สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ พระนามเดิม วาสน์ ฉายา วาสโน เป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกพระองค์ที่ 18 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สถิต ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ทรงดำรงตำแหน่งเมื่อปี พ.ศ. 2517 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงอยู่ในตำแหน่ง 14 พรรษา ประสูติเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ.2440 และ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2531 สิริพระชันษา 90 ปี 178 วัน
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ | |
---|---|
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก | |
สมเด็จพระสังฆราชไทย พระองค์ที่ 18 | |
ดำรงพระยศ | พ.ศ. 2517 - พ.ศ. 2531 |
สถาปนา | 22 มิถุนายน พ.ศ. 2517 วัดพระศรีรัตนศาสดาราม |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ) |
ถัดไป | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร |
พรรษา | 70 พรรษา |
สถิต | วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร |
นิกาย | ธรรมยุติกนิกาย |
ประสูติ | 2 มีนาคม พ.ศ. 2440 จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มัทรี |
สิ้นพระชนม์ | 27 สิงหาคม พ.ศ. 2531 (91 ปี) โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร |
พระชนก | ผาด นิลประภา |
พระชนนี | บาง นิลประภา |
พระประวัติ
ประสูติ
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ มีพระนามเดิมว่ามัทรี นิลประภา ภายหลังเปลี่ยนพระนามเป็น วาสน์ ประสูติเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2440 เวลา 19.33 น. (หากนับการขึ้นปีใหม่ แบบปัจจุบัน ที่ขึ้นปีใหม่ วันที่ 1 มกราคม จะ ตรงกับ ปี 2441) ที่ตำบลบ่อโพง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรคนโตของพระชนกผาดและพระชนนีบาง นิลประภา
อุปสมบท
พระองค์ได้บรรพชา ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2455 โดยมีสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ครั้งทรงกรมหมื่น เป็นพระอุปัชฌาย์ พระวินัยมุนี(แปลก วุฑฺฒิญาโณ)เป็นพระศีลาจารย์ แล้วอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ในวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2461 โดยมีสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระวินัยมุนี(แปลก วุฑฺฒิญาโณ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระญาณดิลก (รอด วราสโย) วัดเสนาสนาราม พระนครศรีอยุธยา เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า "วาสโน"
การศึกษา
เมื่ออุปสมบทแล้วได้ศึกษาพระปริยัติธรรมจนสอบได้ตามลำดับดังนี้
- พ.ศ. 2458 นักธรรมชั้นตรี
- พ.ศ. 2459 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค (ได้รับพระราชทานพัดใบตาลพื้นแพรเขียวประดับเลื่อม เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2460 ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยมไหยสูรยพิมาน)
- พ.ศ. 2461 สอบได้นักธรรมชั้นโท
- พ.ศ. 2470 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค
ลำดับสมณศักดิ์
ธรรมเนียมพระยศของ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ | |
---|---|
ตราประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พะย่ะค่ะ/เพคะ |
ลำดับโปเจียม | เสมอศักดิ์พระอนุวงศ์ชั้นพระเจ้าวรวงศ์เธอ ทรงกรม |
- พ.ศ. 2465 เป็นพระครูฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัตน์ ที่ พระครูโฆสิตสุทธสร
