เกาะแคโรไลน์ (อังกฤษ: Caroline Island) หรือ แคโรไลน์อะทอลล์ (อังกฤษ: Caroline Atoll) บ้างเรียก เกาะมิลเลนเนียม (อังกฤษ: Millennium Island) และ เกาะเบสซีซา (อังกฤษ: Beccisa Island) เป็นเกาะปะการังวงแหวนไร้คนอาศัยซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของใต้ในมหาสมุทรแปซิฟิกตอนกลาง
ภาพถ่ายทางอากาศของนาซาแสดงส่วนประกอบของเกาะแคโรไลน์ ทิศเหนืออยู่ทางขวามือบนของภาพเกาะเล็กใหญ่สุด 2 เกาะ คือ เนกไอลิต (บน) และเซาท์ไอลิต (ล่าง) | |
เกาะแคโรไลน์ เกาะแคโรไลน์ | |
ภูมิศาสตร์ | |
---|---|
ที่ตั้ง | มหาสมุทรแปซิฟิก |
พิกัด | 09°57′18″S 150°12′45″W / 9.95500°S 150.21250°W |
กลุ่มเกาะ | |
เกาะทั้งหมด | ประมาณ |
พื้นที่ | 699 เฮกตาร์ (1,730 เอเคอร์) |
ระดับสูงสุด | 6 ม. (20 ฟุต) |
การปกครอง | |
ประชากรศาสตร์ | |
ประชากร | ไม่มีใครอยู่ |
ชาวยุโรปพบเกาะนี้ครั้งแรกเมื่อประมาณ ค.ศ. 1606 ใน ค.ศ. 1868 สหราชอาณาจักรอ้างสิทธิเหนือเกาะ และกลายเป็นส่วนหนึ่งของประเทศคิริบาสหลังได้รับเอกราชใน ค.ศ. 1979 เกาะแคโรไลน์แทบไม่มีคนบุกรุก และถือเป็นเกาะเขตร้อนในสภาพดั้งเดิมมากที่สุดเกาะหนึ่ง แม้มีการทำปุ๋ยขี้นก การเก็บเกี่ยวลูกมะพร้าวแห้งและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 และ 20 เกาะนี้เป็นถิ่นอาศัยของปูมะพร้าวใหญ่สุดแห่งหนึ่งของโลกและเป็นแหล่งเพาะพันธุ์โดยเฉพาะนกจำพวกที่สำคัญอีกด้วย
ปัจจุบันเกาะนี้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เมื่อ ค.ศ. 2014 รัฐบาลคิริบาสจัดตั้งเขตห้ามทำประมง 12 ไมล์ทะเลรอบใต้
เกาะนี้ขึ้นชื่อจากบทบาทในการเฉลิมฉลองสหัสวรรษ หลังมีการปรับเปลี่ยนเส้นแบ่งเขตวันสากลใน ค.ศ. 1994 ทำให้เกาะแคโรไลน์เป็นหนึ่งในจุดแรก ๆ บนโลกที่ย่างเข้าวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 2000 ในปฏิทิน
ภูมิศาสตร์และภูมิอากาศ
เกาะแคโรไลน์ตั้งอยู่ใกล้ปลายทิศตะวันออกเฉียงใต้ของ ทอดข้ามเส้นศูนย์สูตรอยู่ทางใต้ห่างจากหมู่เกาะฮาวาย 1,500 กม. ในมหาสมุทรแปซิฟิกกลาง เป็นเกาะที่เกิดจากการทับถมของทรายและหินปูนบนแนวปะการัง เกาะมีรูปจันทร์เสี้ยวเล็กน้อย มีพื้นที่ 3.76 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วยเกาะเล็ก 39 เกาะล้อมรอบลากูนแคบ ๆ ขนาด 8.7 × 1.2 กิโลเมตร หรือมีพื้นที่ 6.3 ตารางกิโลเมตร อะทอลล์มีขนาดซึ่งนับรวมแผ่นดิน ลากูนและปะการังแนวราบมีขนาดทั้งสิ้น 13 × 2.5 กิโลเมตร หรือพื้นที่ 24 ตารางกิโลเมตร เกาะเล็กมีความสูงเพียง 6 เมตรจากระดับน้ำทะเล ตามวิถีของเส้นแบ่งเขตวันสากล เกาะแคโรไลน์เป็นจุดตะวันออกสุดบนโลก
เกาะแคโรไลน์ประกอบด้วยเกาะเล็กขนาดใหญ่ 3 เกาะ ประกอบด้วย เนกไอลิต พื้นที่ 1.04 ตารางกิโลเมตรอยู่ทางตอนเหนือ, ลองไอลิต พื้นที่ 0.76 ตารางกิโลเมตร ทางตะวันออกเฉียงเหนือของลากูน และเซาท์ไอลิต พื้นที่ 1.07 ตารางกิโลเมตรทางตอนใต้ ส่วนเกาะเล็กขนาดเล็กอื่นที่เหลือส่วนใหญ่ได้ชื่อระหว่างการสำรวจระบบนิเวศของ ใน ค.ศ. 1988 แบ่งเป็นกลุ่มเกาะหลักสี่กลุ่มคือ เซาท์เนกไอลิตส์, เซ็นทรัลลีเวิร์ดไอลิตส์, เซาเทิร์นลีเวิร์ดไอลิตส์ และวินด์เวิร์ดไอลิตส์ () กลุ่มเกาะของแคโรไลน์มีอายุสั้นตลอดช่วงการสังเกตหนึ่งศตวรรษ มีบันทึกว่าเกาะเล็กสุดหลายเกาะปรากฏหรือหายไปทั้งหมดหลังพายุใหญ่ ส่วนรูปร่างของเกาะเล็กขนาดใหญ่ก็เปลี่ยนแปลงอย่างสำคัญ
ลากูนศูนย์กลางมีขนาดประมาณ 6 × 0.5 กิโลเมตร เป็นลากูนตื้นลึกสุดประมาณ 5–7 เมตร มีแนวปะการังและกลุ่มปะการังบนพื้นทรายแคบ ๆ ข้ามไปมา ปะการังแนวราบปกติขยายไปประมาณ 500 เมตร จากฝั่ง แม้บางแหล่งรายงานว่าขยายไปกว่าหนึ่งกิโลเมตรจากฝั่ง ทำให้การจอดเรือมีอันตรายยกเว้นเมื่อน้ำขึ้น ไม่มีที่ขึ้นฝั่งธรรมชาติ ที่ทอดสมอหรือช่องน้ำลึกเข้าสู่ลากูนศูนย์กลาง น้ำซึ่งล้นเข้าสู่ลากูนจากช่องตื้นเมื่อน้ำขึ้นขังอยู่ในปะการังโดยรอบและยังเสถียรอยู่แม้มีน้ำขึ้นลงมหาสมุทร ปกติขึ้นฝั่งส่วนมากที่รอยแยกเล็ก ๆ ในปะการัง ณ มุมตะวันออกเฉียงเหนือของเซาท์ไอลิต
ในบางส่วนของลากูนมีความหนาแน่นของหอยมือเสือยักษ์มากถึงสี่ตัวต่อตารางฟุต ชนิดที่พบบ่อยสุด คือ (Tridacna maxima) และหอยมือเสือยักษ์ (Tridacna gigas) นอกจากนี้ลากูนยังเป็นถิ่นอาศัยอนุบาลของปลาหลายชนิดรวมทั้งชนิดที่สำคัญและถูกจับอย่างหนัก เช่น ปลาฉลามครีบดำ (Carcharhinus melanopterus) ปลานโปเลียน (Cheilinus undulatus) ที่ใกล้สูญพันธุ์
เกาะแคโรไลน์ไม่มีแหล่งน้ำจืดนิ่งแต่เนกไอลิตและเซาท์ไอลิตนั้นมีชั้นหินอุ้มน้ำใต้ดินอยู่ และมีการสร้างบ่อน้ำเพื่อเจาะเอาน้ำดื่มสำหรับนิคมชั่วคราว ดินบนเกาะเลวพอ ๆ กัน ลักษณะเป็นกรวดปะการังและทรายเป็นหลัก โดยมีองค์ประกอบอินทรีย์ที่สำคัญอยู่เฉพาะศูนย์กลางของเกาะที่มีสภาพเป็นป่าเสถียรเท่านั้น การทับถมของปุ๋ยขี้นกทำให้บริเวณที่มีปุ๋ยนี้อุดมด้วยไนโตรเจน แต่แม้ในบริเวณที่มีอายุมากสุดและมีพืชพรรณมากที่สุดของเกาะ ดินก็ยังหนาไม่กี่เซนติเมตร
เกาะแคโรไลน์มีลักษณะอากาศแบบทะเลเขตร้อน ซึ่งมีลักษณะร้อนชื้นตลอดปี บันทึกทางอุตุนิยมวิทยามีน้อย แต่ปกติอุณหภูมิอยู่ระหว่าง 28 ถึง 32 องศาเซลเซียส ตลอดปี อยู่ในบริเวณที่มีหยาดน้ำฟ้าผกผันมาก แต่ประมาณว่ามีปริมาณฝนเฉลี่ย 1,500 มม. ต่อปี น้ำขึ้นลงอยู่ในลำดับที่ 0.5 เมตร และลมค้าซึ่งปกติพัดมาจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือ หมายความว่า มุมเกาะมีคลื่นลมแรงสุด
เกาะแห่งนี้เป็นหนึ่งในเกาะที่ห่างไกลที่สุดแห่งหนึ่งบนโลก อยู่ห่างจาก (Flint Island) เกาะใกล้สุด 230 กม. อยู่ห่างจากนิคมถาวรใกล้สุดบนคิริสมาสประมาณ 1,500 กิโลเมตร อยู่ห่างจากกรุงตาราวา เมืองหลวงของประเทศคิริบาส ประมาณ 4,200 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากชายฝั่งทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปใกล้สุด ประมาณ 5,100 กิโลเมตร
สัตว์และพืช
