พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค (27 เมษายน พ.ศ. 2416 – 26 มกราคม พ.ศ. 2479) เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ในรัชกาลที่ 5

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ	27 เมษายน พ.ศ. 2416
สิ้นพระชนม์	26 มกราคม พ.ศ. 2479 (62 ปี)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ในรัชกาลที่ 5

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค เป็นพระธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ในรัชกาลที่ 5 (ธิดาในหม่อมเจ้าโสภณ อิศรางกูร และพระนัดดาในสมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ (ต้นราชสกุล อิศรางกูร ณ อยุธยา)) ประสูติในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 6 ขึ้น 1 ค่ำ ปีระกา ตรงกับวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2416

พระกรณียกิจ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาคทรงตั้งอยู่สัมมาปฏิบัติ ประพฤติพระองค์สมควรแก่ราชสกุลทุกประการและยังมีพระอัธยาศัยเผื่อแผ่กว้างขวาง ทรงเห็นประโยชน์ของสาธารณชนเป็นสำคัญ เช่น

• ตึกอรพินทุ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาคทรงสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2459 ตั้งอยู่ โรงเรียนวัดบวรนิเวศ โดยเป็นตึกชั้นเดียวมี 7 ห้องเรียน

เมื่อประชวรใกล้สิ้นพระชนม์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาคทรงทำพินัยกรรมยกทรัพย์ในกองมรดกของพระองค์ ประทานให้เป็นทุนของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย 50,000 บาท เพื่อเก็บผลทำนุบำรุงสาธารณชนผู้ป่วย

สิ้นพระชนม์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค ประชวรด้วยพระโรคพระหทัยพิการ สิ้นพระชนม์ที่พระตำหนักที่ประทับริมคลองสามเสน เมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2478 (นับแบบสากลคือ พ.ศ. 2479) สิริพระชันษา 62 ปี พระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2480 ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค (27 เมษายน พ.ศ. 2416 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 – 26 มกราคม พ.ศ. 2479)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2473 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2455 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2456 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. (=24.) เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. (=25.) สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์ ในรัชกาลที่ 3               5. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                             22. บุศย์               11. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แจ่ม               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค                                         24. (=18.) เงิน แซ่ตัน               12. สมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์                       25. (=19.) สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               6. หม่อมเจ้าโสภณ อิศรางกูร                             3. เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ในรัชกาลที่ 5                                   7. หม่อมอิ่ม อิศรางกูร ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. ประวัติโรงเรียน วัดบวรนิเวศ 2008-05-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน bovornnives90.th.gs
2. ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนัก วันจันทร์ที่ ๒๗ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๗๘, เล่ม 52, ตอน 0 ง, 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2479, หน้า 3196
3. ราชกิจจานุเบกษา,หมายกำหนดการ ที่ ๑๕/๒๔๗๙ พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช ๒๔๗๙ เล่ม 53, ตอน 0 ง, 17 มกราคม พ.ศ. 2480, หน้า 2640
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา, เล่ม 47, ตอน 0 ง, 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473, หน้า 3083
5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 29, ตอน 0 ง, 3 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 1708
6. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน ฝ่ายใน, เล่ม 29, ตอน 0 ง, 22 มกราคม ร.ศ. 131, หน้า 2444
7. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน 2011-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 43, ตอน 0 ง, 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469, หน้า 3116