อรรถาธิบายสามก๊กจี่

อรรถาธิบายสามก๊กจี่ หรือ ซานกั๋วจื้อจู้ (จีนตัวย่อ: 三国志注; จีนตัวเต็ม: 三國志注; พินอิน: Sān Guó Zhì Zhù) เป็นคำอธิบายประกอบฉบับสมบูรณ์ของสามก๊กจี่ในศตวรรษที่ 3 ที่เรียบเรียงโดยตันซิ่ว

หลังเดินทางออกจากบ้านเกิด เผย์ ซงจือกลายมาเป็นกวีหลวงในราชสำนักของราชวงศ์หลิวซ่ง และได้รับมอบหมายให้แก้ปรับปรุงหนังสือซึ่งเสร็จสิ้นในปี ค.ศ. 429 และกลายเป็นบันทึกประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการของยุคสามก๊กในชื่อว่า ซานกั๋วจื้อจู้ หรือ อรรถาธิบายสามก๊กจี่ (คำว่า จู้ มีความหมายว่า "หมายเหตุ") เผย์ ซงจือให้คำอธิบายโดยละเอียดเกี่ยวกับภูมิศาสตร์และองค์ประกอบอื่น ๆ ที่กล่าวถึงในสามก๊กจี่ต้นฉบับ ที่สำคัญ เผย์ ซงจือยังได้แก้ไขจุดบกพร่องในสามก๊กจี่ในสอบทานกับบันทึกอื่น ๆ ที่รวบรวมมาในยุคนั้น ในเรื่องของเหตุการณ์และบุคคลในประวัติศาสตร์ เผย์ ซงจือยังได้เพิ่มความคิดเห็นของตนเช่นเดียวกับที่ตันซิ่วทำ จากการค้นคว้าอย่างกว้างขวาง เผย์ ซงจือจึงสามารถสร้างบันทึกประวัติศาสตร์ที่ค่อนข้างสมบูรณ์ เพิ่มเติมรายละเอียดที่ไม่สมบูรณ์จำนวนมากในสามก๊กจี่ต้นฉบับ รายละเอียดที่เพิ่มเข้ามาทำให้บันทึกอรรถาธิบายสามก๊กจี่มีความยาวเกือบสองเท่าของสามก๊กจี่ต้นฉบับ

รายชื่อตำราที่ใช้อ้างอิงในอรรถาธิบายของเผย์ ซงจือ

บันทึกประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการและบันทึกประวัติศาสตร์ส่วนบุคคล

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
帝王世紀 ตี้หวังฉื่อจี้	ยุคแห่งองค์อธิปัตย์		พระราชกิจของจักรพรรดิและกษัตริย์ตั้งแต่ยุคตำนาน	38.975, n 3
典略 เตี่ยนเลฺว่			เชื่อว่ามาจากส่วนหนึ่งของ	1.45, n 1
高士傳 เกาชื่อจฺวั้น			ประกอบด้วยชีวประวัติของบุคคลจากยุคสามราชาห้าจักรพรรดิจนถึงยุคสามก๊ก	11.355
漢紀 ฮั่นจี้	จดหมายเหตุราชวงศ์ฮั่น		บันทึกประวัติศาสตร์รายปีของราชวงศ์ฮั่นยุคหลัง	2.57–8, n 3
漢紀 ฮั่นจี้	จดหมายเหตุราชวงศ์ฮั่น	จาง ฝาน (張璠)	รู้จักในอีกชื่อว่า จดหมายเหตุราชวงศ์ฮั่นยุคหลัง (後漢紀 โฮ่วฮั่นจี้) อาจไม่ได้เขียนเสร็จสมบูรณ์	1.3, n 2
漢晉春秋 ฮั่นจิ้นชุนชิว	พงศาวดารราชวงศ์ฮั่นและจิ้น		บันทึกประวัติศาสตร์ของราชวงศ์ฮั่นไปจนถึงราชวงศ์จิ้นตะวันตก	1.20
漢書 ฮั่นชู	ตำราราชวงศ์ฮั่น	ฮฺว่า เฉียว (華嶠)	ฮฺว่า เฉียวเป็นหลานชายชองฮัวหิม Records the history of the late . Also known as Later Book of Han (漢後書). Not to be confused with the by and his children.	6.177
漢書注 Han Shu Zhu	Annotated	and ; , annotation	Official history of the . Extant.	1.36, n 5
漢魏春秋 ฮั่นเว่ย์ชุนชิว	Chronicles of Han and Wei	Kong Yan (孔衍)	Historical record of the late Han Dynasty and Wei Dynasty	1.46, n 2
後漢書 โฮ่วฮั่นชู	Book of the Later Han	Xie Cheng (謝承)	Records the history of the late Han Dynasty. Not to be confused with 's . Xie Cheng was a younger brother of Sun Quan's wife Lady Xie.	1.6–7 n 5
華陽國志 หฺวาหยางกั๋วจื้อ			Records the history of Ba–Shu (巴蜀; present-day Sichuan and Chongqing) from the Han Dynasty to the Jin Dynasty	32.875, n 2
交廣記 Jiaoguang Ji	Records of Jiao and Guang provinces	Wang Yin (王隱)	Records the geographical history of Jiao and Guang provinces	60.1385
晉惠帝起居注 Jin Huidi Qiju Zhu	Notes on Daily Life in Emperor Hui of Jin's Time		Records about events in the reign of	8.262, n 2
晉泰始起居注 Jin Taishi Qiju Zhu	Notes on Daily Life in Taishi of Jin		Records about events in the Taishi era (265-274) of the reign of Emperor Wu of Jin	35.932–3
晉紀 จิ้นจี้	Annals of Jin		บันทึกประวัติศาสตร์ของราชวงศ์จิ้นตะวันตก	3.145 n 1
晉書 จิ้นชู	ตำราราชวงศ์จิ้น	Wang Yin (王隱)	บันทึกประวัติศาสตร์ของราชวงศ์จิ้นตะวันตก Co-written by Wang Yin's father Wang Quan (王銓). Not to be confused with the official history of the Jin Dynasty, the by et al.	1.49, n 3
晉書 จิ้นชู	ตำราราชวงศ์จิ้น	Yu Yu (虞預)	Yu Yu's Book of Jin is believed to have been plagiarised from correspondence with Wang Yin (王隱)	21.605–6
晉陽秋 Jin Yang Qiu			Records the history of the Jin Dynasty up to 's time	8.253, n 2
九州春秋 จิ่วโจฺวชุนชิว	จดหมายเหตุเก้ามณฑล		Records the history of the late Han Dynasty in ten fascicles	1.4
九州記 จิ่วโจฺวจี้	บันทึกเก้ามณฑล	Xun Chuo (荀綽)	Divided into nine volumes, each covering one of the .	11.336
靈帝紀 Lingdi Ji	จดหมายเหตุพระเจ้าเลนเต้	Liu Ai (劉艾)	บันทึกเกี่ยวกับพระเจ้าเลนเต้	1.45, n 1
默記 Mo Ji	บันทึกเขียนจากความทรงจำ	(張儼)	บันทึกเกี่ยวกับจูกัดเหลียงและคนอื่น ๆ	35.935–6
三朝錄 San Chao Lu	บันทึกสามราชวงศ์	เตียวอุ๋น?	Information on Sun Lang (孫朗)	51.1213; biography of
三國評 San Guo Ping	Commentary on the Three Kingdoms	Xu Zhong (徐眾)	Commentary on events in the Three Kingdoms period	7.237
史記 Shiji		ซือหม่า เชียน	First complete history. Extant.	19.568–9, n 2; biography of
世語 Shiyu	Accounts of this Generation	Guo Song (郭頒)	Also known as Wei Jin Shiyu (魏晉世語). A particularly poor historical text.	1.2, n 3
蜀本紀 Shu Benji	Basic Annals of Shu	เจาจิ๋ว	บันทึกเกี่ยวกับเล่าปี่	32.889, n 1
蜀記 Shu Ji	Records of Shu	Wang Yin (王隱)	บันทึกเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของจ๊กก๊ก	18.547, n 2; biography of
通語 Tongyu	Complete Accounts	(殷基)	Accounts of the beginnings of the	44.1062, n 1
魏紀 Wei Ji	Annals of Wei	Yin Dan (殷澹)		19.558, n 1; biography of
魏略	ประวัติศาสตร์โดยสังเขปของวุยก๊ก			1.18
魏末傳 เว่ย์มั่วจฺว้าน	บันทึกปลายวุยก๊ก		บันทึกเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วยปลายยุคของรัฐวุยก๊ก	3.91, n 2
魏氏春秋 เว่ย์ชื่อชุนชิว	พงศาวดารราชวงศ์แห่งวุยก๊ก		บันทึกประวัติศาสตร์ของวุยก๊กตามลำดับเหตุการณ์	1.18
魏書 เว่ย์ชู	ตำราวุยก๊ก	, สฺวิน อี่,	รวบรวมหลังการล้มสลายของวุยก๊ก	1.1 n 1
吳紀 Wu Ji	Annals of Wu	Huan Ji (環濟)		53.1247, n 4
吳歷 Wu Li	ประวัติศาสตร์ง่อก๊ก	Hu Chong (胡沖)		2.89
吳錄 Wu Lu	บันทึกง่อก๊ก	Zhang Bo (張勃)		37.954, n 2
吳書 Wu Shu	Book of Wu			1.11, n 1
吳志 Wu Zhi	บันทึกง่อก๊ก			1.6, n 3
獻帝春秋 Xiandi Chunqiu	Chronicles of Emperor Xian	Yuan Wei (袁暐)	บันทึกเกี่ยวกับพระเจ้าเหี้ยนเต้	1.12
獻帝起居注 Xiandi Qiju Zhu	Notes on Emperor Xian's Daily Life		บันทึกเกี่ยวกับเหตุการณ์ในรัชสมัยพระเจ้าเหี้ยนเต้	1.22, n 2
續漢書 Xu Han Shu	Continuation of the Book of Han		Records about the late	1.1–2

