พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า เรียกพระนามเดิมว่า 'หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุช' (16 ธันวาคม พ.ศ. 2402 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480) เป็นพระราชวงศ์ในราชสกุล ชมพูนุท ดำรงสมณศักดิ์สมเด็จพระสังฆราชไทยเป็นพระองค์ที่ 11 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2465 ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รวม 16 ปี และเป็นเจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า | |
---|---|
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก | |
สมเด็จพระสังฆราชไทย พระองค์ที่ 11 | |
ดำรงพระยศ | 20 สิงหาคม พ.ศ. 2464 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480 (16 ปี 5 วัน) |
สถาปนา | 20 สิงหาคม พ.ศ. 2464 |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส |
ถัดไป | สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว) |
สถิต | วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร |
ราชวงศ์ | จักรี |
ประสูติ | 16 ธันวาคม พ.ศ. 2402 หม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุช |
สิ้นพระชนม์ | 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480 (77 ปี) วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร |
พระบิดา | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ |
พระมารดา | หม่อมปุ่น |
พระประวัติ
ประสูติกาล
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า มีพระนามเดิมว่าหม่อมเจ้าภุชงค์ ชมพูนุช เป็นพระโอรสพระองค์ใหญ่ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ กับหม่อมปุ่น ประสูติเมื่อวันศุกร์ที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2402 แรม 7 ค่ำ เดือนอ้าย ที่วังหน้าวัดราชบพิธฯ มุมถนนราชบพิธกับถนนเฟื่องนคร ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
การศึกษาขณะเป็นฆราวาส
เมื่อยังทรงพระเยาว์ได้ทรงศึกษาอักขรสมัยไทย ในสำนักเจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ผู้เป็นย่า เมื่อเข้าพิธีเกศากันต์แล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้า ฯ ให้ไปศึกษาที่โรงเรียน Raffles เมืองสิงคโปร์ เมื่อปี พ.ศ. 2414 เป็นเวลา 9 เดือน แล้วจึงเสด็จกลับพระนคร ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ตั้งโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษสำหรับเจ้านายขึ้นแล้ว จึงทรงเข้าศึกษาต่อที่นี่โดยไม่กลับไปสิงคโปร์อีก นอกจากนี้ยังทรงศึกษาอักษรขอมจากพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) จนผนวชในปี พ.ศ. 2416
ผนวช
พ.ศ. 2416 เมื่อพระชนมายุได้ 14 พรรษา ผนวชเป็นสามเณร ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธุ์ เป็นพระอุปัชฌาย์ หม่อมเจ้าพระอรุณนิภาคุณากรเป็นพระกรรมวาจาจารย์ ผนวชแล้วประทับ ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
เมื่ออายุครบอุปสมบทในปี พ.ศ. 2422 ได้โปรดให้อุปสมบทที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม มีสมเด็จพระวันรัตน์ (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระสาสนโสภณที่พระธรรมวโรดม (สา ปุสฺสเทโว) วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร เป็นพระกรรมวาจาจารย์ หม่อมเจ้าพระอรุณนิภาคุณากร เป็นพระบรรพชาจารย์ ได้รับพระนามฉายาว่า "สิริวฑฺฒโน" ผนวชแล้วกลับมาประทับที่วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามตามเดิม
