ewla 13 30 n smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk thrngrbnasrngphrarachthan cakphrabathsmedcphraecaxyuhw smedcphranangeca phrabrmrachininath aelabrmwngsanuwngsthuk phraxngkh enuxnginnganchlxngphrachnsa 100 pi ewla 15 00 n smedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari esdc epnxngkhprathanthxdphapasamkhkhi 84 000 kxng ewla 15 30 16 45 n smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach oprd ihsisyanusisyaelaprachachnthwipekhaefa thwayphraphr ewla 17 00 n phithiecriyphraphuththmntaesdngmuthitacitchlxngsmedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk enuxnginnganchlxngphrachnsa 100 pi ewla 18 00 n phithilabwchenkkhmmbarmi 101 khnphngsawliphngsawlikhxngsmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr 16 8 hlwngphiphithphkdi 17 4 elk khchwtr 18 phrayaephchrkhirisriphiichysngkhram sn 9 cin 19 kim n thlang 2 nxy khchwtr 5 aedngxim khchwtr 1 smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr 6 ehngelk aestn 3 kimnxy aedngaekw khchwtr 7 thxngkha rungswang xangxingechingxrrth phuththsasnikchnraih smedcphrasngkhrach sinphrachnmlngaelw mtichn 24 tulakhm 2013 ekbcakaehlngedimemux 24 tulakhm 2013 subkhnemux 24 tulakhm 2013 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 1 2013 08 04 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 21 emsayn ph s 2556 bwrthrrmbphitr phraprawti smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk hna 21 bwrthrrmbphitr phraprawti smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk hna 20 bwrthrrmbphitr phraprawti smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk hna 18 19 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 2 2013 08 23 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 21 emsayn ph s 2556 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 3 2013 10 28 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 24 emsayn ph s 2556 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 4 2013 10 28 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 27 emsayn ph s 2556 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 5 2013 10 28 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 27 emsayn ph s 2556 phrasasnkicthangkarkhnasngkh 2011 10 01 thi ewyaebkaemchchin sngkhrachdxtkhxm ekhathungwnthi 27 emsayn ph s 2556 rachkiccanuebksa prakaskrathrwngsuksathikar eruxng phuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach smedcphraphuththokhsacary fun chutinthor elm 110 txn 89 ng 8 krkdakhm ph s 2536 hna 38 rachkiccanuebksa prakaskrathrwngsuksathikar eruxng phuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach smedcphraphuththokhsacary fun chutinthor elm 112 txn phiess 43 ng 17 phvscikayn ph s 2538 hna 17 rachkiccanuebksa prakaskrathrwngsuksathikar eruxng phuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach elm 115 txnphiess 32 ng 27 emsayn ph s 2541 hna 3 rachkiccanuebksa prakaskrathrwngsuksathikar eruxng phuptibtihnathiaethnsmedcphrasngkhrach elm 116 txn 27 ng 6 emsayn ph s 2542 hna 34 rachkiccanuebksa prakassanknganphraphuththsasnaaehngchati eruxng aetngtngkhnaphuptibtihnathismedcphrasngkhrach 2007 09 30 thi ewyaebkaemchchin elm 121 txnphiess 3ng 14 mkrakhm ph s 2547 hna 28 rachkiccanuebksa prakasmtimhaethrsmakhm khrngthi 20 2547 eruxng karaetngtngkhnaphuptibtihnathismedcphrasngkhrach elm 121 txnphiess 79 ng 20 krkdakhm ph s 2547 hna 1 phucdkarxxniln sanknaykaethlng smedcyan thrngepnsmedcphrasngkhrachaetephiyngphraxngkhediyw 2011 08 13 thi ewyaebkaemchchin 3 phvscikayn 2548 aethlngkarnsankphrarachwngeruxngsmedcphrasngkhrachsinphrachnm www thairath co th 2013 10 25 phrabrm thwaynasrngphrasph phrasngkhrach khmchdlukxxniln 2013 10 25 aethlngkarnsankphrarachwngeruxngsmedcphrasngkhrachsinphrachnm www thairath co th 2013 10 25 oprdeklathwayphraoksthxngnxythrngphrasphsmedcphrasngkhrach dailynews 2015 12 14 smedcphrabrm esdcphrarachthanephlingphrasph phrasngkhrach www thairath co th 2015 12 16 ephy phrasusan khxngsmedcphrasngkhrach mgronline com 2015 12 16 phrabrmrachoxngkar prakas eruxng