ตัวรับความรู้สึกที่หนัง (อังกฤษ: cutaneous receptor) เป็นปลายประสาทรับความรู้สึกที่พบในหนังแท้หรือหนังกำพร้า โดยเป็นส่วนของระบบรับความรู้สึกทางกาย มีประเภทต่าง ๆ รวมทั้งตัวรับแรงกลที่หนัง โนซิเซ็ปเตอร์ (ความเจ็บปวด) และตัวรับอุณหภูมิ
ประเภท
ตัวรับความรู้สึกที่ผิวหนังรวมทั้ง
- ตัวรับแรงกลที่หนัง
- ปลายประสาทรัฟฟินี อยู่ในหนังแท้ รับรู้ความตึงที่หนัง ช่วยให้รู้รูปร่างของวัสดุที่อยู่ในมือ ตอบสนองอย่างต่อเนื่อง ลานรับสัญญาณใหญ่
- เม็ดไวสัมผัส (tactile corpuscle) อยู่ใต้หนังกำพร้า รับรู้การเปลี่ยนแปลงของลายผิวและแรงสั่นความถี่ต่ำ ช่วยทำให้รู้สึกสัมผัสในเบื้องต้นเมื่อถูกวัสดุหรือเมื่อวัสดุลื่นมือ ตอบสนองเพียงชั่วคราว ลานรับสัญญาณเล็ก
- เม็ดพาชีเนียน อยู่ในหนังแท้ รับรู้แรงดันที่ลึกและแรงสั่นความถี่สูง ช่วยให้สามารถใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ ได้ดี ตอบสนองเพียงชั่วคราว ลานรับสัญญาณใหญ่
- ปลายประสาทเมอร์เกิล อยู่ใต้หนังกำพร้า รับรู้สัมผัสและแรงดันที่คงยืน ไวเป็นพิเศษต่อขอบ มุม และปลายแหลม ทำให้รู้สึกเมื่อถู แรงสั่นความถี่ต่ำ ตอบสนองอย่างต่อเนื่อง ลานรับสัญญาณเล็ก
- ปลายประสาทอิสระ รับรู้สัมผัส การยืด อุณหภูมิ และความรู้สึกเจ็บปวด
- ตัวรับความรู้สึกที่ปุ่มรากขน ไวการเคลื่อนไหวของขน แต่ไม่รู้แรงดันที่อยู่นิ่ง ๆ ใยประสาทแต่ละเส้นส่งสาขาไปยังขน 10-30 เส้นในพื้นที่ 1-2 มม2
- ตัวรับอุณหภูมิ รับรู้ความร้อนความเย็น และสารเคมีบางชนิดที่ทำให้รู้สึกร้อนเย็น รวมทั้งกระเทียม/ผักกาดหัว เมนทอล/มินต์/พืชวงศ์กะเพรา (มีกะเพรา โหระพา สะระแหน่เป็นต้น) การบูร แคปเซอิซิน/พริก
- โนซิเซ็ปเตอร์ตอบสนองต่อตัวกระตุ้นที่อาจจะทำให้เกิดความเสียหาย และโดยปกติก็จะก่อให้เกิดความเจ็บปวด
- รับรู้ความเย็น
- ตัวรับรู้สารเคมี
แบบความรู้สึก (Modalities)
ด้วยตัวรับความรู้สึกแบบต่าง ๆ ที่กล่าวแล้ว ผิวหนังจึงสามารถรับรู้สัมผัส แรงกดดัน แรงสั่น อุณหภูมิ และความเจ็บปวด ความรู้สึกแบบต่าง ๆ (Modalities) ที่ตัวรับความรู้สึกตรวจจับจะคาบเกี่ยวกัน โดยมี(ใยประสาท)แบบต่าง ๆ กัน
แบบความรู้สึก | ตัวรับความรู้สึก | (ใยประสาท) |
---|---|---|
สัมผัส | ตัวรับแรงกลที่หนังซึ่งปรับตัวอย่างรวดเร็ว -
|
|
สัมผัสและแรงดัน | ตัวรับแรงกลที่หนังซึ่งปรับตัวอย่างช้า ๆ
|
|
แรงสั่น |
| |
อุณหภูมิ | ตัวรับอุณหภูมิ |
|
ความเจ็บปวด และความคัน | โนซิเซ็ปเตอร์ซึ่งเป็นปลายประสาทอิสระ |
|
สัณฐาน
ตัวรับความรู้สึกที่หนัง อยู่ที่ปลายประสาทนำเข้า โดยมักจะหุ้มด้วยเม็ดแคปซูลอันเป็นเซลล์ที่ซับซ้อน ปลายประสาทมักจะเกี่ยวพันกับข่ายใยคอลลาเจนภายในแคปซูล โดยช่องไอออนจะอยู่ใกล้ ๆ ข่ายประสาทเช่นนี้
ในการถ่ายโอนความรู้สึก ใยประสาทนำเข้าจะส่งอิมพัลส์ประสาทไปยังไซแนปส์เป็นลำดับ ๆ ภายในระบบประสาทกลาง แรกสุดที่ไขสันหลังหรือ trigeminal nucleus (ในสมองส่วนกลาง พอนส์ และก้านสมองส่วนท้าย) ขึ้นอยู่กับผิวหนังที่เป็นจุดเริ่มส่งสัญญาณ วิถีหนึ่งส่งไปยังทาลามัสส่วนฐานด้านข้าง (ventrobasal) และต่อจากนั้นไปยังคอร์เทกซ์รับความรู้สึกทางกาย (รอยนูนหลังร่องกลาง)
เชิงอรรถและอ้างอิง
- Lincoln, RJ; Boxshall, GA (1990). Natural history - The Cambridge illustrated dictionary. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- Gardner & Johnson 2013a, p. 482