การศึกษาขณะเป็นบรรพชิต
ขณะเป็นสามเณรได้ศึกษาภาษาบาลีกับพระครูบัณฑรธรรมสโมทาน (สด) ภาษาไทยกับพระยาโอวาทวรกิจ (แก่น) และภาษาสันสกฤตกับพราหมณ์ เมื่อผนวชเป็นพระภิกษุแล้วได้ศึกษาพระปริยัติธรรมกับสมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว) ขณะทรงสมณศักดิ์เป็นพระธรรมวโรดม ทรงเข้าสอบเปรียญ 2 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2425 ได้เป็นเปรียญธรรม 4 ประโยค
ต่อมาในปี พ.ศ. 2430 ทรงเข้าแปลได้เพิ่มอีก 1 ประโยค รวมเป็นเปรียญธรรม 5 ประโยค พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานวัตถุจัตุปัจจัยมูลค่า 2 ชั่งเป็นรางวัล
การสิ้นพระชนม์
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ประชวรด้วยพระโรคเส้นพระโลหิตในกระเพาะพระบังคนเบาพิการ ทำให้บังคนเบาเป็นโลหิต สิ้นพระชนม์เมื่อวันพุธที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2480 แรม 3 ค่ำ เดือน 9 สิริรวมพระชนมายุได้ 77 พรรษา ดำรงสมณเพศได้ 59 พรรษา ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2481 ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
สมณศักดิ์
ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า | |
---|---|
ตราประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พะย่ะค่ะ/เพคะ |
- พ.ศ. 2430 ได้รับสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะที่ หม่อมเจ้าพระสถาพรพิริยพรต
- พ.ศ. 2438 ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะผู้ใหญ่เสมอชั้นเทพ ในราชทินนามเดิม
- 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่พระธรรมปาโมกข์ มีราชทินนามตามจารึกในสุพรรณบัตรว่า หม่อมเจ้าพระสถาพรพิริยพรต อังคีรสธรรมปาโมกข์ ยุตโยคยตินายก ไตรปิฎกธารี ธรรมวาทีคณฤศร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2444 ได้เป็นเจ้าอาวาสวัดราชบพิธฯ เป็นพระองค์ที่ 2 สืบต่อจากพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระอรุณนิภาคุณากร
- 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2449 ได้เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองในคณะกลาง มีสมณศักดิ์เสมอพระพรหมมุนี และมีพระอิสริยยศเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า มีราชทินนามตามจารึกในสุพรรณบัตรว่า 'พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระสถาพรพิริยพรต อังคีรสสาสนธำรง ราชวรพงษ์ศักดิ์พิบุลย์ สุนทรอรรถปริยัติโกศล โสภณศีลสมาจารวัตร มัชฌิมคณานุนายก สาสนดิลกบพิตร"
- 22 มกราคม พ.ศ. 2453 ได้รับสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะเจ้าคณะใหญ่คณะกลาง มีราชทินนามว่า "พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์ ขัตติยพงศ์พรหมจารี ประสาทนียคุณากร สถาพรพิริยพรต อังคีรสศาสนธำรง ราชวรวงศ์วิสุต วชิราวุธมหาราชอภินิษกรมณาจารย์ สุขุมญาณวิบุล สุนทรอรรถปริยัติโกศล โศภนศีลสมาจารวัตร มัชฌิมคณิศรมหาสังฆนายก พุทธศาสนดิลกสถาวีรบพิตร"
- 2 มกราคม พ.ศ. 2456 เป็นเจ้าคณะรองฝ่ายธรรมยุติกนิกายด้วยอีกตำแหน่ง
- 20 สิงหาคม พ.ศ. 2464 ได้รับสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า สกลมหาสังฆปริณายก นับว่าเป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า พระองค์แรก มีพระนามว่า "พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรศิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า"
