พระเจ้าไซรัสมหาราช

พระเจ้าไซรัสที่ 2 แห่งเปอร์เซีย (เปอร์เซียเก่า: 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 Kūruš; ป. 600–530 ปีก่อน ค.ศ.) โดยทั่วไปรู้จักกันในพระนาม พระเจ้าไซรัสมหาราช เป็นผู้ก่อตั้งจักรวรรดิเปอร์เซียอะคีเมนิด พระองค์นำขึ้นมามีอำนาจด้วยการเอาชนะจักรวรรดิมีดซ์และรวบรวมรัฐอารยะก่อนหน้าทั้งหมดใน ขยายดินแดนขนานใหญ่จนกระทั่งพิชิตเอเชียตะวันตกส่วนใหญ่และเอเชียกลางหลายแห่ง เพื่อสร้างสิ่งที่จะกลายเป็นหน่วยการเมืองที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์สมัยนั้น

พระเจ้าไซรัสมหาราช 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁
กษัตริย์แห่งเปอร์เซีย กษัตริย์แห่งมีดส์ ราชาของโลก พระราชาธิราช ราชาแห่งสี่มุมโลก ราชาแห่งจักรวาล
รูปปั้น "Winged Genius" ที่ พร้อมกับ ตามธรรมเนียมระบุเป็นพระเจ้าไซรัส
ชาห์แห่งชาห์แห่งจักรวรรดิอะคีเมนิด
ครองราชย์	550–530 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า	สถาปนาจักรวรรดิ
ถัดไป	แคมไบซีสที่ 2
กษัตริย์แห่งเปอร์เซีย
ครองราชย์	559–530 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า
ถัดไป	แคมไบซีสที่ 2
กษัตริย์แห่งมีดส์
ครองราชย์	549–530 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า
ถัดไป	แคมไบซีสที่ 2
ครองราชย์	547–530 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า
ถัดไป	แคมไบซีสที่ 2
ครองราชย์	539–530 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า
ถัดไป	แคมไบซีสที่ 2
ประสูติ	ป. 600 ปีก่อน ค.ศ. (ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดฟอร์ส ประเทศอิหร่าน)
สวรรคต	4 ธันวาคม 530 ปีก่อน ค.ศ. (70 พรรษา) เปอร์ซิส
ฝังพระศพ
คู่อภิเษก
พระราชบุตร	แคมไบซีสที่ 2 Roxane
ราชวงศ์
พระราชบิดา
พระราชมารดา

หลังพิชิต พระเจ้าไซรัสนำกองทัพจักรวรรดิไปพิชิตจักรวรรดิลิเดียและภายหลัง พระองค์ยังนำทัพไปยังเอเชียกลางที่ก่อให้เกิดการทัพที่มีการกล่าวถึงว่า "ให้ทุกประชาชาติอยู่ภายใต้การปกครองโดยไม่มีข้อยกเว้น" พระเจ้าไซรัสถูกกล่าวหาว่าสวรรคตในสงครามกับ ร่อนเร่ ริมแม่น้ำซีร์ดาร์ยาในเดือนธันวาคม 530 ปีก่อน ค.ศ. อย่างไรก็ตาม อ้างว่าพระเจ้าไซรัสยังไม่สวรรคตขณะสู้รบ และเสด็จกลับไปยังนครเปอร์เซเปอลิสที่ทำหน้าที่เป็นเมืองหลวงเชิงพิธีของอะคีเมนิดจักรพรรดิแคมไบซีสที่ 2 พระราชโอรส ขึ้นครองราชย์ต่อ และการทัพไปยังแอฟริกาเหนือนำไปสู่การพิชิตอียิปต์, นูเบีย และเพียงระยะสั้น

