Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
เชียงตุง (ไทใหญ่: ၵဵင်းတုင်, ออกเสียง [keŋ˥.tuŋ˨˦]; พม่า: ကျိုင်းတုံ, : kyuing:tum, ออกเสียง: [t͡ɕáɪ̯ɰ̃.tòʊɰ̃]; ไทเขิน: ᨩ᩠ᨿᨦᨲᩩᨦ; ไทยถิ่นเหนือ: 
) เป็นเมืองตั้งอยู่ในรัฐฉานของประเทศพม่า เป็นเมืองของชาวไทเขินและชาวไทใหญ่ ถือได้ว่าเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรืองเทียบเท่าเมืองเชียงใหม่แห่งล้านนาและเมืองเชียงรุ่งแห่งสิบสองปันนา โดยชาวไทใหญ่เรียกชื่อเมืองนี้ว่า "เก็งตุ๋ง" ในอดีตเชียงตุงเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางการค้าเชื่อมต่อระหว่างสิบสองปันนากับล้านนา โดยมีพ่อค้าชาวจีนฮ่อเดินทางไปมาค้าขายในเส้นทางนี้
เชียงตุง ၵဵင်းတုင် ကျိုင်းတုံ | |
|---|---|
เมือง | |
 | |
  เชียงตุง ที่ตั้งเมืองเชียงตุงในประเทศพม่า | |
| พิกัด: 21°17′30″N 99°36′30″E / 21.29167°N 99.60833°E | |
| ประเทศ |  พม่า |
| รัฐ |  รัฐฉาน |
| เชียงตุง | |
| เชียงตุง | |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 3,506 ตร.กม. (1,354 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2014) | |
| • ทั้งหมด | 171,620 คน |
| • ความหนาแน่น | 48.955 คน/ตร.กม. (126.79 คน/ตร.ไมล์) |
| เขตเวลา | (เวลามาตรฐานพม่า) |
ประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์ในช่วงแรกของเชียงตุงไม่ชัดเจน แต่มีตำนานเล่าขานกันว่า เคยเกิดน้ำท่วมใหญ่ท่วมเมืองมีฤๅษีนามว่า ตุงคฤๅษี แสดงอิทธิฤทธิ์ทำให้น้ำไหลออกไปอยู่ตรงกลางเมือง ทำให้เกิดเป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ เรียกกันว่า หนองตุง อันเป็นที่มาของชื่อ เชียงตุง เป็นแว่นแคว้นที่เจริญรุ่งเรืองด้วยพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรม อุดมไปด้วยป่าไม้ และมีเจ้าฟ้าที่เข้มแข็งปกครอง จึงเฉลิมนามให้ใหม่ว่า เขมรัฐตุงคบุรี หลักฐานที่เป็นพงศาวดารของเมืองได้กล่าวไว้ว่า เมื่อจุลศักราช 791 (พ.ศ. 1772) พญามังรายได้เสด็จประพาสป่าและทรงไล่กวางทองมาจนถึงเมืองเชียงตุง พระองค์ทรงเล็งเห็นภูมิประเทศของเมืองเชียงตุง ก็พอพระทัยมากจึงยกกองทัพมารบ ยึดเมืองเชียงตุงไว้ในอาณาเขต และส่ง เจ้าน้ำท่วม ผู้เป็นราชบุตรไปปกครองเมืองเชียงตุงเมื่อ พ.ศ. 1786 เชียงตุงจึงเป็นเมือง "ลูกช้างหางเมือง" หรือ "เมืองลูกหลวง" ขึ้นกับอาณาจักรล้านนาและได้รับอิทธิพลทางพุทธศาสนาจากล้านนา ก่อนจะกลายเป็นเมืองประเทศราชของพม่าในสมัยพระเจ้าบุเรงนอง และเป็นอาณานิคมของอังกฤษไปพร้อมกับพม่า
ในสมัยการล่าอาณานิคมนี้ ทำให้เกิดเจ้าฟ้าที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของเชียงตุง พระนามว่า เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง หรือ เจ้าอินแถลง ซึ่งอยู่ร่วมสมัยกับ รัชกาลที่ 5 ของไทย พระองค์ปกป้องเมืองเชียงตุงไม่ให้กลายเป็นเมืองอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษ แต่หลังจากพระองค์สิ้นพระชนม์ เชียงตุงก็ตกไปอยู่ภายใต้อำนาจของอังกฤษ
จนกระทั่งในสมัยช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 รัฐบาลจอมพล แปลก พิบูลสงคราม ได้ส่งกำลังทหารเข้ายึดเมืองเชียงตุง และ เมืองพาน จากอังกฤษ ที่เคยเป็นของชาวสยาม โดยมีความช่วยเหลือจากญี่ปุ่น มีข้ออ้างว่ามีประวัติและเชื้อชาติที่เหมือนกัน นอกจากนั้นกองทัพไทยยังเข้าไปโจมตี เมืองตองยี และสิบสองปันนาอีกด้วย แต่ไทยก็มิได้ปกครองโดยตรง ญี่ปุ่นช่วยให้เมืองเชียงตุงและเมืองพานมาร่วมเข้ากับประเทศไทย รวมทั้งหมดนี้ทำให้จัดตั้งเป็นสหรัฐไทยเดิม แต่ก็อยู่ได้เพียงแค่ 3 ปี ก็ต้องคืนกลับให้แก่อังกฤษเหมือนเดิม เพราะญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงคราม ปัจจุบันเชียงตุงจึงเป็นส่วนหนึ่งพม่า
