เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)

รองอำมาตย์ตรี เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตรนครน่าน มีนามเดิมว่า เจ้าหมอกฟ้า ณ น่าน เป็นราชโอรสองค์ที่ 8 ในเจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 (องค์สุดท้าย)กับ แม่เจ้าศรีโสภา อัครชายา (ชายาที่ 1)

เจ้าน้อยหมอกฟ้า ณ น่าน
เจ้าราชบุตร นครเมืองน่าน
เกิด	พ.ศ. 2423
ถึงแก่กรรม	1 มีนาคม พ.ศ. 2501 (78 ปี)
ชายา	เจ้าบุญโสม ณ น่าน
พระบุตร	7 คน
ราชสกุล	ณ น่าน
ราชวงศ์	ติ๋นมหาวงศ์
เจ้าบิดา	เจ้ามหาพรหมสุรธาดา
เจ้ามารดา	เจ้าศรีโสภา

ประวัติ

เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตร เมืองนครน่าน มีนามเดิมว่า เจ้าหมอกฟ้า ประสูติเมื่อวันพุธ เดือน 9 เหนือ พ.ศ. 2423 ณ บ้านหัวข่วง ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน เป็นราชโอรสในเจ้ามหาพรหมสุรธาดาฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 ประสูติแต่แม่เจ้าศรีโสภาอัครชายา มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมเจ้ามารดา 7 องค์ ต่อมาเมื่อมีอายุได้ 15 ปี เจ้าบิดาได้มอบให้เป็นศิษย์แห่งพระภิกษุอินต๊ะสอน เจ้าอาวาสวัดหัวเวียงใต้ เพื่อให้ศึกษาข้อปฏิบัติทางพระพุทธศาสนา และได้บรรพชาเป็นสามเณรอยู่ที่วัดหัวเวียงใต้ ถึงปี พ.ศ. 2440 จึงได้ลาสิกขาบทเพื่อออกช่วยราชการฉลองเจ้าบิดา ต่อมาเมื่ออายุได้ 25 ปี จึงได้วิวาหมงคลเสกสมรสกับเจ้าบุญโสม ซึ่งเป็นธิดาของเจ้าบุญทะวงศ์ และเจ้าบุญนำ เมืองไชย

โอรส/ธิดา

เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตร เมืองนครน่าน มีโอรสธิดากับเจ้าบุญโสม รวม 7 ท่าน เป็นโอรส 2 ท่าน ธิดา 5 ท่าน มีรายนาม ดังนี้

1. เจ้าโคมทอง ณ น่าน เสกสมรสกับเจ้าประดิษฐ์ ณ น่าน (โอรส เจ้าน้อยพรมกับเจ้าดาวเรือง ณ.น่าน) อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดน่าน และอดีต มีธิดา 2 ท่าน ดังนี้
   1. เจ้าสมปรารถนา ณ น่าน ผู้ดูแลคุ้มเจ้าราชบุตร

ถึงแก่อสัญกรรม

เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตร เมืองนครน่าน ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2501 สิริรวมอายุได้ 78 ปี

พระยศ

 เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตรนครเมืองน่าน ได้รับพระราชทานยศและบรรดาศักดิ์ ต่างๆ ดังนี้

• 22 มีนาคม พ.ศ. 2456 - รองอำมาตย์โท
• 1 มกราคม พ.ศ. 2458 - เจ้าประพันธพงษ์ เมืองนครน่าน
• พ.ศ. 2468 - เจ้าราชบุตร เมืองนครน่าน

กรณียกิจ

กรณียกิจ ด้านต่างๆ

• เมื่อเจ้าราชบุตรยังดำรงอิสริยยศเป็นเจ้าน้อยหมอกฟ้า ณ น่าน ในปี พ.ศ. 2445 ได้เกิดเหตุจราจลขึ้นในเมืองนครแพร่ ทางราชการจัดให้เป็นหัวหน้ากองตรวจรักษาชายเขตแดนเมืองนครน่าน ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 ได้รับราชการเป็นรองเสนาวังจังหวัดน่าน กระทั่งในปี พ.ศ. 2454 ถึงปี พ.ศ. 2459 เจ้าราชบุตร ได้เป็นหัวหน้าควบคุมคนหาบคานและสัตว์พาหนะไปรับเงินของรัฐบาลที่คลังจังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดลำปาง และจังหวัดแพร่ มาไว้ที่คลังจังหวัดน่าน
• เมื่อปี พ.ศ. 2476 อำมาตย์โท เจ้าราชวงศ์ (สุทธิสาร ณ น่าน) เจ้าราชวงศ์เมืองนครน่าน กับเจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตรเมืองนครน่าน พร้อมด้วยเจ้านายบุตรหลาน และราษฎรชาวเมืองนครน่าน ได้ก่อกู่บรรจุพระอัฐิอุทิศพระกุศลถวายเจ้าผู้ครองนครน่าน 3 พระองค์ ได้แก่ องค์ที่ 1 เจ้าอนันตวรฤทธิเดชฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 62 (พระอัยกา) องค์ที่ 2 พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ พระเจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 63 (พระปิตุลา) องค์ที่ 3 เจ้ามหาพรหมสุรธาดาฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 64 (พระบิดา) เมื่อวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2476 ณ ทิศตะวันออก วัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร

ด้านถวายความจงรักภักดี

• ในปี พ.ศ. 2469 ได้ไปรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ในคราวเสด็จประพาศมณฑลพายัพ ที่เมืองนครเชียงใหม่ ต่อมาเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469 ได้รับพระราชทานซองบุหรี่เงิน ป.ป.ร. ทองคำ ชั้น 3
• เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตรนครเมืองน่าน ได้เข้าร่วมในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ในฐานะผู้สืบสายตรงในเจ้าผู้ครองนครน่าน เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระบรมมหาราชวัง เพื่อถวายความจงรักภักดีต่อพระบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของเจ้านายประเทศราชที่สืบกันมา

ด้านบ้านเมือง

• เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2474 อำมาตย์โท เจ้าราชวงศ์ (สุทธิสาร ณ น่าน) เจ้าราชวงศ์นครน่าน กับรองอำมาตย์ตรี เจ้าราชบุตร(น้อยหมอกฟ้า ณ น่าน) เจ้าราชบุตรนครน่าน ทำหนังสือกราบทูล พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทศศิริวงศ์ สมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลพายัพว่า เจ้ามหาพรหมสุรธาดาฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน ถึงแก่พิราลัยที่ตึกหอคำ เมืองนครน่าน ด้วยป่วยเป็นไข้ประกอบโรคชรา .....มีข้อความสำคัญตอนหนึ่งว่า "ตึกหอคำซึ่งเป็นที่อยู่ของเจ้าผู้ครองนครนี้ จะได้มอบให้เป็นที่อยู่ของเจ้าผู้ครองนครซึ่งจะได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งในวันข้างหน้าหรือถ้าไม่มีเจ้าผู้ครองนครต่อไป ขอถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว"
• เมื่อปี พ.ศ. 2451 ด้วยได้รับใบบอก เค้าสนามหลวงนครน่านว่า เจ้าน้อยหมอกฟ้า ณ น่าน โอรส นายพันโท เจ้าอุปราช (มหาพรหม ณ น่าน) เจ้าอุปราชนครเมืองน่าน ได้บริจาคทรัพย์ส่วนตัว 300 บาท สร้างสพานข้ามเหมืองที่ถนนสาย ประตูริม 1 สพาน โดยกว้าง 2 วา 3 ศอก ยาว 4 วา เป็นการแล้วเสร็จได้เปิดให้มหาชนสัญจรไป มาแล้ว แลขอพระราชทานถวายพระราชกุศล
   กระทรวงมหาดไทยได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าลอองธุลีพระบาท มีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อม ทรงอนุโมทนาในส่วนกุศล สาธารณประโยชน์นี้ด้วยแล้ว
  

 แจ้งความมา ณ วันที่ ๑ กรกฎาคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๗

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2446 - เหรียญรัชดาภิเศก
• พ.ศ. 2456 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2469 - เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2474 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2480 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)

ราชตระกูล

พงศาวลีของเจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)

16. เจ้าสุทธะ               8. เจ้าฟ้าหลวงอัตถวรปัญโญ                       17. เจ้านางกรรณิกา               4. เจ้าอนันตวรฤทธิเดช                             18. เจ้าฟ้าแว่น เจ้าฟ้าเมืองเชียงแขง               9. แม่เจ้าขันแก้ว                       19. แม่เจ้าเมืองเชียงแขง               2. เจ้ามหาพรหมสุรธาดา                                   5. แม่เจ้าขอดแก้ว                             1. เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)                                         24. เจ้าอนันตวรฤทธิเดช               12. พระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช                       25. แม่เจ้าสุนันทา               6. พระยาวังขวา (เจ้าคำเครื่อง ณ น่าน)                             26. เจ้ามหายศ               13. แม่เจ้ายอดหล้า                       27. แม่เจ้าศรีวรรณา               3. เจ้าศรีโสภา                                   7. เจ้านางภูคา ณ น่าน

อ้างอิง

1. ตีนแมวเหิม-งัด“คุ้มเจ้าราชบุตร/หมอกฟ้า ณ น่าน”ฉกงาช้างโบราณกลางดึก^[]
2. พระราชทานยศ
3. ตั้งและเลื่อนยศบรรดาศักดิ์ เมื่อวันที่ ๙ ม.ค. ๒๔๕๗ เล่ม ๓๑ หน้า ๒๔๒๐
4. จดหมายเหตุเสด็จพระราชดำเนิรเลียบมณฑลฝ่ายเหนือ พระพุทธศักราช 2469
5. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-04. สืบค้นเมื่อ 2012-10-25.
6. แจ้งความกระทรวงมหาดไทย (เรื่อง นายน้อยหมอกบุตรเจ้าอุปราชนครน่าน ได้บริจาคทรัพย์สร้างสะพานข้ามเหมืองที่ถนนสายประตูริม ๑ สะพาน)
7. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-05-07. สืบค้นเมื่อ 2015-02-22.
8. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)

แหล่งข้อมูลอื่น

• หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพเจ้าราชบุตรหมอกฟ้า ณ น่าน

ก่อนหน้า		เจ้าราชบุตร (หมอกฟ้า ณ น่าน)		ถัดไป
เจ้ามหาพรหมสุรธาดา เจ้าผู้ครองนครน่าน		ผู้สืบสกุลเจ้าผู้ครองนครน่าน (พ.ศ. 2474 — พ.ศ. 2501)		เจ้าโคมทอง ณ น่าน