กรมทหารป นใหญ ท 1 ร กษาพระองค เป นหน วยทหารร กษาพระองค ในพระบาทสมเด จพระเจ าอย ห ว ต งอย ท เขตด ส ต กร งเทพมหานครกรมทหาร

กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตั้งอยู่ที่ เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์

ประเทศ	ไทย
รูปแบบ	กรมทหารปืนใหญ่รักษาพระองค์
กองบัญชาการ	เลขที่ 4 ถนนประดิพัทธ์ แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร 10300
อิสริยาภรณ์	เหรียญรัตนาภรณ์ ชั้นที่ 1 (เฉพาะกองพันที่ 1 และกองพันที่ 11)

กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ มีผลงานดีเด่น 3 ประการ คือ

ได้จัดกำลังเข้าร่วมรบในสงครามอินโดจีน
ป้องกันประเทศชาติในจังหวัดปราจีนบุรี
ได้รับจารึกไว้ที่โล่เกียรติยศว่า “ลูกกระสุน ของ ป.พัน.1 รอ. ตกที่ไหน ที่นั่นคือถิ่นไทย”

หน่วยขึ้นตรง

กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 11 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 31 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์

เครื่องแบบเต็มยศทหารรักษาพระองค์

หมวกยอดมีพู่สีดำ ตราครุฑพ่าห์
เสื้อสักหลาดสีเหลือง แผงคอและข้อมือสักหลาดสีดำปักลายกนก
ที่ข้อมือปักรูปอักษรพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. อยู่ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎดิ้นทอง
กางเกงสักหลาดสีดำ แถบสีเหลืองข้างละ 2 แถบ รองเท้าหนังหุ้มข้อสีดำ
ประดับเครื่องหมาย พระปรมาภิไธยย่อ ภปร. ทำด้วยโลหะสีทอง ประดับที่อกเสื้อเบื้องขวา

วันสถาปนาหน่วย

วันที่ 6 กุมภาพันธ์ ของทุกปี

• ในปี พ.ศ. 2395 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้รวบรวมทหารจากกองทหารรักษาพระองค์ปืนลายหอกเดิม จัดเป็นกองรักษาพระองค์อย่างยุโรป และโปรดเกล้าฯให้ตั้งกองปืนใหญ่อาสาญวนขึ้นใหม่โดยเพื่อทดแทนกองอาสาญวนเดิมที่โอนไปขึ้นกับวังหน้าทหารทั้ง 2 กองนี้มีข้าหลวงเดิมซึ่งเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยเป็นผู้บังคับบัญชา คือ พระยาบุรุษรัตนาราชวัลลภ (เพ็ง เพ็ญสกุล) และพระยาพิชัย (คิด) ในปีเดียวกันนี้เองได้โปรดให้ตั้งกองทหารหน้า (กองพันทหารราบที่ 2 กรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ ในปัจจุบัน) ขึ้นก่อนหน่วยอื่น เพื่อไปปฏิบัติราชการพิเศษในการปราบปรามโจรผู้ร้ายตามหัวเมือง และเข้าขบวนในการตามเสด็จด้วย

• ในปี พ.ศ. 2397 ได้จัดตั้งกองทหารขึ้นหน่วยหนึ่งคือ กรมทหารล้อมวัง (ต้นกำเนิดของ กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์) ซึ่งได้รวบรวมกำลังพลจากทหารที่ได้รับการฝึกแบบฝรั่งเป็นอย่างดีแล้ว และโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส เป็นผู้บังคับบัญชา ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายพลตรี พระยาสีหราชเดโชไชย ซึ่งได้รับตำแหน่งเป็นนายพันตรี พระอมร วิไสสรเดช (โต บุนนาค)เป็นผู้บังคับการทหารปืนใหญ่จนถึงปี พ.ศ. ๒๔๔๔ (จัดกองทหารปืนใหญ่ตามแบบอังกฤษ อัตราเป็นแบบแบตเตอรี่)

