ต้านท่าย

ต้านท่าย (เสียชีวิต ป. มิถุนายน ค.ศ. 260) มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า เฉิน ท่าย (จีน: 陳泰; พินอิน: Chén Tài) ชื่อรอง เสฺวียนปั๋ว (จีน: 玄伯; พินอิน: Xuánbó) เป็นขุนพลและขุนนางของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊กของจีน ต้านท่ายเป็นบุตรชายของตันกุ๋น และเป็นหลานตาของซุนฮก ต้านท่ายมีความรู้ด้านพิชัยสงครามเป็นอย่างสูง และนำทหารของตนโดยปฏิบัติต่อทหารเหมือนเป็นบุตรชายของตนเอง เมื่อผู้สำเร็จราชการสุมาสูเริ่มใช้อำนาจตามใจตนและจักรพรรดิโจมอสวรรคตในสถานการณ์ที่น่าเคลือบแคลงอย่างยิ่ง ต้านท่ายก็แสดงความจงรักภักดีต่อสูงต่อรัฐวุยก๊กโดยการสวมเสื้อไว้ทุกข์ในงานพระศพของโจมอ

ต้านท่าย (เฉิน ท่าย)
陳泰
รองราชเลขาธิการฝ่ายซ้าย (尚書左僕射 ช่างชูจั่วผูเช่อ)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 256 (256) – ค.ศ. 260 (260)
กษัตริย์	โจมอ
ขุนพลพิทักษ์ทัพ (鎮軍將軍 เจิ้นจฺวินเจียงจฺวิน)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 256
กษัตริย์	โจมอ
รองราชเลขาธิการฝ่ายซ้ายขวา (尚書右僕射 ช่างชูโย่วผูเช่อ)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 255 (255) – ค.ศ. 256 (256)
กษัตริย์	โจมอ
ขุนพลโจมตีตะวันตก (征西將軍 เจิงซีเจียงจฺวิน)
ดำรงตำแหน่ง 255
กษัตริย์	โจมอ
ขุนพลสำแดงเดช (奮威將軍 เฟิ่นเวย์เจียงจฺวิน)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 249 (249) – ค.ศ. 255 (255)
กษัตริย์	โจฮอง / โจมอ
ข้าหลวงมณฑล (雍州刺史 ยงโจวชื่อฉื่อ)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 249 (249) – ค.ศ. 255 (255)
กษัตริย์	โจฮอง / โจมอ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ทราบ
เสียชีวิต	ป. มิถุนายน ค.ศ. 260
บุตร	เฉิน สฺวิน (陳恂) เฉิน เวิน (陳溫)
บุพการี	ตันกุ๋น (บิดา) บุตรสาวของซุนฮก (มารดา)
ญาติ	ดู และ
อาชีพ	ขุนพล, ขุนนาง
ชื่อรอง	เสฺวียนปั๋ว (玄伯)
	มู่โหว (穆侯)
บรรดาศักดิ์	อิ่งอินโหว (潁陰侯)