สำหรับชาวกรีก พระองค์เป็นที่รู้จักในพระนาม ไซรัสผู้พี่ (กรีก: Κῦρος ὁ Πρεσβύτερος Kŷros ho Presbýteros) พระเจ้าไซรัสมีชื่อเสียงเป็นพิเศษในบรรดานักวิชาการร่วมสมัย เนื่องมาจากนโยบายของพระองค์ในการเคารพขนบธรรมเนียมและศาสนาของผู้คนในดินแดนที่พระองค์พิชิต พระองค์มีอิทธิพลในการพัฒนาระบบการปกครองส่วนกลางที่เพื่อปกครองเซแทร็ปชายแดนของจักรวรรดิที่เป็นประโยชน์ต่อทั้งผู้ปกครองและราษฎร หลัง พระเจ้าไซรัสทรงออกคำสั่งที่พระองค์ทรงอนุญาตและสนับสนุนให้ชาวยิวกลับไปยังบริเวณที่เคยเป็นอาณาจักรยูดาห์ ทำให้สิ้นสุดลงอย่างเป็นทางการ พระองค์ได้รับการกล่าวถึงในคัมภีร์ฮีบรูและทิ้งมรดกต่อศาสนายูดาห์ เนื่องจากบทบาทของพระองค์ในการอำนวยความสะดวกต่อ เหตุการณ์อพยพที่ชาวยิวเดินทางกลับหลังพระเจ้าไซรัสสถาปนา และสร้างพระวิหารในกรุงเยรูซาเลมขึ้นมาใหม่ หลังถูกทำลายในช่วง รายงานจากหนังสืออิสยาห์ ไซรัสได้รับการเจิมจากสำหรับภารกิจนี้ในฐานะ พระองค์เป็นเพียงบุคคลเดียวที่ไม่ใช่ชาวยิวที่ได้รับการยกย่องในระดับนี้

นอกจากอิทธิพลของพระองค์ต่อธรรมเนียมทั้งโลกตะวันออกและโลกตะวันตกแล้ว ไซรัสยังได้รับการยอมรับจากความสำเร็จในด้านสิทธิมนุษยชน การเมือง และยุทธศาสตร์ทางทหาร ชื่อเสียงของจักรวรรดิอะคีเมนิดในโลกสมัยโบราณขยายออกไปไกลตะวันตกสุดถึงที่ชาวกรีกชนชั้นสูงได้นำเอาวัฒนธรรมของชนชั้นปกครองเปอร์เซียมาใช้เป็นของตนเอง ในฐานะผู้ก่อตั้ง ไซรัสมีบทบาทสำคัญในการกำหนดอัตลักษณ์ประจำชาติอิหร่าน จักรวรรดิอะคีเมนิดขยายแนวคิดศาสนาโซโรอัสเตอร์ไปไกลทางตะวันออกถึงจีน พระองค์ยังคงเป็นบุคคลประจำลัทธิในอิหร่านสมัยใหม่ โดยเป็นจุดแสดงความเคารพของพลเมืองในประเทศหลายล้านคน

ศัพทมูลวิทยา

พระนาม Cyrus เป็นจากพระนามในภาษากรีกว่า Κῦρος (Kỹros) ซึ่งมาจากพระนามภาษาเปอร์เซียโบราณว่า Kūruš มีการบันทึกพระนามและความหมายภายในจารึกสมัยโบราณในหลายภาษา โดย กับพลูทาร์ก นักประวัติศาสตร์ชาวกรีกโบราณ ระบุว่า ไซรัสได้รับการตั้งพระนามจากดวงอาทิตย์ (Kuros) แนวคิดที่ตีความเป็นความหมาย "ดั่งสุริยะ" (Khurvash) ด้วยการระบุความสัมพันธ์ของ khor (ดวงอาทิตย์) คำนามภาษาเปอร์เซีย ซึ่งใช้คำอุปสรรค -vash สำหรับความคล้ายกัน เสนอแนะคำแปลจากความหมายในรากศัพท์อินโด-ยูโรเปียนว่า "ขายหน้า" และพระนาม "Cyrus" จึงหมายถึง "ความอับอายของศัตรูในการประลองทางวาจา" ความเป็นไปได้อีกแบบอาจหมายถึง "เจ้าเด็กน้อย" คล้ายกับในภาษาเคิร์ดว่า kur ("ลูกชาย, เด็กน้อย") หรือในภาษาออสซีเชียว่า i-gur-un ("ถือกำเนิด") และ kur (กระทิงหนุ่ม) ในภาษาเปอร์เซียและโดยเฉพาะในประเทศอิหร่าน พระนามของพระเจ้าไซรัสสะกดเป็น คูโรช (کوروش, Kūroš, [kuːˈɾoʃ]) ส่วนในคัมภีร์ไบเบิล พระองค์ได้รับการเรียกขานในภาษาฮีบรูเป็น โคเรช (כורש‎) หลักฐานบางส่วนชี้ให้เห็นว่าพระเจ้าไซรัสคือ กษัตริย์เปอร์เซียในตำนานจาก และตัวละครใน ชอฮ์นอเม มหากาพย์เปอร์เซีย