- พ.ศ. 2466 เป็นพระครูฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัตน์ ที่ พระครูธรรมธร และพระครูวิจิตรธรรมคุณ ตามลำดับ
- พ.ศ. 2477 เป็นพระราชาคณะปลัดซ้ายฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ที่ พระจุลคณิศร สัทธรรมนิติธรมหาเถราธิการ คณกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์
- พ.ศ. 2489 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชกวี นรสีหพจนปิลันธน์ คันถรจนาบัณฑิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2490 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพโมลี ตรีปิฎกธาดา มหากถิกสุนทร ยติคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2492 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปาโมกข์ ยุตตโยคญาณดิลก ไตรปิฎกธารี ธรรมวาที ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
- พ.ศ. 2500 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ ญาณวิสุทธิจริยาปริณายก ตรีปิฎกคุณาลังการ นานานสถานราชคมนีย์ สาธุการีธรรมากร สุนทรศีลาทิขันธ์
- พ.ศ. 2506 เป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ญาณอดุล สุนทรนายก ตรีปิฎกวิทยาคุณ วิบุลคัมภีรญาณสุนทร ธรรมิกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี
- พ.ศ. 2517 เป็นสมเด็จพระสังฆราชที่ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สุขุมธรรมวิธานธำรง สกลมหาสงฆปริณายก ตรีปิฎกคัมภีรญาณ วาสนภิธานสังฆวิสุต ปาวจนุตตมโสภณ ภัทรผลสาธารณูปกร ชินวรวงศวิวัฒ พุทธบริษัทคารวสถาน วิจิตรปฏิภาณพัฒนคุณ วิบุลศีลสมาจารวัตรสุนทร บวรธรรมบพิตร สมเด็จพระสังฆราช
ภายหลังการสิ้นพระชนม์
- 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 ทรงได้รับการสถาปนาพระอัฐิเป็น สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ ธรรมาภรณคุณวิจิตรปฏิภาณ สุขุมธรรมวิธานธำรง อริยวงศาคตญาณวิมล สกลมหาสงฆปริณายก ตรีปิฎกคัมภีรญาณบัณฑิต วชิราลงกรณนริศหิโตปัธยาจารย์ วาสนภิธานสังฆวิสุต ปาวจนุตตมพิศาล นิทัศนนิทานนิพนธปรีชา ปาวจนุตตมโสภณ ภัทรผลสาธารณูปการ วิมลศีลสมาจารวัตรสุนทร สรรพคณิศรมหาสังฆาธิบดี ศรีสมณุดมบรมบพิตร
พระกรณียกิจ
งานพระศาสนา
พระองค์ได้บริหารงานพระศาสนา ในการคณะสงฆ์มาโดยตลอดเป็นอันมาก พอประมวลได้ดังนี้
- พ.ศ. 2481 เป็นกรรมการคณะธรรมยุต
- พ.ศ. 2485 เป็นกรรมการมหามงกุฎราชวิทยาลัย เป็นคณาจารย์เอกทางรจนาพระคัมภีร์ และเป็นสมาชิกสภาสังฆสภา
- พ.ศ. 2486 เป็นผู้ช่วยเจ้าคณะตรวจการภาคกลาง และภาค 2 เป็นเจ้าคณะอำเภอพระนคร และเป็นกรรมการการสังคายนาพระธรรมวินัย
- พ.ศ. 2491 เป็นเจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม และเป็นเจ้าคณะตรวจการณ์ภาค 1
- พ.ศ. 2493 เป็นช่วยว่าองค์การสาธารณูปการ ซึ่งมีสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร) เป็น
- พ.ศ. 2494 เป็นเจ้าคณะธรรมยุต ผู้ช่วยภาค 1-2-6 และเป็นเจ้าคณะจังหวัด พระนคร-สมุทรปราการ และนครสวรรค์
- พ.ศ. 2494 เป็นสังฆมนตรีช่วยว่าองค์การสาธารณูปการ ซึ่งมีพระศาสนโศภน (จวน อุฏฺฐายี) เป็นสังฆนายก
- พ.ศ. 2498 เป็นสังฆมนตรีช่วยว่าองค์การสาธารณูปการ ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นสังฆนายก
- พ.ศ. 2503 เป็นสังฆมนตรีว่าองค์การสาธารณูปการ ซึ่งมีสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (จวน อุฏฺฐายี) เป็นสังฆนายก
- พ.ศ. 2504 เป็นผู้รักษาการณ์ในตำแหน่งเจ้าคณะธรรมยุต ภาค 1-2-6 และเป็นอุปนายกกรรมการมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยฯ
- นายกกรรมการและนายกสภาการศึกษา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
- เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต
- ประธานการศึกษาของคณะสงฆ์
- ประธานกรรมการมหาเถรสมาคม
- ประธารกรรมการมูลนิธิส่งเสริมกิจการศาสนา และมนุษยธรรม
- เป็นองค์อุปถัมภ์ในกิจการด้านการพระศาสนา และการสงเคราะห์ในด้านต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก เช่น มูลนิธิสังฆประชานุเคราะห์ สัมมาชีวศิลปมูลนิธิ ศูนย์และชมรมพุทธศาสนาในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ โรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราช (วาสนมหาเถร) สถานสงเคราะห์คนชราวาสนเวศน์ และมูลนิธิสมเด็จพระสังฆราช (วาสนมหาเถร) เป็นต้น
งานเผยแผ่ศาสนธรรม
งานเผยแผ่ศาสนธรรม นับว่าเป็นงานหลักที่ทรงกระทำเป็นพื้นฐานอย่างต่อเนื่อง ในรูปแบบต่าง ๆ กล่าวคือ การสังคายนาพระธรรมวินัย ตรวจชำระพระไตรปิฎก ในการสมัยสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี นับเป็นครั้งที่ 3 ของประเทศไทย
การบรรยายธรรม ได้จัดให้มีพระธรรมเทศนาประจำวันธรรมสวนะในพระอุโบสถเป็นประจำ การบรรยายสวดมนต์มีคำนำแปล ณ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ประจำวันพระแรม 8 ค่ำ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 ถึง พ.ศ. 2517
การตรวจเยี่ยมพุทธศาสนิกชนทั่วประเทศทั้ง 73 จังหวัด เพื่อรับทราบปัญหาต่าง ๆ ที่จะได้นำมาปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้นต่อไป
การแต่งหนังสือและบทความต่าง ๆ เพื่อสอนพระพุทธศาสนาในระดับต่าง ๆ ไว้เป็นจำนวนมาก
งานสาธารณูปการ
งานสาธารณูปการ การตั้งมูลนิธิต่างๆ เพื่อบำรุงพระอาราม
ทรงสร้างและให้ความอุปถัมภ์ในการสร้างวัด โรงเรียน โรงพยาบาล และสาธารณสถานต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก เช่น วัดแสงธรรมสุทธาราม จังหวัดนครสวรรค์ วัดโพธิทอง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อาคารเรียนโรงเรียนประชาบาลวัดสระกะเทียม นครปฐม โรงเรียนประชาบาลวัดโพธิ์ทอง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โรงพยาบาลสมเด็จพระสังฆราช (วาสนมหาเถระ) จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ศาลาบำเพ็ญบุญ วัดเสนาสนาราม หอนาฬิกา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ศาลาที่พักริมทางหลวง 8 แห่ง ศาลาทรงไทยหน้าพระวิหารพระมงคลบพิตร 2 หลัง และสถานสงเคราะห์คนชราวาสนเวศน์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สิ่งก่อสร้างสุดท้ายคือ โรงเรียนวัดราชบพิธแห่งใหม่ ในที่ดินที่กองทัพบกยกให้ เนื่องในวโรกาสพระชนมายุครบ 90 พรรษา งานสร้างพุทธมณฑล ให้สำเร็จเสร็จทันในมหามงคลสมัยที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเจริญพระชนมพรรษา 5 รอบ ในปี พ.ศ. 2530 เป็นผลงานสำคัญของพระองค์ที่เริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ. 2521
งานพระนิพนธ์
งานพระนิพนธ์ ทรงนิพนธ์หนังสือและบทความต่าง ๆ ทั้ง ร้อยแก้ว และร้อยกรองไว้เป็นจำนวนมาก เช่น ทิศ 6 สังคหวัตถุ 4 สัมปรายิกัตถประโยชน์ วัดของบ้าน พุทธศาสนคุณ พัฒนาใจ บุคคลหาได้ยาก มรดกชีวิต ความเติบโต วาสนาสอนน้อง จดหมายถึงพ่อ วาทแห่งวาสน์ คำกลอนสอนใจ วาสนคติ นิราศ 2 ปี สวนดอกสร้อย สักวาปฏิทิน กลอนปฏิทิน อาจารย์ดี สมพรปาก คน-ระฆัง เรือ-สมาคม วัยที่เขาหมดสงสาร และบทความเรื่องบันทึกศุภาสินี เป็นต้น
สิ้นพระชนม์
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก (วาสนมหาเถร) สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคพระปับผาสะอักเสบ พระหทัยวาย ณ โรงพยาบาลศิริราช เมื่อวันเสาร์ที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2531 เวลา 16.50 น.