ประวัติช่วงต้น

ในฐานะทายาทของตระกูลที่ทรงอิทธิพลที่สุดของวุยก๊ก 2 ตระกูลคือ (เฉิน) และ () ต้านท่ายเติบโตมาพร้อมกับบุตรชายของตระกูลทางการเมืองที่มีชื่อเสียงตระกูลอื่น ๆ อย่างตระกูลสุมา () ต้านท่ายเป็นมิตรกับสุมาสูและสุมาเจียวซึ่งต่อมาได้ขึ้นเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์และเป็นผู้ปกครองโดยพฤตินัยของวุยก๊ก หลังจากต้านท่ายเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นข้าหลวงมณฑลเป๊งจิ๋วในปี ค.ศ. 244 ระหว่างดำรงตำแหน่งที่เป๊งจิ๋ว ต้านท่ายได้ออกรบต้านการจู่โจมของชนเผ่าเซียนเปย์ แล้วต้านท่ายก็ขึ่้นมามีชื่อเสียงในฐานะผู้นำทัพที่มากความสามารถ ในช่วงเวลานี้มีข้าราชการบางคนพยายามติดสินบนต้านท่ายเพื่อจะซื่อทาสจากชนเผ่า แต่ต้านท่ายปฏิเสธและคืนเงินไป เมื่อต้านท่ายถูกเรียกตัวกลับไปนครหลวงลกเอี๋ยงในปี ค.ศ. 249 สุมาอี้เพิงยึดอำนาจจากการก่อรัฐประหารโค่นโจซองที่เป็นผู้สำเร็จราชการร่วม ต้านท่ายเป็นหนึ่งในข้าราชการหลายคนที่ส่งหนังสือมาถึงโจซองที่มีเนื้อความโน้มน้าวให้โจซองยอมจำนนต่อสุมาอี้ โจซองยอมทำตามนั้นและภายหลังก็ถูกประหารชีวิตพร้อมกับคนในตระกูลและพรรคพวกคนสนิทส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในแผนการของสุมาอี้ที่จะเข้าควบคุมราชสำนักวุยก๊กโดยสมบูรณ์

รบกับจ๊กก๊กทางด้านตะวันตก

เมื่อโจซองถูกกำจัด ตระกูลสุมาขึ้นมามีอำนาจในวุยก๊กและผูกขาดอำนาจรัฐโดยสิ้นเชิง ในตอนแรกต้านท่ายสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์การเมือง เพราะต้านท่ายเชื่อว่าสุมาอี้มีความสามารถในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์มากกว่าโจซอง แต่ต้านท่ายรู้สึกไม่สบายใจเกี่ยวกับอิมธิพลที่มากขึ้นของตระกูลสุมา และกลายมาปลีกตัวให้ห่างจากเรื่องความจงรักภักดีทั้งต่อโจฮองจักรพรรดิวุยก๊กและต่อผู้สำเร็จราชการสุมาอี้ ต้านท่ายต้องการจะหลีกเลี่ยงการเกี่ยวข้องกับความขัดแย้งทางการเมือง จึงขอให้ย้ายตนไปยังรักษาชายแดนทางตะวันตกเพื่อต้านการรุกรานของจ๊กก๊กที่เป็นรัฐอริ ราชสำนักวุยก๊กจึงตั้งให้ต้านท่ายเป็นขุนพลและตั้งให้เป็นข้าหลวงของมณฑลแทนที่กุยห้วย

ในฤดูใบไม้ร่วง ค.ศ. 249 เกียงอุยขุนพลจ๊กก๊กนำทัพจ๊กก๊กบุกชายแดนด้านตะวันตกของวุยก๊ก ต้านท่ายเห็นว่าเกียงอุยที่ได้ป้อมปราการที่เขาก๊กสัน (麴山 ชฺวีชาน) และยุยงชนเผ่าเกี๋ยง (羌 เชียง) หลายกลุ่มให้ก่อกบฏต่อต้านการปกครองของวุยก๊กในอำเภอใกล้เคียง ต้านท่ายจึงร้องขอต่อผู้บังคับบัญชาของตนคือกุยห้วยขุนพลของวุยก๊กให้นำการโจมตีป้อมปราการเพื่อตัดขาดกับทัพหลักของเกียงอุย ต้านท่ายชี้ให้เห็นว่าแม้ว่าป้อมปราการบนเขาก๊กสันจะแข็งแกร่ง ก็แต่ก็อยู่ห่างจากฐานกำลังหลักของจ๊กก๊กจึงง่ายต่อการตัดเส้นทางลำเลียงเสบียง กุยห้วยพร้อมด้วยต้านท่ายและเตงงายจึงนำทัพวุยก๊กเข้าปิดล้อมค่ายของจ๊กก๊กที่เขาก๊กสัน ตัดเส้นทางลำเลียงเสบียงได้อย่างง่ายดาย กุยห้วยยังทำตามคำแนะนำของต้านท่ายที่ให้นำทหารเข้ายึดเขางิวเทาสัน (牛頭山 หนิวโถวชาน) เพื่อสกัดทางถอยของเกียงอุยและตัดขาดจากเส้นทางลำเลียงเสบียง เกียงอุยและทัพจ๊กก๊กจึงล่าถอยโดยทิ้งทหารที่เขาก๊กสันไว้ ทหารที่รักษาค่ายเขาก๊กสันจึงยอมจำนนต่อทัพวุยก๊กอย่างรวดเร็ว