ชื่อ
- ตุงคบุรี เป็นชื่อเรียกโดยย่อ ๆ ก่อนที่จะมาเป็นเมืองเชียงตุง
- เขมรัฐตุงคบุรี หรือ นครเขมรัฐ ในช่วงที่เจริญรุ่งเรือง
- เชียงตุง (ชื่อสามัญ)
ภูมิศาสตร์
เชียงตุงเป็นจังหวัดหนึ่งในรัฐฉานของพม่า ตั้งอยู่ทางตะวันออกของแม่น้ำสาละวิน ตั้งอยู่ละติจูดที่ 21 องศา 17 ลิปดา 48 พิลิปดา เหนือ และ ลองจิจูดที่ 99 องศา 40 ลิปดา ตะวันออก (21.2967n, 99.667e) ความสูงประมาณ 2,700 ฟุตเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง มีรูปร่างเป็นแอ่งกระทะมีภูเขาล้อมรอบ มีที่ราบน้อยมาก จุดที่สำคัญที่สุดก็คือ แม้จะเป็นที่ราบแต่ก็มีพื้นที่ตะปุ่มตะป่ำ
ภูมิอากาศ
| ข้อมูลภูมิอากาศของเชียงตุง (ค.ศ. 1981–2010, สูงสุด ค.ศ. 1986–1994 และ 2001–2010) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เดือน | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. | ทั้งปี |
| อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F) | 32.0 (89.6) | 33.6 (92.5) | 36.5 (97.7) | 40.0 (104) | 39.6 (103.3) | 36.6 (97.9) | 34.6 (94.3) | 35.6 (96.1) | 35.0 (95) | 33.9 (93) | 32.4 (90.3) | 32.2 (90) | 40.0 (104) |
| อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) | 27.2 (81) | 29.5 (85.1) | 32.0 (89.6) | 33.7 (92.7) | 31.9 (89.4) | 30.7 (87.3) | 29.5 (85.1) | 29.6 (85.3) | 29.6 (85.3) | 28.8 (83.8) | 27.3 (81.1) | 25.6 (78.1) | 29.62 (85.31) |
| อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) | 10.0 (50) | 11.0 (51.8) | 14.2 (57.6) | 17.9 (64.2) | 20.4 (68.7) | 21.7 (71.1) | 21.5 (70.7) | 21.3 (70.3) | 20.3 (68.5) | 18.5 (65.3) | 14.6 (58.3) | 11.0 (51.8) | 16.87 (62.36) |
| อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F) | 3.9 (39) | 5.0 (41) | 7.6 (45.7) | 10.2 (50.4) | 13.4 (56.1) | 16.0 (60.8) | 18.0 (64.4) | 17.0 (62.6) | 14.8 (58.6) | 7.8 (46) | 4.3 (39.7) | 2.8 (37) | 2.8 (37) |
| หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) | 3.2 (0.126) | 4.7 (0.185) | 7.1 (0.28) | 41.9 (1.65) | 168.4 (6.63) | 163.6 (6.441) | 158.1 (6.224) | 253.2 (9.969) | 293.4 (11.551) | 184.0 (7.244) | 60.6 (2.386) | 8.1 (0.319) | 1,346.3 (53.004) |
| แหล่งที่มา 1: Norwegian Meteorological Institute | |||||||||||||
| แหล่งที่มา 2: Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial (records) | |||||||||||||
กำแพงเมืองเชียงตุง
กำแพงเมืองเชียงตุง คือ กำแพงที่ล้อมรอบเวียงเชียงตุง พวกเขาก่อกำแพงเมืองโดยอาศัยภูมิประเทศ ใช้วิธีปรับแนวกำแพงเมืองไปตามธรรมชาติ ที่ที่สูงก็ไม่ต้องก่อเพิ่ม ที่ที่ต่ำก็เสริมให้สูงขึ้น ทำอย่างนี้จนรอบเวียง ความยาวของกำแพงนั้นคาดว่ายาวพอ ๆ กับกำแพงในเวียงเชียงใหม่ แต่กำแพงเชียงตุงนั้นสูงใหญ่กว่าของเวียงเชียงใหม่ มีหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่ากำแพงเมืองเชียงตุงมีความยาวมาก ก็คือครั้งเมื่อกองทัพในสมัยรัชกาลที่ 4 ซึ่งมีกำลังพลนับหมื่นคนแต่ก็ไม่สามารถล้อมได้หมด เนื่องจากกำแพงนั้นใหญ่มากโดยเฉพาะทางทิศเหนือ ซึ่งในสมัยนั้นต้องตั้งค่ายทางทิศนี้ถึง 12 ค่าย