- Gardner & Johnson 2013a, p. 487
- Mader, SS (2000). Human Biology. New York: McGraw-Hill. ISBN .
อ้างอิงอื่น ๆ
- Neuroscience (2008)
- Purves, Dale; Augustine, George J; Fitzpatrick, David; Hall, William C; Lamantia, Anthony Samuel; McNamara, James O; White, Leonard E, บ.ก. (2008a). "9 - The Somatic Sensory System: Touch and Proprioception". Neuroscience (4th ed.). Sinauer Associates. pp. 207–229. ISBN .
- Purves, Dale; Augustine, George J; Fitzpatrick, David; Hall, William C; Lamantia, Anthony Samuel; McNamara, James O; White, Leonard E, บ.ก. (2008b). "10 - Pain". Neuroscience (4th ed.). Sinauer Associates. pp. 231–251. ISBN .
- Principles of Neural Science (2013)
- Gardner, Esther P; Johnson, Kenneth O (2013a). "22 - The Somatosensory System: Receptors and Central Pathway". ใน Kandel, Eric R; Schwartz, James H; Jessell, Thomas M; Siegelbaum, Steven A; Hudspeth, AJ (บ.ก.). Principles of Neural Science (5th ed.). United State of America: McGraw-Hill. pp. 475–497. ISBN .
- Gardner, Esther P; Johnson, Kenneth O (2013b). "23: Pain". ใน Kandel, Eric R; Schwartz, James H; Jessell, Thomas M; Siegelbaum, Steven A; Hudspeth, AJ (บ.ก.). Principles of Neural Science (5th ed.). United State of America: McGraw-Hill. pp. 498–529. ISBN .
ดูเพิ่ม
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
twrbkhwamrusukthihnng xngkvs cutaneous receptor epnplayprasathrbkhwamrusukthiphbinhnngaethhruxhnngkaphra odyepnswnkhxngrabbrbkhwamrusukthangkay mipraephthtang rwmthngtwrbaerngklthihnng onsiespetxr khwamecbpwd aelatwrbxunhphumipraephthtwrbkhwamrusukthiphiwhnngrwmthng twrbaerngklthihnng playprasathrffini xyuinhnngaeth rbrukhwamtungthihnng chwyihruruprangkhxngwsduthixyuinmux txbsnxngxyangtxenuxng lanrbsyyanihy emdiwsmphs tactile corpuscle xyuithnngkaphra rbrukarepliynaeplngkhxnglayphiwaelaaerngsnkhwamthita chwythaihrusuksmphsinebuxngtnemuxthukwsduhruxemuxwsdulunmux txbsnxngephiyngchwkhraw lanrbsyyanelk emdphachieniyn xyuinhnngaeth rbruaerngdnthilukaelaaerngsnkhwamthisung chwyihsamarthichxupkrntang iddi txbsnxngephiyngchwkhraw lanrbsyyanihy playprasathemxrekil xyuithnngkaphra rbrusmphsaelaaerngdnthikhngyun iwepnphiesstxkhxb mum aelaplayaehlm thaihrusukemuxthu aerngsnkhwamthita txbsnxngxyangtxenuxng lanrbsyyanelk playprasathxisra rbrusmphs karyud xunhphumi aelakhwamrusukecbpwd twrbkhwamrusukthipumrakkhn iwkarekhluxnihwkhxngkhn aetimruaerngdnthixyuning iyprasathaetlaesnsngsakhaipyngkhn 10 30 esninphunthi 1 2 mm2 twrbxunhphumi rbrukhwamrxnkhwameyn aelasarekhmibangchnidthithaihrusukrxneyn rwmthngkraethiym phkkadhw emnthxl mint phuchwngskaephra mikaephra ohrapha saraaehnepntn karbur aekhpesxisin phrik onsiespetxrtxbsnxngtxtwkratunthixaccathaihekidkhwamesiyhay aelaodypktikcakxihekidkhwamecbpwd rbrukhwameyn twrbrusarekhmiaebbkhwamrusuk