เอกสารทางราชการ

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
百官名 Baiguan Ming	ตำแหน่งราชการ		Register of Officials during the	12.390; biography of Sima Zhi (司馬芝)
禪晉文 Shan Jin Wen	On the Abdication to		Cao Wei court document outlining their position on the succession of power	14.455 n 2; biography of
太康三年地記 Taikang San Nian Diji	Land Survey of 282		Government survey of population and local conditions	22.637 n 1; biography of
魏郊祀奏 Wei Jiaosi Zou	Memorandum on Wei's Biannual Nature Sacrifice		เอกสารทางราชการของวุยก๊ก	2.83
魏名臣奏 Wei Mingchen Zou	ฎีกาของเสนาบดีวุยก๊กที่มีชื่อเสียง	ตันซิ่ว	Compiled in the Zhengshi era (240–249) of the reign of Cao Fang.^[]	3.111–2
咸熙元年百官名 Xianxi Yuannian Baiguan Ming	Official Posts of the Opening Year of the Xianxi Period		Register of officials of Cao Wei in 264	28.794
獻帝傳 Xiandi Zhuan	พระราชประวัติพระเจ้าเหี้ยนเต้		บันทึกเกี่ยวกับพระเจ้าเหี้ยนเต้. Supplementary to Xiandi Ji. Contains memorials sent by various officials to Emperor Xian, urging the latter to abdicate in favour of .	1.39–40, n 3