วันเสาร์ที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2532 เวลา 16.30 น. พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่งจากพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต ไปในการพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก (วาสน์ วาสโน) ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส ประดิษฐานพระอัฐิ ณ พระวิหาร วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
ในปี พ.ศ. 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสถาปนาพระอัฐิของสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (วาสน์ วาสโน) ในฐานะพระราชอุปัธยาจารย์เมื่อครั้งทรงผนวช ขึ้นเป็น "สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ" ในการนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพนักงานจัดฉัตรตาดเหลือง 5 ชั้น ถวายกางกั้นพระรูปบรรจุพระสรีรางคาร ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม กับทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้แบ่งพระอัฐิบรรจุลงพระโกศทองคำ เชิญมาประดิษฐานในหอพระนาก วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เพื่อเป็นที่ทรงสักการบูชาและทรงบำเพ็ญพระราชกุศลอุทิศถวายในพระฐานะพระบุพการีทางธรรมสืบไป
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒, หน้า 99
- ราชกิจจานุเบกษา, รายนามพระสงฆ์สามเณร ซึ่งได้ รับพระราชทานประกาศนียบัตรพัดยศเปรียญ, เล่ม 34, ตอน ง, 23 ธันวาคม 2460, หน้า 2675
- ราชกิจจานุเบกษา, การตั้งเปรียญและเปลี่ยนพัด, เล่ม 34, ตอน ง, 23 ธันวาคม 2460, หน้า 2671-2672
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรสมณศักดิ์, เล่มที่ 61, ตอนที่ 15, 19 มีนาคม พ.ศ. 2489, หน้า 154
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตร ตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 64, ตอนที่ 27 ง, 17 มิถุนายน 2490, หน้า 1527
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตร ตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 66, ตอนที่ 66 ง, 6 ธันวาคม 2492, หน้า 5404
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมณศักดิ์, เล่มที่ 74, ตอนที่ 107 ก, 17 ธันวาคม 2500, หน้า 1567-73
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมเด็จพระสังฆราช และ สมเด็จพระราชาคณะ, เล่มที่ 80, ตอนที่ 45 ก ฉบับพิเศษ, 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หน้า 5-6
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมเด็จพระสังฆราช, เล่มที่ 91, ตอนที่ 106, 22 มิถุนายน พ.ศ. 2517, หน้า 4
- "พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง สถาปนาสมเด็จพระสังฆราชเจ้า" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (40 ข): 2. 28 กรกฎาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 28 กรกฎาคม 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งและแต่งตั้งคณะสังฆมนตรี, เล่มที่ 67, ตอนที่ 43 ง, 8 สิงหาคม พ.ศ. 2491, หน้า 3374-6
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งและแต่งตั้งคณะสังฆมนตรี, เล่มที่ 68, ตอนที่ 38 ง ฉบับพิเศษ, 19 มิถุนายน พ.ศ. 2494, หน้า 2953-5
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งและแต่งตั้งคณะสังฆมนตรี, เล่มที่ 72, ตอนที่ 61 ง ฉบับพิเศษ, 13 สิงหาคม พ.ศ. 2498, หน้า 18-20
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งคณะสังฆมนตรี, เล่มที่ 77, ตอนที่ 41, 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2503, หน้า 1437-9
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง สมเด็จพระสังฆราชสิ้นพระชนม์, เล่มที่ 105, ตอนที่ 145, 1 กันยายน 2531, หน้า 6378
- ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ ๓/๒๕๓๒ พระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน), เล่ม 106, ตอนที่ 35 ง, 7 มีนาคม 2532, หน้า 1755