ประชากร
เชียงตุงมีประชากรหลากหลายชาติพันธุ์อาศัยอยู่ร่วมกัน ส่วนใหญ่จะเป็นชาวไทเขิน ไทใหญ่ และพม่า รองลงมายังมีชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น อาข่า ปะด่อง ว้า เป็นต้น
การศึกษา
รัฐบาลพม่าจัดการศึกษาในเชียงตุงตั้งแต่ระดับอนุบาลถึงอุดมศึกษา มีวิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยทางด้านวิทยาศาสตร์และคอมพิวเตอร์ โดยในโรงเรียนจะสอนเป็นภาษาพม่า ส่วนภาษาไทเขินมีสอนแต่ในวัดเท่านั้น
อ้างอิง
- Myanmar City Population
- (PDF) (ภาษาอังกฤษ). Norwegian Meteorological Institute. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-10-20. สืบค้นเมื่อ 28 October 2018.
- "Kengtung (Myanmar)" (PDF). Centro de Investigaciones Fitosociológicas. สืบค้นเมื่อ 13 December 2018.
บรรณานุกรม
- Forbes, Andrew ; Henley, David (2011). Traders of the Golden Triangle. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN: B006GMID5
- , Gazetteer of Upper Burma and the Shan States. 5 vols. Rangoon, 1900-1901.
- Mangrāi, The Pādaeng Chronicle and the Kengtung State Chronicle Translated. University of Michigan, Ann Arbor, 1981
- พระปลัดเสน่ห์ ธัมมวโร. วิถีไทเขิน เชียงตุง. เชียงใหม่. มรดกล้านนา. 2550
แหล่งข้อมูลอื่น
- The Happy City, a 1959 film on a remote leper colony run by Father Cesare Columbo in Kengtung, Shan State
- pictures from Kengtung
- เชียงตุง - เกงตุง คอลัมน์ภาษาไทย ๕ นาที จำนงค์ ทองประเสริฐ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๓๖ 2011-12-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- keng tong photo
- การศึกษาชนชาติไทเขิน 2010-09-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เชียงตุง อุษาคเนย์ “ ซ้ายสิบนาฬิกา ” 2010-09-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ประวัติแคว้นเชียงตุง คอลัมน์ภาษาไทย ๕ นาที จำนงค์ ทองประเสริฐ ๒๖ ตุลาคม ๒๕๓๖ 2009-10-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
echiyngtung ithihy ၵ င တ င xxkesiyng keŋ tuŋ phma က င တ kyuing tum xxkesiyng t ɕaɪ ɰ toʊɰ ithekhin ᨩ ᨿᨦᨲ ᨦ ithythinehnux epnemuxngtngxyuinrthchankhxngpraethsphma epnemuxngkhxngchawithekhinaelachawithihy thuxidwaepnemuxngthimikhwamecriyrungeruxngethiybethaemuxngechiyngihmaehnglannaaelaemuxngechiyngrungaehngsibsxngpnna odychawithihyeriykchuxemuxngniwa ekngtung inxditechiyngtungepnemuxngthimikhwamsakhythangkarkhaechuxmtxrahwangsibsxngpnnakblanna odymiphxkhachawcinhxedinthangipmakhakhayinesnthangniechiyngtung ၵ င တ င က င တ emuxngechiyngtungthitngemuxngechiyngtunginpraethsphmaphikd 21 17 30 N 99 36 30 E 21 29167 N 99 60833 E 21 29167 99 60833praeths phmarth rthchanechiyngtungechiyngtungphunthi thnghmd3 506 tr km 1 354 tr iml prachakr 2014 thnghmd171 620 khn khwamhnaaenn48 955 khn tr km 126 79 khn tr iml ekhtewlaUTC 6 30 ewlamatrthanphma prawtisastrecafaxinaethlng ecakhrxngnkhrechiyngtungxngkhsudthay