หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล (31 ธันวาคม พ.ศ. 2479 – 1 กันยายน พ.ศ. 2565) เป็นพระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพร ประสูติแต่สมเชื้อ มุกสิกบุตร​ และเป็นพระราชวงศ์ที่เสด็จแทนพระองค์ในพระราชพิธีสำคัญอยู่บ่อยครั้ง

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
ประสูติ	31 ธันวาคม พ.ศ. 2479
สิ้นชีพิตักษัย	1 กันยายน พ.ศ. 2565 (85 ปี) โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
หม่อม	หม่อมบงกชปริยา ยุคล ณ อยุธยา
พระบุตร	พระราชวชิราภินันท์ (หม่อมราชวงศ์นันทวัฒน์ ชยวฑฺฒโน)
ราชสกุล	ยุคล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร
พระมารดา	สมเชื้อ มุกสิกบุตร

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 8244/2542 (คดีมรดกหม่อมหลวงสร้อยระย้า)

พระประวัติ

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล มีพระนามลำลองว่า ท่านอ้วน เป็นพระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร ประสูติแต่สมเชื้อ มุกสิกบุตร (สกุลเดิม ชมเสวี) ธิดาของพระนิเวศน์วิสุทธิ์ (เอิบ ชมเสวี) มีพี่น้องต่างพระบิดา 2 คน และต่างมารดาอีก 6 องค์

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิมเสกสมรสกับหม่อมบงกชปริยา ยุคล ณ อยุธยา (นามเดิม เบ็ตตี คอลค์สตีน) มีโอรส-ธิดาสามคน คือ

1. หม่อมราชวงศ์ศรีเฉลิม กาญจนภู ผู้ช่วยเลขาธิการ มูลนิธิชัยพัฒนา สมรสกับวรุณ กาญจนภู ผู้บริหารระดับสูง ธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน) มีบุตรสองคน
2. หม่อมราชวงศ์อุรรัตนา ยุคล
3. พระราชวชิราภินันท์ (หม่อมราชวงศ์นันทวัฒน์ ชยวฑฺฒโน)

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังเป็นหนึ่งในพระอนุวงศ์ผู้ใหญ่ที่ ครั้นถึงเทศกาลสงกรานต์ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ข้าราชสำนักผู้ใหญ่ เชิญเครื่องสรงน้ำสงกรานต์ไปพระราชทาน เป็นการแสดงพระราชกตัญญุตาธรรมตามโบราณราชประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ผู้แทนพระองค์เชิญเครื่องสรงน้ำสงกรานต์ไปพระราชทาน

การศึกษา

• ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา, วชิราวุธวิทยาลัย

• บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, , สหรัฐ
• พาณิชยศาสตรบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

การทรงงาน

ภายหลังทรงสำเร็จการศึกษา หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ทรงปฏิบัติงานที่ ธนาคารกรุงเทพ ในตำแหน่งต่าง ๆ ดังนี้

• 2547 - 2565: กรรมการตรวจสอบ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
• เมษายน 2546 - 2565: กรรมการอิสระ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
• 2543 - 2546: ที่ปรึกษาประจำฝ่ายการประชาสัมพันธ์ บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
• 2509 - 2542: ผู้บริหาร บริษัท ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)

กรณียกิจ

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ทรงร่วมงานพระราชพิธีและเคยเสด็จแทนพระองค์หลายครั้ง เช่น พระราชพิธีสังเวยพระป้าย ในเทศกาลตรุษจีน พระราชพิธีวิสาขบูชา เป็นต้น