ชีวประวัติบุคคล ตระกูล และกลุ่ม

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
邴原別傳 Bing Yuan Biezhuan	ชีวประวัติอย่างไม่เป็นทางการของปิ่ง ยฺเหวียน		บันทึกและจดหมายของ (邴原) และผู้เกี่ยวข้อง	11.351–4
曹瞞傳 เฉาหม่านจฺวั้น	ชัวประวัติเฉาหม่าน		บันทึกเกี่ยวกับชีวประวัติของโจโฉก่อนจะขึ้นมามีอำนาจ	1.1 n 1
曹志別傳 Cao Zhi Biezhuan	ชีวประวัติอย่างไม่เป็นทางการของเฉา จื้อ		บันทึกเกี่ยวกับเฉา จื้อ (曹志) บุตรชายของโจสิด	19.577 n 2; biography of
陳留耆舊傳 Chenliu Qijiu Zhuan	ชีวประวัติของผู้อาวุโสแห่งตันลิว	Su Lin (蘇林)	รวมชีวประวัติของคนจากเมืองตันลิว (陳留 เฉินหลิว)	24:683, n 2; biography of
陳氏譜 Chen Shi Pu	Chen Family Genealogy		บันทึกเกี่ยวกับต้านท่ายและครอบครัว	22:641 n 2; biography of
程曉別傳 Cheng Xiao Biezhuan	Unofficial Biography of Cheng Xiao		Records about Cheng Xiao (程曉)	14.431, n 2
楚國先賢傳 Chuguo Xianxian Zhuan	Biographies of the Departed Worthies of Chu		Contains biographies of people from	4.141
崔氏譜 Cui Shi Pu	Cui Family Genealogy		Records about Cui Lie (崔烈) and his family, the Cui clan of Boling	35.911, n 3
杜氏新書 Du Shi Xinshu	Mr Du's New Book		History of the Du family. Also known as Du Shi Youqiu Xinshu (杜氏幽求新書).	16.497; biography of
費禕別傳 Fei Yi Biezhuan	Unofficial Biography of Fei Yi		Records about	44.1061, nn 1–3
顧譚傳 Gu Tan Zhuan	Biography of Gu Tan		Biography of	52.1231, n 1
管輅別傳 Guan Lu Biezhuan	ชีวประวัติอย่างไม่เป็นทางการของกวนลอ	Guan Chen (管辰)	บันทึกเกี่ยวกับกวนลอ	29.811; ชีวประวัติกวนลอ
毌丘儉志記 Guanqiu Jian Zhi Ji	บันทึกเกี่ยวกับบู๊ขิวเขียม		Likely an unofficial, family-style biography of Guanqiu Jian	3.112
郭林宗傳 Guo Linzong Zhuan	Biography of Guo Linzong		Biography of Guo Tai (郭泰)	22.648
郭氏譜 Guo Shi Pu	Guo Family Genealogy		บันทึกเกี่ยวกับกุยห้วยและครอบครัว	26.734
漢末名士錄 Han Mo Mingshi Lu	Records of Famous People of the Late Han Dynasty			6.192
胡氏譜 Hu Shi Pu	Hu Family Genealogy		Records about (胡質) and his family	27.741; biography of
華佗別傳 Hua Tuo Biezhuan	ชีวประวัติอย่างไม่เป็นทางการของฮัวโต๋		บันทึกเกี่ยวกับฮัวโต๋	29.802; biography of
嵇康別傳 Ji Kang Biezhuan	Unofficial Biography of Ji Kang	Ji Xi (嵇喜)		21.606; Biography of
嵇氏譜 Ji Shi Pu	Ji Family Genealogy		Records about and his family	20.583; biography of Cao Lin (曹林)
機雲別傳 Ji Yun Biezhuan	Unofficial Biographies of [Lu] Ji and [Lu] Yun		Records about and Lu Yun (陸雲), sons of	58.1360–1, n 2
家傳 Jia Zhuan	The Story of My Family	โจโฉ	The Cao family's background and lineage	14.455 n 2; biography of
江表傳 Jiang Biao Zhuan		Yu Pu (虞溥)	Contains biographies of people from the Jiangnan region	1.39–40
晉諸公贊 Jin Zhugong Zan	Appraisal of Officials of Jin	Fu Chang (傅暢)	Contains biographies of officials in the Wei and Jin courts	4.138
孔氏譜 Kong Shi Pu	Kong Family Genealogy		About Kong Yi (孔乂) and his family	16.514–5; biography of
會稽典錄 Kuaiji Dianlu	Esteemed Records of Kuaiji		Contains records of people from Kuaiji (會稽)	46.1100, n 10
會稽邵氏家傳 Kuaiji Shao Shi Jia Zhuan	Genealogy of the Shao Family of Kuaiji		Records about Shao Chou (邵疇) and his family	48.1170–1
零陵先賢傳 Lingling Xianxian Zhuan	Biographies of the Departed Worthies of Lingling		Contains biographies of people from Lingling (零陵)	6.216, n 5
劉氏譜 Liu Shi Pu	Liu Family Genealogy		Records about (劉廙) and his family	21.617, n 4
劉廙別傳 Liu Yi Biezhuan	Unofficial Biography of Liu Yu		Records about (劉廙)	21.614–5, n 2
廬江何氏家傳 Lujiang He Shi Jia Zhuan	Genealogy of the He Family of Lujiang			21.622, n 5
盧諶別傳 Lu Chen Biezhuan	Unofficial Biography of Lu Chen			22.653
陸氏祠堂像贊 Lu Shi Citang Xiang Zan			บันทึกเกี่ยวกับลกซุนและครอบครัว	58.1343
陸氏世頌 Lu Shi Shisong	Lu Family Genealogy		บันทึกเกี่ยวกับลกซุนและครอบครัว	58.1343
陸遜銘 Lu Xun Ming	Obituary Inscription of			58.1349
潘尼別傳 Pan Ni Biezhuan	Unofficial Biography of Pan Ni		Records about Pan Ni (潘尼)	21.613, n 1
潘岳別傳 Pan Yue Biezhuan	Unofficial Biography of Pan Yue		Records about Pan Yue (潘岳)	21.613, n 1
裴氏家紀 Pei Shi Jia Ji	Pei Family Genealogy	Fu Chang (傅暢)		42.1024, n 3
平原禰衡傳 Pingyuan Mi Heng Zhuan	Biography of of Pingyuan		ชีวประวัติของจดหมายของยีเอ๋งและผู้เกี่ยวข้อง	10.311, n 2
譜敘 Pu Xu	Discussion of the Genealogy	Hua Jiao (華嶠)	Deeds of Hua Xin (華歆), family, and associates	13.402, n 3
任嘏別傳 Ren Gu Biezhuan	Unofficial Biography of Ren Gu		Records about Ren Gu (任嘏)	27.748, n 6
汝南先賢傳 Runan Xianxian Zhuan	Biographies of Departed Worthies of Runan	Zhou Pei (周裴)	Contains biographies of people from Runan	23.658; biography of
阮氏譜 Ruan Shi Pu	Ruan Family Genealogy		About Ruan Wu (阮武) and his family	16.508; biography of Du Shu (杜恕)
三輔決錄注 Sanfu Jue Lu Zhu	Annotated Selected Records of Sanfu	; Zhi Yu (摯虞), annotation	Records about people in the Sanfu area surrounding , Shaanxi	1.50, n 2
山濤行狀 Shan Tao Xingzhuang			Records of Shan Tao (山濤)	21.607
山陽公載記 Shanyang Gong Zaiji	Records of the Duke of Shanyang	Yue Zi (樂資)	Anecdotes related to Liu Xie (劉協, )	1.31, n 2
蜀世譜 Shu Shi Pu	Shu Genealogy			34.906, n 3
孫惠別傳 Sun Hui Biezhuan	Unofficial Biography of Sun Hui		Records about Sun Hui (孫惠)	51.1211, n 3
孫氏譜 Sun Shi Pu	Sun Family Genealogy		Records about (孫資) and his family	14.462
孫資別傳 Sun Zi Biezhuan	Unofficial Biography of Sun Zi		Records about (孫資)	14.457–9, nn 1, 2, 4
王弼傳 Wang Bi Zhuan	Biography of Wang Bi	He Shao (何劭)	Biography of	14.449, n 2
王朗家傳 Wang Lang Jia Zhuan	Wang Lang Family Biographies		About and his family	13.407
王氏譜 Wang Shi Pu	Wang Family Genealogy		Probably two separate documents, one registering the Wang clan of , the other recording the Wang clan of	Langye: 24.679; biography of Taiyuan: 27.744; biography of
魏世譜 Wei Shi Pu	Genealogy of Wei			4.123, n 1
魏武故事 Wei Wu Gushi	เรื่องราวของเว่ย์อู่ตี้ [โจโฉ]		บันทึกเกี่ยวกับบุคคลและเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับโจโฉ	1.18
文士傳 Wenshi Zhuan	Biographies of Scholars		Biographies of various people	9.280; 10.312, n 2; biography of
吳質別傳 Wu Zhi Biezhuan	Unofficial Biography of Wu Zhi		Records about	21.609–610
先賢行狀 Xianxian Xingzhuang	The Background of Departed Worthies		Biographical information of various people including Xu Qiu (徐璆)	1.30
獻帝記 Xiandi Ji	Records of Emperor Xian		Records about .	1.13, n 2
襄陽記 Xiangyang Ji	Records of Xiangyang		Contains biographies of people from Xiangyang (present-day , Hubei)	35.913, n 1
荀粲傳 Xun Can Zhuan	Biography of Xun Can	He Shao (何劭)	Biography of Xun Can (荀粲)	10.319–320
荀氏家傳 Xun Shi Jia Zhuan	Xun Family Genealogy		Records about , , and their family	10.316, n 1
荀勗別傳 Xun Xu Biezhuan	Unofficial Biography of Xun Xu		Records about	10.332
荀彧碑文 Xun Yu Beiwen	Epitaph of	Pan Xu (潘勗)	Xun Yu's epitaph	10.312, n 2; biography of
荀彧別傳 Xun Yu Biezhuan	Unofficial Biography of Xun Yu		บันทึกเกี่ยวกับซุนฮก	10.315
逸士傳 Yishi Zhuan	Biographies of Hermits		Stories of political recluses	1.31, n 1
益部耆舊傳 Yi Bu Qijiu Zhuan	Biographies of the Seniors of the Yi Region		Contains biographies of people from	31.866, n 4
英雄記 Yingxiong Ji			Also known as Han Mo Yingxiong Ji (漢末英雄記; Chronicles of Heroes of the Late Han Dynasty). Records about the warlords of the late Han Dynasty.	1.6
虞翻別傳 Yu Fan Biezhuan	Unofficial Biography of Yu Fan		บันทึกเกี่ยวกับยีหวน	57.1317, n 3
庾氏譜 Yu Shi Pu	Yu Family Genealogy		Records about Yu Ni (庾嶷) and his family	11.363, n 3
袁氏世紀 Yuan Shi Shiji	Annals of the Yuan Family		Records about and his family	11.334
趙雲別傳 Zhao Yun Biezhuan	Unofficial Biography of Zhao Yun		Records about Zhao Yun	36.948–9
鄭玄別傳 Zheng Xuan Biezhuan	Unofficial Biography of Zheng Xuan		บันทึกเกี่ยวกับ	4.142
鄭玄傳 Zheng Xuan Zhuan	Biography of		Biography of Zheng Xuan	38.970; biography of
鍾會母傳 Zhong Hui Mu Zhuan	The Biography of My Mother		ชีวประวัติมารดาของจงโฮย	28.784, .785–6
諸葛恪別傳 Zhuge Ke Biezhuan	Unofficial Biography of		Records about Zhuge Ke	64.1430, n 1
諸葛氏譜 Zhuge Shi Pu	Zhuge Family Genealogy		Records about Zhuge Liang and his family	35.932, n 2