อย่างไรก็ตาม นักวิชาการบางส่วนเชื่อว่าทั้ง Cyrus หรือ Cambyses ไม่ใช่ โดยเสนอว่า Cyrus เป็นพระนามที่มีต้นตอจากเอลาม และพระนามนั้นหมายถึง "ผู้ทรงให้ความเอาใจใส่" ในภาษาเอลามที่สูญหายแล้ว เหตุผลหนึ่งคือ ชื่อในภาษาเอลามอาจลงท้ายด้วย -uš ไม่มีข้อความภาษาเอลามใดที่สะกดชื่อในรูปแบบนี้ เว้นแต่ Kuraš เท่านั้น ขณะเดียวกััน ภาษาเปอร์เซียโบราณไม่อนุญาตให้ชื่อลงท้ายด้วย -aš ดังนั้นจึงมีเหตุผลที่ผู้พูดชาวเปอร์เซียเปลี่ยนรูปเดิมของ Kuraš ไปเป็นรูปที่ตรงตามไวยากรณ์กว่าว่า Kuruš ในขณะที่อาลักษณ์ชาวเอลามจะไม่มีเหตุผลในการเปลี่ยนชื่อต้นฉบับ Kuraš ไปเป็น Kuruš เนื่องจากทั้งสองรูปยอมรับได้ ดังนั้น Kuraš น่าจะเป็นรูปเดิม ความเห็นนักวิชาการอีกอันคือ Kuruš เป็นพระนามที่มีต้นตอจากอินโด-อารยัน เพื่ออุทิศแด่ทหารรับจ้าง Kuru และ Kamboja ชาวอินโด-อารยันจากอัฟกานิสถานตะวันออกและอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือที่ช่วยในการพิชิตตะวันออกกลาง

หมายเหตุ

1. ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา นักประวัติศาสตร์ได้ละทิ้งการระบุบุคคลนี้เข้ากับพระเจ้าไซรัสมหาราช
2. ภาพ:
3. Cyrus's date of death can be deduced from the last two references to his own reign (a tablet from Borsippa dated to 12 August and the final from Babylon 12 September 530 BC) and the first reference to the reign of his son Cambyses (a tablet from Babylon dated to 31 August and or 4 September), but an undocumented tablet from the city of dates the last official reign of Cyrus to 4 December 530 BC; see R.A. Parker and W.H. Dubberstein, Babylonian Chronology 626 B.C. – A.D. 75, 1971.
4. Kuraš ก็มีการเสนอว่าเป็นชื่อภาษาเอลามก่อนหน้าช่วงชีวิตพระเจ้าไซรัส