- 20 เมษายน พ.ศ. 2469 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้เลื่อนพระอิสริยยศเป็นกรมหลวง มีราชทินนามว่า "พระเจ้าวรวงศเธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน ขัติยมหาเจษฎานุพงศ อริยวงศาคตญาณวิมลสกลมหาสงฆปรินายก ตรีปิฎกกลาโกศล ภัทรผลพลูสวัสดิสัทธรรมทีปกร ไทวภราดรมหาราชาภินิษกรมณาจารย์ ภุชงคบุราภิธานครุฐานิยมมหาบัณฑิต สุขสิทธิหิตรรถเมตตาขันตยาศรัย ศรีรัตนตรัยศรณาภิรัต สยามาธิปัตยามหาสังฆปาโมกขประธานาธิบดี ศรีสมณุดมบรมบพิตร"
พระปรีชาสามารถ
พระองค์มีพระปรีชาสามารถทางพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง นับว่าเป็นปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญพระองค์หนึ่งของกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงนิพนธ์ตำรา และหนังสือสำคัญทางพระพุทธศาสนาไว้มากมาย เช่น คัมภีร์อภิธานัปปทีปิกา หรือพจนานุกรมภาษาบาลีแปลเป็นไทย มหานิบาตชาดก นิทานต้นบัญญัติ สามเณรสิกขา เป็นต้น พระนิพนธ์เหล่านี้ ยังใช้เป็นคู่มือในการศึกษาภาษาบาลี และศึกษาพระพุทธศาสนาของภิกษุสามเณรมาจนถึงปัจจุบัน ทรงเป็นเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตสืบต่อจากสมเด็จพระสังฆราชพระองค์ก่อน และทรงเป็นกรรมการชุดแรกของมหามกุฏราชวิทยาลัย ซึ่งตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2436 สุดท้ายได้เป็นนายกกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2464 ตราบจนสิ้นพระชนม์
ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์โรงเรียนวัดราชบพิธ พระองค์ที่ 2 ประทานคาถาภาษาบาลีเพื่อเป็นเครื่องเตือนใจบรรดาครูและนักเรียนว่า "วิริเยน ทุกขมจฺเจติ" แปลว่า "คนล่วงทุกข์เสียได้ด้วยความเพียร" และได้ประทานตรา "ชส" ซึ่งเป็นพระนามย่อของพระองค์ให้แก่โรงเรียน ซึ่งปัจจุบัน ได้เป็นสัญลักษณ์บนเข็ม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายของโรงเรียนแห่งนี้
ครบ 150 ปี วันประสูติ
16 ธันวาคม พ.ศ. 2552 ครบ 150 ปี วันประสูติ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ซึ่งเคยเป็นที่ประทับของพระองค์จึงได้จัดงานเฉลิมพระเกียรติโดยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงรับงานนี้ไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์
สัญลักษณ์ประจำพระองค์
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า ทรงใช้สัญลักษณ์ประจำพระองค์หลากหลายแบบ โดยมากจะเป็นรูปอักษรพระนามย่อ ช.ส. (ย่อมาจากพระนามทรงกรม "ชินวรสิริวัฒน์") ผูกเป็นลวดลายอักษรวิจิตรแบบต่างๆ บางแบบจะปรากฏภาพฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น อันเป็นเครื่องประกอบพระอิสริยยศสมเด็จพระสังฆราชเจ้ารวมอยู่ด้วย ภายหลังเมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์แล้ว สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้ทรงออกแบบตราถวายย้อนหลังขึ้นใหม่ เป็นรูปอักษรพระนามย่อ ช.ส. ภายใต้ฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น โดยมีพระภควัมหรือภาพพระพุทธเจ้าประดิษฐานบนระบายฉัตร เพื่อใช้ในการจัดทำพัดชินสิริ ซึ่งเป็นพัดรองที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงพระศพในปี พ.ศ. 2481 เนื่องจากทรงมีพระปรารภว่าตราบางแบบอ่านได้ยาก
- ตราอักษรพระนามย่อ ช.ส. และตรานาค (มาจากพระนามเดิม "หม่อมเจ้าภุชงค์") ประดับที่บานประตูและหน้าต่างพระอุโบสถวัดชินวรารามวรวิหาร จังหวัดปทุมธานี
- แบบตราประจำพระองค์ ซึ่งใช้ตีพิมพ์บนหน้าปกหนังสือต่างๆ ขณะยังดำรงพระชนม์ชีพ
