สหรัฐไทยเดิม

สหรัฐไทยเดิม เดิมชื่อ แคว้นสหรัฐไทยใหญ่ คือดินแดนทางภาคเหนือของประเทศไทย มีอาณาเขตรวมดินแดนของรัฐฉาน, อันได้แก่ เชียงตุงและ

สหรัฐไทยเดิม
พ.ศ. 2486 – 2488
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
เพลงชาติ: เพลงชาติไทย เพลงสรรเสริญพระบารมี: สรรเสริญพระบารมี
สหรัฐไทยเดิม (สีม่วงอ่อน)
สถานะ	เขตการปกครองของประเทศไทย
เมืองหลัก	เชียงตุง
รัฐบาล
• พระมหากษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล
• เจ้าผู้ครองนครเชียงตุง	เจ้าฟ้าสิริสุวรรณราชยสสรพรหมลือ
นายกรัฐมนตรี
• 2485-2487	จอมพล ป. พิบูลสงคราม
• 2487-2488	ควง อภัยวงศ์
ข้าหลวงทหารประจำรัฐไทย
• 2485-2488	ผิน ชุณหะวัณ
ยุคประวัติศาสตร์	สงครามโลกครั้งที่ 2
• ญี่ปุ่นส่งมอบดินแดนให้	18 สิงหาคม พ.ศ. 2486
• ส่งคืนดินแดนแก่สหประชาชาติ	22 กันยายน พ.ศ. 2488
ก่อนหน้า ถัดไป พม่าภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร พม่าภายใต้การปกครองของสหราชอาณาจักร
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	พม่า

ส่วนพื้นที่ปกครองทางทหารแต่ไม่ได้รวมเป็นแคว้นสหรัฐไทยเดิม คือ รัฐกะยาจนไปถึงครึ่งใต้ของเมืองมัณฑะเลย์ในประเทศพม่า

สหรัฐไทยเดิมเคยเป็นอดีตเขตการปกครองเสมือนจังหวัด ของประเทศไทยช่วงปี พ.ศ. 2485 ก่อนที่จะคืนดินแดนดังกล่าวแก่สหประชาชาติในปี พ.ศ. 2488 หลังสิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง

ประวัติ

ความเดิม

ในการรับรู้ของรัฐบาลไทยสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม สหรัฐไทยเดิมหรือแคว้นสหรัฐไทยใหญ่คือดินแดนที่มีชนชาติไทอาศัยอยู่ และในอดีตอาณาจักรล้านนาเคยแผ่อิทธิพลไปครอบครอง ก่อนหน้านี้ช่วงต้นรัตนโกสินทร์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเคยพยายามขยายอำนาจเข้าเมืองเชียงตุงถึงสามครั้งแต่ไม่ประสบความสำเร็จ ก่อนที่เชียงตุงจะตกเป็นของพม่า และเป็นส่วนหนึ่งของอังกฤษตั้งแต่ พ.ศ. 2433

การเข้ายึดและรวมเข้ากับไทย

ธงชาติไทยในเมืองเชียงตุง

กระทั่งสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นขอให้รัฐบาลไทยสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ยกกำลังทหารขึ้นไปยึดดินแดนส่วนนี้จากทหารจีนก๊กมินตั๋ง ของจอมพลเจียงไคเช็กและกองทัพอังกฤษ เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2485

ต่อมาวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2486 กองบัญชาการทหารสูงสุดได้เปลี่ยนชื่อ "แคว้นสหรัฐไทยใหญ่" เป็น "สหรัฐไทยเดิม" อย่างเป็นทางการ และวันที่ 18 พฤษภาคมจึงได้ประกาศยกเลิกกำหนดในทางอรรถคดีที่กองทัพทำสงครามทั่วราชอาณาจักรยกเว้นจังหวัดเชียงรายและสหรัฐไทยเดิม วันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2486 พลเอกฮิเดกิ โทโจ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ได้มาพบจอมพล ป. พิบูลสงคราม เพื่อมอบพื้นที่จำนวน 12 เมือง ไทยจึงผนวกดินแดนแคว้นสหรัฐไทยใหญ่และรัฐเมืองพาน (เมืองปั่น) เป็นส่วนหนึ่งของประเทศไทย ทั้งนี้ได้ประกาศจัดตั้งเป็นอำเภอ 12 อำเภอ เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2486 มีการสถาปนาเจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงตุง และจัดการปกครองสหรัฐไทยเดิมเสมือนจังหวัดหนึ่ง

ไทยได้มีการทำสนธิสัญญากับญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2486 หลังการประกาศมอบดินแดนทั้งหมดให้แก่ประเทศไทยเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2486 ราชกิจจานุเบกษาระบุว่า "ฉะนั้น กลันตัน ตรังกานู ไซบุรี ปะลิส และบันดาเกาะที่ขึ้นหยู่ กับทั้งเชียงตุงและเมืองพาน จึงเปนอันรวมเข้าไนราชอานาจักรไทยตั้งแต่วันที่ 18 สิงหาคม พุทธสักราช 2486 เปนต้นไป"