ในการบำเพ็ญพระราชกุศลพิธีกงเต็ก ถวายพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ทำหน้าที่อัญเชิญเครื่องทองน้อย ในพิธีข้ามสะพานโอฆสงสาร โดยพระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์ นำเสด็จดวงพระวิญญาณลงจากพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พร้อมเชิญเครื่องทองน้อย และธงพุ่มดวงพระวิญญาณลงมาประดิษฐาน ณ มณฑลพิธี พระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์ นำดวงพระวิญญาณ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินข้ามสะพานโอฆสงสาร 3 รอบ โดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินตามเครื่องทองน้อยที่อัญเชิญโดยหม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล และธงพุ่มดวงพระวิญญาณ อัญเชิญโดย พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมศึกยุคล พร้อมกันนั้นได้ทรงโปรยเหรียญลงในขันสาครที่หัวสะพานและท้ายสะพาน เมื่อครบ 3 รอบ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยเพื่อบูชาเทพรักษาสะพานที่ท้ายสะพาน ทรงรับกระดาษเงิน กระดาษทอง แล้วพระราชทานแก่เจ้าพนักงานนำไปเผา พระสงฆ์จีนสวดพระพุทธมนต์นำดวงพระวิญญาณ เสด็จพระราชดำเนินข้ามสะพานโอฆสงสาร เที่ยวกลับ 3 รอบจนครบ จึงเชิญดวงพระวิญญาณเสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เป็นหนึ่งในผู้ทูลเกล้าฯ ถวายน้ำอภิเษกแด่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่างประทับเหนือพระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ โดยหม่อมเจ้ามงคลเฉลิมทรงเป็นผู้แทนประจำทิศอาคเนย์

ในวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 เวลา 16.59 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เสด็จแทนพระองค์ ไปยังศาลาสหทัยสมาคม พระบรมมหาราชวัง ในการทรงพระสุหร่าย ทรงเจิม เทียนเดิน และธูปที่ทรงพระราชอุทิศพระราชทาน ไปจุดบูชาพระรัตนตรัย ตามพระอารามหลวงต่าง ๆ เนื่องในวันวิสาขบูชา จำนวน 6 วัด และเนื่องในวันอัฏฐมีบูชา อีก 7 วัด และในวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 เวลา 16.51 น. ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เสด็จแทนพระองค์ ไปทรงจุดเทียนรุ่งที่ทรงพระราชอุทิศบูชาพระรัตนตรัยตามพระอารามหลวงต่าง ๆ เนื่องในวันอัฏฐมีบูชา ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังได้ถวายงานสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ในการเสด็จไปทรงประกอบพระกรณียกิจแทนพระองค์อยู่บ่อยครั้ง

นอกจากนี้ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ยังโปรดสนทนาธรรมกับพระเถระชั้นผู้ใหญ่อยู่เสมอ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิมทรงแขวนพระเครื่องติดตัวประจำหลายองค์ ส่วนใหญ่เป็นพระกริ่ง โดยได้รับประทานจากสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล เคยประทานสัมภาษณ์ว่า "ชีวิตตั้งแต่เกิดมา มีเหตุการณ์เฉียดตายมาตลอด ขนาดรถพลิกคว่ำหลายตลบยังไม่เป็นอะไรเลย ยิ่งสมัยเด็ก ๆ เป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 อยู่ที่วังลดาวัลย์ ซึ่งเป็นบ้านเก่าของปู่ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์) มีลูกระเบิดเพลิงลงหน้าบ้านหลังบ้านก็ไม่ระเบิด"

ในการพระศพสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร พ.ศ. 2556 หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับการแต่งตั้งเป็นคณะกรรมการอำนวยการจัดงานพระศพในตำแหน่งคณะที่ปรึกษาฝ่ายฆราวาส

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก มหาวชิรมงกุฎ และตติยจุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า สืบตระกูลพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร

สิ้นชีพิตักษัย

หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล สิ้นชีพิตักษัยด้วยพระอาการหทัยเต้นผิดจังหวะรุนแรง ณ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ เมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2565 เวลา 15.17 น. สิริชันษา 85 ปี ในการนี้พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานน้ำหลวงสรงศพ ณ ศาลา 100 ปี วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2565

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เลื่อนชั้นเกียรติยศประกอบศพ จากโกศราชวงศ์เป็นโกศมณฑป ฉัตรเครื่องสูงทองแผ่ลวดตั้งประดับ แตรงอน แตรฝรั่ง ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลาพระราชทานน้ำหลวงสรงศพ และทรงรับศพอยู่ในพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด มีพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมเวลากลางคืน กำหนด 7 คืน