• พ.ศ. 2450 ได้มีการแยกทหารปืนใหญ่พร้อมกับการจัดตั้งกรมทหารขึ้น ทั้งในกรุงเทพฯ และหัวเมือง โดยเฉพาะในกรุงเทพฯ ได้จัดตั้งหน่วยทหารเรียกว่า "กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1"ขึ้น ซึ่งเป็นหน่วยแรกที่กำหนดหมายเลขและต่อมาในปีเดียวกันได้รับการสถาปนาเป็นหน่วยรักษาพระองค์ ตามหนังสือศาลายุทธนาธิการ เรื่อง ขนานนามกองทหารที่ ๒๖๓/๑๘๐๖๘ ลง ๖ ก.พ.๒๔๕๐ ขึ้นอยู่ในบังคับบัญชาของกองพลที่ 1 รักษาพระองค์ตลอดมา

• พ.ศ. 2475 ได้มีการปรับปรุงกองทัพบกขึ้นใหม่ซึ่งครั้งนั้น กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ได้ยุบและแปรสภาพเป็นกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ และกองพันทหารปืนใหญ่ต่อสู้อากาศายานที่ 1 กับได้รับโอน กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 3 กรมทหารปืนใหญ่ (ต่อมา กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 2 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 และกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 11 กรมทหารปืนใหญ่ รักษาพระองค์ในที่สุด) มาขึ้นการบังคับบัญชาด้วยเมื่อ พ.ศ. 2490

• พ.ศ. 2497 ทางราชการได้ปรับปรุงกิจการปืนใหญ่ใหม่ซึ่ง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 ได้รับการช่วยเหลือทางราชการจากสหรัฐอเมริกา กิจการทหารปืนใหญ่จึงได้รับการปรับปรุงตามคำสั่ง กห.พิเศษที่ ๑๗/๔๐๕๖ ลง ๑๖ ก.พ. ๒๔๙๗ เรื่องอัตรากรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 กับให้ผู้บังคับการกรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ทำหน้าที่เป็นผู้บังคับทหารปืนใหญ่ของ กองพลที่ 1 ด้วย พร้อมกันนี้ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาหน่วยทหารปืนใหญ่เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์เช่นเดิม รวมทั้งหน่วยขึ้นตรงในบังคับบัญชาที่ยังมิเคยได้รับการสถาปนามาก่อนด้วย คือ กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 11 รักษาพระองค์ (คำสั่ง ทบ.ที่ ๔๐/๑๘๔๐๑ ลง ๑ ก.ย.๒๔๙๘)

• พ.ศ. 2548 มีการสร้างที่ทำการทหารรักพระองค์ในกรุงเทพมหานคร 13 หน่วยให้เป็นตึกสูง 20 ชั้น รวมดาดฟ้าเสร็จในปีพ.ศ. 2547

• ปัจจุบัน กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ มีที่ตั้งอยู่ที่ เลขที่ 4 ถนนประดิพัทธ์ แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร โดยกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งอยู่ ณ บริเวณเดียวกันกับกองบังคับการกรม ส่วนกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งอยู่ที่ ตำบลท่าแค อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี และกองพันทหารปืนใหญ่ที่ 31 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ตั้งอยู่ที่ ตำบลเขาพระงาม อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°47′33″N 100°32′00″E / 13.792483°N 100.533459°E / 13.792483; 100.533459

ราชกิจจานุเบกษา. แจ้งความสำนักสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์. เล่ม ๗๔, ตอนที่ ๑๑๐, หน้า ๓๐๔, ๒๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๐
ราชกิจจานุเบกษา. แจ้งความสำนักสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์. เล่ม ๗๕, ตอนที่ ๓๘, หน้า ๓๐๔, หน้า ๑๔๙๙, ๑๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๑

[1] ราชกิจจานุเบกษา. แจ้งความสำนักสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์. เล่ม ๗๔, ตอนที่ ๑๑๐, หน้า ๓๐๔, ๒๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๐

[2] ราชกิจจานุเบกษา. แจ้งความสำนักสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์. เล่ม ๗๕, ตอนที่ ๓๘, หน้า ๓๐๔, หน้า ๑๔๙๙, ๑๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๑