แม้มนุษย์มีผลกระทบเป็นครั้งคราวต่อเกาะแคโรไลน์เป็นเวลากว่าสามศตวรรษ แต่เกาะนี้ยังถือเป็นเกาะเขตร้อนสภาพใกล้เคียงดั้งเดิมหนึ่งในไม่กี่แห่งที่ยังเหลืออยู่ และยังได้รับการจัดอันดับให้เป็นเกาะปะการังรูปวงแหวนแปซิฟิกที่บริสุทธิ์ที่สุดแห่งหนึ่ง สภาพแทบไม่ถูกรบกวนของเกาะทำให้เกาะแคโรไลน์ได้รับกำหนดให้เป็นแหล่งมรดกโลกและเขตสงวนชีวมณฑล มีการสำรวจนิเวศวิทยาบันทึกสัตว์และพืชของเกาะเป็นระยะในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 ได้แก่ โครงการสำรวจชีววิทยามหาสมุทรแปซิฟิกเยี่ยมเกาะใน ค.ศ. 1965 การสำรวจเกาะไลน์ ค.ศ. 1974 หน่วยอนุรักษ์สัตว์ป่าของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติใน ค.ศ. 1988 และ ค.ศ. 1991
เกาะแคโรไลน์มีพืชพรรณหนาแน่น เกาะเล็ก ๆ ส่วนมากมีเขตพืชพรรณวงแหวนสามวง ได้แก่ เขตนอกพรมพืชล้มลุก ซึ่งประกอบด้วย เป็นหลัก เขตในกว่าเป็นไม้พุ่ม ซึ่งมีงวงช้างทะเล (Heliotropium foertherianum) เป็นหลัก และบริเวณป่าใจกลางมักซึ่งมีไม้ต้น มากที่สุด นอกจากนี้ยังมีการนำต้นมะพร้าวและมีอยู่ปริมาณค่อนข้างมากในเกาะเล็กขนาดใหญ่ ๆ แบบรูปพรรณพืชนี้เป็นเหมือนกันในเกาะเล็กขนาดใหญ่ ๆ ส่วนเกาะเล็กขนาดเล็กไม่มีป่าใจกลางและเกาะเล็กสุดจะมีเฉพาะไม้ล้มลุกเตี้ยเท่านั้น พืชที่พบมากอื่น เช่น และยอ (Morinda citrifolia)
เกาะแคโรไลน์เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของหลายชนิด สำคัญที่สุดคือ (Onychoprion fuscata) ซึ่งมีจำนวนประมาณ 500,000 ตัว โดยพบมากบนเกาะเล็กฝั่งตะวันออก และ (Fregata minor) ซึ่งมีจำนวนประมาณ 10,000 ตัว เกาะแคโรไลน์และที่อยู่ใกล้เคียงเป็นถิ่นอาศัยของปูมะพร้าว (Birgus latro) ใหญ่สุดแห่งหนึ่งในโลก นอกจากนี้ สัตว์เฉพาะถิ่นอื่นมีหอยมือเสือซึ่งพบมากบริเวณลากูนศูนย์กลาง เต่าตนุ ปูเสฉวน และกิ้งก่าอีกหลายชนิด
เต่าตนุ (Chelonia mydas) ซึ่งเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ ทำรังบนหาดเกาะแคโรไลน์ แต่มีรายงานผู้ตั้งถิ่นฐานล่าสุดบุกรุกเข้าไปล่าสัตว์ นกชนิด Numenius tahitiensis ซึ่งอพยพมาจากอะแลสกาก็จัดเป็นสายพันธุ์เสี่ยงอีกด้วย
เกาะแห่งนี้มีพืชต่างถิ่นกว่า 20 ชนิดที่มนุษย์นำเข้ามา เช่น เถาเลื้อยอย่างเช่นผักบุ้งทะเลซึ่งเริ่มแพร่พันธุ์ มนุษย์นำแมวและหมาเลี้ยงร่วมกับผู้ตั้งถิ่นฐานจำนวนหนึ่งได้ขับประชากรนกทะเลออกจากเกาะเล็กโมนูอะตา-อะตา
ประวัติศาสตร์
ก่อนประวัติศาสตร์
เชื่อว่าเกาะแคโรไลน์กำเนิดจากจุดร้อนภูเขาไฟที่ถูกกัดกร่อนและกลายเป็นที่อยู่ของแนวปะการังและค่อย ๆ เติบโตขึ้นเหนือผิวมหาสมุทร แม้ยังเข้าใจกระบวนการทางธรณีวิทยานี้เพียงเล็กน้อย แต่การวางตัวของ (ประมาณจากเหนือไปใต้) แสดงให้เห็นว่ากลุ่มเกาะเหล่านี้น่าจะกำเนิดขึ้นเมื่อประมาณ 40 ล้านปีมาแล้ว ก่อนที่แผ่นแปซิฟิกจะเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนตัว และจุดร้อนเดียวกันนี้ยังก่อให้เกิดกลุ่มเกาะตูอาโมตูอีกด้วย
มีหลักฐานการตั้งถิ่นฐานของชาวพอลินีเชียบนเกาะเล็กใหญ่ ๆ ก่อนมีการติดต่อกับชาวยุโรป คณะสำรวจเกาะนี้ยุคแรก ๆ ค้นพบสุสานและลานแผ่นแบบและมีมาราเอ (marae) ซึ่งเป็นลานชุมชนและลานศักดิ์สิทธิ์ บนฝั่งตะวันตกของเนกไอลิต ตราบจนปัจจุบัน นักโบราณคดียังไม่ได้สำรวจสิ่งประดิษฐ์เหล่านี้
การพบและบันทึกแรก ๆ
เฟอร์ดินานด์ มาเจลลัน อาจพบเกาะแคโรไลน์เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1521
บันทึกการเห็นเกาะแคโรไลน์ต่อมาของชาวยุโรปคือ บันทึกของ นักสำรวจชาวโปรตุเกสที่ล่องเรือในนามของสเปน เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1606 บันทึกของเขาเรียกเกาะนี้ว่า "ซานเบร์นาร์โด" (San Bernardo) ต่อมาวันที่ 16 ธันวาคม ค.ศ. 1795 กัปตัน แห่ง ค้นพบเกาะนี้และตั้งชื่อเกาะว่าแคโรไลนา (ต่อมาเป็นแคโรไลน์) เพื่อยกย่องธิดาของเซอร์ แห่ง ต่อมาเรือล่าปลาวาฬสัญชาติอังกฤษ ซะพลาย พบเกาะนี้อีกครั้งใน ค.ศ. 1821 และตั้งชื่อว่า "เกาะธอนตัน" ตามชื่อกัปตันเรือ เกาะแห่งนี้ยังมีชื่อเรียกอื่น ๆ อีกเช่น "เกาะเฮิสต์" (Hirst Island) "เกาะคลาร์ก" (Clark Island) และ "เกาะอินดิเพนเดนซ์" (Independence Island) การเดินทางถึงครั้งแรก ๆ ซึ่งมีบันทึกเกี่ยวกับเกาะ คือ การเดินทางของ ใน ค.ศ. 1825 (ร้อยโท เป็นผู้บันทึก) และเรือล่าวาฬใน ค.ศ. 1835 (เฟรเดอริก ดีเบลล์ เบนเนตต์ บันทึกในหนังสือ คำบรรยายของการล่องเรือล่าปลาวาฬรอบโลกระหว่างปี ค.ศ. 1833–1836 (Narrative of a Whaling Voyage Round the Globe From the Year 1833–1836)
ค.ศ. 1846 คอลลีและลูเซ็ตต์ บริษัทสัญชาติตาฮีตี พยายามสร้างชุมชนเลี้ยงปศุสัตว์และปลูกมะพร้าวขนาดเล็กบนเกาะ ซึ่งประสบความสำเร็จทางการเงินจำกัด ส่วนใน ค.ศ. 1868 ของบริเตนอ้างสิทธิเหนือแคโรไลน์ ซึ่งบันทึกผู้อยู่อาศัย 27 คนในนิคมแห่งหนึ่งบนเซาท์ไอลิต เมื่อ ค.ศ. 1872 รัฐบาลบริติชให้เช่าเกาะนี้แก่บริษัทโฮลเดอร์บราเธอส์ จำกัด โดยมี เป็นผู้จัดการ (เป็นชื่อชื่อเกาะเล็กเกาะหนึ่งด้วย) จอห์น ที. แอรันเดลและคณะรับสัญญาเช่าใน ค.ศ. 1881 จนใน ค.ศ. 1885 แอรันเดลตั้งไร่ใหญ่มะพร้าว แต่ต้นมะพร้าวติดโรคและไร่ใหญ่ล้มเหลวไป อีกทั้งบริษัทโฮลเดอร์บราเธอส์ จำกัด ที่มีแอรันเดลเป็นผู้จัดการนั้น ยังทำฟาร์มปุ๋ยขี้นกใน ค.ศ. 1874 ด้วย โดยพบฟอสเฟตกว่า 10,000 ตัน จนหมดไปจากเกาะในราว ค.ศ. 1895 นิคมบนเกาะอยู่จนกระทั่ง ค.ศ. 1904 ชาวพอลินีเชีย 6 คนสุดท้ายย้ายออกจากเกาะนี้ไปนีวเว
คณะสำรวจนักดาราศาสตร์ชาวอเมริกันเดินทางจากเปรูมาเกาะแคโรไลน์ด้วยเรือ เพื่อมาชมสุริยุปราคาเต็มดวงวันที่ 6 พฤษภาคม ค.ศ. 1883 คณะสำรวจชาวฝรั่งเศสก็สังเกตสุริยุปราคาจากเกาะแคโรไลน์เช่นกัน และกองทัพเรือสหรัฐทำแผนที่เกาะ สมาชิกคณะสำรวจคนหนึ่ง ค้นพบดาวเคราะห์น้อยในปีเดียวกันซึ่งเขาตั้งชื่อว่า แคโรไลนา เพื่อรำลึกถึงการเยือนเกาะแคโรไลน์