prawtisastrinchwngaerkkhxngechiyngtungimchdecn aetmitananelakhanknwa ekhyekidnathwmihythwmemuxngmivisinamwa tungkhvisi aesdngxiththivththithaihnaihlxxkipxyutrngklangemuxng thaihekidepnhnxngnakhnadihy eriykknwa hnxngtung xnepnthimakhxngchux echiyngtung epnaewnaekhwnthiecriyrungeruxngdwyphraphuththsasnaaelawthnthrrm xudmipdwypaim aelamiecafathiekhmaekhngpkkhrxng cungechlimnamihihmwa ekhmrthtungkhburi hlkthanthiepnphngsawdarkhxngemuxngidklawiwwa emuxculskrach 791 ph s 1772 phyamngrayidesdcpraphaspaaelathrngilkwangthxngmacnthungemuxngechiyngtung phraxngkhthrngelngehnphumipraethskhxngemuxngechiyngtung kphxphrathymakcungykkxngthphmarb yudemuxngechiyngtungiwinxanaekht aelasng ecanathwm phuepnrachbutrippkkhrxngemuxngechiyngtungemux ph s 1786 echiyngtungcungepnemuxng lukchanghangemuxng hrux emuxnglukhlwng khunkbxanackrlannaaelaidrbxiththiphlthangphuththsasnacaklanna kxncaklayepnemuxngpraethsrachkhxngphmainsmyphraecabuerngnxng aelaepnxananikhmkhxngxngkvsipphrxmkbphma khumhlwngechiyngtungkhxngecakxnaekwxinaethlng thukphmathubthingemux ph s 2534 insmykarlaxananikhmni thaihekidecafathiyingihythisudkhxngechiyngtung phranamwa ecafartnakxnaekwxinaethlng hrux ecaxinaethlng sungxyurwmsmykb rchkalthi 5 khxngithy phraxngkhpkpxngemuxngechiyngtungimihklayepnemuxngxananikhmkhxngckrwrrdixngkvs aethlngcakphraxngkhsinphrachnm echiyngtungktkipxyuphayitxanackhxngxngkvs cnkrathnginsmychwngsngkhramolkkhrngthi 2 rthbalcxmphl aeplk phibulsngkhram idsngkalngthharekhayudemuxngechiyngtung aela emuxngphan cakxngkvs thiekhyepnkhxngchawsyam odymikhwamchwyehluxcakyipun mikhxxangwamiprawtiaelaechuxchatithiehmuxnkn nxkcaknnkxngthphithyyngekhaipocmti emuxngtxngyi aelasibsxngpnnaxikdwy aetithykmiidpkkhrxngodytrng yipunchwyihemuxngechiyngtungaelaemuxngphanmarwmekhakbpraethsithy rwmthnghmdnithaihcdtngepnshrthithyedim aetkxyuidephiyngaekh 3 pi ktxngkhunklbihaekxngkvsehmuxnedim ephraayipunphayaephsngkhram pccubnechiyngtungcungepnswnhnungphma chux tungkhburi epnchuxeriykodyyx kxnthicamaepnemuxngechiyngtung ekhmrthtungkhburi hrux nkhrekhmrth inchwngthiecriyrungeruxng echiyngtung chuxsamy phumisastrechiyngtungepncnghwdhnunginrthchankhxngphma tngxyuthangtawnxxkkhxngaemnasalawin tngxyulaticudthi 21 xngsa 17 lipda 48 philipda ehnux aela lxngcicudthi 99 xngsa 40 lipda tawnxxk 21 2967n 99 667e khwamsungpraman 2 700 futehnuxradbnathaelpanklang miruprangepnaexngkrathamiphuekhalxmrxb mithirabnxymak cudthisakhythisudkkhux aemcaepnthirabaetkmiphunthitapumtapa phumixakas khxmulphumixakaskhxngechiyngtung kh s 1981 2010 sungsud kh s 1986 1994 aela 2001 2010 eduxn m kh k ph mi kh em y ph kh mi y k kh s kh k y t kh ph y th kh thngpixunhphumisungsudthiekhybnthuk C F 32 0 89 6 33 6 92 5 36 5 97 7 40 0 104 39 6 103 3 36 6 97 9 34 6 94 3 35 6 96 1 35 0 95 33 9 93 32 4 90 3 32 2 90 40 0 104 xunhphumisungsudechliy C F 27 2 81 29 5 85 1 32 0 89 6 33 7 92 7 31 9 89 4 30 7 