ภายหลังในเดือนพฤษภาคมหรือมิถุนายน ค.ศ. 253 เกียงอุยนำทัพจ๊กก๊กโจมตีอาณาเขตของวุยก๊กและเข้าล้อมกองทหารรักษาการณ์ที่เต๊กโตเสีย (狄道 ตี๋เต้า; อยู่บริเวณ มณฑลกานซู่ในปัจจุบัน) เวลานั้นจูกัดเก๊กขุนพลรัฐง่อก๊กที่เป็นอีกหนึ่งรัฐอริของวุยก๊กก็นำทัพง่อก๊กโจมตีชายแดนด้านตะวันออกของวุยก๊ก เกียงอุยหวังว่าจูกัดเก๊กจะช่วยเบี่ยงเบนความสนใจของทัพวุยก๊กทางตะวันออก เพื่อให้ตนได้ตั้งมั่นทางตะวันตก แต่กุยห้วยและต้านท่ายนำทัพวุยก๊กเข้าโจมตีเกียงอุยและสามารถสลายวงล้อมที่เต๊กโตเสีย ทำให้เกียงอุยต้องล่าถอยอีกครั้ง

หลังจากกุยห้วยเสียชีวิตในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 255 ต้านท่ายได้รับช่วงตำแหน่งของกุยห้วยและดูแลราชการทหารในภูมิภาค (關中 กวานจง) ในช่วงเวลานั้น เกียงอุยได้นำทัพจ๊กก๊กเข้าโจมตีวุยก๊กและตั้งเป้าจะเข้ายึดเต๊กโตเสีย ต้านท่ายจึงสั่งให้ข้าหลวงมณฑลยงจิ๋วไปป้องกันเต๊กโตเสียและรักษาป้อมปราการระหว่างที่รอกำลังเสริม แต่อองเก๋งอยากสร้างผลงานในการรบจึงนำกองกำลังออกจากเต๊กโตเสียเข้าโจมตีข้าศึกที่ด่านกู้ (故關 กู้กวาน) อองเก๋งพ่ายแพ้ยับเยินต่อทัพจ๊กก๊กและจำต้องล่าถอยกลับเข้าเต๊กโตเสียโดยเหลือทหารเพียง 10,000 นาย จากนั้นอองเก๋งจึงมุ่งเน้นไปที่การปกป้องเต๊กโตเสียตามที่ต้านท่ายสั่งไว้ เมือต้านท่ายทราบข่าวความพ่ายแพ้ของอองเก๋ง ต้านท่ายจึงเร่งระดมพลไปช่วยอองเก๋ง แต่ต้านท่ายก็ยังกังวลว่าเกียงอุยจะใข้โอกาสนี้เข้าโจมตีคลังเสบียงของทัพวุยก๊กที่ลี่หยาง (櫟陽) ทางตะวันออก และกังวลว่าเกียงอุยจะเกณฑ์ชนเผ่าเกี๋ยงมาร่วมทัพจ๊กก๊กและก่อภัยคุกคามที่ร้ายแรงกว่านั้น แต่เกียงอุยก็ไม่ได้ทำเรื่องดังกล่าวตามที่ต้านท่ายเป็นกังวล กลับมุ่งเน้นไปที่การโจมตีเต๊กโตเสียและการปิดล้อมป้อมปราการแทน กองกำลังของวุยก๊กนำโดยเตงงาย, (王弼) และ (胡奮 หู เฟิ่น) มาเข้าสมทบกับทัพต้านท่าย เกียงอุยคาดการณ์ได้ถูกต้องว่ากำลังเสริมของวุยก๊กจะมายังเต๊กโตเสีย เกียงอุยจึงสั่งทหารบางหน่วยให้ดักซุ่มโจมตีกำลังเสริมเมื่อยกมาถึง แต่ทัพต้านท่ายใช้อีกเส้นทางผ่านภูมิประเทศภูเขา และมาถึงเนินเขาทางตะวันออกเฉียงใต้ของเต๊กโตเสีย โดยหลีกเลี่ยงเส้นทางอื่นที่มีกำลังดักซุ่มไว้ได้อย่างสิ้นเชิง เกียงอุยเข้าโจมตีต้านท่ายบนเนินเขา แต่ต้านท่ายตีเกียงอุยแตกพ่ายไปอย่างง่ายดายเพราะภูมิประเทศภูเขาทำให้ต้านท่ายได้เปรียบ เมื่อกำลังเสริมเพิ่มเติมของวุยก๊กมาถึงเต๊ํกโตเสีย เกียงอุยเห็นว่าการปิดล้อมไม่อาจทำได้อีกจึงถอนทัพกลับจ๊กก๊กและล่าถอยไปถึงจงถี (鐘堤) ในเดือนตุลาคมหรือพฤศจิกายน ค.ศ. 255