คริสต์ศตวรรษที่ 20
เอส.อาร์. แมกซ์เวลล์แอนด์คอมปานีเช่าเกาะนี้และตั้งถิ่นฐานใหม่ใน ค.ศ. 1916 ครั้งนี้สร้างขึ้นเพื่อส่งออกเนื้อมะพร้าวแห้งโดยเฉพาะ มีการถางป่าอย่างกว้างขวางในเซาท์ไอลิตเพื่อปลูกต้นมะพร้าวซึ่งไม่ใช่พืชท้องถิ่น ทว่า การลงทุนธุรกิจนี้ประสบหนี้สิน และนิคมของอเกาะเริ่มมีประชากรลดลง เมื่อ ค.ศ. 1926 เหลือผู้อยู่อาศัยเพียง 10 คน และใน ค.ศ. 1936 นิคมเหลือครอบครัวชาวตาฮิตีเพียง 2 ครอบครัวก่อนย้ายออกไปในปลายคริสต์ทศวรรษ 1930
เกาะแคโรไลน์ไม่มีคนอาศัยและไม่ได้รับผลกระทบใด ๆ จากสงครามโลกครั้งที่สองและหลังจากนั้น เกาะยังอยู่ภายใต้เขตอำนาจของบริเตน ซึ่งข้าหลวงใหญ่แปซิฟิกตะวันออกของบริเตนเข้าควบคุมอีกครั้งใน ค.ศ. 1943 และปกครองโดยเป็นส่วนหนึ่งของหมู่เกาะเซ็นทรัลและเซาเทิร์นไลน์ ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1972 หมู่เกาะเซ็นทรัลและเซาเทิร์นไลน์รวมทั้งเกาะแคโรไลน์เข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณานิคม ซึ่งได้อัตตาณัติใน ค.ศ. 1971 โดยเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามปลดปล่อยอาณานิคมของบริเตน
ค.ศ. 1979 หมู่เกาะกิลเบิร์ตกลายเป็นรัฐเอกราชคิริบาส หมู่เกาะแคโรไลน์เป็นจุดตะวันออกสุดของคิริบาส ทั้งเกาะมีรัฐบาลสาธารณรัฐคิริบาสเป็นเจ้าของ มีกระทรวงกลุ่มไลน์และฟีนิกซ์ซึ่งมีสำนักงานใหญ่บนคิริสมาสเป็นผู้ดูแล สหรัฐสละการอ้างสิทธิอธิปไตยเหนือเกาะของสหรัฐ (ภายใต้รัฐบัญญัติหมู่เกาะปุ๋ยขี้นก) ในสนธิสัญญาตาราวาใน ค.ศ. 1979 และวุฒิสภาสหรัฐให้สัตยาบันใน ค.ศ. 1983
เกาะนี้มีคนอาศัยอีกช่วงสั้น ๆ ระหว่าง ค.ศ. 1987 ถึง ค.ศ. 1991 โดยรอน ฟอลคอเนอร์ และแอน ภรรยา พร้อมลูก 2 คนซึ่งพัฒนานิคมพึ่งพาตนเองเป็นส่วนใหญ่บนเกาะ หลังการโอนความเป็นเจ้าของ ฟอลคอเนอร์ถูกรัฐบาลคิริบาสฟ้องขับไล่ออกจากเกาะ หนังสือ ทูเกเธอร์อะโลน () ซึ่งฟอลคอเนอร์เขียน บันทึกนิยายการพำนักของพวกเขาบนเกาะแคโรไลน์
มีการให้เช่าเกาะแก่อูรีมา เฟลิกซ์ ผู้ประกอบการชาวเฟรนช์พอลินีเชีย ในคริสต์ทศวรรษ 1990 เขาสร้างที่อยู่อาศัยเล็ก ๆ บนเกาะเล็กเกาะหนึ่งและมีรายงานว่าวางแผนพัฒนาเกาะ เกาะยังมีผู้เก็บเกี่ยวมะพร้าวแห้งชาวพอลินีเซียเวียนมาเป็นบางครั้งภายใต้ความตกลงกับรัฐบาลคิริบาสในตาราวา
การเปลี่ยนเส้นแบ่งเขตวัน
เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม ค.ศ. 1994 ประเทศคิริบาสประกาศเปลี่ยนเขตเวลาของหมู่เกาะไลน์โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 31 ธันวาคม ค.ศ. 1994 การเปลี่ยนเขตเวลานี้เลื่อนเส้นแบ่งเขตวันสากลไปทางทิศตะวันออก 1,000 กิโลเมตรในคิริบาส โดยวางคิริบาสทั้งหมดอยู่ในฝั่งตะวันตกของเส้นแบ่งเขตวัน แม้ข้อเท็จจริงว่าลองจิจูด 150 องศาตะวันตกซึ่งตรงกับเวลา UTC−10 แทนเขตเวลาอย่างเป็นทางการ ปัจจุบันหมู่เกาะแคโรไลน์อยู่ในเขตเวลาเดียวกับหมู่เกาะฮาวาย () แต่เร็วกว่า 1 วัน การเปลี่ยนแปลงนี้ทำให้เกาะแคโรไลน์เป็นดินแดนตะวันออกสุดในเขตเวลาเร็วสุด (บางนิยามว่า เป็นจุดตะวันออกสุดบนโลก) และเป็นแผ่นดินจุดแรก ๆ ที่เห็นอาทิตย์ขึ้นเมื่อวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 2000 เมื่อ 5:43 น. ตามเวลาท้องถิ่น
เหตุผลการย้ายที่แถลงไว้เป็นคำสัญญาระหว่างการรณรงค์ของ (Teburoro Tito) อดีตประธานาธิบดีคิริบาส เพื่อขจัดความสับสนที่ประเทศคิริบาสทอดข้ามเส้นแบ่งเขตวัน ฉะนั้นจึงมีวันต่างกันสองวันเสมอ ทว่า ข้าราชการคิริบาสไม่ฝืนใจที่พยายามฉวยสถานภาพใหม่ของประเทศที่เป็นดินแดนแรกที่เห็นรุ่งอรุณใน ค.ศ. 2000 ประเทศแปซิฟิกอื่น รวมทั้งประเทศตองงาและหมู่เกาะแชทัมของนิวซีแลนด์ประท้วงการย้ายนี้ โดยคัดค้านว่าละเมิดการอ้างเป็นดินแดนแห่งแรกที่เห็นรุ่งเช้าใน ค.ศ. 2000
ใน ค.ศ. 1999 เพื่อใช้ประโยชน์จากความสนใจของสาธารณะขนานใหญ่ต่อการเฉลิมฉลองการย่างเข้า ค.ศ. 2000 ยิ่งขึ้น จึงมีการเปลี่ยนชื่อเกาะแคโรไลน์เป็นเกาะมิลเลนเนียม แม้เป็นเกาะที่ไม่มีคนอาศัย แต่มีการจัดการเฉลิมฉลองพิเศษบนเกาะ มีการแสดงของวงการบันเทิงพื้นเมืองชาวคิริบาสและประธานาธิบดีติโตเข้าร่วมด้วย มีนักร้องและนักเต้นชาวคิริบาสเดินทางจากเมืองหลวงกรุงตาราวา กว่า 70 คน และมีนักข่าวประมาณ 25 คน มีการแพร่สัญญาณการเฉลิมฉลองครั้งนี้ผ่านดาวเทียมทั่วโลกและมีผู้ชมประมาณหนึ่งพันล้านคน
แม้สื่อและรัฐบาลอ้าง แต่เกาะแคโรไลน์มิใช่แผ่นดินจุดแรกที่เห็นรุ่งอรุณของวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 2000 ตามเวลาท้องถิ่น เกียรตินั้นเป็นของจุดของดินแดนระหว่างระหว่าง (Dibble Glacier) กับ (Victor Bay) บนชายฝั่งแอนตาร์กติกาตะวันออก ณ พิกัด 66°03′S 135°53′E / 66.050°S 135.883°E ซึ่งเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นก่อน 35 นาที เนื่องจากจุดนี้อยู่ใกล้วงกลมแอนตาร์กติก และพื้นที่ที่อยู่เลยวงกลมแอนตาร์กติกได้รับผลจากแสงอาทิตย์ตลอดเวลาในเดือนธันวาคม นิยามของจุดที่แน่ชัดจึงเป็นปัญหาการแยกแยะระหว่างดวงอาทิตย์ตกและดวงอาทิตย์ขึ้นทันทีในมุมมองของผลการหักเหบรรยากาศ
คริสต์ศตวรรษที่ 21 และอนาคต
เกาะแคโรไลน์อยู่เหนือระดับน้ำทะเลเพียง 6 เมตร จึงจะเป็นอันตรายหากระดับน้ำทะเลเพิ่มขึ้น รัฐบาลคิริบาสประเมินว่า น้ำทะเลอาจท่วมเกาะใน ค.ศ. 2025สหประชาชาติจัดให้เกาะแคโรไลน์อยู่ในกลุ่มเกาะที่อยู่ในอันตรายมากที่สุดจากการเพิ่มของระดับน้ำทะเล
สมุดภาพ
- ชายฝั่งลากูนทางใต้ของเกาะแคโรไลน์
- ลากูนของเกาะแคโรไลน์
- รอนและแอน ฟอลคอเนอร์ ซึ่งอาศัยอยู่บนอะทอลล์แห่งนี้ในช่วง ค.ศ. 1988–1992
- น้ำทะเลสะอาดใสของเกาะแคโรไลน์
- เกาะแคโรไลน์
- พระอาทิตย์ตกดินเหนือเกาะแคโรไลน์
- ซากโบราณสถาน เกาะแคโรไลน์
- ต้นคอร์เดียบน เกาะแคโรไลน์
- ต้น Pisonia เกาะแคโรไลน์
- เกาะแคโรไลน์
- ไม้จำพวกต้นรักทะเลบน เกาะแคโรไลน์
อ้างอิง