สิ้นสุดการครอบครองของไทย

ทว่าหลังสิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นแพ้สงคราม ไทยจำต้องส่งมอบรัฐเชียงตุง รัฐกะยาและรัฐเมืองพาน ให้กับกองพลอินเดียที่ 7 เมื่อวันที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2488 รัฐบาลไทยสมัยควง อภัยวงศ์ ได้คืนดินแดนส่วนนี้ให้กับสหประชาชาติ และวันเดียวกันนั้นได้มีการประกาศจากกรมบัญชาการทัพใหญ่ ว่ามีการเปลี่ยนชื่อ "สหรัฐไทยเดิม" เปลี่ยนกลับเป็น "แคว้นสหรัฐไทยใหญ่" ตามเดิม โดยให้เหตุผลว่าประกาศเก่านั้นไร้ผลและยกเลิกเสีย จนวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2489 ไทยได้ตกลงทำสัญญาที่เรียกว่า สัญญาความตกลงสมบูรณ์แบบเพื่อเลิกสถานะสงคราม ระหว่างไทยกับสัมพันธมิตร ประกอบด้วยสัญญา 24 ข้อ เป็นอันสิ้นสุดการครอบครองดินแดนสหรัฐไทยเดิม เจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ และครอบครัวได้ติดตามกองทัพไทยเข้ามาพำนักในเชียงใหม่ จนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2498 ซึ่งหลังจากนี้อังกฤษได้เข้ามามีบทบาทในการผนวกดินแดนนี้เข้ากับประเทศพม่าในเวลาต่อมา

เขตการปกครอง

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

ประกาศกองบัญชาการทหารสูงสุด เรื่องการปกครองสหรัฐไทยเดิม

วัดเจ้าฟ้าหลวง อำเภอเมืองเชียงตุง ใน พ.ศ. 2486

เมื่อกองทัพพายัพปกครองสหรัฐไทยเดิม ได้จัดการปกครองเป็นแบบทหารเสมือนจังหวัด การนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงตุง โดยมีพลตรีผิน ชุณหะวัณ รองแม่ทัพกองทัพพายัพ เป็นข้าหลวงทหารประจำรัฐไทยใหญ่เพียงคนเดียว โดยมีสำนักงานอยู่ที่เมืองเชียงตุง จัดการปกครองสหรัฐไทยเดิมเสมือนเป็นจังหวัดหนึ่ง ให้นายตำรวจซึ่งเป็นหัวหน้าสถานีตำรวจทำหน้าที่เป็นนายอำเภอ และมีการตั้งศาลากลางสหรัฐไทยเดิมขึ้นที่เมืองเชียงตุง แบ่งท้องที่การปกครองออกเป็น 12 อำเภอ คือ

อำเภอเมืองเชียงตุง อำเภอเมืองยอง อำเภอเมืองพยาค อำเภอเมืองยู้ อำเภอเมืองปิง อำเภอเมืองมะ

อำเภอเมืองยาง อำเภอเมืองขาก อำเภอเมืองเลน อำเภอเมืองโก อำเภอเมืองสาต อำเภอเมืองหาง

ส่วนรัฐเมืองพาน (เมืองปั่น) ซึ่งอยู่ทางตะวันตกของแม่น้ำสาละวิน ถูกจัดการปกครองแบบทหารเช่นเดียวกับท้องที่สหรัฐไทยเดิม กำหนดให้รัฐเมืองพานเป็นอำเภอหนึ่งชื่อ อำเภอเมืองพาน โดยให้หัวหน้าสถานีตำรวจเป็นนายอำเภออยู่ในบังคับบัญชาของตำรวจสนามเชียงใหม่และทัพพายัพ

การศาล

พระธาตุบนดอยเหมย อำเภอเมืองเชียงตุง ใน พ.ศ. 2486

ทั้งนี้รัฐบาลไทยได้ตั้งศาลขึ้น 3 แห่ง ที่เมืองเชียงตุง เมืองสาด และเมืองหาง โดยมีตราประจำศาลสหรัฐไทยเดิม ทั้ง 3 ศาล โดยใช้ตราประจำชาด คือดวงตรารูปวงกลม ศูนย์กลางกว้าง 5 เซนติเมตร ลายกลางเป็นตราแผ่นดิน เบื่องล่างมีอักษรชื่อศาลตามชื่อเมือง ดังนี้ สาลเมืองเชียงตุง สาลเมืองสาต และสาลเมืองหาง ส่วนทางอรรถคดีของอำเภอเมืองพานให้ขึ้นกับศาลเมืองหางของสหรัฐไทยเดิมตั้งแต่วันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2486 โดยมีการส่งอัยการเข้าไปปฏิบัติหน้าที่ เป็นต้น

การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมภายใต้การปกครองของไทย

หลังจากที่ไทยเข้าครอบครองดินแดนของพม่าตามที่ได้วางเป้าหมายไว้แล้วก็ได้มีการจัดตั้งโรงเรียนสอนภาษาไทยขึ้นทุกอำเภอ รัฐบาลถือว่าการผนวกดินแดนสหรัฐไทยเดิมและรัฐเมืองพานอยู่ภายใต้นโยบายรวมชนเผ่าไทยเพื่อสร้างชาติไทยให้ยิ่งใหญ่เป็นมหาอำนาจในแหลมทอง และรัฐบาลถือว่าราษฏรในดินแดนที่ผนวกมานั้นต้องได้รับการคุ้มครองดูแลเช่นเดียวกับราษฎรในประเทศไทย มีการห้ามข้าราชการทั้งทหารและพลเรือนใช้อำนาจสร้างความเดือดร้อนแก่ราษฎร

หลังอยู่ภายใต้การปกครองของไทย ได้มีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในสังคมของกลุ่มชนพื้นเมืองของพม่ามีการเรียนการสอนภาษาไทยและหลายคนถึงขั้นอ่านออกเขียนได้ ยกเลิกวัฒนธรรมดั้งเดิมทั้งหมดและให้ปฏิบัติตามรัฐนิยม ซึ่งการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมนี้มีผลกระทบอย่างมากซึ่งยังได้ส่งผลมาถึงปัจจุบันอีกด้วย^[]

ดูเพิ่ม

• ประเทศไทยในสงครามโลกครั้งที่สอง
• การบุกครองพม่าของญี่ปุ่น
• สี่รัฐมาลัย

อ้างอิง

1. "ประกาศกองบัญชาการทหารสูงสุด เรื่องการปกครองสหรัฐไทยเดิม". ราชกิจจานุเบกษา. 60 (31ก): 1082–1083. 15 มิถุนายน พ.ศ. 2486. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
2. "แจ้งความกรมเลขาธิการคนะรัถมนตรี เรื่องไห้ไช้ตราประจำชาดสำหรับสาลที่ตั้งขึ้นไหม่ไนสหรัถไทยเดิม" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา. 60 (42ง): 2538. 10 สิงหาคม พ.ศ. 2486. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
3. "ประกาศกรมบัญชาการทัพใหญ่ เรื่องยกเลิกประกาศบัญชาการทหารสูงสุด เรื่องเปลี่ยนชื่อแคว้นสหรัฐไทยใหญ่เป็นสหรัฐไทยเดิม". ราชกิจจานุเบกษา. 62 (55ง): 1446. 2 ตุลาคม พ.ศ. 2488. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
4. สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 575
5. สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 574
6. ประกาศกองบัญชาการทหารสูงสุด เรื่องเปลี่ยนชื่อดินแดนที่กองทัพไทยตีได้ ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 60 ตอนที่ 7 หน้า 544 วันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2486
7. (PDF). ราชกิจจานุเบกสา. 60 (27ง): 1751. 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2486. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2010-11-09. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
8. สหรัฐไทยใหญ่และรัฐเมืองพาน (เมืองปั่น) เป็นส่วนหนึ่งของประเทศไทย^[]
9. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-01. สืบค้นเมื่อ 2008-04-11.
10. "ประกาส รวมกลันตัน ตรังกานู ไซบุรี ปะลิส เชียงตุง และเมืองพาน เข้าไนราชอาณาจักรไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา. 60 (55ก): 1532–1533. 18 ตุลาคม พ.ศ. 2486. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
11. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-10. สืบค้นเมื่อ 2010-08-15.
12. พรหมานุสรณ์. อนุสรณ์พระราชานเพลิงศพเจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ (พรหมลือ ณ เชียงตุง) ณ เมรุวัดสวนดอก เชียงใหม่. 8 ตุลาคม 2498, หน้า 8
13. กรมยุทธศึกษาทหาร. ประวัติศาสตร์การสงครามของไทยในสงครามมหาเอเชียบูรพา. กรุงเทพฯ:กองบัญชาการทหารสูงสุด กระทรวงกลาโหม, 2540, หน้า 216-218
14. "ประกาสกองบันชาการทหานสูงสุด เรื่องการจัดการปกครองรัถเมืองพาน" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา. 60 (55ง): 3272. 18 ตุลาคม พ.ศ. 2486. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
15. ไทยกับสงครามมหาเอเซียบูรพา
16. "ประกาสกะซวงมหาดไทย เรื่องแต่งตั้งอัยการไปรับราชการไนสหรัถไทยเดิม" (PDF). ราชกิจจานุเบกสา. 61 (37ง): 1108. 20 มิถุนายน พ.ศ. 2487. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
17. บ. บุญค้ำ. เที่ยวเมืองเชียงตุง และแคว้นสาละวิน. 2499. มปถ., หน้า 175
18. บรรจบ พันธุเมธา. ไปสอบคำไทย. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร่เอกลักษณ์ของไทย กระทรวงศึกษาธิการ, 2522, หน้า 174