ประวัติช่วงปลายและเสียชีวิต

ในปี ค.ศ. 256 ราชสำนักวุยก๊กเรียกตัวต้านท่ายจากชายแดนด้านตะวันตกกลับไปยังนครหลวงลกเอี๋ยง โดยให้เตงงายรับหน้าที่ป้องกันชายแดนแทน ในลกเอี๋ยง ต้านท่ายได้รับตำแหน่งเป็นรองราชเลขาธิการฝ่ายซ้าย (尚書左僕射 ช่างชูจั่วผูเช่อ) ภายใต้การบริหารงานของสุมาเจียวผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในปี ค.ศ. 257 เมื่อจูกัดเอี๋ยนขุนพลวุยก๊กเริ่มก่อในฉิวฉุน (壽春 โช่วชุน; ปัจจุบันคือ มณฑลอานฮุย) สุมาเจียวมอบหมายให้ต้านท่ายดูแลราชการในสำนักกลางในขณะที่ตัวสุมาเจียวเองนำทัพหลวงของวุยก๊กเข้าปราบปรามกบฏ ต้านท่ายยังช่วยประสานงานกับกับกองกำลังต่าง ๆ ของวุยก๊กซึ่งระดมมาจากทั่วแผ่นดินวุยก๊กไปช่วยสุมาเจียวในการปราบกบฏ กบฏถูกปราบปรามอย่างสิ้นเชิงในช่วงต้นปี ค.ศ. 258

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 260 โจมอจักรพรรดิวุยก๊กพยายามก่อรัฐประหารเพื่อจะยึดอำนาจคืนจากสุมาเจียวผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ แต่ล้มเหลวและจบลงด้วยการถูกปลงพระชนม์โดยนายทหารใต้บังคับบัญชาของกาอุ้นซึ่งเป็นผู้ช่วยคนสนิทคนหนึ่งของสุมาเจียว ต้านท่ายพยายามเร่งไปที่เกิดเหตุเพื่่อคลายความตึงเครียดของสถานการณ์แต่มาไม่ทันการณ์ เมื่อต้านท่ายเห็นพระศพของโจมอก็ร้องไห้และปฏิเสธที่จะเข้าร่วมในการประชุมขุนนางเพื่อประท้วงการปลงพระชนม์จักรพรรดิ แต่ภายหลังต้านท่ายยอมผ่อนปรนและกลับไปรับราชการหลังสุมาหูซึ่งเป็นขุนนางวุยก๊กที่เป็นที่เคารพนับถืออย่างสูงและเป็นอาของสุมาเจียวมาโน้มน้าวให้ต้านท่ายกลับไปรับราชการ กาอุ้นต้องรับผิดชอบในเรื่องการสวรรคตของโจมอ แต่สุมาเจียวไว้ชีวิตกาอุ้นและให้ประหารชีวิตเซงเจแทน ต้านท่ายคัดค้านการตัดสินใจของสุมาเจียวและเสนอให้สุมาเจียวประหารชีวิตกาอุ้น แต่สุมาเจียวปฏิเสธ ต้านท่ายเสียชีวิตด้วยความทุกข์ใจในเวลาต่อมาไม่นาน