- Edward R. Lovell, Taratau Kirata & Tooti Tekinaiti (September 2002). "Status report for Kiribati's coral reefs" (PDF). Centre IRD de Nouméa. สืบค้นเมื่อ 15 May 2015.
- Warne, Kennedy (September 2014). . National Geographic. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-21. สืบค้นเมื่อ 15 May 2015.
- . Oceandots.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-23. สืบค้นเมื่อ 2006-06-11.
- Kepler, Angela K.; Cameron B. Kepler (February 1994). "The natural history of the Caroline Atoll, Southern Line Islands" (PDF). Atoll Research Bulletin. 397–398.
- Katie L. Barott (3 June 2010). (PDF). PLoS ONE. 5 (6). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-10-14. สืบค้นเมื่อ 22 January 2017.
- Bryan, E.H. (1942). American Polynesia and the Hawaiian Chain. Honolulu: Tongg Publishing Company.
- "Republic of Kiribati". Atlapedia Online. สืบค้นเมื่อ 2006-07-12.
- . Island Directory Tables. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-16. สืบค้นเมื่อ 2006-06-12.
- "Islands by Human Impact Index". . 18 February 1998. จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 July 2006.
- Scott, Derek A., บ.ก. (1993). A Directory of Wetlands in Oceania. Slimbridge, UK: International Waterfowl and Wetlands Research Bureau. ISBN .
- Teataata, Aobure (1998). . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 February 2008.
- . Oceandots.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-23. สืบค้นเมื่อ 2006-06-11.
- "Morison Rates Magellan Above Columbus as a Seaman". New York Times.
- Matthew James. The Great Explorers.
- Schmadel, L.D. (2000). Dictionary of Minor Planet Names (4th ed.). Berlin: Springer-Verlag Telos. ISBN .
- Gwillim Law (2005). "Island Groups of Kiribati". Statoids.
- "Treaty of Friendship Between the United States of America and the Republic of Kiribati". 1979.
- Falconer, Ron (2004). Together Alone. Australia: Bantam Books. ISBN .
- Harris, Aimee (August 1999). "Date Line Politics". Honolulu Magazine. p. 20. สืบค้นเมื่อ 2006-06-10.
- Kristof, Nicholas D. (March 23, 1997). "Tiny Island's Date-Line Jog in Race for Millennium". New York Times. สืบค้นเมื่อ 2006-06-10.
- Letts, Quentin (January 25, 1996). "Pacific braces for millennium storm over matter of degrees". The Times. สืบค้นเมื่อ 2006-06-10.
- "2000 greeted with song, dance". Japan Times. Associated Press. January 1, 2000.
- . ClimateArk.org. Associated Press. December 30, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 13, 2005. สืบค้นเมื่อ 2006-06-11.
- . U.N. Earthwatch Islands Directory. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-02-11. สืบค้นเมื่อ 2006-06-11.
แหล่งข้อมูล
- Barott, Katie L.; Caselle, Jennifer E.; Dinsdale, Elizabeth A.; Friedlander, Alan M.; Maragos, James E.; Obura, David; Rohwer, Forest L.; Sandin, Stuart A.; Smith, Jennifer E.; Zgliczynski, Brian (2010). "The Lagoon at Caroline/Millennium Atoll, Republic of Kiribati: Natural History of a Nearly Pristine Ecosystem". . 5 (6): e10950. Bibcode:2010PLoSO...510950B. doi:10.1371/journal.pone.0010950. ISSN 1932-6203. PMC 2880600. PMID 20539746.
- (1840). Narrative of a Whaling Voyage Round the Globe: from the year 1833 to 1836; Comprising sketches of Polynesia, California, the Indian archipelago, etc. with an account of southern whales, the sperm whale fishery, and the natural history of the climates visited. Vol. 1. London: R. Bentley. OCLC 663540587.
- Bryan, Edwin Horace (1942). American Polynesia and the Hawaiian Chain. Honolulu: Tongg Publishing Company. OCLC 920470477.
- Caldwell, John (1991) [1949]. Desperate Voyage. Dobbs Ferry, New York: Sheridan House. ISBN .
- Clapp, Roger B.; Sibley, Fred C. (1971). "Myits On The Vascular Flora And Terrestrial Vertebrates Of Caroline Atoll Southern Line Islands" (PDF). Atoll Research Bulletin. 145. doi:10.5479/si.00775630.145.1. ISSN 0077-5630.
- Duka, Cecilio D. (2007). World Geography. Manila: Rex Book Store. ISBN .
- (2009). "Pacific Atoll Living: How Long Already and Until When?" (PDF). GSA Today. 19 (3): 4–10. doi:10.1130/GSATG35A.1. ISSN 1052-5173.
- (1884). A Directory for the Navigation of the Pacific Ocean. Vol. 2. London: Laurie. OCLC 78089294.
- Fletcher, Michael; Wyman, Derek A.; Zahirovic, Sabin (July 2020). "Mantle plumes, triple junctions and transforms: A reinterpretation of Pacific Cretaceous – Tertiary LIPs and the Laramide connection". Geoscience Frontiers (ภาษาอังกฤษ). 11 (4): 1140–42. doi:10.1016/j.gsf.2019.09.003. ISSN 1674-9871.
- Harris, Aimee (August 1999). . . Honolulu, Hawaii. p. 20. ISSN 0441-2044. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 June 2006.
- Keating, Barbara H (1992). "Insular Geology of the Line Islands". ใน Keating, Barbara H; Bolton, Barrie R (บ.ก.). Geology and Offshore Mineral Resources of the Central Pacific Basin. Circum-Pacific Council for Energy and Mineral Resources Earth Science Series. Vol. 14. New York: Springer Verlag. ISBN .