สารานุกรม พจนานุกรม และเอกสารอ้างอิง

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
博物記 Bowu Ji			Encyclopoedia. Also contains deeds and legacy of , Wang Kai (王凱), and of the descendants of .	11.339 n 1
博物志			Records about myths and legends, ancient history, natural science and miscellaneous things	1.54, n 2
方言注 Zhu		; , annotation	Dictionary of topolectal terms	40.996; 50.1197
風俗通義			Extant	6.179, n 6
決疑要注 Jue Yi Yao Zhu	Annotated Guide to Dispelling Doubts	Zhi Yu (摯虞)	Contains information on the manufacture of jade ornaments	21.599 n 3; biography of
列女傳 Lienü Zhuan			Extant	9.293
三蒼		, annotation	Elementary educational text cited as a dictionary	1.30
神異經 Shen Yi Jing	Classic of Spirits and Oddities		Mythical places and creatures	4.118; biography of Cao Fang
四體書勢序 Sitishu Shi Xu	Preface to Forms of the Four Modes of Writing	Wei Heng (衛恆)	Calligraphic treatise	1.31, n 1
序傳 Xu Zhuan	Prefaces to Biographies		Errata and corrigenda to biographies of the Three Kingdoms period and early	1.49, n 3
異物志 Yiwu Zhi	Records of the Bizarre	Yang Fu (楊孚)	Mythological places and things	4.117, n 2
志林 Zhilin	Forest of Records		Information about the various kinds of imperial seal	46.1099, n 9

