นครหลวง เป นอำเภอหน งใน 16 อำเภอของจ งหว ดพระนครศร อย ธยาอำเภอนครหลวงอำเภอการถอดเส ยงอ กษรโรม น อ กษรโรม นAmphoe Nakhon

นครหลวง เป็นอำเภอหนึ่งใน 16 อำเภอของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

อำเภอนครหลวง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Nakhon Luang
ปราสาทนครหลวง
คำขวัญ: มีดอรัญญิกลือนาม สง่างามปราสาท นครหลวง โชติช่วงเกษตรอุตสาหกรรม เลิศล้ำภูมิปัญญาไทย
แผนที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เน้นอำเภอนครหลวง
พิกัด: 14°27′51″N 100°36′20″E / 14.46417°N 100.60556°E / 14.46417; 100.60556
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พระนครศรีอยุธยา
พื้นที่
• ทั้งหมด	198.9 ตร.กม. (76.8 ตร.ไมล์)
ประชากร (2566)
• ทั้งหมด	36,507 คน
• ความหนาแน่น	183.55 คน/ตร.กม. (475.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	13260
รหัสภูมิศาสตร์	1403
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอนครหลวง เลขที่ 9 หมู่ที่ 1 ตำบลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13260
ส่วนหนึ่งของ

ประวัติ

ในสมัยอยุธยานั้น บริเวณนอกกำแพงเมืองถูกแบ่งออกเป็นเขตการปกครอง 3 เขต เรียกว่าแขวง (ภายหลังเปลี่ยนมาเรียกอำเภอ) ประกอบด้วยแขวงขุนนคร แขวงขุนเสนา และแขวงขุนอุทัย

แขวงขุนนครนั้น ต่อมาแยกออกเป็นแขวง คือ

แขวงนครใหญ่ ซึ่งต่อมาแยกเป็น แขวงนครใหญ่ (อำเภอมหาราชในปัจจุบัน) และ แขวงนครใน (อำเภอบางปะหันในปัจจุบัน)
แขวงนครน้อย ต่อมาก็แยกออกเป็น 2 แขวงเช่นกัน คือ

แขวงนครน้อย ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอท่าเรือ
แขวงนครกลาง ต่อมาก็ได้เปลี่ยนมาเรียกว่า อำเภอนครกลาง มีที่ว่าการอำเภออยู่ที่ตำบลบ่อโพง แต่ด้วยสถานที่ตั้ง ณ ตำบลบ่อโพงนั้นไม่เป็นศูนย์กลาง ในเวลาต่อมาจึงมีการย้ายที่ว่าการอำเภอนครกลางมาอยู่ที่ตำบลนครหลวง (เหตุที่ชื่อตำบลนครหลวงเพราะเป็นที่ตั้งของปราสาทนครหลวง) แล้วจึงเปลี่ยนชื่อมาเป็น อำเภอนครหลวง จนถึงปัจจุบัน

ส่วนนี้ตั้งแต่ พ.ศ. 2490 ถึงปัจจุบัน

วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลคลองสะแก แยกออกจากตำบลบ่อโพง ตั้งตำบลหนองปลิง แยกออกจากตำบลบ่อโพง และตำบลบ้านชุ้ง ตั้งตำบลปากจัน แยกออกจากตำบลบางระกำ ตั้งตำบลบางพระครู แยกออกจากตำบลนครหลวง ตั้งตำบลท่าช้าง แยกออกจากตำบลพระนอน
วันที่ 16 มิถุนายน 2490 โอนพื้นที่หมู่ 10-14 ตำบลพระนอน (ในขณะนั้น) ไปขึ้นกับ ตำบลท่าช้าง (หมู่ 3-7 ในขณะนั้น)
วันที่ 6 กรกฎาคม 2494 โอนพื้นที่หมู่ 7 ตำบลบางระกำ (ในขณะนั้น) ไปขึ้นกับ ตำบลนครหลวง (หมู่ 8 ในขณะนั้น)
วันที่ 10 ธันวาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนครหลวง ในท้องที่บางส่วนของตำบลนครหลวง บางส่วนของตำบลบางระกำ และ บางส่วนของตำบลบางพระครู
วันที่ 28 พฤศจิกายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลอรัญญิก ในท้องที่บางส่วนของตำบลพระนอน บางส่วนของตำบลท่าช้าง และ บางส่วนของตำบลสามไถ
วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครหลวง และ สุขาภิบาลอรัญญิก เป็น เทศบาลตำบลนครหลวง และ เทศบาลตำบลอรัญญิก

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอนครหลวงตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอดอนพุด (จังหวัดสระบุรี) และอำเภอท่าเรือ
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอท่าเรือและอำเภอภาชี
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภออุทัยและอำเภอพระนครศรีอยุธยา
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบางปะหัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอนครหลวงแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 12 ตำบล 74 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

นครหลวง

(Nakhon Luang)

9 หมู่บ้าน

7.

(Bang Phra Khru)

4 หมู่บ้าน

2.

(Tha Chang)

8 หมู่บ้าน

8.

(Mae La)

6 หมู่บ้าน

3.

(Bo Phong)

7 หมู่บ้าน

9.

หนองปลิง

(Nong Pling)

5 หมู่บ้าน

4.

(Ban Chung)

7 หมู่บ้าน

10.

(Khlong Sakae)

5 หมู่บ้าน

5.

(Pak Chan)

6 หมู่บ้าน

11.

(Sam Thai)

4 หมู่บ้าน

6.