- ; Kepler, Cameron B.; Ellis, David H. (1992). "1.1 Ecological Studies of Caroline Atoll, Republic of Kiribati, South-central Pacific Ocean". ใน Nagel, P.A. (บ.ก.). Results of the First Joint US-USSR Central Pacific Expedition (BERPAC), Autumn 1988. Washington, D.C.: United States Fish and Wildlife Service. OCLC 647246899.
- ; Kepler, Cameron B., บ.ก. (1994). "The natural history of the Caroline Atoll, Southern Line Islands". Atoll Research Bulletin. 397–398. ISSN 0077-5630.
- Lovell, Edward R.; Kirata, Taratau; Tekinaiti, Tooti (2002). Status Report for Kiribati's Coral Reefs (Report). Vol. 2. New Caledonia: Centre IRD de Nouméa. ISSN 1297-9635.
- (2014). Geomorphological Landscapes of the World. Dordrecht: Springer. ISBN .
- Panton, Kenneth J (2015). Historical Dictionary of the British Empire. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. ISBN .
- (1831). Journal of a Cruise of the United States Schooner Dolphin, Among the Islands of the Pacific Ocean. New York: Carvill. OCLC 914717240.
- Rottman, Gordon L. (2002). World War II Pacific Island Guide: A Geo-military Study. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN .
- (1884). "The Total Solar Eclipse of 1883, May 6". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. London: . 44 (4): 180–82. ISSN 0035-8711.
- Schlanger, S. O.; Garcia, M. O.; Keating, B. H.; Naughton, J. J.; Sager, W. W.; Haggerty, J. G.; Philpot, J. G.; Duncan, R.A. (1984). "Geology and Geochronology of the Line Islands" (PDF). Journal of Geophysical Research. 89 (B13): 11, 261. Bibcode:1984JGR....8911261S. doi:10.1029/JB089iB13p11261. ISSN 0022-1406.
- (2000). Dictionary of Minor Planet Names (4th ed.). Berlin: Springer-Verlag Telos. ISBN .
- Scott, Derek A. (1993). A Directory of Wetlands in Oceania (PDF). Slimbridge, United Kingdom: International Waterfpwl and Wetlands Research. ISBN .[]
- Singh, Ashbindu; Pathirana, Sumith; Shi, Hua (2006). Assessing Coastal Vulnerability: developing a global index for measuring risk. Nairobi: . ISBN .
- Stackpole, Edouard A (1972) [1953]. The Sea-Hunters: the New England whalemen during two centuries, 1635-1835. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN .
- Thomas, Frank R.; Tonganibeia, Kautoa (2007). "Pacific island rural development Challenges and prospects in Kiribati". ใน Connell, John; Waddell, Eric (บ.ก.). Brand logo Environment, Development and Change in Rural Asia-Pacific: Between Local and Global. Routledge Pacific Rim Geographies. London; New York: Routledge. doi:10.4324/9780203967843. ISBN .
- (29 June 1883). "The Total Solar Eclipse of May 6". Science. Cambridge, Massachusetts: Moses King. 1 (21): 594–96. ISSN 0036-8075.
- Vallado, David A (2001). Fundamentals of astrodynamics and applications (2nd ed.). El Segundo, California: Microcosm Press. ISBN .
- Whincup, Tony (1979). Nareau's Nation: a Portrait of the Gilbert Islands. London: Stacey International. ISBN .
อ่านเพิ่ม
- Falconer, Ron (2014). Together Alone. Sydney: Bantam Books. ISBN .
- (1884). "Report of the Eclipse Expedition to Caroline Island, May, 1883". Memoirs of the National Academy of Sciences. Washington: Government Printing Office. 2: 11–146. ISSN 0885-4637.
- , บ.ก. (1904). The Voyages Of Pedro Fernandez De Quiros. Vol. 1. London: . OCLC 1123462176.
แหล่งข้อมูลอื่น
- for Caroline Island
- Caroline Island on Operational Navigation Chart ONC N-20 (Line Islands; Iles Des Tuamotu (France); South Pacific Ocean), revised 1986, from the
- Tide Predictions for Caroline Island from the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA)
- Risk map for Caroline Island from the organization, showing projected flooding levels due to climate change
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ekaaaekhoriln xngkvs Caroline Island hrux aekhorilnxathxll xngkvs Caroline Atoll bangeriyk ekaamilelneniym xngkvs Millennium Island aela ekaaebssisa xngkvs Beccisa Island epnekaapakarngwngaehwnirkhnxasysungepnswnhnungkhxngitinmhasmuthraepsifiktxnklangekaaaekhorilnphaphthaythangxakaskhxngnasaaesdngswnprakxbkhxngekaaaekhoriln thisehnuxxyuthangkhwamuxbnkhxngphaphekaaelkihysud 2 ekaa khux enkixlit bn aelaesathixlit lang ekaaaekhorilnaesdngaephnthimhasmuthraepsifikekaaaekhorilnaesdngaephnthikhiribasphumisastrthitngmhasmuthraepsifikphikd09 57 18 S 150 12 45 W 9 95500 S 150 21250 W 9 95500 150 21250klumekaaekaathnghmdpramanphunthi699 ehktar 1 730 exekhxr radbsungsud6 m 20 fut karpkkhrxngkhiribasprachakrsastrprachakrimmiikhrxyu chawyuorpphbekaanikhrngaerkemuxpraman kh s 1606 in kh s 1868 shrachxanackrxangsiththiehnuxekaa aelaklayepnswnhnungkhxngpraethskhiribashlngidrbexkrachin kh s 1979 ekaaaekhorilnaethbimmikhnbukruk aelathuxepnekaaekhtrxninsphaphdngedimmakthisudekaahnung aemmikarthapuykhink karekbekiywlukmaphrawaehngaelakartngthinthankhxngmnusychwngkhriststwrrsthi 19 aela 20 ekaaniepnthinxasykhxngpumaphrawihysudaehnghnungkhxngolkaelaepnaehlngephaaphnthuodyechphaankcaphwkthisakhyxikdwy pccubnekaaniepnekhtrksaphnthustwpa emux kh s 2014 rthbalkhiribascdtngekhthamthapramng 12 imlthaelrxbit ekaanikhunchuxcakbthbathinkarechlimchlxngshswrrs hlngmikarprbepliynesnaebngekhtwnsaklin kh s 1994 thaihekaaaekhorilnepnhnungincudaerk bnolkthiyangekhawnthi 1 mkrakhm kh s 2000 inptithinphumisastraelaphumixakasekaaaekhorilntngxyuiklplaythistawnxxkechiyngitkhxng thxdkhamesnsunysutrxyuthangithangcakhmuekaahaway 1 500 km inmhasmuthraepsifikklang epnekaathiekidcakkarthbthmkhxngthrayaelahinpunbnaenwpakarng ekaamirupcnthresiywelknxy miphunthi 3 76 tarangkiolemtr prakxbdwyekaaelk 39 ekaalxmrxblakunaekhb khnad 8 7 1 2 kiolemtr hruxmiphunthi 6 3 tarangkiolemtr xathxllmikhnadsungnbrwmaephndin lakunaelapakarngaenwrabmikhnadthngsin 13 2 5 kiolemtr hruxphunthi 24 tarangkiolemtr ekaaelkmikhwamsungephiyng 6 emtrcakradbnathael tamwithikhxngesnaebngekhtwnsakl ekaaaekhorilnepncudtawnxxksudbnolk ekaaaekhorilnprakxbdwyekaaelkkhnadihy 3 ekaa prakxbdwy enkixlit phunthi 1 04 tarangkiolemtrxyuthangtxnehnux lxngixlit phunthi 0 76 tarangkiolemtr thangtawnxxkechiyngehnuxkhxnglakun aelaesathixlit phunthi 1 07 tarangkiolemtrthangtxnit swnekaaelkkhnadelkxunthiehluxswnihyidchuxrahwangkarsarwcrabbniewskhxng in kh s 1988 aebngepnklumekaahlksiklumkhux esathenkixlits esnthrlliewirdixlits esaethirnliewirdixlits aelawindewirdixlits klumekaakhxngaekhorilnmixayusntlxdchwngkarsngekthnungstwrrs mibnthukwaekaaelksudhlayekaaprakthruxhayipthnghmdhlngphayuihy swnruprangkhxngekaaelkkhnadihykepliynaeplngxyangsakhy lakunsunyklangmikhnadpraman 6 0 5 kiolemtr epnlakuntunluksudpraman 5 7 emtr miaenwpakarngaelaklumpakarngbnphunthrayaekhb khamipma pakarngaenwrabpktikhyayippraman 500 emtr cakfng