ดูเพิ่ม

• รายชื่อบุคคลในยุคสามก๊ก

หมายเหตุ

1. แม้ว่าไม่มีการบันทึกปีเกิดของต้านท่าย แต่ยังอนุมานได้ว่าต้านท่ายน่าจะมีอายุยี่สิบต้น ๆ ขณะเมื่อรับตำแหน่งราชการแรกในช่วงศักราชชิงหลง (ค.ศ. 233-237) ในรัชสมัยของโจยอย ดังนั้นปีเกิดของต้านท่ายน่าจะเป็นในทศวรรษ 210 หรือก่อนหน้านั้น
2. ชีวประวัติต้านท่ายในจดหมายเหตุสามก๊กบันทึกว่าต้านท่ายเสียชีวิตในศักราชจิ่ง-ยฺเหวียน (ค.ศ. 260–264) ปีที่ 1 ในรัชสมัยของโจฮวน
3. ต้านท่ายเสียชีวิตภายในเวลาไม่นานหลังการสวรรคตของโจมอซึ่งอยู่ในวันที่ 2 มิถุนายน ค.ศ. 260 ดังนั้นวันที่ต้านท่ายเสียชีวิตจึงน่าจะอยู่ในช่วงกลางหรือช่วงปลายของเดือนมิถุนายน ค.ศ. 260
4. ชื่อสกุล "ตัน" ของตันกุ๋ย (陳群 เฉิน ฉฺวิน) และชื่อสกุล "ต้าน" ของต้านท่ายเป็นชื่อสกุลเดียวกันคือชื่อสกุล "เฉิน" (陳) ในภาษาจีนกลาง
5. ชีวประวัติสฺวิน อี่ (荀顗) ในจิ้นชูระบุว่าสฺวิน อี่เป็นน้องภรรยาของตันกุ๋น และ จิ้นจี (晉紀) โดย (干寶) ระบุว่าต้านท่ายเป็นหลานอาของสฺวิน อี่ ต้านท่ายนั้นเป็นบุตรชายของตันกุ๋น จึงอนุมานได้ว่าตันกุ๋นจะต้องแต่งงานกับบุตรสาวของซุนฮก และบุตรชายของทั้งคู่คือต้านท่าย

อ้างอิง

1. (景元元年薨，追贈司空。謚曰穆侯。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 22.
2. (荀顗，字景倩，潁川人，魏太尉彧之第六子也。幼為姊婿陳群所賞。) จิ้นชู เล่มที่ 39.
3. (干寶晉紀曰：高貴鄉公之殺，司馬文王會朝臣謀其故。太常陳泰不至，使其舅荀顗召之。) อรรถาธิบายจากจิ้นจีในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 22.
4. (正始中，...，为并州刺史，....) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 22 ข้อความต้นฉบับบันทึกว่าการแต่งตั้งต้านท่ายเป็นข้าหลวงมณฑลเป๊งจิ๋วเกิดขึ้นในช่วงศักราชเจิ้งฉื่อในรัชสมัยของโจฮองโดยไม่มีการระบุปีแน่ชัด นอกจากนี้ยังมีบันทึกว่าต้านท่ายได้รับตำแหน่งราชการครั้งแรกในช่วงศักราชชิงหลงในรัชสมัยของโจยอย

บรรณานุกรม

• ตันซิ่ว (คริสต์ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ).
• เผย์ ซงจือ (คริสต์ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อจู้).
• (648). พงศาวดารราชวงศ์จิ้น (จิ้นชู).