อ้างอิง

1. Curzon 2018, p. 75.
2. Sekunda 2010, p. 268–271.
3. Stronach 2010, p. 9.
4. Ilya Gershevitch, บ.ก. (1985). The Cambridge History of Iran: The Median and Achaemenian periods. Vol. 2. Cambridge University Press. p. 404. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 October 2021. สืบค้นเมื่อ 10 November 2020.
5. Dandamayev 1993, pp. 516–521.
6. Xenophon, Anabasis I. IX; see also M. A. Dandamaev "Cyrus II", in Encyclopaedia Iranica.
7. Schmitt (1983) Achaemenid dynasty (i. The clan and dynasty)
8. Cambridge Ancient History IV Chapter 3c. p. 170. The quote is from the Greek historian Herodotus.
9. Beckwith, Christopher. (2009). Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton and Oxford: Princeton University Press. ISBN . p. 63.
10. Bassett, Sherylee R. (1999). "The Death of Cyrus the Younger". The Classical Quarterly. 49 (2): 473–483. doi:10.1093/cq/49.2.473. ISSN 0009-8388. JSTOR 639872. PMID 16437854.
11. Dandamayev Cyrus (iii. Cyrus the Great) Cyrus's religious policies.
12. The Cambridge Ancient History Vol. IV p. 42. See also: G. Buchaman Gray and D. Litt, The foundation and extension of the Persian empire, Chapter I in The Cambridge Ancient History Vol. IV, 2nd edition, published by The University Press, 1927. p. 15. Excerpt: The administration of the empire through satrap, and much more belonging to the form or spirit of the government, was the work of Cyrus ...
13. Jona Lendering (2012). . livius.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 December 2011. สืบค้นเมื่อ 26 January 2012.
14. The Biblical Archaeology Society (BAS) (24 August 2015). "Cyrus the Messiah". bib-arch.org. จากแหล่งเดิมเมื่อ 26 January 2015. สืบค้นเมื่อ 27 July 2015.
15. Margaret Christina Miller (2004). Athens and Persia in the Fifth Century BC: A Study in Cultural Receptivity. Cambridge University Press. p. 243. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 June 2021. สืบค้นเมื่อ 28 September 2020.
16. Vesta Sarkhosh Curtis; Sarah Stewart (2005). Birth of the Persian Empire. I.B. Tauris. p. 7. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 January 2022. สืบค้นเมื่อ 28 September 2020.^[]
17. Amelie Kuhrt (3 December 2007). The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period. Routledge. p. 47. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 8 January 2016. สืบค้นเมื่อ 20 June 2015.
18. Shabnam J. Holliday (2011). Defining Iran: Politics of Resistance. Ashgate Publishing, Ltd. pp. 38–40. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 8 January 2016. สืบค้นเมื่อ 20 June 2015.
19. Llewellyn-Jones 2017, p. 67.
20. Schmitt, Rüdiger. "Cyrus (name)". Encyclopædia Iranica. จากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2016. สืบค้นเมื่อ 8 February 2016.
21. Schmitt 2010, p. 515.
22. ; Plutarch, Artaxerxes 1. 3 classics.mit.edu 29 มิถุนายน 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน; , Epitome of ' Persica 52 livius.org 23 พฤศจิกายน 2016 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
23. Tavernier, Jan (2007). Iranica in the Achaemenid Period (ca. 550-330 B.C.). Leuven: Peeters. pp. 528–9. ISBN . OCLC 167407632.
24. (Dandamaev 1989, p. 71)
25. Tait 1846, p. 342-343.
26. Al-Biruni (1879) [1000]. The Chronology of Ancient Nations. แปลโดย Sachau, C. Edward. p. 152.
27. D.T.Potts, Birth of the Persian Empire, Vol. I, ed. Curtis & Stewart, I.B.Tauris-British Museum, London, ç2005, p.13-22
28. Waters 2014, p. 171.
29. Eric G. L. Pinzelli (2022). Masters of Warfare Fifty Underrated Military Commanders from Classical Antiquity to the Cold War. Pen and Sword Military. p. 3. ISBN .
30. The Modern Review Volume 89. the University of Michigan. 1951. which should really be "Kurush", an Indo-aryan name (cf. "Kuru" of the Mahabharata legend). Thus Cambyses was really "Kambujiya"

บรรณานุกรม

ข้อมูลสมัยโบราณ

• The of the
• The Verse account of Nabonidus
• The Prayer of Nabonidus (one of the )
• The
• Herodotus ()
• (Persica)
• The biblical books of Isaiah, Daniel, Ezra and Nehemiah
• Flavius Josephus ()
• Thucydides ()
• Plato ()
• ()
• (Library of World History)
• Plutarch ()
• Fragments of
• Arrian ()
• (Stratagems in War)
• (Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus 7 มิถุนายน 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน) (ในภาษาอังกฤษ)
• Polybius ()
• ()
• ()
• Strabo (History)
• Quran (Dhul-Qarnayn, )