aembangaehlngraynganwakhyayipkwahnungkiolemtrcakfng thaihkarcxderuxmixntrayykewnemuxnakhun immithikhunfngthrrmchati thithxdsmxhruxchxngnalukekhasulakunsunyklang nasunglnekhasulakuncakchxngtunemuxnakhunkhngxyuinpakarngodyrxbaelayngesthiyrxyuaemminakhunlngmhasmuthr pktikhunfngswnmakthirxyaeykelk inpakarng n mumtawnxxkechiyngehnuxkhxngesathixlit ekaaelkkhxngekaaaekhorilncanwnmakmirxngnatunkhn danhnaepnhadsakpakarngaelaimphum Tournefortia bnlxngixlit inphunhlng pa Pisonia aelaaethwtnpalmmaphrawthimiichphunemuxngbnenkixlit inbangswnkhxnglakunmikhwamhnaaennkhxnghxymuxesuxyksmakthungsitwtxtarangfut chnidthiphbbxysud khux Tridacna maxima aelahxymuxesuxyks Tridacna gigas nxkcaknilakunyngepnthinxasyxnubalkhxngplahlaychnidrwmthngchnidthisakhyaelathukcbxyanghnk echn plachlamkhribda Carcharhinus melanopterus planopeliyn Cheilinus undulatus thiiklsuyphnthu ekaaaekhoriln wngklmsiaedngdanlangkhwa epnekaathixyuthangtawnxxksudkhxngpraethskhiribas ekaaaekhorilnimmiaehlngnacudningaetenkixlitaelaesathixlitnnmichnhinxumnaitdinxyu aelamikarsrangbxnaephuxecaaexanadumsahrbnikhmchwkhraw dinbnekaaelwphx kn lksnaepnkrwdpakarngaelathrayepnhlk odymixngkhprakxbxinthriythisakhyxyuechphaasunyklangkhxngekaathimisphaphepnpaesthiyrethann karthbthmkhxngpuykhinkthaihbriewnthimipuynixudmdwyinotrecn aetaeminbriewnthimixayumaksudaelamiphuchphrrnmakthisudkhxngekaa dinkynghnaimkiesntiemtr ekaaaekhorilnmilksnaxakasaebbthaelekhtrxn sungmilksnarxnchuntlxdpi bnthukthangxutuniymwithyaminxy aetpktixunhphumixyurahwang 28 thung 32 xngsaeslesiys tlxdpi xyuinbriewnthimihyadnafaphkphnmak aetpramanwamiprimanfnechliy 1 500 mm txpi nakhunlngxyuinladbthi 0 5 emtr aelalmkhasungpktiphdmacakthistawnxxkechiyngehnux hmaykhwamwa mumekaamikhlunlmaerngsud ekaaaehngniepnhnunginekaathihangiklthisudaehnghnungbnolk xyuhangcak Flint Island ekaaiklsud 230 km xyuhangcaknikhmthawriklsudbnkhirismaspraman 1 500 kiolemtr xyuhangcakkrungtarawa emuxnghlwngkhxngpraethskhiribas praman 4 200 kiolemtr aelaxyuhangcakchayfngthwipxemrikaehnux thwipiklsud praman 5 100 kiolemtrstwaelaphuchekaaaekhorilnmiprachakrpumaphrawxasyxyucanwnmak aemmnusymiphlkrathbepnkhrngkhrawtxekaaaekhorilnepnewlakwasamstwrrs aetekaaniyngthuxepnekaaekhtrxnsphaphiklekhiyngdngedimhnunginimkiaehngthiyngehluxxyu aelayngidrbkarcdxndbihepnekaapakarngrupwngaehwnaepsifikthibrisuththithisudaehnghnung sphaphaethbimthukrbkwnkhxngekaathaihekaaaekhorilnidrbkahndihepnaehlngmrdkolkaelaekhtsngwnchiwmnthl mikarsarwcniewswithyabnthukstwaelaphuchkhxngekaaepnrayainchwngplaykhriststwrrsthi 20 idaek okhrngkarsarwcchiwwithyamhasmuthraepsifikeyiymekaain kh s 1965 karsarwcekaailn kh s 1974 hnwyxnurksstwpakhxngokhrngkarsingaewdlxmaehngshprachachatiin kh s 1988 aela kh s 1991 ekaaaekhorilnmiphuchphrrnhnaaenn ekaaelk swnmakmiekhtphuchphrrnwngaehwnsamwng idaek ekhtnxkphrmphuchlmluk sungprakxbdwy epnhlk ekhtinkwaepnimphum sungmingwngchangthael Heliotropium foertherianum epnhlk aelabriewnpaicklangmksungmiimtn makthisud nxkcakniyngmikarnatnmaphrawaelamixyuprimankhxnkhangmakinekaaelkkhnadihy aebbrupphrrnphuchniepnehmuxnkninekaaelkkhnadihy swnekaaelkkhnadelkimmipaicklangaelaekaaelksudcamiechphaaimlmluketiyethann phuchthiphbmakxun echn aelayx Morinda citrifolia ekaaaekhorilnepnaehlngephaaphnthukhxnghlaychnid sakhythisudkhux Onychoprion fuscata sungmicanwnpraman 500 000 tw odyphbmakbnekaaelkfngtawnxxk aela Fregata minor sungmicanwnpraman 10 000 tw ekaaaekhorilnaelathixyuiklekhiyngepnthinxasykhxngpumaphraw Birgus latro ihysudaehnghnunginolk nxkcakni stwechphaathinxunmihxymuxesuxsungphbmakbriewnlakunsunyklang etatnu pueschwn aelakingkaxikhlaychnid etatnu Chelonia mydas sungepnstwiklsuyphnthu tharngbnhadekaaaekhoriln aetmiraynganphutngthinthanlasudbukrukekhaiplastw nkchnid Numenius tahitiensis sungxphyphmacakxaaelskakcdepnsayphnthuesiyngxikdwy ekaaaehngnimiphuchtangthinkwa 20 chnidthimnusynaekhama echn ethaeluxyxyangechnphkbungthaelsungerimaephrphnthu mnusynaaemwaelahmaeliyngrwmkbphutngthinthancanwnhnungidkhbprachakrnkthaelxxkcakekaaelkomnuxata xataprawtisastrkxnprawtisastr echuxwaekaaaekhorilnkaenidcakcudrxnphuekhaifthithukkdkrxnaelaklayepnthixyukhxngaenwpakarngaelakhxy etibotkhunehnuxphiwmhasmuthr aemyngekhaickrabwnkarthangthrniwithyaniephiyngelknxy aetkarwangtwkhxng pramancakehnuxipit aesdngihehnwaklumekaaehlaninacakaenidkhunemuxpraman 40 lanpimaaelw kxnthiaephnaepsifikcaepliynthisthangkarekhluxntw aelacudrxnediywknniyngkxihekidklumekaatuxaomtuxikdwy mihlkthankartngthinthankhxngchawphxliniechiybnekaaelkihy kxnmikartidtxkbchawyuorp khnasarwcekaaniyukhaerk khnphbsusanaelalanaephnaebbaelamimaraex marae sungepnlanchumchnaelalanskdisiththi bnfngtawntkkhxngenkixlit trabcnpccubn nkobrankhdiyngimidsarwcsingpradisthehlani karphbaelabnthukaerk khnasarwcchawfrngessaelaxemriknbrrcbkn n ekaaaekhorilnineduxnphvsphakhm kh s 1883 ephuxsngektsuriyuprakhaetmdwngthikinewlananphidpkti smachikkhnasarwcphuhnungwadphaphni efxrdinand maeclln xacphbekaaaekhorilnemuxwnthi 4 kumphaphnth kh s 1521 bnthukkarehnekaaaekhorilntxmakhxngchawyuorpkhux bnthukkhxng nksarwcchawoprtueksthilxngeruxinnamkhxngsepn emuxwnthi 21 kumphaphnth kh s 1606 bnthukkhxngekhaeriykekaaniwa sanebrnarod San Bernardo txmawnthi 16 thnwakhm kh s 1795 kptn aehng khnphbekaaniaelatngchuxekaawaaekhorilna txmaepnaekhoriln ephuxykyxngthidakhxngesxr aehng txmaeruxlaplawalsychatixngkvs saphlay phbekaanixikkhrngin kh s 1821 aelatngchuxwa ekaathxntn tamchuxkptnerux ekaaaehngniyngmichuxeriykxun xikechn ekaaehist Hirst Island ekaakhlark Clark Island aela ekaaxindiephnedns Independence Island karedinthangthungkhrngaerk sungmibnthukekiywkbekaa khux karedinthangkhxng in kh s 1825 rxyoth epnphubnthuk aelaeruxlawalin kh s 1835 efredxrik diebll ebnentt bnthukinhnngsux khabrryaykhxngkarlxngeruxlaplawalrxbolkrahwangpi kh s 1833 1836 Narrative of a Whaling Voyage Round the Globe From the Year 1833 1836 kh s 1846 khxlliaelaluestt bristhsychatitahiti phyayamsrangchumchneliyngpsustwaelaplukmaphrawkhnadelkbnekaa sungprasbkhwamsaercthangkarengincakd swnin kh s 1868 khxngbrietnxangsiththiehnuxaekhoriln sungbnthukphuxyuxasy 27 khninnikhmaehnghnungbnesathixlit emux kh s 1872 rthbalbritichihechaekaaniaekbristhohledxrbraethxs cakd odymi epnphucdkar epnchuxchuxekaaelkekaahnungdwy cxhn thi aexrnedlaelakhnarbsyyaechain kh s 1881 cnin kh s 1885 aexrnedltngirihymaphraw aettnmaphrawtidorkhaelairihylmehlwip xikthngbristhohledxrbraethxs cakd thimiaexrnedlepnphucdkarnn yngthafarmpuykhinkin kh s 1874 dwy odyphbfxseftkwa 10 000 tn cnhmdipcakekaainraw kh s 1895 nikhmbnekaaxyucnkrathng kh s 1904 chawphxliniechiy 6 khnsudthayyayxxkcakekaaniipniwew khnasarwcnkdarasastrchawxemriknedinthangcakeprumaekaaaekhorilndwyerux ephuxmachmsuriyuprakhaetmdwngwnthi 6 phvsphakhm kh s 