รายพระนามกษัตริย์ที่ได้รับสมัญญานามมหาราช

มหาราช (อังกฤษ: The Great) เป็นชื่อต่อท้ายพระนามของกษัตริย์หรือผู้ปกครองที่ได้ทำภารกิจอย่างมากมายช่วยเหลือผู้คนทั้งด้านการรบ การแก้ไขปัญหาภายในประเทศ การรักษาเอกราชของประเทศ คงไว้ด้วยความยุติธรรมอันเป็นแบบอย่างที่ดี ในกลุ่มคนที่พูดภาษานั้น ๆ จึงได้รับการยกย่องว่าเป็น "มหาราช" เขียนไว้ที่ท้ายพระนาม

ประวัติ

สมัญญานาม "มหาราช" สันนิษฐานว่ามาจาก "มหาราชา" ของเปอร์เซีย โดยสมัญญานาม "มหาราช" นี้ถูกใช้ครั้งแรกโดยกษัตริย์ผู้พิชิต พระเจ้าไซรัสที่ 2 แห่งเปอร์เซีย

หลังจากนั้น สมัญญานามดังกล่าวถูกนำไปใช้โดย พระเจ้าอเล็กซานเดอร์ที่ 3 แห่งมาซิดอน เมื่อกองทัพของพระองค์ยึดครองจักรวรรดิเปอร์เซีย และฉายานี้ก็ได้กลายเป็นตำแหน่งคู่กายของพระองค์ การอ้างอิงถึงในครั้งแรกในละครของพลอตัสได้สันนิษฐานว่าทุกคนรู้จัก "พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช" อย่างไรก็ตาม ไม่เคยปรากฏหลักฐานก่อนหน้านั้นว่าพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ที่ 3 แห่งมาซิดอนเคยได้รับฉายาว่า "มหาราช"

ต่อมา กษัตริย์ของจักรวรรดิซิลูซิดในช่วงต้น ซึ่งเป็นจักรวรรดิที่เกิดขึ้นภายหลังจักรวรรดิเปอร์เซีย ได้ใช้สมัญญานาม "มหาราช" ในพงศาวดารท้องถิ่น แต่กษัตริย์ที่มักจะเป็นที่รู้จักกัน คือ พระเจ้าแอนไทโอคัสมหาราช

ผู้นำและผู้บัญชาการทหารในเวลาต่อมาได้เริ่มใช้สมัญญานาม "มหาราช" ด้วยเช่นกัน อย่างเช่น แม่ทัพปอมปีย์มหาราชชาวโรมัน ซึ่งใช้เป็นชื่อส่วนตัว ส่วนอีกหลายคนหรือพระองค์ได้รับสมัญญานามนี้ในภายหลัง เมื่อสมัญญานามนั้นได้นำไปใช้ในปัจจุบัน และยังมีผู้ที่ได้รับฉายาที่ให้เกียรตินี้ ซึ่งเป็นผู้ที่ไม่มีอำนาจทางการเมือง อย่างเช่น นักปราชญ์ อัลเบอร์ตัส แม็กนัส เป็นต้น