(Bang Rakam)

6 หมู่บ้าน

12.

(Phra Non)

7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอนครหลวงประกอบด้วยองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครหลวงทั้งตำบล รวมถึงบางส่วนของตำบลบางระกำและตำบลบางพระครู
ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าช้าง ตำบลสามไถ และตำบลพระนอนทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อโพง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อโพงทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านชุ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านชุ้งทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลปากจั่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากจั่นทั้งตำบล
ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ลาทั้งตำบล รวมถึงตำบลบางระกำและตำบลบางพระครู (นอกเขตเทศบาลตำบลนครหลวง)
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลิงทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลคลองสะแก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองสะแกทั้งตำบล

บุคคลสำคัญ

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) เป็นสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก พระองค์ที่ 18 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จากตำบลบ่อโพง
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ฟื้น ชุตินฺธโร)เป็นสมเด็จพระราชาคณะ อดีตเจ้าคณะใหญ่หนกลาง อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม อดีตแม่กองบาลีสนามหลวง และอดีตเจ้าอาวาสวัดสามพระยา จากตำบลคลองสะแก
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม) (นามสกุลเดิม ชูมาลัยวงศ์) กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะใหญ่หนกลางและ เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการามวรวิหาร จากตำบลบ่อโพง
พระพรหมดิลก (เอื้อน หาสธมฺโม) (นามสกุลเดิม กลิ่นสาลี) น.ธ.เอก, ป.ธ.9 พระราชาคณะเจ้าคณะรอง กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะภาค 14 ตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดสามพระยาวรวิหาร จากตำบลนครหลวง
พระเทพวรเวที (วิน โฆสิโต) อดีตเจ้าคณะจังหวัดพระนครศรีอยุธยา อดีตเจ้าอาวาสวัดบรมวงศ์อิศรวรารามวรวิหาร เคยจำพรรษาและเป็นเจ้าอาวาส ณ วัดโตนด ตำบลนครหลวง (แต่เดิมเกิดที่อำเภอภาชี)
พระญาณไตรโลก (สมคิด ป.ธ.4) รองเจ้าคณะจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เจ้าอาวาสวัดบรมวงศ์อิศรวรารามวรวิหาร อำเภอพระนครศรีอยุธยา แทนพระเทพวรเวที (วิน โฆสิโต) ที่มรณภาพไป อดีตเจ้าอาวาสวัดมเหยงค์

เศรษฐกิจ

อำเภอนครหลวง เป็นเขตอุตสาหกรรมแห่งหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีนิคมอุตสาหกรรม 1 แห่ง คือ

นิคมอุตสาหกรรมนครหลวง ตั้งอยู่ในตำบลบางพระครู

สถานศึกษา

โรงเรียนนครหลวงอุดมรัชต์วิทยา เปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น-และมัธยาศึกษาตอนปลายเป็นสถานศึกษาขนาดกลาง เป็นโรงเรียนประจำอำเภอนครหลวง
โรงเรียนท่าช้างวิทยาคมเปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น-และมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นสถานศึกษาขนาดเล็ก

สถานที่ท่องเที่ยว

ปราสาทนครหลวง เริ่มสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง โดยทรงโปรดให้ช่างไปถ่ายแบบมาจากปราสาทเมืองพระนครหลวง ประเทศกัมพูชา เพื่อเป็นที่พักร้อนก่อนที่จะเสด็จไปนมัสการรอยพระพุทธบาทจังหวัดสระบุรี
พิพิธภัณฑ์หัตถกรรมอรัญญิกมีดอรัญญิก ตั้งอยู่ในตำบลท่าช้าง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
หมู่บ้านหัตถกรรมมีดอรัญญิกหมู่บ้านอรัญญิก ตั้งอยู่หมู่ที่ 6 และ 7 ตำบลท่าช้าง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แท้จริงแล้วหมู่บ้านอรัญญิกมีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่สองหมู่บ้าน ได้แก่ บ้านต้นโพธิ์ และบ้านหนองไผ่ ทั้งสองหมู่บ้านมีชื่อเสียงโด่งดัง เพราะเป็นแหล่งผลิตมีดที่ใหญ่แห่งหนึ่งของประเทศที่ทำกันเป็นล่ำเป็นสันมาเกือบสองร้อยปี

อ้างอิง

(PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 20 (22): 352–353. 30 สิงหาคม 2446. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-09. สืบค้นเมื่อ 2012-10-17.
[1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
"ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (28 ง): 1616–1617. 24 มิถุนายน 2490.
"ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 68 (46 ง): 2921. 17 กรกฎาคม 2494.
"ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (4 ง): (ฉบับพิเศษ) 63-64. 7 มกราคม 2500.
"ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลอรัญญิก อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (225 ง): (ฉบับพิเศษ) 19. 28 ธันวาคม 2536.

แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลตำบลในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจากเว็บไซต์ ThaiTambon.com 2011-04-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
อยุธยา

บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 20 (22): 352–353. 30 สิงหาคม 2446. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-09. สืบค้นเมื่อ 2012-10-17.

[2] [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

[3] "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (28 ง): 1616–1617. 24 มิถุนายน 2490.

[4] "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 68 (46 ง): 2921. 17 กรกฎาคม 2494.

[5] "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (4 ง): (ฉบับพิเศษ) 63-64. 7 มกราคม 2500.

[6] "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลอรัญญิก อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (225 ง): (ฉบับพิเศษ) 19. 28 ธันวาคม 2536.