- แบบตราประจำพระองค์ ซึ่งใช้ในเหรียญที่ระลึกต่างๆ ขณะยังดำรงพระชนม์ชีพ (ตรานี้ปรากฏอยู่ที่หน้าบันพระวิหาร วัดชินวรารามวรวิหาร)
- แบบตราประจำพระองค์ ปรากฏอยู่ที่หน้าบันพระตำหนักชินวรสิริวัฒน์ วัดชินวรารามวรวิหาร
- แบบตราประจำพระองค์ ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงออกแบบถวายเมื่อปี พ.ศ. 2481
- แบบตราประจำพระองค์ ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงออกแบบถวายเมื่อปี พ.ศ. 2481 ตีพิมพ์บนหน้าปกหนังสือ "มหานิบาตชาดก ทศชาติฉะบับชินวร"
- ตราสัญลักษณ์งานฉลองครบ 150 ปี วันประสูติพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า (16 ธันวาคม 2402 — 2552)
พงศาวลี
พงศาวลีของพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระปรมาธิวรเสฐมหาเจษฎาธิบดินทร ฯ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระราชสกุล
- ร่มฉัตร หนังสือพิมพ์ ราชบพิธ ปีที่ 22 ฉบับที่ 71 ประจำเดือน กันยายน - มีนาคม 2548
- ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN
- ข่าวตาย (หน้า ๑๙๘๐)
- สมมติอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ, เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, กรมศิลปากร, 2545,
- ประวัติวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม, พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : อัมรินทร์ พริ้นติ้ง กรุ๊พ, 2531, หน้า 149
- ราชกิจจานุเบกษา, การตั้งพระราชาคณะแลเปรียญที่แปลพระปริยัติธรรม, เล่ม 4 , ตอนที่ 22, 8 กันยายน 2430, หน้า 174-5
- ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนัก, เล่ม 54, ตอนที่ 0 ง, 30 สิงหาคม 2480, หน้า 1247
- ประวัติวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม, พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : อัมรินทร์ พริ้นติ้ง กรุ๊พ, 2531, หน้า 154
- ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการพระราชทานเพลิงพระศพ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า, เล่ม 55, ตอนที่ 0 ง, 20 กุมภาพันธ์ 2481, หน้า 3901-3910
- ราชกิจจานุเบกษา, คำประกาศตั้งพระองค์เจ้าอรุณนิภาคุณากร, เล่ม 4 ,หน้า 257
- ราชกิจจานุเบกษา, พระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรแลเลื่อนตำแหน่งยศ, เล่ม 13, หน้า 15
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม 16, 19 พฤศจิกายน 2442, หน้า 486
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งพระองค์เจ้าพระสถาพรพิริยพรต และเลื่อนตำแหน่งสมณศักดิ์, เล่ม ๒๓, ๖ พฤษภาคม ร.ศ. ๑๒๕, หน้า ๑๑๘-๑๒๐
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเฉลิมพระนาม พระวรวงษ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์, เล่ม ๒๗, ตอน ๐ง, ๒๙ มกราคม พ.ศ. ๒๔๕๓, หน้า ๒๖๒๓
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งเจ้าคณะและรองเจ้าคณะสงฆ์, เล่ม 30, ตอน ก, 25 มกราคม 2456, หน้า 397-398
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมเด็จพระสังฆราชเจ้า, เล่ม ๓๘, ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๔, หน้า ๒๐๐
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนากรมหมื่นชินวรสิริวัฒน ขึ้นเป็นกรมหลวง , เล่ม ๔๓, ตอน ๐ ก, ๒๕ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๙, หน้า ๑๐๘
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-01-15. สืบค้นเมื่อ 2009-12-20.