- บรรณานุกรม
ก่อนหน้า | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวราลงกรณ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ) | สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (พ.ศ. 2517 – 2531) | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | ||
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฏฺฐายี) | เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต (พ.ศ. 2515 – 2531) | สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร | ||
พระศาสนโศภน (ภา ภาณโก) | (เจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร) (พ.ศ. 2491 – 2531) | สมเด็จพระพุทธปาพจนบดี (ทองเจือ จินฺตากโร) |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn phranamedim wasn chaya wason epnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinaykphraxngkhthi 18 aehngkrungrtnoksinthr sthit n wdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwihar thrngdarngtaaehnngemuxpi ph s 2517 inrchsmyphrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitrthrngxyuintaaehnng 14 phrrsa prasutiemuxwnthi 2 minakhm ph s 2440 aela sinphrachnmemuxwnthi 27 singhakhm ph s 2531 siriphrachnsa 90 pi 178 wnsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrnsmedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayksmedcphrasngkhrachithy phraxngkhthi 18darngphraysph s 2517 ph s 2531sthapna22 mithunayn ph s 2517 wdphrasrirtnsasdaramkxnhnasmedcphraxriywngsakhtyan pun pun nsiri thdipsmedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrphrrsa70 phrrsasthitwdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwiharnikaythrrmyutiknikayprasuti2 minakhm ph s 2440 cnghwdphrankhrsrixyuthya mthrisinphrachnm27 singhakhm ph s 2531 91 pi orngphyabalsirirach krungethphmhankhrphrachnkphad nilpraphaphrachnnibang nilpraphaphraprawtiprasuti smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn miphranamedimwamthri nilprapha phayhlngepliynphranamepn wasn prasutiemuxwnthi 2 minakhm ph s 2440 ewla 19 33 n haknbkarkhunpiihm aebbpccubn thikhunpiihm wnthi 1 mkrakhm ca trngkb pi 2441 thitablbxophng xaephxnkhrhlwng cnghwdphrankhrsrixyuthya epnbutrkhnotkhxngphrachnkphadaelaphrachnnibang nilprapha xupsmbth phraxngkhidbrrphcha n wdrachbphithsthitmhasimaram emuxwnthi 22 minakhm ph s 2455 odymismedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwrsiriwthn khrngthrngkrmhmun epnphraxupchchay phrawinymuni aeplk wuth thiyaon epnphrasilacary aelwxupsmbthepnphraphiksu inwnthi 2 krkdakhm ph s 2461 odymismedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwrsiriwthn epnphraxupchchay phrawinymuni aeplk wuth thiyaon epnphrakrrmwacacary phrayandilk rxd wrasoy wdesnasnaram phrankhrsrixyuthya epnphraxnusawnacary idrbchayawa wason karsuksa emuxxupsmbthaelwidsuksaphrapriytithrrmcnsxbidtamladbdngni ph s 2458 nkthrrmchntri ph s 2459 sxbidepriyythrrm 3 praoykh idrbphrarachthanphdibtalphunaephrekhiywpradbeluxm emuxwnthi 17 thnwakhm ph s 2460 n phrathinngxmrinthrwinicchymihysuryphiman ph s 2461 sxbidnkthrrmchnoth ph s 2470 sxbidepriyythrrm 4 praoykhladbsmnskdithrrmeniymphrayskhxng smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrntrapracaphraxngkhkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkhaladbopeciymesmxskdiphraxnuwngschnphraecawrwngsethx thrngkrmph s 2465 epnphrakhruthananukrminsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwrsiriwtn thi phrakhruokhsitsuththsr ph s 2466 epnphrakhruthananukrminsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwrsiriwtn thi phrakhruthrrmthr aelaphrakhruwicitrthrrmkhun tamladb ph s 2477 epnphrarachakhnapldsaythananukrminsmedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwrsiriwthn thi phraculkhnisr sththrrmnitithrmhaethrathikar khnkicbrrharthurkari smuhbdisrithrrmphankacary ph s 2489 epnphrarachakhnachnrachthi phrarachkwi nrsihphcnpilnthn khnthrcnabnthit ytikhnissr bwrsngkharam khamwasi ph s 2490 epnphrarachakhnachnethphthi phraethphomli tripidkthada mhakthiksunthr ytikhnisr bwrsngkharam khamwasi ph s 2492 epnphrarachakhnachnthrrmthi phrathrrmpaomkkh yuttoykhyandilk itrpidkthari thrrmwathi ytikhnissr bwrsngkharam khamwasi ph s 2500 epnrxngsmedcphrarachakhnathi phraxubalikhunupmacary yanwisuththicriyaprinayk tripidkkhunalngkar nanansthanrachkhmniy sathukarithrrmakr sunthrsilathikhnth ph s 2506 epnsmedcphrarachakhnathi smedcphraphuththokhsacary yanxdul sunthrnayk tripidkwithyakhun wibulkhmphiryansunthr thrrmikkhnissr bwrsngkharam khamwasi xrnywasi ph s 2517 epnsmedcphrasngkhrachthi smedcphraxriywngsakhtyan sukhumthrrmwithantharng sklmhasngkhprinayk tripidkkhmphiryan wasnphithansngkhwisut pawcnuttmosphn phthrphlsatharnupkr chinwrwngswiwth phuththbristhkharwsthan wicitrptiphanphthnkhun wibulsilsmacarwtrsunthr bwrthrrmbphitr smedcphrasngkhrachtrapracaphraxngkhinkhnathrngdarngphrasmnskdiepnsmedcphrasngkhrach phaphsay aeladarngphrasmnskdiepnsmedcphrasngkhracheca phaphkhwa phayhlngkarsinphrachnm 28 krkdakhm ph s 2562 thrngidrbkarsthapnaphraxthiepn smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn thrrmaphrnkhunwicitrptiphan sukhumthrrmwithantharng xriywngsakhtyanwiml sklmhasngkhprinayk tripidkkhmphiryanbnthit wchiralngkrnnrishiotpthyacary wasnphithansngkhwisut pawcnuttmphisal nithsnnithanniphnthpricha pawcnuttmosphn phthrphlsatharnupkar wimlsilsmacarwtrsunthr srrphkhnisrmhasngkhathibdi srismnudmbrmbphitrphrakrniykicnganphrasasna phraxngkhidbriharnganphrasasna inkarkhnasngkhmaodytlxdepnxnmak phxpramwliddngni ph s 2481 epnkrrmkarkhnathrrmyut ph s 2485 epnkrrmkarmhamngkudrachwithyaly epnkhnacaryexkthangrcnaphrakhmphir aelaepnsmachiksphasngkhspha ph s 2486 epnphuchwyecakhnatrwckarphakhklang aelaphakh 2 epnecakhnaxaephxphrankhr aelaepnkrrmkarkarsngkhaynaphrathrrmwiny ph s 2491 epnecaxawaswdrachbphithsthitmhasimaram aelaepnecakhnatrwckarnphakh 1 ph s 2493 epnchwywaxngkhkarsatharnupkar sungmismedcphraphuththokhsacary ecriy yanwor epn ph s 2494 epnecakhnathrrmyut phuchwyphakh 1 2 6 aelaepnecakhnacnghwd phrankhr smuthrprakar aelankhrswrrkh ph s 2494 epnsngkhmntrichwywaxngkhkarsatharnupkar sungmiphrasasnosphn cwn xut thayi epnsngkhnayk ph s 2498 epnsngkhmntrichwywaxngkhkarsatharnupkar sungmismedcphrawnrt pld kit tiosphon epnsngkhnayk ph s 2503 epnsngkhmntriwaxngkhkarsatharnupkar sungmismedcphramhawirwngs cwn xut thayi epnsngkhnayk ph s 2504 epnphurksakarnintaaehnngecakhnathrrmyut phakh 1 2 6 aelaepnxupnaykkrrmkarmhawithyalymhamkutrachwithyaly naykkrrmkaraelanayksphakarsuksa mhawithyalymhamkutrachwithyaly ecakhnaihykhnathrrmyut prathankarsuksakhxngkhnasngkh prathankrrmkarmhaethrsmakhm pratharkrrmkarmulnithisngesrimkickarsasna aelamnusythrrm epnxngkhxupthmphinkickardankarphrasasna