ข้อมูลสมัยใหม่

• Boardman, John, บ.ก. (1994). The Cambridge Ancient History IV: Persia, Greece, and the Western Mediterranean, C. 525–479 B.C. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
• (2002). From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Eisenbrauns. pp. 1–1196. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 14 May 2022. สืบค้นเมื่อ 10 November 2020.
• Cardascia, G (1988). "Babylon under Achaemenids". Encyclopaedia Iranica. Vol. 3. London: Routledge. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 17 November 2011. สืบค้นเมื่อ 21 September 2011.
• Church, Alfred J. (1881). Stories of the East From Herodotus. London: Seeley, Jackson & Halliday.
• Curzon, George Nathaniel (2018). Persia and the Persian Question, Volume 2. Cambridge University Press. ISBN .
• Dandamaev, M. A. (1989). A political history of the Achaemenid empire. Leiden: Brill. p. 373. ISBN .
• Daryaee, Touraj (2013). (PDF). Cyrus the Great: An Ancient Iranian King. Afshar Publishing. pp. 25–42. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2024-04-26. สืบค้นเมื่อ 2024-04-27.
• Dandamayev, Muhammad A. (1993). "Cyrus iii. Cyrus II The Great". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 7. pp. 516–521. จากแหล่งเดิมเมื่อ 17 November 2018. สืบค้นเมื่อ 28 September 2013.
• Finkel, Irving (2013). The Cyrus Cylinder: The Great Persian Edict from Babylon. I.B. Tauris.
• Freeman, Charles (1999). The Greek Achievement: The Foundation of the Western World. New York: Viking. ISBN .
• Frye, Richard N. (1962). The Heritage of Persia. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 
• Gershevitch, Ilya (1985). The Cambridge History of Iran: Vol. 2; The Median and Achaemenian periods. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
• Grayson (1975), Assyrian and Babylonian Chronicles
• Kuhrt, Amélie (1995). "13". The Ancient Near East: c. 3000–330 BC. . p. 647. ISBN .
• Kuhrt, Amélie (2013). The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period (ภาษาอังกฤษ). Routledge. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 June 2021. สืบค้นเมื่อ 16 March 2019.
• Llewellyn-Jones, Lloyd (2017). "The Achaemenid Empire". ใน Daryaee, Touraj (บ.ก.). King of the Seven Climes: A History of the Ancient Iranian World (3000 BC - 651 CE). UCI Jordan Center for Persian Studies. pp. 1–236. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 14 June 2022. สืบค้นเมื่อ 28 September 2020.
• Moorey, P.R.S. (1991). The Biblical Lands, VI. New York: Peter Bedrick Books . ISBN 
• Olmstead, A. T. (1948). History of the Persian Empire [Achaemenid Period]. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 
• Palou, Christine; Palou, Jean (1962). La Perse Antique. Paris: Presses Universitaires de France.
• Schmitt, Rüdiger (1983). "Achaemenid dynasty". Encyclopaedia Iranica. Vol. 3. London: Routledge. จากแหล่งเดิมเมื่อ 3 December 2015. สืบค้นเมื่อ 21 September 2011.
• Schmitt, Rüdiger (2010). CYRUS i. The Name. Routledge & Kegan Paul.
• Sekunda, N.V. (2010). "Changes in Achaemenid Royal Dress". ใน Curtis, John; Simpson, John (บ.ก.). The World of Achaemenid Persia: History, Art and Society in Iran and the Ancient Near East. I.B. Tauris. pp. 255–272. ISBN .
• Soudavar, Abolala (2012). "Astyages, Cyrus and Zoroaster: Solving a Historical Dilemma". Iran. 50 (1): 45–78.
• Stronach, David (2010). "Solomon at Pasargadae: Some New Perspectives". Bulletin of the Asia Institute. 24: 1–14. JSTOR 43896116.
• Tait, Wakefield (1846). The Presbyterian review and religious journal. Oxford University. จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 June 2021. สืบค้นเมื่อ 28 September 2020.
• Toorawa, Shawkat M. (2011). "Islam". ใน Allen, Roger (บ.ก.). Islam; A Short Guide for the Faithful. Eerdmans. p. 8. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 October 2021. สืบค้นเมื่อ 14 November 2020.
• Waters, Matt (2004). "Cyrus and the Achaemenids". Iran. Taylor & Francis, Ltd. 42: 91–102. doi:10.2307/4300665. JSTOR 4300665.
• Waters, Matt (2014). Ancient Persia: A Concise History of the Achaemenid Empire, 550–330 BC. Cambridge University Press. pp. 1–272. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 October 2021. สืบค้นเมื่อ 10 November 2020.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Cyrus Cylinder 22 กรกฎาคม 2017 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Full Babylonian text of the Cyrus Cylinder as it was known in 2001; translation; brief introduction
• Xenophon, Cyropaedia: the education of Cyrus, translated by Henry Graham Dakyns and revised by F.M. Stawell, Project Gutenberg.