sthapnasmedcphrasngkhracheca PDF rachkiccanuebksa 136 40 kh 2 28 krkdakhm 2019 subkhnemux 28 krkdakhm 2019 rachkiccanuebksa prakastngkhnasngkhmntri elm 77 txnthi 41 17 phvsphakhm 2503 hna 1437 9 hmaykahndkar phrarachphithithrngphnwch phntri smedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchiralngkrn syammkutrachkumar n phraxuobsthwdphrasrirtnsasdaram phvscikayn phuththskrach 2521 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxng phrarachthansyyabtrtngsmnskdi elm 64 txn 27 ng 17 mithunayn ph s 2490 hna 1526 rachkiccanubeksa aecngkhwamsankkhnarthmntri eruxng phrarachthansyyabtrtngsmnskdi elm 74 txn 6 ng chbbphiess 12 mkrakhm ph s 2500 hna 1 rachkiccanuebksa prakassthapnasmnskdi txnthi 104 elm 78 wnthi 15 thnwakhm ph s 2504 hna 13 16 rachkiccanuebksa prakassthapnasmnskdi phrasasnosphn epnsmedcphrarachakhna txnthi 102 elm 89 wnthi 31 thnwakhm ph s 2515 hna 1 5 aekkhaphid cdhmayehtuphrarachphithisthapnsmedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk PDF rachkiccanuebksa 109 16 ng 1080 28 mkrakhm 1992 subkhnemux 11 phvscikayn 2013 rachkiccanuebksa prakassthapnasmedcphrasngkhrach txnthi 63 elm 106 wnthi 21 emsayn ph s 2532 hna 1 7 phunachawphuthth 32 praethsthulthwayphraekiyrtiysxnsungsud smedcphrasngkhrach ihepn phunakhnasngkhsungsudaehngolkphraphuththsasna epnkhrngaerkkhxngolk sankkhawaehngchati krmprachasmphnth 10 knyayn 2012 ekbcakaehlngedimemux 6 krkdakhm 2013 subkhnemux 30 emsayn 2013 thway phunakhnasngkhsungsudaehngolkphuthth ithyrthxxniln ekhathungwnthi 30 emsayn ph s 2556 smedcphrasngkhrach phunakhnasngkhsungsudaehngolkphraphuththsasna edliniwsxxniln ekhathungwnthi 30 emsayn ph s 2556 priyyadusdibnthit 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin sngkhrachdxtkhxm ekhathungwnthi 28 emsayn ph s 2556 smedcphrayansngwr smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ecaxawasladbthi 6 hna 12 2014 10 03 thi ewyaebkaemchchin wdbwrniewswihar ekhathungwnthi 28 emsayn ph s 2556 rayphranamaelaraynamphuidrbpriyyadusdibnthitkittimskdicakmhawithyalykhxnaekn pi 2511 pccubn ekbthawr 2012 07 18 thi mhawithyalykhxnaekn ekhathungwnthi 28 emsayn ph s 2556 mhawithyalythrrmsastrthulekla thwaypriyyadusdibnthitkittimskdi 2008 10 05 thi ewyaebkaemchchin mhawithyalythrrmsastr ekhathungwnthi 28 emsayn ph s 2556 cdhmayehtu mhawithyalymhasarkham khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 11 04 subkhnemux 2021 11 04 subkhnemux 4 phvscikayn ph s 2564 m rachphtmhasarkhamthulthwaydusdibnthitaedsmedcphrasngkhrach fayprachasmphnth mhawithyalymhamkutrachwithyaly ekbcakaehlngedimemux 6 krkdakhm 2013 subkhnemux 28 emsayn 2013 baephyphrakusl sngkhrach 98 phrrsa ithyrthxxniln ekhathungwnthi 28 emsayn ph s 2556 mmr thulthwaypriyyaexkphuththsasnsuksaaedphrasngkhrach chlxngphrachnmayu 100 phrrsa 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin mtichnxxniln ekhathungwnthi 27 knyayn ph s 2556 inhlwng oprd ihthxdkhaethsnin sngkhrach epnsidiaela MP3 ihekhathungwyrun phucdkarxxniln 24 knyayn 2009 subkhnemux 4 phvscikayn 2021 chlxng 100 pisngkhrachprachachnaehthabuy ophstthuedy 3 tulakhm 2013 subkhnemux 4 phvscikayn 2021 phraxngkhthi 19 smedcphrasngkhrach ecriy suwth thon brrnanukrmphrasakywngswisuththi xnilman thm msakioy thngthxng cnthrangsu suekhawn phlxychum 2015 PDF krungethph wdbwrniewswihar khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2 kumphaphnth 2017 subkhnemux 20 thnwakhm 2015 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrkxnhna smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwr thdipsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn smedcphrasngkhrachaehngkrungrtnoksinthr ph s 2532 2556 smedcphraxriywngsakhtyan xmphr xm phor smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn ifl thrrmyutinikay gif ecakhnaihykhnathrrmyut ph s 2532 2556 smedcphrawnrt cunth ph rh mkhut ot phraphrhmmuni phin suwoc ecaxawaswdbwrniewsrachwrwihar ph s 2504 2556 smedcphrawnrt cunth ph rh mkhut ot immi phurksakaraethnecaxawaswdyansngwraramwrmhawihar ph s 2525 2556 phrathrrmbnthit xphiphl xphiphol