1883 khnasarwcchawfrngessksngektsuriyuprakhacakekaaaekhorilnechnkn aelakxngthpheruxshrththaaephnthiekaa smachikkhnasarwckhnhnung khnphbdawekhraahnxyinpiediywknsungekhatngchuxwa aekhorilna ephuxralukthungkareyuxnekaaaekhoriln khriststwrrsthi 20 exs xar aemksewllaexndkhxmpaniechaekaaniaelatngthinthanihmin kh s 1916 khrngnisrangkhunephuxsngxxkenuxmaphrawaehngodyechphaa mikarthangpaxyangkwangkhwanginesathixlitephuxpluktnmaphrawsungimichphuchthxngthin thwa karlngthunthurkicniprasbhnisin aelanikhmkhxngxekaaerimmiprachakrldlng emux kh s 1926 ehluxphuxyuxasyephiyng 10 khn aelain kh s 1936 nikhmehluxkhrxbkhrwchawtahitiephiyng 2 khrxbkhrwkxnyayxxkipinplaykhristthswrrs 1930 ekaaaekhorilnimmikhnxasyaelaimidrbphlkrathbid caksngkhramolkkhrngthisxngaelahlngcaknn ekaayngxyuphayitekhtxanackhxngbrietn sungkhahlwngihyaepsifiktawnxxkkhxngbrietnekhakhwbkhumxikkhrngin kh s 1943 aelapkkhrxngodyepnswnhnungkhxnghmuekaaesnthrlaelaesaethirniln ineduxnmkrakhm kh s 1972 hmuekaaesnthrlaelaesaethirnilnrwmthngekaaaekhorilnekhaepnswnhnungkhxngxananikhm sungidxttantiin kh s 1971 odyepnswnhnungkhxngkhwamphyayampldplxyxananikhmkhxngbrietn kh s 1979 hmuekaakilebirtklayepnrthexkrachkhiribas hmuekaaaekhorilnepncudtawnxxksudkhxngkhiribas thngekaamirthbalsatharnrthkhiribasepnecakhxng mikrathrwngklumilnaelafinikssungmisanknganihybnkhirismasepnphuduael shrthslakarxangsiththixthipityehnuxekaakhxngshrth phayitrthbyytihmuekaapuykhink insnthisyyatarawain kh s 1979 aelawuthisphashrthihstyabnin kh s 1983 ekaanimikhnxasyxikchwngsn rahwang kh s 1987 thung kh s 1991 odyrxn fxlkhxenxr aelaaexn phrrya phrxmluk 2 khnsungphthnanikhmphungphatnexngepnswnihybnekaa hlngkaroxnkhwamepnecakhxng fxlkhxenxrthukrthbalkhiribasfxngkhbilxxkcakekaa hnngsux thuekethxrxaoln ISBN 1 86325 428 5 sungfxlkhxenxrekhiyn bnthukniyaykarphankkhxngphwkekhabnekaaaekhoriln mikarihechaekaaaekxurima efliks phuprakxbkarchawefrnchphxliniechiy inkhristthswrrs 1990 ekhasrangthixyuxasyelk bnekaaelkekaahnungaelamiraynganwawangaephnphthnaekaa ekaayngmiphuekbekiywmaphrawaehngchawphxliniesiyewiynmaepnbangkhrngphayitkhwamtklngkbrthbalkhiribasintarawa karepliynesnaebngekhtwn hlngmikarprbaenwekhtewlaemux kh s 1994 thaihekaaaekhoriln cudsiaednginaephnthi epndinaedntawnxxksudthixyuesnaebngekhtwnsaklfngtawntk emuxwnthi 23 thnwakhm kh s 1994 praethskhiribasprakasepliynekhtewlakhxnghmuekaailnodyihmiphltngaetwnthi 31 thnwakhm kh s 1994 karepliynekhtewlanieluxnesnaebngekhtwnsaklipthangthistawnxxk 1 000 kiolemtrinkhiribas odywangkhiribasthnghmdxyuinfngtawntkkhxngesnaebngekhtwn aemkhxethccringwalxngcicud 150 xngsatawntksungtrngkbewla UTC 10 aethnekhtewlaxyangepnthangkar UTC 14 pccubnhmuekaaaekhorilnxyuinekhtewlaediywkbhmuekaahaway aeterwkwa 1 wn karepliynaeplngnithaihekaaaekhorilnepndinaedntawnxxksudinekhtewlaerwsud bangniyamwa epncudtawnxxksudbnolk aelaepnaephndincudaerk thiehnxathitykhunemuxwnthi 1 mkrakhm kh s 2000 emux 5 43 n tamewlathxngthin ehtuphlkaryaythiaethlngiwepnkhasyyarahwangkarrnrngkhkhxng Teburoro Tito xditprathanathibdikhiribas ephuxkhcdkhwamsbsnthipraethskhiribasthxdkhamesnaebngekhtwn channcungmiwntangknsxngwnesmx thwa kharachkarkhiribasimfunicthiphyayamchwysthanphaphihmkhxngpraethsthiepndinaednaerkthiehnrungxrunin kh s 2000 praethsaepsifikxun rwmthngpraethstxngngaaelahmuekaaaechthmkhxngniwsiaelndprathwngkaryayni odykhdkhanwalaemidkarxangepndinaednaehngaerkthiehnrungechain kh s 2000 in kh s 1999 ephuxichpraoychncakkhwamsnickhxngsatharnakhnanihytxkarechlimchlxngkaryangekha kh s 2000 yingkhun cungmikarepliynchuxekaaaekhorilnepnekaamilelneniym aemepnekaathiimmikhnxasy aetmikarcdkarechlimchlxngphiessbnekaa mikaraesdngkhxngwngkarbnethingphunemuxngchawkhiribasaelaprathanathibditiotekharwmdwy minkrxngaelanketnchawkhiribasedinthangcakemuxnghlwngkrungtarawa kwa 70 khn aelaminkkhawpraman 25 khn mikaraephrsyyankarechlimchlxngkhrngniphandawethiymthwolkaelamiphuchmpramanhnungphnlankhn aemsuxaelarthbalxang aetekaaaekhorilnmiichaephndincudaerkthiehnrungxrunkhxngwnthi 1 mkrakhm kh s 2000 tamewlathxngthin ekiyrtinnepnkhxngcudkhxngdinaednrahwangrahwang Dibble Glacier kb Victor Bay bnchayfngaexntarktikatawnxxk n phikd 66 03 S 135 53 E 66 050 S 135 883 E 66 050 135 883 sungehndwngxathitykhunkxn 35 nathi enuxngcakcudnixyuiklwngklmaexntarktik aelaphunthithixyuelywngklmaexntarktikidrbphlcakaesngxathitytlxdewlaineduxnthnwakhm niyamkhxngcudthiaenchdcungepnpyhakaraeykaeyarahwangdwngxathitytkaeladwngxathitykhunthnthiinmummxngkhxngphlkarhkehbrryakas khriststwrrsthi 21 aelaxnakht ekaaaekhorilnxyuehnuxradbnathaelephiyng 6 emtr cungcaepnxntrayhakradbnathaelephimkhun rthbalkhiribaspraeminwa nathaelxacthwmekaain kh s 2025shprachachaticdihekaaaekhorilnxyuinklumekaathixyuinxntraymakthisudcakkarephimkhxngradbnathaelsmudphaphchayfnglakunthangitkhxngekaaaekhoriln lakunkhxngekaaaekhoriln rxnaelaaexn fxlkhxenxr sungxasyxyubnxathxllaehngniinchwng kh s 1988 1992 nathaelsaxadiskhxngekaaaekhoriln ekaaaekhoriln phraxathitytkdinehnuxekaaaekhoriln sakobransthan ekaaaekhoriln tnkhxrediybn ekaaaekhoriln tn Pisonia ekaaaekhoriln ekaaaekhoriln imcaphwktnrkthaelbn ekaaaekhorilnxangxingEdward R Lovell Taratau Kirata amp Tooti Tekinaiti September 2002 Status report for Kiribati s coral reefs PDF Centre IRD de Noumea subkhnemux 15 May 2015 Warne Kennedy September 2014 National Geographic khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 08 21 subkhnemux 15 May 2015 Oceandots com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 12 23 subkhnemux 2006 06 11 Kepler Angela K Cameron B Kepler February 1994 The natural history of the Caroline Atoll Southern Line Islands PDF Atoll Research Bulletin 397 398 Katie L Barott 3 June 2010 PDF PLoS ONE 5 6 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 10 14 subkhnemux 22 January 2017 Bryan E H 1942 American Polynesia and the Hawaiian Chain Honolulu Tongg Publishing Company Republic of Kiribati Atlapedia Online subkhnemux 2006 07 12 Island Directory Tables khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 03 16 subkhnemux 2006 06 12 Islands by Human Impact Index 18 February 1998 cakaehlngedimemux 13 July 2006 Scott Derek A b k 1993 A Directory of Wetlands in Oceania Slimbridge UK International Waterfowl and Wetlands Research Bureau ISBN 0 9505731 2 4 Teataata Aobure 1998 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 10 February 2008 Oceandots com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 12 23 subkhnemux 2006 06 11 Morison Rates Magellan Above Columbus as a Seaman New York Times Matthew James The Great Explorers Schmadel L D 2000 Dictionary of Minor Planet Names 4th ed Berlin Springer Verlag Telos ISBN 3 540 66292 8 Gwillim Law 2005 Island Groups of Kiribati Statoids