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และ ท่านผู้หญิงพลอยไพลิน เจนเซน ไปในการพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566

ธรรมเนียมพระยศของ หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	กระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	กระหม่อม/เพคะ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2555 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2551 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2562 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2562 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 10 ชั้นที่ ๓ (ว.ป.ร.๓)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล

16. (=20.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               8. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=21.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี               4. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์                             18. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี               9. พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา                       19. เจ้าจอมมารดาจีน               2. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร                                   20. (=16.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช                       21. (=17.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี               5. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล                             22. (=28.) เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)               11. หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา                       23. อิ่ม สุรวงศ์ไวยวัฒน์               1. หม่อมเจ้ามงคลเฉลิม ยุคล                                         6. พระนิเวศน์วิสุทธิ์ (เอิบ ชมเสวี)                             3. สมเชื้อ มุกสิกบุตร                                   28. (=22.) เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)               14. เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค)                       29. อ่วม สุรวงศ์ไวยวัฒน์               7. เลื่อมสุรวงศ์ บุนนาค                             30. พระสุพรรณสมบัติ (ถมยา โอสถานนท์)               15. ทับทิม โอสถานนท์

อ้างอิง

1. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2014-08-11.
2. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 
3. ในหลวง ทรงน้อมพระวรกายพระราชปฏิสันถารกับ ม.จ.ปุสาณ สวัสดิวัตน์ พระอนุวงศ์ผู้ใหญ่
4. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-06-20. สืบค้นเมื่อ 2020-08-16.
5. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-06-20. สืบค้นเมื่อ 2020-08-16.
6. “ในหลวง” โปรดเกล้าฯ ให้ผู้แทนพระองค์ปฏิบัติพระราชกรณียกิจสังเวยพระป้าย ณ พระราชวังบางปะอิน
7. ข่าวในพระราชสำนักราชกิจจานุเบกษา เล่ม 133 ตอนที่ 16ข วันที่ 15 มิถุนายน 2559
8. ข่าวในพระราชสำนัก (๑ มกราคม - ๓๑ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๖๐)
9. ข่าวในพระราชสำนัก (๑ มกราคม - ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๖๑)
10. โปรดเกล้าฯให้'ม.จ.มงคลเฉลิม ยุคล'เสด็จแทนพระองค์ ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวิสาขบูชา
11. ในหลวง โปรดเกล้าฯ มจ.มงคลเฉลิม เสด็จแทนพระองค์ พระราชพิธีวิสาขบูชา
12. หมายกำหนดการ ที่ ๑๐/๒๕๖๒ หมายกำหนดการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ 2019-05-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา
13. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-03. สืบค้นเมื่อ 2020-07-03.
14. https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/880567
15. โปรดเกล้าฯให้'ม.จ.มงคลเฉลิม ยุคล'เสด็จแทนพระองค์ ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวิสาขบูชา
16. สุทธิคุณ  กองทอง ความสุขในร่มกาสาวพัสตร์ ของ...พระมหา ม.ร.ว.นันทวัฒน์ ชยวฑฺฒโน http://oknation.nationtv.tv/blog/sutku/2010/01/24/entry-1
17. คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 299/2556 เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการจัดงานพระศพสมเด็จพระญาณ สังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
18. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 129, ตอนที่ 18 ข 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2555, หน้า 2
19. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย, เล่ม 125, ตอนที่ 16 ข 14 ธันวาคม พ.ศ. 2551, หน้า 1
20. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า กับเหรียญรัตนาภรณ์ และพระราชทานยศทหารชั้นนายพลเป็นกรณีพิเศษ, เล่ม 136, ตอนที่ 16 ข, 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2562, หน้า 2
21. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า กับเหรียญรัตนาภรณ์ และพระราชทานยศทหารชั้นนายพลเป็นกรณีพิเศษ, เล่ม 136, ตอนที่ 16 ข, 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2562, หน้า 2