- พัดชินสิริ. เฟซบุ๊กแฟนเพจ "สมเด็จครู" 27 มิถุนายน 2019
ก่อนหน้า | พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส | สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2480) | สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (แพ ติสฺสเทโว) | ||
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส | เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต (พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2471) | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ | ||
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระอรุณนิภาคุณากร | เจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร (พ.ศ. 2444 - พ.ศ. 2480) | พระศาสนโศภน (ภา ภาณโก) |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca eriyk phranamedim wa hmxmeca phuchngkh chmphunuch 16 thnwakhm ph s 2402 25 singhakhm ph s 2480 epnphrarachwngsinrachskul chmphunuth darngsmnskdismedcphrasngkhrachithyepnphraxngkhthi 11 aehngkrungrtnoksinthr tngaetpi ph s 2465 trngkbrchsmyphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhw rwm 16 pi aelaepnecaxawaswdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwiharphraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhrachecasmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayksmedcphrasngkhrachithy phraxngkhthi 11darngphrays20 singhakhm ph s 2464 25 singhakhm ph s 2480 16 pi 5 wn sthapna20 singhakhm ph s 2464kxnhnasmedcphramhasmneca krmphrayawchiryanworrsthdipsmedcphraxriywngsakhtyan aeph tis sethow sthitwdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwiharrachwngsckriprasuti16 thnwakhm ph s 2402 hmxmecaphuchngkh chmphunuchsinphrachnm25 singhakhm ph s 2480 77 pi wdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwiharphrabidaphraecabrmwngsethx krmkhunecriyphlphulswsdiphramardahmxmpunphraprawtiprasutikal phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca miphranamedimwahmxmecaphuchngkh chmphunuch epnphraoxrsphraxngkhihyinphraecabrmwngsethx krmkhunecriyphlphulswsdi kbhmxmpun prasutiemuxwnsukrthi 16 thnwakhm ph s 2402 aerm 7 kha eduxnxay thiwnghnawdrachbphith mumthnnrachbphithkbthnnefuxngnkhr trngkbrchsmyphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw karsuksakhnaepnkhrawas emuxyngthrngphraeyawidthrngsuksaxkkhrsmyithy insankecacxmmardasmvththiphuepnya emuxekhaphithieksakntaelw phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwidoprdekla ihipsuksathiorngeriyn Raffles emuxngsingkhopr emuxpi ph s 2414 epnewla 9 eduxn aelwcungesdcklbphrankhr txmaphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwoprdihtngorngeriynsxnphasaxngkvssahrbecanaykhunaelw cungthrngekhasuksatxthiniodyimklbipsingkhoprxik nxkcakniyngthrngsuksaxksrkhxmcakphrayasrisunthrowhar nxy xacaryangkur cnphnwchinpi ph s 2416 phnwch ph s 2416 emuxphrachnmayuid 14 phrrsa phnwchepnsamenr n wdphrasrirtnsasdaram odymiphraecawrwngsethx krmhmunbwrrngsisuriyphnthu epnphraxupchchay hmxmecaphraxrunniphakhunakrepnphrakrrmwacacary phnwchaelwprathb n wdrachbphithsthitmhasimaram emuxxayukhrbxupsmbthinpi ph s 2422 idoprdihxupsmbththiwdphrasrirtnsasdaram mismedcphrawnrtn thb phuth thsiri epnphraxupchchay phrasasnosphnthiphrathrrmwordm sa pus sethow