aelakarsngekhraahindantang epncanwnmak echn mulnithisngkhprachanuekhraah smmachiwsilpmulnithi sunyaelachmrmphuththsasnainmhawithyalytang orngphyabalsmedcphrasngkhrach wasnmhaethr sthansngekhraahkhnchrawasnewsn aelamulnithismedcphrasngkhrach wasnmhaethr epntnnganephyaephsasnthrrm nganephyaephsasnthrrm nbwaepnnganhlkthithrngkrathaepnphunthanxyangtxenuxng inrupaebbtang klawkhux karsngkhaynaphrathrrmwiny trwccharaphraitrpidk inkarsmysmophchkrungrtnoksinthr 200 pi nbepnkhrngthi 3 khxngpraethsithy karbrryaythrrm idcdihmiphrathrrmethsnapracawnthrrmswnainphraxuobsthepnpraca karbrryayswdmntmikhanaaepl n sthaniwithyukracayesiyngaehngpraethsithy pracawnphraaerm 8 kha tngaetpi ph s 2498 thung ph s 2517 kartrwceyiymphuththsasnikchnthwpraethsthng 73 cnghwd ephuxrbthrabpyhatang thicaidnamaprbprungaekikhihdikhuntxip karaetnghnngsuxaelabthkhwamtang ephuxsxnphraphuththsasnainradbtang iwepncanwnmak ngansatharnupkar ngansatharnupkar kartngmulnithitang ephuxbarungphraxaram thrngsrangaelaihkhwamxupthmphinkarsrangwd orngeriyn orngphyabal aelasatharnsthantang epncanwnmak echn wdaesngthrrmsuththaram cnghwdnkhrswrrkh wdophthithxng cnghwdphrankhrsrixyuthya xakhareriynorngeriynprachabalwdsrakaethiym nkhrpthm orngeriynprachabalwdophthithxng cnghwdphrankhrsrixyuthya orngphyabalsmedcphrasngkhrach wasnmhaethra cnghwdphrankhrsrixyuthya salabaephybuy wdesnasnaram hxnalika cnghwdphrankhrsrixyuthya salathiphkrimthanghlwng 8 aehng salathrngithyhnaphrawiharphramngkhlbphitr 2 hlng aelasthansngekhraahkhnchrawasnewsn cnghwdphrankhrsrixyuthya singkxsrangsudthaykhux orngeriynwdrachbphithaehngihm inthidinthikxngthphbkykih enuxnginworkasphrachnmayukhrb 90 phrrsa ngansrangphuththmnthl ihsaercesrcthninmhamngkhlsmythiphrabathsmedcphraecaxyuhw thrngecriyphrachnmphrrsa 5 rxb inpi ph s 2530 epnphlngansakhykhxngphraxngkhthierimtngaetpi ph s 2521 nganphraniphnth nganphraniphnth thrngniphnthhnngsuxaelabthkhwamtang thng rxyaekw aelarxykrxngiwepncanwnmak echn this 6 sngkhhwtthu 4 smprayiktthpraoychn wdkhxngban phuththsasnkhun phthnaic bukhkhlhaidyak mrdkchiwit khwametibot wasnasxnnxng cdhmaythungphx wathaehngwasn khaklxnsxnic wasnkhti niras 2 pi swndxksrxy skwaptithin klxnptithin xacarydi smphrpak khn rakhng erux smakhm wythiekhahmdsngsar aelabthkhwameruxngbnthuksuphasini epntnsinphrachnmsmedcphraxriywngsakhtyan smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk wasnmhaethr sinphrachnmdwyphraorkhphrapbphasaxkesb phrahthyway n orngphyabalsirirach emuxwnesarthi 27 singhakhm ph s 2531 ewla 16 50 n wnesarthi 18 minakhm ph s 2532 ewla 16 30 n phrabathsmedcphramhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr aelasmedcphranangecasirikiti phrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng esdcphrarachdaeninodyrthyntphrathinngcakphratahnkcitrldarohthan phrarachwngdusit ipinkarphrarachphithiphrarachthanephlingphrasph smedcphraxriywngsakhtyan smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk wasn wason n phraemruwdethphsirinthrawas pradisthanphraxthi n phrawihar wdrachbphithsthitmhasimaram inpi ph s 2562 phrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw idthrngsthapnaphraxthikhxngsmedcphraxriywngsakhtyan smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk wasn wason inthanaphrarachxupthyacaryemuxkhrngthrngphnwch khunepn smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn inkarni thrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihecaphnkngancdchtrtadehluxng 5 chn thwaykangknphrarupbrrcuphrasrirangkhar n wdrachbphithsthitmhasimaram kbthrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihaebngphraxthibrrculngphraoksthxngkha echiymapradisthaninhxphranak wdphrasrirtnsasdaram ephuxepnthithrngskkarbuchaaelathrngbaephyphrarachkuslxuthisthwayinphrathanaphrabuphkarithangthrrmsubipxangxingechingxrrtheruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 2 hna 99 rachkiccanuebksa raynamphrasngkhsamenr sungid rbphrarachthanprakasniybtrphdysepriyy elm 34 txn ng 23 thnwakhm 2460 hna 2675 rachkiccanuebksa kartngepriyyaelaepliynphd elm 34 txn ng 23 thnwakhm 2460 hna 2671 2672 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxngphrarachthansyyabtrsmnskdi elmthi 61 txnthi 15 19 minakhm ph s 2489 hna 154 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxngphrarachthansyyabtr tngsmnskdi elm 64 txnthi 27 ng 17 mithunayn 2490 hna 1527 rachkiccanuebksa aecngkhwamsanknaykrthmntri eruxngphrarachthansyyabtr tngsmnskdi elm 66 txnthi 66 ng 6 thnwakhm 2492 hna 5404 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakassthapnasmnskdi elmthi 74 txnthi 107 k 17 thnwakhm 2500 hna 1567 73 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakassthapnasmedcphrasngkhrach aela smedcphrarachakhna elmthi 80 txnthi 45 k chbbphiess 13 phvsphakhm ph s 2506 hna 5 6 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakassthapnasmedcphrasngkhrach elmthi 91 txnthi 106 22 mithunayn ph s 2517 hna 4 phrabrmrachoxngkar prakas eruxng sthapnasmedcphrasngkhracheca PDF rachkiccanuebksa 136 40 kh 2 28 krkdakhm 2562 subkhnemux 28 krkdakhm 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help rachkiccanuebksa prakastngaelaaetngtngkhnasngkhmntri elmthi 67 txnthi 43 ng 8 singhakhm ph s 2491 hna 3374 6 rachkiccanuebksa prakastngaelaaetngtngkhnasngkhmntri elmthi 68 txnthi 38 ng chbbphiess 19 mithunayn ph s 2494 hna 2953 5 rachkiccanuebksa prakastngaelaaetngtngkhnasngkhmntri elmthi 72 txnthi 61 ng chbbphiess 13 singhakhm ph s 2498 hna 18 20 rachkiccanuebksa prakastngkhnasngkhmntri elmthi 77 txnthi 41 17 phvsphakhm ph s 2503 hna 1437 9 rachkiccanuebksa prakassanknaykrthmntri eruxng smedcphrasngkhrachsinphrachnm elmthi 105 txnthi 145 1 knyayn 2531 hna 6378 rachkiccanuebksa hmaykahndkar thi 3 2532 phrarachthanephlingphrasph smedcphrasngkhrach wasn wason elm 106 txnthi 35 ng 7 minakhm 2532 hna 1755 brrnanukrmkrmsilpakr eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 2 krungethph krmsilpakr 2545 450 hna ISBN 974 417 530 3 smmxmrphnthu phraecabrmwngsethx krmphra eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 krungethph krmsilpakr 2545 428 hna ISBN 974 417 530 3 wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn kxnhna smedcphrasngkhracheca krmhlwngchinwralngkrn thdipsmedcphraxriywngsakhtyan pun pun nsiri smedcphrasngkhrach sklmhasngkhprinayk ph s 2517 2531 smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrsmedcphraxriywngsakhtyan cwn xut thayi ifl thrrmyutinikay gif ecakhnaihykhnathrrmyut ph s 2515 2531 smedcphrasngkhracheca krmhlwngwchiryansngwrphrasasnosphn pha phanok ecaxawaswdrachbphithsthitmhasimaramrachwrwihar ph s 2491 2531 smedcphraphuththpaphcnbdi thxngecux cin takor