Modalities dwytwrbkhwamrusukaebbtang thiklawaelw phiwhnngcungsamarthrbrusmphs aerngkddn aerngsn xunhphumi aelakhwamecbpwd khwamrusukaebbtang Modalities thitwrbkhwamrusuktrwccbcakhabekiywkn odymiiyprasathaebbtang kn twrbkhwamrusukthihnng aebbkhwamrusuk twrbkhwamrusuk iyprasathsmphs twrbaerngklthihnngsungprbtwxyangrwderw Meissner s corpuscle Pacinian corpuscle twrbkhwamrusukthipumrakphm playprasathxisra bangxyang Absmphsaelaaerngdn twrbaerngklthihnngsungprbtwxyangcha Merkel ending Ruffini ending playprasathxisra bangxyang Ab playprasathemxrekilaelarffini Ad playprasathxisra aerngsn Meissner corpuscle Pacinian corpuscle Abxunhphumi twrbxunhphumi Ad playprasathrbeyn C playprasathrbrxn khwamecbpwd aelakhwamkhn onsiespetxrsungepnplayprasathxisra Ad onsiespetxrkhxng neospinothalamic tract C onsiespetxrkhxng paleospinothalamic tract snthantwrbkhwamrusukthihnng xyuthiplayprasathnaekha odymkcahumdwyemdaekhpsulxnepnesllthisbsxn playprasathmkcaekiywphnkbkhayiykhxllaecnphayinaekhpsul odychxngixxxncaxyuikl khayprasathechnni inkarthayoxnkhwamrusuk iyprasathnaekhacasngximphlsprasathipyngisaenpsepnladb phayinrabbprasathklang aerksudthiikhsnhlnghrux trigeminal nucleus insmxngswnklang phxns aelakansmxngswnthay khunxyukbphiwhnngthiepncuderimsngsyyan withihnungsngipyngthalamsswnthandankhang ventrobasal aelatxcaknnipyngkhxrethksrbkhwamrusukthangkay rxynunhlngrxngklang echingxrrthaelaxangxingLincoln RJ Boxshall GA 1990 Natural history The Cambridge illustrated dictionary Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 30551 9 Gardner amp Johnson 2013a p 482 Gardner amp Johnson 2013a p 487 Mader SS 2000 Human Biology New York McGraw Hill ISBN 0 07 290584 0 xangxingxun Neuroscience 2008 Purves Dale Augustine George J Fitzpatrick David Hall William C Lamantia Anthony Samuel McNamara James O White Leonard E b k 2008a 9 The Somatic Sensory System Touch and Proprioception Neuroscience 4th ed Sinauer Associates pp 207 229 ISBN 978 0 87893 697 7 Purves Dale Augustine George J Fitzpatrick David Hall William C Lamantia Anthony Samuel McNamara James O White Leonard E b k 2008b 10 Pain Neuroscience 4th ed Sinauer Associates pp 231 251 ISBN 978 0 87893 697 7 Principles of Neural Science 2013 Gardner Esther P Johnson Kenneth O 2013a 22 The Somatosensory System Receptors and Central Pathway in Kandel Eric R Schwartz James H Jessell Thomas M Siegelbaum Steven A Hudspeth AJ b k Principles of Neural Science 5th ed United State of America McGraw Hill pp 475 497 ISBN 978 0 07 139011 8 Gardner Esther P Johnson Kenneth O 2013b 23 Pain in Kandel Eric R Schwartz James H Jessell Thomas M Siegelbaum Steven A Hudspeth AJ b k Principles of Neural Science 5th ed United State of America McGraw Hill pp 498 529 ISBN 978 0 07 139011 8 duephimprasathsmphs twrbkhwamrusuk phiwhnng enuxeyuxbuphiw