wdrachpradisthsthitmhasimaramrachwrwihar epnphrakrrmwacacary hmxmecaphraxrunniphakhunakr epnphrabrrphchacary idrbphranamchayawa siriwth thon phnwchaelwklbmaprathbthiwdrachbphithsthitmhasimaramtamedim karsuksakhnaepnbrrphchit khnaepnsamenridsuksaphasabalikbphrakhrubnthrthrrmsomthan sd phasaithykbphrayaoxwathwrkic aekn aelaphasasnskvtkbphrahmn emuxphnwchepnphraphiksuaelwidsuksaphrapriytithrrmkbsmedcphrasngkhrach sa pus sethow khnathrngsmnskdiepnphrathrrmwordm thrngekhasxbepriyy 2 khrng khrngaerkemuxpi ph s 2425 idepnepriyythrrm 4 praoykh txmainpi ph s 2430 thrngekhaaeplidephimxik 1 praoykh rwmepnepriyythrrm 5 praoykh phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwphrarachthanwtthuctupccymulkha 2 chngepnrangwl karsinphrachnm phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca prachwrdwyphraorkhesnphraolhitinkraephaaphrabngkhnebaphikar thaihbngkhnebaepnolhit sinphrachnmemuxwnphuththi 25 singhakhm ph s 2480 aerm 3 kha eduxn 9 sirirwmphrachnmayuid 77 phrrsa darngsmnephsid 59 phrrsa idrbphrarachthanephlingphrasph emuxwnthi 21 kumphaphnth ph s 2481 n phraemru wdethphsirinthrawasrachwrwiharsmnskdithrrmeniymphrayskhxng phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhrachecatrapracaphraxngkhkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkhaph s 2430 idrbsmnskdiepnphrarachakhnathi hmxmecaphrasthaphrphiriyphrt ph s 2438 ideluxnsmnskdiepnphrarachakhnaphuihyesmxchnethph inrachthinnamedim 10 phvscikayn ph s 2442 ideluxnsmnskdiepnphrarachakhnachnthrrmthiphrathrrmpaomkkh mirachthinnamtamcarukinsuphrrnbtrwa hmxmecaphrasthaphrphiriyphrt xngkhirsthrrmpaomkkh yutoykhytinayk itrpidkthari thrrmwathikhnvsr bwrsngkharam khamwasi ph s 2444 idepnecaxawaswdrachbphith epnphraxngkhthi 2 subtxcakphrawrwngsethx phraxngkhecaphraxrunniphakhunakr 1 phvsphakhm ph s 2449 idepnphrarachakhnaecakhnarxnginkhnaklang mismnskdiesmxphraphrhmmuni aelamiphraxisriyysepnphrawrwngsethx phraxngkheca mirachthinnamtamcarukinsuphrrnbtrwa phrawrwngsethx phraxngkhecaphrasthaphrphiriyphrt xngkhirssasntharng rachwrphngsskdiphibuly sunthrxrrthpriytioksl osphnsilsmacarwtr mchchimkhnanunayk sasndilkbphitr 22 mkrakhm ph s 2453 idrbsthapnaepnsmedcphrarachakhnaecakhnaihykhnaklang mirachthinnamwa phrawrwngsethx krmhmunchinwrsiriwthn khttiyphngsphrhmcari prasathniykhunakr sthaphrphiriyphrt xngkhirssasntharng rachwrwngswisut wchirawuthmharachxphiniskrmnacary sukhumyanwibul sunthrxrrthpriytioksl osphnsilsmacarwtr mchchimkhnisrmhasngkhnayk phuththsasndilksthawirbphitr 2 mkrakhm ph s 2456 epnecakhnarxngfaythrrmyutiknikaydwyxiktaaehnng 20 singhakhm ph s 2464 idrbsthapnaepnsmedcphrasngkhracheca sklmhasngkhprinayk nbwaepnsmedcphrasngkhracheca phraxngkhaerk miphranamwa phraecawrwngsethx krmhmunchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca 20 emsayn ph s 2469 phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwoprdiheluxnphraxisriyysepnkrmhlwng mirachthinnamwa phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn khtiymhaecsdanuphngs xriywngsakhtyanwimlsklmhasngkhprinayk tripidkklaoksl phthrphlphluswsdisththrrmthipkr ithwphradrmharachaphiniskrmnacary phuchngkhburaphithankhruthaniymmhabnthit