กองพลที่ 1 รักษาพระองค์

กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ เป็นหน่วยทหารราบของกองทัพบกไทย ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพภาคที่ 1 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก่อตั้งกองพลที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2448 พระบรมราชโองการของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร กำหนดให้กองพลนี้เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์ เมื่อ พ.ศ. 2516

กองพลที่ 1 รักษาพระองค์
ตราประจํากองพลที่ 1 รักษาพระองค์
ประจำการ	พ.ศ. 2448 - ปัจจุบัน
ประเทศ	ไทย
เหล่า	กองทัพบกไทย
กำลังรบ	กองพล
ขึ้นกับ	กองทัพภาคที่ 1
กองบัญชาการ	ถนนศรีอยุธยา แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
สมญา	นักรบวงศ์เทวัญ วงศ์เทวัญ
ปฏิบัติการสำคัญ	สงครามโลกครั้งที่สอง  • สงครามฝรั่งเศส-ไทย  • สงครามแปซิฟิก  • สงครามเย็น  • สงครามเกาหลี  • สงครามเวียดนาม  • การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย  • เหตุปะทะชายแดนไทย–เวียดนาม
ผู้บังคับบัญชา
ผู้บัญชาการปัจจุบัน	พลตรี

กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ ประกอบด้วย 1 กรมทหารราบ คือ กรมทหารราบที่ 31 รักษาพระองค์ โดยกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และกรมทหารราบที่ 11 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ถูกโอนย้ายไปสังกัดหน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์

วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2566 พลตรี สิทธิพร จุลปานะ ​เป็น ผู้บัญชาการกองพลที่ 1 รักษาพระองค์

ประวัติ

จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช องค์ผู้กราบบังคับทูลขอพระบรมราชานุญาต

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระบรมราชโองการจัดตั้งกองพลที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2448 ตามคำแนะนำของพระราชโอรส คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ (เทียบเท่าตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก) กระทรวงกลาโหม พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดชมีพระประสงค์จะจัดโครงสร้างของกองทัพสยามตามแบบยุโรป ประกอบด้วย 10 กองพลเป็นอย่างน้อย เมื่อถึง พ.ศ. 2449 กองพลที่ 1 ได้เข้าประจำการโดยมีฐานที่มั่นอยู่ในกรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2451 ได้มีการจัดระเบียบกองทัพอีกครั้ง โดยกองพลที่ 1 ประกอบด้วย 5 หน่วย (กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ กรมทหารราบที่ 2 มหาดเล็กรักษาพระองค์ (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นกรมทหารราบที่ 11) กรมทหารม้าที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 และกรมทหารช่างที่ 1) กองพลที่ 1 ได้รับหน้าที่ถวายความปลอดภัยพระมหากษัตริย์ ดูแลความสงบเรียบร้อยทั้งพระบรมมหาราชวัง พระนคร และลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาโดยรอบ

หน่วยขึ้นตรง

• กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (โอนย้าย) ตั้งกองบังคับการที่แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร
  • กองพันทหารราบที่ 1 กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1 ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งกองบังคับการที่แขวงสามเสนใน เขตพญาไท​ กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร
  • กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ที่ 1 ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งกองบังคับการที่แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงสามเสนใน เขตพญาไท​ กรุงเทพมหานคร
• กรมทหารราบที่ 11 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (โอนย้าย) ตั้งกองบังคับการที่แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
• กรมทหารราบที่ 31 รักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งกองบังคับการที่แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
  • ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• กองพันทหารม้าที่ 4 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งกองบังคับการที่แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
• กองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งกองบังคับการที่แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร
• ตั้งกองบังคับการที่ถนนนางลิ้นจี่ แขวงทุ่งมหาเมฆ เขตสาทร กรุงเทพมหานคร
• ตั้งกองบังคับการที่ อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• ตั้งกองบังคับการที่แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร
• ตั้งกองบังคับการที่แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร

รายพระนามและรายนามผู้บัญชาการ

รายพระนามและรายนามผู้บัญชาการ​
ลำดับ	พระนามและนาม	วาระการดำรงตำแหน่ง	หมายเหตุ
1	พลตรี พระยาสุรเสนา (กลิ่น แสง-ชูโต)	พ.ศ. 2450 - 2452
2	พลตรี พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นกำแพงเพ็ชร์อรรคโยธิน	พ.ศ. 2452 - 2454
3	พลตรี	พ.ศ. 2454 - 2456
4	พลตรี	พ.ศ. 2456 - 2460
5	พลตรี	พ.ศ. 2460- 2463
6	พลตรี สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา	พ.ศ. 2463 - 2466
7	พลตรี	พ.ศ. 2466 - 2472
8	พลตรี พระยาประเสริฐสงคราม (เทียบ คมกฤส)	พ.ศ. 2472 - 2473
9	พลตรี	พ.ศ. 2473 - 2475
10	พลตรี ขุนปลดปรปักษ์ (ปลด ปลดปรปักษ์)	พ.ศ. 2485 - 2487
11	พลตรี	พ.ศ 2487 - 2491
12	พลตรี สฤษดิ์ ธนะรัชต์	พ.ศ. 2491 - 2493
13	พลตรี ถนอม กิตติขจร	พ.ศ. 2493 - 2495
14	พลตรี ประภาส จารุเสถียร	พ.ศ. 2495 - 2500
15	พลตรี กฤษณ์ สีวะรา	พ.ศ. 2500 - 2504
16	พลตรี	พ.ศ. 2504 - 2505
17	พลตรี เกรียงไกร อัตตะนันทน์	พ.ศ. 2505 - 2508
18	พลตรี ประเสริฐ ธรรมศิริ	พ.ศ. 2508 - 2515
19	พลตรี	พ.ศ. 2515 - 2518
20	พลตรี	พ.ศ. 2518 - 2520
21	พลตรี	พ.ศ. 2520 - 2522
22	พลตรี อาทิตย์ กำลังเอก	พ.ศ. 2522 - 2523
23	พลตรี	พ.ศ. 2523 - 2524
24	พลตรี พิจิตร กุลละวณิชย์	พ.ศ. 2524 - 2527
25	พลตรี อิสระพงศ์ หนุนภักดี	พ.ศ. 2527 - 2528
26	พลตรี วิมล วงศ์วานิช	พ.ศ. 2528 - 2529
27	พลตรี	พ.ศ. 2529 - 2531
28	พลตรี มงคล อัมพรพิสิฏฐ์	พ.ศ. 2531 - 2532
29	พลตรี วัฒนา สรรพานิช	พ.ศ. 2532 - 2533
30	พลตรี	พ.ศ. 2533 - 2534
31	พลตรี	พ.ศ. 2534 - 2535
32	พลตรี สมภพ อัตตะนันทน์	พ.ศ. 2535 - 2539
33	พลตรี	พ.ศ. 2539 - 2541
34	พลตรี	พ.ศ. 2541 - 2542
35	พลตรี	พ.ศ. 2542 - 2543
36	พลตรี	พ.ศ. 2543 - 2545
37	พลตรี	พ.ศ. 2545 - 2546
38	พลตรี อนุพงษ์ เผ่าจินดา	พ.ศ. 2546 - 2547
39	พลตรี พฤณท์ สุวรรณทัต	พ.ศ. 2547 - 2549
40	พลตรี ดาว์พงษ์ รัตนสุวรรณ	พ.ศ. 2549 - 2550
41	พลตรี ไพบูลย์ คุ้มฉายา	พ.ศ. 2550 - 2552
42	พลตรี กัมปนาท รุดดิษฐ์	พ.ศ. 2552 - 2554
43	พลตรี พิสิทธิ์ สิทธิสาร	พ.ศ. 2554 - 2555
44	พลตรี วราห์ บุญญะสิทธิ์	พ.ศ. 2555 - 2557
45	พลตรี อภิรัชต์ คงสมพงษ์	พ.ศ. 2557 - 2557
46	พลตรี	พ.ศ. 2557 - 2558
47	พลตรี ณรงค์พันธ์ จิตต์แก้วแท้	พ.ศ. 2558 - 2561
48	พลตรี ทรงวิทย์ หนุนภักดี	พ.ศ. 2561 - 2562
49	พลตรี	พ.ศ. 2562 - 2564
50	พลตรี	พ.ศ. 2564 - 2565
51	พลตรี	พ.ศ. 2565 - 2566
52	พลตรี	พ.ศ. 2566 - ปัจจุบัน

_{หมายเหตุ ยศทหารเป็นยศขณะดำรงตำแหน่งตามประกาศสํานักนายกรัฐมนตรี}

ดูเพิ่ม

• กองทัพบกไทย
• กองพลทหารราบที่ 2 รักษาพระองค์
• กองพลทหารราบที่ 7
• วงศ์เทวัญ
• บูรพาพยัคฆ์
• รบพิเศษ

อ้างอิง

1. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 39 ข หน้า 12 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
2. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 27 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
3. . กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ (Official website of the 1st Infantry Division, King's Guard). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-13. สืบค้นเมื่อ 22 June 2016.

แหล่งข้อมูลอื่น