บทกวี บทความ ปรัชญา และวรรณกรรม

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
百一詩 Bai Yi Shi		Ying Qu (應璩)	บทกวี	2.61–2
辨亡論 Bian Wang Lun	How was Lost		Essay on the fall of	48.1179–82
抱朴子			Daoist classic. Extant.	48.1162 n 2
曹公集 Cao Gong Ji	Lord Cao Collection		รวมผลงานของโจโฉ ยังคงอยู่ในปัจจุบัน	38.970, n 2
陳思王集 Chen Si Wang Ji	Collected Works of Prince Si of Chen [Cao Zhi]	โจสิด	Poetry, letters, essays. Exant.	2.76
從軍詩 Congjun Shi	Embedded		บทกวีสรรเสริญความสามารถด้านการสงครามของโจโฉ	1.47
大墓賦 Da Mu Fu	Rhapsody on the Great Tomb		บทกวี	2.62
帝集 Di Ji	รวมผลงานของจักรพรรดิ	โจมอ	บทความ	4.138
典論 Dianlun		โจผี		1.7, n 6
傅咸集 Fu Xian Ji	Collected Works of Fu Xian	Fu Xian (傅咸)	Compilation of the works of Fu Xian (傅咸)	22.649
傅子 Fu Zi		ฮูสวน	บทความและบทกวี	1.26
嵇康集 Ji Kang Ji	Collected Works of Ji Kang		บทกวีและบทความ	21.606; Biography of
家戒 Jia Jie	Family Rules	Du Shu (杜恕)	Records of Zhang Ge (張閣)	11.354; biography of
家誡 Jia Jie	Family Rules	Wang Chang (王昶)		1.52
孔融集 Kong Rong Ji	รวมผลงานของขงหยง	ขงหยง	บทความ บทกวี และฎีกา	11.345–6
禮論 Lilun	Discussion on Proprieties		Information on Xie Ci (謝慈)	59.1374
列異傳 Lieyi Zhuan		โจผี?	Collection of supernatural tales	13.405
明堂論 Mingtang Lun		ซัวหยง	Meta-exegesis	4.142–3
潘岳集 Pan Yue Ji	Collected Works of Pan Yue	Pan Yue (潘岳)	Records the courtesy names of members of the family of Yang Ji (楊暨)	26.728
七略 Qi Lüe				38.974
啓蒙注 Qi Meng Zhu				3.104
啓事 Qishi	The Explanation of Matters	Shan Tao (山濤)	Also known as Shan Gong Qishi (山公啓事)	16.493, n 2; biography of Su Ze (蘇則)
神仙傳 Shenxian Zhuan	Stories of Immortals			32.891
聖主得賢臣頌 Shengzhu De Xianchen Song	Ode to the Sagely Ruler Obtaining a Talented Minister	Wang Bao (王褒)	บทกวี	42.1040, n 9; biography of
書林 Shulin	Forest of Documents	Ying Qu (應璩)	Records the courtesy name of Zhan Qian (棧潛)	25.719
蜀都賦 Shu Du Fu	Rhapsody on the Capital of Shu		บทกวี	38.975, n 2
說苑	Garden of Stories		Historical and fictional stories.	19.568, n 1; biography of
搜神記 Soushen Ji				2.75–6, n 3
頭責子羽		Zhang Min (張敏)		14.461, n 3
萬機論 Wan Ji Lun		(蔣濟)		37.954, n 3
王朗集 Wang Lang Ji	Collected Works of Wang Lang			13.411, n 2
魏都賦 Wei Du Fu	Wei Capital Rhapsody		One of the Three Capitals Rhapsodies (三都賦)	11.360
文章敘錄 Wenzhang Xulu		(荀勗)	Also known as 雜撰文章家集敘 (Collected Analyses of Various Selected Authors)	9.273, n 3
文章志 Wenzhang Zhi		Zhi Yu (摯虞)		6.216, n 5
新論 Xin Lun	New Discourses		Essays	42.1040, n 8
新序 Xin Xu	New Prefaces		Collection of historical and fictional tales. Extant.	21.614; biography of Liu Yi (劉廙)
楊都賦注 Yang Du Fu Zhu	Annotated Rhapsody on the Capital of Yang	Yu Chan (庾闡)	บทกวี	47.1148, n 1
姚信集 Yao Xin Ji	Collected Works of Yao Xin	Yao Xin (姚信)	Report praising Lu Yusheng (陸鬱生), daughter of (陸績)	57.1329
異林 Yilin		Lu Yun's (陸雲) nephew		13.396, n 3
異同雜語 Yitong Zayu	Miscellaneous Words on Similarities and Differences			1.3, n 2
袁子 Yuanzi		Yuan Zhun (袁準)	Essays	20.591–2
越絕書 Yue Jue Shu			Stories about the ancient state of , and its final king Goujian	42.1039, n 4; biography of
戰略 Zhanlüe	Military Strategy			6.211–2, n 2
張超集 Zhang Chao Ji	Collected Works of Zhang Chao	Zhang Chao (張超)	Letter of recommendation for Yuan Yi (袁遺)	1.7, n 6
仲長統冒言表 Zhongchang Tong Mao Yan Biao	Zhongchang Tong's Report on Brave Speech	Miao Xi (繆襲)	Biography and reports of Zhongchang Tong (仲長統)	21.620
諸葛亮集 Zhuge Liang Ji	รวมผลงานของจูกัดเหลียง	ตันซิ่ว	รู้จักในอีกชื่อว่ารวมผลงานตระกูลจูกัด (諸葛氏集) รวมผลงานและงานเขียนของจูกัดเหลียง	32.891

จดหมายโต้ตอบ

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
馬先生序 Ma Xiansheng Xu	Introduction to Elder Ma		Letter in paise of Ma Jun (馬鈞) of	29.807–8
	untitled poem and response	Cao Jia (曹嘉) and Shi Chong (石崇)		20.587–8, n 2; biography of Cao Biao (曹彪)
	untitled letter	Wang Biaozhi (王彪之)	Letter to , advising him on a course of diplomacy	21.618; biography of
	untitled announcement	and	Announcement of the righteousness of their rebellion against	28.763–5; biography of
	untitled letter		Letter enlisting the aid of Guo Zhun (郭准), who was inconveniently dead at the time	28.766–7 biography of
	untitled announcement		Announcement of surrender to	28.768; biography of
	untitled stories	Guo Chong (郭沖)	Five dubious stories about Zhuge Liang	35.917–8, .921–2 n 5, .922–3 n 2, .926 n 2
	untitled essay		Essay on 's policy regarding the taboo names of former monarchs	52.1219–1220; biography of Zhang Zhao