Treaty of Friendship Between the United States of America and the Republic of Kiribati 1979 Falconer Ron 2004 Together Alone Australia Bantam Books ISBN 1 86325 428 5 Harris Aimee August 1999 Date Line Politics Honolulu Magazine p 20 subkhnemux 2006 06 10 Kristof Nicholas D March 23 1997 Tiny Island s Date Line Jog in Race for Millennium New York Times subkhnemux 2006 06 10 Letts Quentin January 25 1996 Pacific braces for millennium storm over matter of degrees The Times subkhnemux 2006 06 10 2000 greeted with song dance Japan Times Associated Press January 1 2000 ClimateArk org Associated Press December 30 1999 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux February 13 2005 subkhnemux 2006 06 11 U S Naval Observatory 2003 Astronomical Applications Department khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 08 22 subkhnemux 2017 12 27 U N Earthwatch Islands Directory khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 02 11 subkhnemux 2006 06 11 aehlngkhxmulBarott Katie L Caselle Jennifer E Dinsdale Elizabeth A Friedlander Alan M Maragos James E Obura David Rohwer Forest L Sandin Stuart A Smith Jennifer E Zgliczynski Brian 2010 The Lagoon at Caroline Millennium Atoll Republic of Kiribati Natural History of a Nearly Pristine Ecosystem 5 6 e10950 Bibcode 2010PLoSO 510950B doi 10 1371 journal pone 0010950 ISSN 1932 6203 PMC 2880600 PMID 20539746 1840 Narrative of a Whaling Voyage Round the Globe from the year 1833 to 1836 Comprising sketches of Polynesia California the Indian archipelago etc with an account of southern whales the sperm whale fishery and the natural history of the climates visited Vol 1 London R Bentley OCLC 663540587 Bryan Edwin Horace 1942 American Polynesia and the Hawaiian Chain Honolulu Tongg Publishing Company OCLC 920470477 Caldwell John 1991 1949 Desperate Voyage Dobbs Ferry New York Sheridan House ISBN 978 09244 8 620 3 Clapp Roger B Sibley Fred C 1971 Myits On The Vascular Flora And Terrestrial Vertebrates Of Caroline Atoll Southern Line Islands PDF Atoll Research Bulletin 145 doi 10 5479 si 00775630 145 1 ISSN 0077 5630 Duka Cecilio D 2007 World Geography Manila Rex Book Store ISBN 978 97123 4 696 5 2009 Pacific Atoll Living How Long Already and Until When PDF GSA Today 19 3 4 10 doi 10 1130 GSATG35A 1 ISSN 1052 5173 1884 A Directory for the Navigation of the Pacific Ocean Vol 2 London Laurie OCLC 78089294 Fletcher Michael Wyman Derek A Zahirovic Sabin July 2020 Mantle plumes triple junctions and transforms A reinterpretation of Pacific Cretaceous Tertiary LIPs and the Laramide connection Geoscience Frontiers phasaxngkvs 11 4 1140 42 doi 10 1016 j gsf 2019 09 003 ISSN 1674 9871 Harris Aimee August 1999 Honolulu Hawaii p 20 ISSN 0441 2044 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 28 June 2006 Keating Barbara H 1992 Insular Geology of the Line Islands in Keating Barbara H Bolton Barrie R b k Geology and Offshore Mineral Resources of the Central Pacific Basin Circum Pacific Council for Energy and Mineral Resources Earth Science Series Vol 14 New York Springer Verlag ISBN 978 03879 7 771 3 Kepler Cameron B Ellis David H 1992 1 1 Ecological Studies of Caroline Atoll Republic of Kiribati South central Pacific Ocean in Nagel P A b k Results of the First Joint US USSR Central Pacific Expedition BERPAC Autumn 1988 Washington D C United States Fish and Wildlife Service OCLC 647246899 Kepler Cameron B b k 1994 The natural history of the Caroline Atoll Southern Line Islands Atoll Research Bulletin 397 398 ISSN 0077 5630 Lovell Edward R Kirata Taratau Tekinaiti Tooti 2002 Status Report for Kiribati s Coral Reefs Report Vol 2 New Caledonia Centre IRD de Noumea ISSN 1297 9635 2014 Geomorphological Landscapes of the World Dordrecht Springer ISBN 978 90481 3 055 9 Panton Kenneth J 2015 Historical Dictionary of the British Empire Lanham Maryland Rowman amp Littlefield ISBN 978 08108 7 801 3 1831 Journal of a Cruise of the United States Schooner Dolphin Among the Islands of the Pacific Ocean New York Carvill OCLC 914717240 Rottman Gordon L 2002 World War II Pacific Island Guide A Geo military Study Westport Connecticut Greenwood Press ISBN 978 03133 1 395 0 1884 The Total Solar Eclipse of 1883 May 6 Monthly Notices of the Royal Astronomical Society London 44 4 180 82 ISSN 0035 8711 Schlanger S O Garcia M O Keating B H Naughton J J Sager W W Haggerty J G Philpot J G Duncan R A 1984 Geology and Geochronology of the Line Islands PDF Journal of Geophysical Research 89 B13 11 261 Bibcode 1984JGR 8911261S doi 10 1029 JB089iB13p11261 ISSN 0022 1406 2000 Dictionary of Minor Planet Names 4th ed Berlin Springer Verlag Telos ISBN 978 3 540 66292 1 Scott Derek A 1993 A Directory of Wetlands in Oceania PDF Slimbridge United Kingdom International Waterfpwl and Wetlands Research ISBN 978 09505 7 312 0 lingkesiy Singh Ashbindu Pathirana Sumith Shi Hua 2006 Assessing Coastal Vulnerability developing a global index for measuring risk Nairobi ISBN 978 92807 2 577 3 Stackpole Edouard A 1972 1953 The Sea Hunters the New England whalemen during two centuries 1635 1835 Westport Connecticut Greenwood Press ISBN 978 08371 6 498 4 Thomas Frank R Tonganibeia Kautoa 2007 Pacific island rural development Challenges and prospects in Kiribati in Connell John Waddell Eric b k Brand logo Environment Development and Change in Rural Asia Pacific Between Local and Global Routledge Pacific Rim Geographies London New York Routledge doi 10 4324 9780203967843 ISBN 978 02039 6 784 3 29 June 1883 The Total Solar Eclipse of May 6 Science Cambridge Massachusetts Moses King 1 21 594 96 ISSN 0036 8075 Vallado David A 2001 Fundamentals of astrodynamics and applications 2nd ed El Segundo California Microcosm Press ISBN 978 07923 6 903 5 Whincup Tony 1979 Nareau s Nation a Portrait of the Gilbert Islands London Stacey International ISBN 978 09057 4 316 5 xanephimFalconer Ron 2014 Together Alone Sydney Bantam Books ISBN 978 1 86325 428 1 1884 Report of the Eclipse Expedition to Caroline Island May 1883 Memoirs of the National Academy of Sciences Washington Government Printing Office 2 11 146 ISSN 0885 4637 b k 1904 The Voyages Of Pedro Fernandez De Quiros Vol 1 London OCLC 1123462176 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb ekaaaekhoriln for Caroline Island Caroline Island on Operational Navigation Chart ONC N 20 Line Islands Iles Des Tuamotu France South Pacific Ocean revised 1986 from the Tide Predictions for Caroline Island from the National Oceanic and Atmospheric Administration NOAA Risk map for Caroline Island from the organization showing projected flooding levels due to climate change