มนตรี พงษ์พานิช

มนตรี พงษ์พานิช (9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486 - 12 มิถุนายน พ.ศ. 2543) อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการหลายกระทรวง อาทิ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงคมนาคม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และกระทรวงสาธารณสุข และเป็นผู้อนุมัติ "โครงการโฮปเวลล์" เมื่อปี พ.ศ. 2533 เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม

มนตรี พงษ์พานิช ม.ป.ช., ม.ว.ม., ป.ภ.
มนตรี ในปี พ.ศ. 2533
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539 – 24 ตุลาคม พ.ศ. 2540
นายกรัฐมนตรี	พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ
ดำรงตำแหน่ง 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539
นายกรัฐมนตรี	บรรหาร ศิลปอาชา
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม
ดำรงตำแหน่ง 4 สิงหาคม พ.ศ. 2531 – 9 ธันวาคม พ.ศ. 2533
ก่อนหน้า	บรรหาร ศิลปอาชา
ถัดไป	สมัคร สุนทรเวช
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
ดำรงตำแหน่ง 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2529 – 4 สิงหาคม พ.ศ. 2531
ก่อนหน้า	ร้อยตำรวจเอก สุรัตน์ โอสถานุเคราะห์
ถัดไป	สุบิน ปิ่นขยัน
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข
ดำรงตำแหน่ง 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539 – 24 ตุลาคม พ.ศ. 2540
ก่อนหน้า	เสนาะ เทียนทอง
ถัดไป	สมศักดิ์ เทพสุทิน
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ดำรงตำแหน่ง 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 – 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539
ก่อนหน้า	ประจวบ ไชยสาส์น
ถัดไป	สุวิทย์ คุณกิตติ
หัวหน้าพรรคกิจสังคม
ดำรงตำแหน่ง 9 มิถุนายน พ.ศ. 2534 – 29 กันยายน พ.ศ. 2541
ก่อนหน้า	พลอากาศเอก สิทธิ เศวตศิลา
ถัดไป	บุญพันธ์ แขวัฒนะ
เลขาธิการพรรคกิจสังคม
ดำรงตำแหน่ง 1 มีนาคม 2532 – 9 มิถุนายน 2534
ก่อนหน้า	สุรัตน์ โอสถานุเคราะห์
ถัดไป	ประยุทธ์ ศิริพานิชย์
ดำรงตำแหน่ง 27 สิงหาคม พ.ศ. 2521 – 12 กันยายน พ.ศ. 2521
ก่อนหน้า	บุญชู โรจนเสถียร
ถัดไป	เกษม ศิริสัมพันธ์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486 อำเภอพรหมพิราม จังหวัดพิษณุโลก
เสียชีวิต	12 มิถุนายน พ.ศ. 2543 (56 ปี) เขตลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
ศาสนา	พุทธ
พรรคการเมือง	ประชาธิปัตย์ (2512—2517) กิจสังคม (2517—2543)
คู่สมรส
ลายมือชื่อ

ประวัติ

มนตรี พงษ์พานิช เกิดเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2486 เป็นบุตรของนายจำรัส กับนางพริ้ง พงษ์พานิช มีพี่น้อง 9 คน ด้วยครอบครัวที่มีฐานะปานกลาง มนตรีร่อนเร่ไปอยู่กับพี่ชายที่ทำงานอยู่เชียงใหม่ จนเรียนจบชั้น ม.6 จากโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย มีน้องชายคนหนึ่ง คือ เสริมศักดิ์ พงษ์พานิช อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ในรัฐบาลดร.ทักษิณ ชินวัตร

มนตรี พงษ์พานิช เรียนจบชั้น ม.6 จากโรงเรียนยุพราชวิทยาลัย สำเร็จการศึกษาระดับอาชีวศึกษาจากวิทยาลัยช่างกลปทุมวัน เมื่อปี พ.ศ. 2505 เมื่อจบจากช่างกลปทุมวัน แล้วได้เข้าทำงานที่ โรงกลั่นน้ำมันบางจาก แล้วลาออกมาเป็นลูกจ้างกรมทางหลวง ก่อนสอบชิงทุนไปเรียนที่โรงเรียนช่างกลระดับสูงในเยอรมนีตะวันตก เทียบเท่าปริญญาโท และ ปริญญาตรีวิศวกรรมศาสตรบัณฑิต (วิศวกรรมไฟฟ้ากำลัง) จาก Staatliche Ingenieur Institute Konstanz ประเทศเยอรมัน เมื่อเรียนจบจึงไปฝึกงานที่สวิตเซอร์แลนด์ ก่อนกลับเมืองไทย มนตรีไปทำงานกับ บริษัท บี.กริมแอนด์โก เป็นนายช่างใหญ่ จากนั้นก็ลาออกไปตั้งบริษัท มณีพันธ์ จำกัด ค้าขายข้าวอยู่ที่อยุธยา และแต่งงานกับ คุณหญิงธิดา พงษ์พานิช ลูกสาวคหบดีกรุงเก่าตระกูลหงษ์ทอง