คัมภีร์

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
春秋公羊傳解詁 Chunqiu Gongyang Zhuan Jiegu	Exegesis of the	Gongyang Gao (公羊高); He Xiu (何休), annotation	Commentary to the . Extant.	1.40, n 2; 5.161
春秋左氏傳集解 Chunqiu Zuo Shi Zhuan Jijie	Collected Exegesis of the	, annotation	historical tradition of heterogenous origin attached to the . Extant.	24.678; biography of (韓暨)
管子			Deeds and philosophy of , prime minister of the state of who brought to the position of . Extant.	2.60
國語	Sayings of the States	, annotation	Speeches and rhetoric of the period. Extant.	1.40, n 8
淮南子			Philosophical and scientific encyclopaedia, usually classified as a Daoist text. Extant.	42.1038
禮記注 Liji Zhu	Annotated	, annotation	Prescriptive ritual text. Extant.	3.108, n 2
論語	Analects	Kong Qiu	Confucian foundational text. Extant	38.974
呂氏春秋	Mr Lü's Spring and Autumn Annals	Lü Buwei	Encyclopoedia. Extant.	2.82, n 2
孟子	Mencius	Meng Ke	Confucian foundational text. Extant.	24.682
尚書注 Shangshu Zhu	Annotated	, annotation	Records of persons, speeches, and events in the period. Extant.	1.40, nn 3, 5, 6, 7
詩經	Book of Odes		Poetry of the Zhou culture, from the pre-dynastic period to the period. Extant.	1.40, n 5
孫子兵法 Sunzi Bingfa	The Art of War		Treatise on military strategy and tactics. Extant.	27.744; biography of
戰國策	Strategies of the Warring States		Fictional tales and exercises in persuasive rhetoric. Extant.	21.615, n 3
莊子		Partially attributed to	Daoist foundational text. Extant.	11.366

ตำราที่มีความไม่แน่นอนหรือการอ้างอิงที่อาจโต้แย้งได้

ชื่อ	คำแปล	ผู้เขียน / ผู้รวบรวม	หมายเหตุ	ตำแหน่งที่อ้างอิงครั้งแรก
異同評 Yitong Ping	Commentary on Similarities and Differences			1.21–2, n 2
雜記 Zaji	Miscellaneous Records			1.5, n 2
異同記 Yitong Ji	Records of Similarities and Differences			35.933, n 2
晉書 Jin Shu	ตำราราชวงศ์จิ้น		May have referred to Gan Bao's Jin Ji, may have been a separate work.	3.94
辨道論 Bian Dao Lun		โจสิด	Records of contemporary Daoist masters Gan Shi (甘始), , and Xi Jian (郤儉). Cited by Pei Songzhi as an independent work, now part of Chen Si Wang Ji.	29.805–6
晉百官名 Jin Baiguan Ming	Official Posts of Jin		May be the same work as Baiguan Ming	16.493, n 2; biography of Su Ze (蘇則)
晉百官表 Jin Baiguan Biao	Report on Jin's Official Posts		May be the same work as Jin Baiguan Ming	35.933, n 1
武帝百官名 Wudi Baiguan Ming	Official Posts Under the Martial Emperor [of Jin]		Official register of government officials. May have been part of Baiguan Ming or Jin Baiguan Ming.	18.538, n 3; biography of
冀州記 Jizhou Ji	Records of Ji Province	Xun Chuo (荀綽)	Part of Jiuzhou Ji.	9.305, n 2
兗州記 Yanzhou Ji	Records of Yan Province	Xun Chuo (荀綽)	Part of Jiuzhou Ji.	16.508; biography of Du Shu (杜恕)
益州耆舊傳 Yizhou Qijiu Zhuan	Biographies of the Seniors of			38.967, n 1
益州耆舊雜記 Yizhou Qijiu Zaji	Miscellaneous Records of the Seniors of Yi Province		Believed to be an appendix or companion to Yi Bu Qijiu Zhuan.	31.867, n 1
耆舊 Qijiu	On Seniors		Cited once underneath Yi Bu Qijiu Zaji, very likely an abbreviated reference to same	45.1088
褒賞令 Baoshang Ling	Order on Appraisals and Rewards	โจโฉ	Part of the Cao Gong Ji	1.23
立郊議 Li Jiao Yi	Deliberations Regarding the Establishment of the Biannual Nature Sacrifice		Records the epitaph of	14.455 n 2; biography of
舊事 Jiu Shi	Old Matters		The careers of the sons of Wei Zi (衛茲)	22.649
孫綽評 Sun Chuo Ping	Sun Chuo's Critiques		Essays and commentary	42.1031
輔臣贊 Fu Chen Zan	In Praise of the Supportive Ministers	Yang Xi (楊戲)	Records of politicians of Shu Han	37.956; Pang Tong
樂廣傳 Yue Guang Zhuan	Biography of Yue Guang	Xie Kun (謝鯤)	Information on the activities and legacies of the descendants of	23.674; biography of
辛憲英傳 Xin Xianying Zhuan	ชีวประวัติซินเหียงเอ๋ง	Xiahou Zhan (夏侯湛)	ชีวประวัติของ บุตรสาวของซินผี	25.699–700
陸芝銘 Lu Zhi Ming	Funerary Inscription for Lu Zhi	Xiahou Zhan (夏侯湛)	Life and deeds of Lu Zhi (陸芝)	9.292
漢官儀 Han Guan Yi	Etiquette of the Officials of Han		Information on Han government procedures	46.1099, n 9

แหล่งข้อมูลอื่น

เผย์ ซงจืออ้างถึงคำกล่าวของนักประวัติศาสตร์คนอื่นเป็นบางครั้งโดยไม่อ้างอิงถึงชื่อหนังสือหรือเอกสารใด ๆ โดยมักจะอ้างถึง, และ น้อยครั้งนักที่เผย์ ซงจือจะรายงานคำบอกเล่าโดยไม่ระบุที่มา