87 3 29 5 85 1 29 6 85 3 29 6 85 3 28 8 83 8 27 3 81 1 25 6 78 1 29 62 85 31 xunhphumitasudechliy C F 10 0 50 11 0 51 8 14 2 57 6 17 9 64 2 20 4 68 7 21 7 71 1 21 5 70 7 21 3 70 3 20 3 68 5 18 5 65 3 14 6 58 3 11 0 51 8 16 87 62 36 xunhphumitasudthiekhybnthuk C F 3 9 39 5 0 41 7 6 45 7 10 2 50 4 13 4 56 1 16 0 60 8 18 0 64 4 17 0 62 6 14 8 58 6 7 8 46 4 3 39 7 2 8 37 2 8 37 hyadnafa mm niw 3 2 0 126 4 7 0 185 7 1 0 28 41 9 1 65 168 4 6 63 163 6 6 441 158 1 6 224 253 2 9 969 293 4 11 551 184 0 7 244 60 6 2 386 8 1 0 319 1 346 3 53 004 aehlngthima 1 Norwegian Meteorological Instituteaehlngthima 2 Sistema de Clasificacion Bioclimatica Mundial records kaaephngemuxngechiyngtung kaaephngemuxngechiyngtung khux kaaephngthilxmrxbewiyngechiyngtung phwkekhakxkaaephngemuxngodyxasyphumipraeths ichwithiprbaenwkaaephngemuxngiptamthrrmchati thithisungkimtxngkxephim thithitakesrimihsungkhun thaxyangnicnrxbewiyng khwamyawkhxngkaaephngnnkhadwayawphx kbkaaephnginewiyngechiyngihm aetkaaephngechiyngtungnnsungihykwakhxngewiyngechiyngihm mihlkthanthiaesdngihehnwakaaephngemuxngechiyngtungmikhwamyawmak kkhuxkhrngemuxkxngthphinsmyrchkalthi 4 sungmikalngphlnbhmunkhnaetkimsamarthlxmidhmd enuxngcakkaaephngnnihymakodyechphaathangthisehnux sunginsmynntxngtngkhaythangthisnithung 12 khayprachakrechiyngtungmiprachakrhlakhlaychatiphnthuxasyxyurwmkn swnihycaepnchawithekhin ithihy aelaphma rxnglngmayngmichnklumnxyxun xikmakmay echn xakha padxng wa epntnkarsuksarthbalphmacdkarsuksainechiyngtungtngaetradbxnubalthungxudmsuksa miwithyalyephaachang mhawithyalythangdanwithyasastraelakhxmphiwetxr odyinorngeriyncasxnepnphasaphma swnphasaithekhinmisxnaetinwdethannxangxingMyanmar City Population PDF phasaxngkvs Norwegian Meteorological Institute khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2018 10 20 subkhnemux 28 October 2018 Kengtung Myanmar PDF Centro de Investigaciones Fitosociologicas subkhnemux 13 December 2018 brrnanukrmForbes Andrew Henley David 2011 Traders of the Golden Triangle Chiang Mai Cognoscenti Books ASIN B006GMID5 Gazetteer of Upper Burma and the Shan States 5 vols Rangoon 1900 1901 Mangrai The Padaeng Chronicle and the Kengtung State Chronicle Translated University of Michigan Ann Arbor 1981 phrapldesnh thmmwor withiithekhin echiyngtung echiyngihm mrdklanna 2550aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb echiyngtung The Happy City a 1959 film on a remote leper colony run by Father Cesare Columbo in Kengtung Shan State pictures from Kengtung echiyngtung ekngtung khxlmnphasaithy 5 nathi canngkh thxngpraesrith 18 tulakhm 2536 2011 12 17 thi ewyaebkaemchchin keng tong photo karsuksachnchatiithekhin 2010 09 22 thi ewyaebkaemchchin echiyngtung xusakheny saysibnalika 2010 09 20 thi ewyaebkaemchchin prawtiaekhwnechiyngtung khxlmnphasaithy 5 nathi canngkh thxngpraesrith 26 tulakhm 2536 2009 10 03 thi ewyaebkaemchchin