รายพระนาม

ต่างประเทศ

• พระเจ้าไทกราเนสมหาราช อาร์มีเนีย
• ซาร์กอนมหาราช จักรวรรดิอัคคาเดียน
• ฮัมมูราบีมหาราช บาบิโลเนียเก่า
• อัสซีเรีย
• เนบูคัสเนสซามหาราช บาบิโลเนียใหม่
• พระเจ้าไซรัสมหาราช เปอร์เซีย
• พระเจ้าซาห์อับบาสที่ 1 เปอร์เซีย
• พระเจ้าดาไรอัสมหาราช เปอร์เซีย
• พระเจ้าเซอร์ซีสมหาราช เปอร์เซีย
• อเล็กซานเดอร์มหาราช มาซิโดเนีย, กรีซ, เปอร์เซีย, อียิปต์
• สุลัยมานมหาราช ออตโตมัน
• พระเจ้าซาปูร์มหาราช ซัดซานิด
• มิธริเดติสมหาราช ปาร์เทียน
• จักรพรรดิออกัสตัส โรมัน
• จักรพรรดิทราจัน โรมัน
• คอนสแตนตินมหาราช ไบแซนไทน์
• จัสตินเนี่ยนที่ 1 มหาราช ไบแซนไทน์
• เบซิลที่ 2 ไบแซนไทน์
• พระเจ้าอัลฟอนโซมหาราช สเปน
• พระเจ้าฌูเอาที่ 1 โปรตุเกส
• สวีเดน
• วัลเดมาร์มหาราช เดนมาร์ก
• เบเรงเกลาแห่งกัสติยา กัสติยา
• พระเจ้าเฟร์นันโดมหาราช กัสติยา
• พระเจ้าคานูทมหาราช อังกฤษ, เดนมาร์ก, นอร์เวย์
• พระเจ้าอัลเฟรดมหาราช อังกฤษ
• อ็อทโทที่ 1 มหาราช เยอรมนี, โรมันอันศักดิ์สิทธิ์
• ฟรีดริชมหาราช ปรัสเซีย
• จักรพรรดิวิลเฮ็ล์มที่ 1 เยอรมนี
• ชาร์เลอมาญ ฝรั่งเศส, เยอรมนี, โรมันอันศักดิ์สิทธิ์
• พระเจ้าอ็องรีที่ 4 ฝรั่งเศส
• พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ฝรั่งเศส
• จักรพรรดินโปเลียนที่ 1 ฝรั่งเศส
• ทามาร์มหาราชินี อัลจอร์เจีย
• เยกาเจรีนามหาราชินี รัสเซีย
• ปีเตอร์มหาราช รัสเซีย
• อีวานที่ 3 รัสเซีย
• ฮังการี
• บัลแกเรีย
• พระเจ้าสแตฟัน อูรอสที่ 4 เซอร์เบีย
• พระเจ้าเปตาร์ เครซิเมียร์ที่ 4 โครเอเชีย
• ฟาโรห์รามเสสที่สอง อียิปต์
• ฟาโรห์แอเมนโฮเทปที่ 3 อียิปต์
• ฟาโรห์ทุตโมสที่ 3 อียิปต์
• ฟาโรห์ทอเลมีที่ 2 ฟิลาเดลฟัส อียิปต์
• พระเจ้าแอนทิโอคัสมหาราช เซลูซิด
• พระเจ้าราดามาที่ 1 มาดากัสการ์
• พระเจ้าแทโจมหาราช เกาหลี
• พระเจ้าควังแกโทมหาราช เกาหลี
• เกาหลี
• เกาหลี
• เกาหลี
• พระเจ้าซองด๊อกมหาราช เกาหลี
• พระเจ้าเซจงมหาราช เกาหลี
• พระเจ้าช็องโจ เกาหลี
• พระเจ้าย็องโจแห่งโชซอน เกาหลี
• พระเจ้าอวี่ ราชวงศ์เซี่ย จีน
• จิ๋นซีฮ่องเต้ ราชวงศ์ฉิน จีน
• จักรพรรดิฮั่นอู่ตี้ ราชวงศ์ฮั่น จีน
• จักรพรรดิถังไท่จง ราชวงศ์ถัง จีน
• จักรพรรดิซ่งไท่จู่ ราชวงศ์ซ่งเหนือ จีน
• จักรพรรดิคังซี ราชวงศ์ชิง จีน
• จักรพรรดิเฉียนหลง ราชวงศ์ชิง จีน
• เจงกีส ข่าน จักรวรรดิมองโกล มองโกเลีย
• โอเกได ข่าน จักรวรรดิมองโกล มองโกเลีย
• กุบไล ข่าน จักรวรรดิมองโกล มองโกเลีย, ราชวงศ์หยวน จีน
• จักรพรรดิเมจิ จักรวรรดิญี่ปุ่น ญี่ปุ่น
• อัคบาร์มหาราช จักรวรรดิโมกุล อินเดีย
• พระเจ้าอโศกมหาราช อินเดีย
• กนิษกะมหาราช อินเดีย
• อัฟกานิสถาน
• มายา
• แอซเท็ค
• อินคา
• ชาห์เรซามหาราช อิหร่าน
• พระเจ้าคาเมฮาเมฮามหาราช ฮาวาย

ประเทศไทย

• พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
• สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
• สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
• สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี (สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช)
• พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
• พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช)
• พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระปิยมหาราช)
• พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระภัทรมหาราช)

ประเทศพม่า

• พระเจ้าอโนรธามังช่อ ราชวงศ์พุกาม
• พระเจ้าบุเรงนอง ราชวงศ์ตองอู
• พระเจ้าอลองพญา ราชวงศ์โก้นบอง

ประเทศลาว

• พระเจ้าฟ้างุ้มมหาราช
• สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชมหาราช
• พระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราชมหาราช
• สมเด็จพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 5 มหาราช (เจ้าอนุวงศ์)

ประเทศกัมพูชา

• พระเจ้าภววรมันที่ 1 ราชวงศ์วรมัน
• พระเจ้าภววรมันที่ 2 ราชวงศ์วรมัน
• พระเจ้าชัยวรมันที่ 2 ราชวงศ์วรมัน
• พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ราชวงศ์วรมัน
• พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ราชวงศ์วรมัน

ประเทศเวียดนาม

• จักรพรรดิกวาง จุง

อดีตอาณาจักรเมืองมาวหลวง

• เจ้าเสือข่านฟ้ามหาราช

อดีตอาณาจักรโยนกเชียงแสน

• พระเจ้าพรหมมหาราช

อดีตอาณาจักรล้านนา

• พญามังรายมหาราช
• พระเจ้าติโลกราช

อ้างอิง

1. In a (online 2007-02-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน). Note that the expression was used in a propagandistic context: the conqueror wants to show he is a normal ruler. The first Persian ruler to use the title in an Iranian context was Darius I of Persia (Darius the Great), in the Behistun Inscription (online 2007-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน).
2. Plautus, Mostellaria 775.
3. http://www.iranchamber.com/history/reza_shah/reza_shah.php
4. Iranian parliament named him Rezā Shāh Kabir (Reza Shah the Great) in 1948, after his death. However, this became almost obsolete after the 1979 revolution.
5. มหาราชในประวัติศาสตร์ไทย 2009-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่ม ๒. (เฉพาะรัชกาลก่อน)
6. พระราชสมัญญานาม “มหาราช” 2009-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. พระบรมเดชานุภาพแห่งรัชกาลที่ 9.