เขาสมรสกับคุณหญิงธิดา พงษ์พานิช (สกุลเดิม หงษ์ทอง) มีบุตร-ธิดา 2 คน

ชีวิตการเมือง

มนตรี พงษ์พานิช เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยาที่ถือว่าเป็นนักการเมืองที่มีแนวคิดทันสมัย(modernize) มีผลงานในการผลักดันโครงการพัฒนาจังหวัดหลายโครงการ อาทิ ผลักดันงบประมาณสร้างสถานีตำรวจภูธรปากท่า อำเภอท่าเรือ การก่อสร้างสถานีอนามัยตำบลโพธิ์เอนแห่งที่สอง ผลักดันงบประมาณก่อสร้างทางหลวงชนบทเพื่อเชื่อมการคมนาคมระหว่างอำเภอท่าเรือ-อำเภอนครหลวง เพื่อมุ่งเข้าสู่ตัวเมืองพระนครศรีอยุธยา การบำรุงซ่อมแซมเส้นทางท่องเที่ยวสายนครหลวง-บ้านไผ่หนองต้นโพธิ์ ซึ่งเป็นแหล่งผลิตมีดอรัญญิก การสร้างสะพานข้ามแม่น้ำป่าสัก ที่อำเภอท่าเรือเพื่อเชื่อมเทศบาลท่าเรือเข้ากับฝั่งตะวันออกของแม่น้ำป่าสัก การสร้างสะพานข้ามแม่น้ำป่าสักที่ตำบลโพธิ์เอน เพื่ออำนวยความสะดวกด้านการเดินทางแก่ประชาชนและความสะดวกในการรักษาความสงบในชุมชน การสร้างสะพานข้ามแม่น้ำป่าสักที่อำเภอนครหลวงเพื่อเชื่อมอำเภอภาชี นครหลวง และบางปะหัน เข้ากับถนนสายเอเชีย การขยายเส้นทางสายเอ 32 หรือสายเอเชียเป็นถนนนซุปเปอร์ไฮเวย์ที่มุ่งสู่ภาคเหนือ ผลักดันงบประมาณในการพัฒนาแหล่งน้ำบาดาลมากกว่า 200 แห่งรวมถึงการพัฒนาแหล่งน้ำบาดาลให้กลายเป็นระบบประปาหมู่บ้านและตำบล นอกจากนี้ยังเป็นผู้ริเริ่มโครงการจำนำข้าวเปลือกให้แก่เกษตรกร บทบาทในสภาผู้แทนราษฎรที่ส่งผลต่อกฎหมายระดับชาติที่สำคัญคือ การแก้ไขกฎกระทรวงคมนาคม เพื่ออนุญาตให้รถกระบะขนาดไม่เกินหนึ่งตันสามารถวิ่งได้บนถนนหลวงโดยสามารถให้เป็นรถโดยสารส่วนบุคคลได้มาถึงปัจจุบัน นอกจากนี้นายมนตรี พงษ์พานิช ยังถือได้ว่าเป็นส.ส.คนแรก ๆ ที่พยายามผลักดันการขยายเขตไฟฟ้าเข้าสู่พื้นที่ในท้องถิ่นห่างไกล รวมถึงการผลักดันไฟฟ้าส่องสว่างตามทางสาธารณะในชนบทซึ่งในอดีตเมื่อกว่า 20 ปีก่อน ถือเป็นเรื่องยากสำหรับการขยายเขตไฟฟ้าสาธารณะในชนบท

มนตรี พงษ์พานิช เป็นคนหนึ่งที่ได้ชื่อว่าเป็นศิษย์รักของปรมาจารย์ซอยสวนพลู "หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช" เคยเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา หลายสมัย ตั้งแต่การเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2519 ถึง พ.ศ. 2539 รวม 9 สมัย เป็นอดีตหัวหน้าพรรคกิจสังคม นอกจากนี้แล้วยังเคยดำรงตำแหน่งสำคัญทางการเมือง ได้แก่ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม (พ.ศ. 2524) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2529)รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (พ.ศ. 2529)รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (พ.ศ. 2531)รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พ.ศ. 2538) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (พ.ศ. 2539) และรองนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2535 , 2539)

มนตรี พงษ์พานิช เป็นผู้มีบทบาทสำคัญภายหลังจากรัฐบาลพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ ถึงกาลล่มสลาย นายมนตรี พงษ์พานิช นำพรรคกิจสังคมแหกขั้วเดิม มาจับมือกับพรรคประชาธิปัตย์จัดตั้งรัฐบาล "ชวน 2" ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขั้วการเมือง

การตรวจสอบทรัพย์สินของคณะ รสช.

ในการยึดอำนาจของคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) ได้แต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบทรัพย์สิน ปรากฏว่านายมนตรี พงษ์พานิช เป็น 1 ใน 10 นักการเมืองที่ถูกยึดทรัพย์ในครั้งนี้จำนวนกว่า 336.5 ล้านบาท แต่ในที่สุดศาลยุติธรรมก็ได้พิพากษาให้คืนทรัพย์สินทั้งหมดแก่นายมนตรี ในเวลาต่อมาภายหลังคณะรสช.และเข้าสู่ระบอบประชาธิปไตย

ปั้นปลายของชีวิต

ในช่วงปลายชีวิตนายมนตรี พงษ์พานิช ป่วยเป็นมะเร็งปอด ที่รุมเร้าอย่างหนักจนสุขภาพทรุดโทรม จึงค่อยๆ ลดบทบาทตัวเองลงในเวทีการเมือง ประกอบกับเกิดปัญหาภายในพรรคกิจสังคม นายมนตรีจึงลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าพรรค และใช้ชีวิตบั้นปลายอย่างสงบที่บ้านซอยพรรณีจนกระทั่งเสียชีวิต ปิดฉากนักการเมืองเจ้าของสมญา "จอมโปรเจ็กต์" ตลอดกาล

รางวัลและเกียรติยศ

• พ.ศ. 2529 ได้รับพระราชทานยศกองอาสารักษาดินแดนเป็น นายกองเอก มนตรี พงษ์พานิช

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2530 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2529 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 1 ปฐมดิเรกคุณาภรณ์ (ป.ภ.)
• พ.ศ. 2502 – เหรียญสนองเสรีชน (ส.ส.ช.)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

อ้างอิง

1. A Timeline of Thai Railways 2008-04-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน 2bangkok.com
2. รู้จัก “มนตรี พงษ์พานิช” เป็นอะไรกับ “เสริมศักดิ์” และ “ปรีชาพล” อดีต หน.ไทยรักษาชาติ
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-20. สืบค้นเมื่อ 2009-10-19.
4. พระบรมราชโองการ ประกาศ รัฐมนตรีลาออก ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่งและตั้งรัฐมนตรี (นายโกศล ไกรฤกษ์ นายประยูร จินดาศิลป์ นายผัน บุญชิต นายโอภาส พลศิลป ลาออก นายบุญเท่ง ทองสวัสดิ์ พ้นจากความเป็นรัฐมนตรี และตั้ง พลอากาศเอก สิทธิ เศวตศิลา ร้อยตำรวจเอก สุรัตน์ โอสถ
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ รัฐมนตรีลาออกและตั้งรัฐมนตรี (ร้อยตำรวจเอก สุรัตน์ โอสถานุเคราะห์ ลาออก ให้นายมนตรี พงษ์พานิช เปลี่ยนตำแหน่ง และตั้งนายสันติ ชัยวิรัตนะ)
6. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๕ ราย)
7. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๕๐ ราย)
8. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๙ ราย)
9. http://www.ryt9.com/s/refb/193985/
10. เบื้องหลัง “โฮปเวลล์” 29 ปีความหวังพังทลาย กับตัวละครที่ชื่อ “มนตรี พงษ์พานิช”
11. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-20. สืบค้นเมื่อ 2009-10-19.
12. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2529/D/169/22.PDF
13. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๔ ตอนที่ ๒๔๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑, ๑ ธันวาคม ๒๕๓๐
14. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๓ ตอนที่ ๒๑๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓, ๓ ธันวาคม ๒๕๒๙
15. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๑๓ ตอนที่ ๒๒ ข หน้า ๒, ๔ ธันวาคม ๒๕๓๙

ก่อนหน้า		มนตรี พงษ์พานิช		ถัดไป
สุรัตน์ โอสถานุเคราะห์		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (7 พฤศจิกายน 2529 – 4 สิงหาคม 2531)		สุบิน ปิ่นขยัน
เสนาะ เทียนทอง		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539 - 24 ตุลาคม พ.ศ. 2540)		สมศักดิ์ เทพสุทิน