sukhsiththihitrrthemttakhntyasry srirtntrysrnaphirt syamathiptyamhasngkhpaomkkhprathanathibdi srismnudmbrmbphitr phraprichasamarthphraxngkhmiphraprichasamarththangphuththsasnaepnxyangying nbwaepnprachythangphraphuththsasnathisakhyphraxngkhhnungkhxngkrungrtnoksinthr thrngniphnthtara aelahnngsuxsakhythangphraphuththsasnaiwmakmay echn khmphirxphithanppthipika hruxphcnanukrmphasabaliaeplepnithy mhanibatchadk nithantnbyyti samenrsikkha epntn phraniphnthehlani yngichepnkhumuxinkarsuksaphasabali aelasuksaphraphuththsasnakhxngphiksusamenrmacnthungpccubn thrngepnecakhnaihykhnathrrmyutsubtxcaksmedcphrasngkhrachphraxngkhkxn aelathrngepnkrrmkarchudaerkkhxngmhamkutrachwithyaly sungtngkhunemuxpi ph s 2436 sudthayidepnnaykkrrmkarmhamkutrachwithyalytngaetpi ph s 2464 trabcnsinphrachnm thrngepnxngkhxupthmphorngeriynwdrachbphith phraxngkhthi 2 prathankhathaphasabaliephuxepnekhruxngetuxnicbrrdakhruaelankeriynwa wirieyn thukkhmc ecti aeplwa khnlwngthukkhesiyiddwykhwamephiyr aelaidprathantra chs sungepnphranamyxkhxngphraxngkhihaekorngeriyn sungpccubn idepnsylksnbnekhm khxngnkeriynchnmthymsuksatxnplaykhxngorngeriynaehngnikhrb 150 pi wnprasuti16 thnwakhm ph s 2552 khrb 150 pi wnprasuti phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca wdrachbphithsthitmhasimaram sungekhyepnthiprathbkhxngphraxngkhcungidcdnganechlimphraekiyrtiodyphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitrthrngrbnganniiwinphrabrmrachupthmphsylksnpracaphraxngkhphraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca thrngichsylksnpracaphraxngkhhlakhlayaebb odymakcaepnrupxksrphranamyx ch s yxmacakphranamthrngkrm chinwrsiriwthn phukepnlwdlayxksrwicitraebbtang bangaebbcapraktphaphchtrtadehluxng 5 chn xnepnekhruxngprakxbphraxisriyyssmedcphrasngkhrachecarwmxyudwy phayhlngemuxphraxngkhsinphrachnmaelw smedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs idthrngxxkaebbtrathwayyxnhlngkhunihm epnrupxksrphranamyx ch s phayitchtrtadehluxng 5 chn odymiphraphkhwmhruxphaphphraphuththecapradisthanbnrabaychtr ephuxichinkarcdthaphdchinsiri sungepnphdrxngthiraluknganphrarachthanephlingphrasphinpi ph s 2481 enuxngcakthrngmiphraprarphwatrabangaebbxanidyak traxksrphranamyx ch s aelatranakh macakphranamedim hmxmecaphuchngkh pradbthibanpratuaelahnatangphraxuobsthwdchinwraramwrwihar cnghwdpthumthani aebbtrapracaphraxngkh sungichtiphimphbnhnapkhnngsuxtang khnayngdarngphrachnmchiph aebbtrapracaphraxngkh sungichinehriyythiraluktang khnayngdarngphrachnmchiph tranipraktxyuthihnabnphrawihar wdchinwraramwrwihar aebbtrapracaphraxngkh praktxyuthihnabnphratahnkchinwrsiriwthn wdchinwraramwrwihar aebbtrapracaphraxngkh sungsmedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs thrngxxkaebbthwayemuxpi ph s 2481 aebbtrapracaphraxngkh sungsmedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs thrngxxkaebbthwayemuxpi ph s 2481 tiphimphbnhnapkhnngsux mhanibatchadk thschatichabbchinwr trasylksnnganchlxngkhrb 150 pi wnprasutiphraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca 16 thnwakhm 2402 2552 phngsawliphngsawlikhxngphraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca 16 phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach 8 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 17 smedcphraxmrinthrabrmrachini 4 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw 18 phrayannthburisrimhaxuthyan buycn 9 smedcphrasrisulaly 19 ephng 2 phraecabrmwngsethx krmkhunecriyphlphulswsdi 10 phrayaphimanprasiththi 5 ecacxmmardasmvththi inrchkalthi 3 11 ehmuxn 1 phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca 3 hmxmpun chmphunuth n xyuthya xangxingphrarachprawtiphrabathsmedcphraprmathiwresthmhaecsdathibdinthr phranngeklaecaxyuhw aelaphrarachskul rmchtr hnngsuxphimph rachbphith pithi 22 chbbthi 71 pracaeduxn knyayn minakhm 2548suphwthy eksmsri phltri hmxmrachwngs aelarchni thrphywicitr phraxnuwngschnhmxmecainphrarachwngsckri krungethph sankphimphbrrnkic phimphkhrngthi 3 ph s 2549 360 hna hna hnathi ISBN 974 221 818 8 khawtay hna 1980 smmtixmrphnthu phraecabrmwngsethx krmphra eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 krmsilpakr 2545 prawtiwdrachbphithsthitmhasimaram phimphkhrngthi 2 krungethph xmrinthr phrinting kruph 2531 hna 149 rachkiccanuebksa kartngphrarachakhnaaelepriyythiaeplphrapriytithrrm elm 4 txnthi 22 8 knyayn 2430 hna 174 5 rachkiccanuebksa khawinphrarachsank elm 54 txnthi 0 ng 30 singhakhm 2480 hna 1247 prawtiwdrachbphithsthitmhasimaram phimphkhrngthi 2 krungethph xmrinthr phrinting kruph 2531 hna 154 rachkiccanuebksa hmaykahndkarphrarachthanephlingphrasph phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca elm 55 txnthi 0 ng 20 kumphaphnth 2481 hna 3901 3910 rachkiccanuebksa khaprakastngphraxngkhecaxrunniphakhunakr elm 4 hna 257 rachkiccanuebksa phrasngkhthiidrbphrarachthansyyabtraeleluxntaaehnngys elm 13 hna 15 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar tngtaaehnngphrasngkh elm 16 19 phvscikayn 2442 hna 486 rachkiccanuebksa prakastngphraxngkhecaphrasthaphrphiriyphrt aelaeluxntaaehnngsmnskdi elm 23 6 phvsphakhm r s 125 hna 118 120 rachkiccanuebksa prakasechlimphranam phrawrwngsethx krmhmunchinwrsiriwthn elm 27 txn 0ng 29 mkrakhm ph s 2453 hna 2623 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngecakhnaaelarxngecakhnasngkh elm 30 txn k 25 mkrakhm 2456 hna 397 398 rachkiccanuebksa prakassthapnasmedcphrasngkhracheca elm 38 27 singhakhm ph s 2464 hna 200 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas sthapnakrmhmunchinwrsiriwthn khunepnkrmhlwng elm 43 txn 0 k 25 emsayn ph s 2469 hna 108 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 01 15 subkhnemux 2009 12 20 phdchinsiri efsbukaefnephc smedckhru 27 mithunayn 2019 wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca kxnhna phraecawrwngsethx krmhlwngchinwrsiriwthn smedcphrasngkhracheca thdipsmedcphramhasmneca krmphrayawchiryanworrs smedcphrasngkhrachaehngkrungrtnoksinthr ph s 2465 ph s 2480 smedcphraxriywngsakhtyan aeph tis sethow smedcphramhasmneca krmphrayawchiryanworrs ifl thrrmyutinikay gif ecakhnaihykhnathrrmyut ph s 2465 ph s 2471 smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryanwngsphrawrwngsethx phraxngkhecaphraxrunniphakhunakr ecaxawaswdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwihar ph s 2444 ph s 2480 phrasasnosphn pha phanok