หมายเหตุ

1. The references provided locate the first instance of the citation in Pei Songzhi's commentary, and for the vast majority of these sources, the reference can be understood to prepend an invisible "et passim". All are found in footnotes, whether or not a particular note is specified. The pagination follows the Zhonghua Publishing standard version, but the Dingwen Printing version (Taipei, 1977) uses identical pagination.
2. เผย์ ซงจือสงสัยว่าโฮ่วฮั่นจี้ของจาง ฝานเขียนไม่เสร็จเพราะคุณภาพของงานเขียนต่ำ ดู สามก๊กจี่, 4.133.
3. Most historiographers (including and , 1700s; and , early 1900s) consider Jiuzhou Ji to have been a single work which included both Jizhou Ji and Yanzhou Ji. Wang Zuyi (王祖彝), in 1956, considered the work to have been nine separate volumes, and listed them as distinct works cited by Pei Zongzhi. See Gao Min, p 13.
4. The historical bibliography in the Book of Sui does not record a San Chao Lu, but it does record a San Chao Lüe (三朝略), written by . See Gao Min, 12.
5. Although he quotes from it extensively, Pei Songzhi had serious reservations about Guo Song's (郭頒) Wei Jin Shiyu, calling it "lame, shallow, and wholly without rhythm". He decries the Shiyu as the poorest history he has consulted, and laments that its errors have passed through sourcing into the works of and . See Records of the Three Kingdoms, 4.133
6. The Book of Sui records a Yuankang San Nian Diji, which would be dated to 293 rather than 282. This may be the same record as quoted by Pei Songzhi. See Book of Sui, 33.984
7. gives Du Du (杜篤) as the eponymous Mr Du; the Book of Sui gives Du Yi (杜夷). See Gao, p 18.
8. Pei Songzhi cites a number of works written by , including Bian Wang Lun, Da Mu Fu, Lu Xun Ming, and Gu Tan Zhuan. A single collection of Lu Ji's works was available by the at the latest. See Book of Sui, volume 35, p 1063; Lu Ji Ji, preface, p 9. It is clear from his citation style that Pei Songzhi did not have access to a collection. When he does cite a collection by name (Cao Cao's Cao Gong Ji, or 's Chen Si Wang Ji, the collection is placed in the main table, while individual titles present in modern collections (Cao Cao's Bao Shang Ling, Cao Zhi's Bian Dao Lun) are placed in the second table to indicate uncertainty as to what title Pei Songzhi was citing. Since he never cites a collection of Lu Ji's works, all individual titles are placed in the main table to reflect the titles Pei Songzhi had available.
9. It is unknown whose genealogy Hua Jiao narrates in his Pu Xu. suggested it was an independent genealogy of his own family. See Lu Yaodong, p 16.
10. Gao Min reasons that based on the physical distance between the two Wang clans, and the fact that the Book of Sui records a family register of the Wangs of , the two instances in which Pei Songzhi cites Wang Shi Pu must have been citing two distinct documents. See Gao Min, 9.
11. According to the biography of Cao Xiu, the author of Wenshi Zhuan was Zhang Yin (張隱); according to the biography of Xun Yu, the author was ; according to the biography of Wang Can, the author was Zhang Zhi (張騭). Editors of historical bibliographies have concluded that the author was most probably Zhang Zhi (張騭). However we have no chronologically close proof of authorship, nor indeed any strong indication that there was only a single book named Wenshi Zhuan in circulation, rather than two or three written by different authors surnamed Zhang. See Gao Min pp 13–14.
12. Pei Songzhi does not name explicitly the compiler of Xiandi Ji. The Book of Sui gives Liu Fang (劉芳); modern scholars prefer Liu Ai (劉艾). See Gao, p 16.
13. At its first reference, Pei Songzhi explicitly attributes Yi Bu Qijiu Zhuan to Chen Shou. However, he later attributes both an Yi Bu Qijiu Zhuan and Yi Bu Qijiu Zhi (志) to one Chen Shu (陳術). See Records of the Three Kingdoms, 42.1027, biography of Li Zhuan (李譔). According to the biography of Chen Shou in the , Chen Shu was a contributor to a Ba–Shu Qijiu Zhuan, which prompted Chen Shou to compile Yi Bu Qijiu Zhuan. It is also attributed to Chen Shou in the . The attributes Yi Bu Qijiu Zhuan to a Chen Changshou (陳長壽). See Gao Min (2007), p 14. Yizhou Qijiu Zhuan, cited by Pei Songzhi only once, may be identified with Yi Bu Qijiu Zhuan.
14. The Bowu Ji may be identifiable with another work of . See Gao Min, p 12.
15. The text quoted by Pei Songzhi does not appear in the transmitted poem. See Records of the Three Kingdoms p 62; Collected Works of Lu Ji, pp 26–7.
16. Pei Songzhi cites five similar titles of works compiled by : Yitong Zaji, Zaji, Yitong Zayu, Zayu, and Yitong Ping. Of these, only Yitong Zayu appears in official bibliographies. (1700s), Lin Guozan (林國贊; 1800s), and (early 1900s) treated the five titles as all referring to a single book, while (1700s) took the opposite approach and considered treated the five titles as distinct works. Wang Zuyi (王祖彝; 1956) took Yitong Ping and Yitong Zayu to be two separate works, and the remaining three titles to refer to Yitong Zayu. Gao Min (2007) admits the possibility that all five titles refer to a single book, while raising the question of how the single scholar Pei Songzhi should come to cite the book by so many different monikers. Gao Min also quotes 's biography in the , which paints him as a prolific writer, in support of the theory that all five titles refer to distinct works. He advances a new theory, that Sun Sheng produced a work titled Yitong Ping, also referred to as Yitong Ji; and a work titled Zayu, also referred to as Zaji. He offers no explanation for Yitong Zayu, or why it should be the only title recorded by official bibliographies. See Gao Min, p 13. No theory is grounded in firm evidence.
17. Probably refers to Yuanzi Zheng Lun (袁子正論), or Yuanzi Zheng Shu (袁子正書), the latter of which may have been a more complete version of the former. See Book of Sui, volume 34, p 998.
18. Guo Chong's five stories on the deeds of Zhuge Liang are introduced in Records of the Three Kingdoms, 35.917. They are mentioned in the Shu Ji as being written essentially as propaganda to further Zhuge Liang's career. Pei Songzhi calls them "all dubious".
19. For the nature of the Zhan Guo Ce, see Crump, pp 11–22, esp. p 15.
20. The traditional view is that, since no Jin Shu by is recorded in official bibliographies, Gan Bao's Jin Shu as cited by Pei Songzhi must have been referring to Gan Bao's Jin Ji. Lin Guozan (林國贊) and Wang Zuyi (王祖彝) considered Gan Bao's Jin Shu to have been a separate work. Gao Min strengthens this claim by noting a paragraph in which Pei Songzhi cites both a Jin Shu and Jin Ji attributed to Gan Bao. There is not conclusive evidence to support one theory or the other (Records of the Three Kingdoms, 9.187, nn 1–2). Pei Songzhi uses language compatible with the possibility that Gan Bao and , who were contemporaries, collaborated on a Jin Shu. See Records of the Three Kingdoms, 4.133; Gao Min, 13.
21. Only and Gao Min consider Wudi Baiguan Ming to be a separate work, rather than a chapter of Jin Baiguan Ming or Baiguan Ming. See Gao, p 18.
22. Yizhou Qijiu Zaji may be identifiable with Chen Shu's Yi Bu Qijiu Zhi or Xu (續) Yi Bu Qijiu Zhuan, listed without attribution in the . Gao Min, p 14
23. , , and the editors of Records of the Three Kingdoms consider Baoshang Ling to be part of the Cao Gong Ji. , Wang Zuyi (王祖彝), and Gao Min consider it a distinct title. See Gao Min, p 16.
24. The Book of Sui records a collection of works by , but does not mention Li Jiao Yi by name. Gao Min raises the possibility that this document is part of the larger Wei Jiaosi Zou. See Gao Min, p 7.
25. Only and Gao Min consider Jiu Shi to be a book title; , , Wang Zuyi (王祖彝), and the editors of the modern, punctuated Records of the Three Kingdoms read jiu shi as a common noun. If it is a book title, Jiu Shi may be identifiable with Han–Wei––Shu Jiu Shi (漢魏吳蜀舊事) or – Jiu Shi (晉宋舊事). See Gao Min, p 12.
26. Pei Songzhi writes "孫綽評曰", which can be read as either "Sun Chuo critiqued, saying" or "Sun Chuo's Critiques say". and Gao Min read the note in the latter fashion, proposing Sun Chuo's Critiques was part of his collected works, recorded in the Book of Sui as 晉衛尉卿孫綽集 (Collected Works of Sun Chuo, Chief Minister for the Palace Garrison of the Court of ). See Gao Min, 12. , , Wang Zuyi (王祖彝), and the punctuators of the modern Records of the Three Kingdoms do not read the phrase in question as the title of a book.
27. Pei Songzhi quotes from the Xiangyang Ji, which states the deeds of Pang Tong's brother Pang Lin (龐林) and his wife Xi Zhen (習禎) are related in a text named Fu Chen Zan. The note goes on to paraphrase their story, but it is unclear whether Pei Songzhi is paraphrasing this text or the paraphrase is present in the Xiangyang Ji.
28. Pei Songzhi's reference to the Yue Guang Zhuan is beneath a citation from Jin Zhugong Zan, but Gao Min notes that the latter's compiler, Fu Chang (傅暢), predeceased at least one of the men discussed in the note, Pei Xian (裴憲), by a period of at least five years. Gao Min then goes on to undermine his own argument by stating that Xie Kun (謝鯤), author of the Yue Guang Zhuan, probably died a further four years prior to Fu Chang. See Gao Min, p 9.
29. The quotation from Xin Xianying Zhuan is below a citation from the Shiyu. The punctuators of the modern Records of the Three Kingdoms, following and , have made it clear they believe Pei Songzhi was quoting Xin Xianying Zhuan as carried by the Shiyu. , Wang Zuyi (王祖彝), and Gao Min accept Xin Xianying Zhuan as a work cited by Pei Songzhi, rather than a work cited by one of his sources.
30. Pei Songzhi simultaneously paraphrases from the funerary inscription of Lu Zhi (陸芝) and from 's Jin Ji. The actual wording of the inscription is not directly quoted.
31. Pei Songzhi does not cite Han Guan Yi directly, and only mentions in passing that it and 's Diwang Shiji agree with Yu Xi's Zhilin on the matter of imperial seals.

อ้างอิง

1. Gao Min, p 13, citing Lin Guozan (林國贊)
2. , 82.2143, biography of Wang Yin
3. Pei Songzhi quotes the Shiji here without attribution.
4. Records of the Three Kingdoms, 1.12. In idem, 57.1337, Xiandi Chunqiu is attributed to Yuan Ye (袁曄). Some premodern versions attribute the work to Yuan Yan (袁黶); see Gao Min, pp 14 and 16.
5. Book of Sui, 33.973
6. Book of Sui, volume 33, p 974
7. Gao Min, p 12
8. Records of the Three Kingdoms, 22.642
9. On the origins of the , see Schaberg, pp 322–3.
10. For the first example of Pei Songzhi quoting a former historian directly, see 1.11 n 2. For an example of Pei Songzhi reporting hearsay, see 47.1144.

บรรณานุกรม

• Crump, J.I., Jr., transl. Chan-Kuo Ts'e. Oxford: Clarendon Press, 1971.
• inter al., eds. 晉書 (), 648. Beijing: Zhonghua Publishing, 1974. 10 vols.
• Gao Min (高敏), 《三國志》裴松之注引書考 ("Books Used by Pei Songzhi on Noting of History of the Three Kingdoms"). Journal of Henan University of Science and Technology (Social Science), 25.3 (June 2007), pp 5–21.
• , 陸機集 (Collected Works of Lu Ji), Jin Taosheng (金濤聲), ed. Beijing: Zhonghua Publishing, 1982.
• Lu Yaodong (逯耀東), 裴松之三國志注引雜傳集釋 ("Collected Explanations of Various Biographies Cited in Pei Songzhi's Annotation of Records of the Three Kingdoms"). 台大歷史學報, 1 (May 1974), pp 1–18.
• Pei Songzhi, 三國志注 (Annotated Records of the Three Kingdoms). 429. Hong Kong: Zhonghua Publishing, 1971. 5 vols.
• , 廿二史考異 (Examination of Discrepancies in the Twenty-Two Histories). 1797. Cited in Gao.
• Schaberg, David, A Patterned Past: Form and Thought in Early Chinese Historiography. Cambridge: Harvard University Press, 2001.
• , 沉簃籍先生遺書乙篇 (Mr Shen Yiji's Leftover Documents, Volume Two). 1910s. Cited in Gao.
• Wang Zuyi (王祖彝), 三國志人名錄 (List of Personal Names in Records of the Three Kingdoms). Commercial Press, 1956. Cited in Gao.
• inter al., eds. 隋書 (), 636. Beijing: Zhonghua Publishing, 1973. 6 vols.
• , 廿二史劄記 (Notebook of the Twenty-Two Histories). 1770s. Cited in Gao.

แหล่งข้อมูลอื่น

Wikisource

วิกิซอร์ซภาษาจีน (中文) มีข้อมูลต้นฉบับเกี่ยวกับ: สามก๊กจี่พร้อมอรรถาธิบายโดยเผย์ ซงจือ (ภาษาจีน)

• Records of the Three Kingdoms 《三國志》