Krishna

พระกฤษณะ (/ˈkrɪʃnə/,ออกเสียง [ˈkr̩ʂɳɐ] ( ฟังเสียง); สันสกฤต: कृष्ण, IAST: Kṛṣṇa) เป็นเทพเจ้าองค์สำคัญในศาสนาฮินดู หนึ่งในแปดอวตารของพระวิษณุ และในบางธรรมเนียมบูชาในฐานะ หรือพระเจ้าสูงสุด พระกฤษณะเป็นเทพเจ้าแห่งการปกป้องดูแล, ความเมตตา, ความอ่อนโยน และความรัก รวมถึงเป็นหนึ่งในเทพเจ้าฮินดูที่ได้รับการบูชาแพร่หลายที่สุด ชาวฮินดูเฉลิมฉลองวันประสูติของพระกฤษณะทุกปีในเทศกาลกฤษณชันมาษฏมีตามปฏิทินฮินดู ซึ่งตรงกับเดือนสิงหาคมถึงกันยายนตามปฏิทินเกรกอเรียน

พระกฤษณะ
เทพเจ้าแห่งการปกป้อง, เมตตา, ความอ่อนโยน และความรัก; – เทพเจ้าแห่งโยคะและโยคี;, (-ไวษณวะ)
ส่วนหนึ่งของ ทศาวตาร
เทวรูปพระกฤษณะในศรีมหามริอัมมันโกยิล สิงคโปร์
ชื่อในอักษรเทวนาครี	कृष्ण
ชื่อในการทับศัพท์ภาษาสันสกฤต	Kṛṣṇa
ส่วนเกี่ยวข้อง	พรหมัน (กฤษณ-ไวษณวะ) อวตารของพระวิษณุ ทศาวตาร
ที่ประทับ	วฤณทาวัน ทวารกา
มนตร์	หเรกฤษณะ
อาวุธ	สุทรรศนจักร
ศึกสำคัญ	สงครามทุ่งกุรุเกษตร
พาหนะ	ครุฑ
คัมภีร์	มหาภารตะ (ภควัตคีตา)
เทศกาล	กฤษณชันมาษฏมี โฮลี
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	มถุรา (ปัจจุบันคือรัฐอุตตรประเทศ อินเดีย)
เสียชีวิต	(ปัจจุบันคือ รัฐคุชราต อินเดีย)
คู่ครอง	พระแม่ราธา และอีก
บุตร - ธิดา	ฯลฯ
บิดา-มารดา	(มารดา) (บิดา) (แม่นม) (พ่อนม)
พี่น้อง	พระพลราม (พี่/น้องชาย) (พี่/น้องสาว) (พี่/น้องสาว)
ราชวงศ์	-

เรื่องราวในพระชนม์ชีพของพระกฤษณะเรียกว่า "กฤษณลีลา" พระกฤษณะทรงเป็นตัวละครสำคัญในมหาภารตะ, , และ ภควัตคีตา นอกจากนี้ยังปรากฏการกล่าวถึงพระองค์ในเอกสาร, และ อีกหลายชิ้นงาน ในวรรณกรรมต่าง ๆ มีเขียนถึงพระกฤษณะในรูปปางต่าง ๆ กัน ทั้งในรูปเทพเจ้าองค์น้อย, เทพเจ้าที่ขี้เล่น, วีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ ไปจนถึงพระเป็นเจ้าผู้สูงสุดแห่งจักรวาล ประติมานวิทยาของพระกฤษณะจึงเป็นการสะท้อนตำนานต่าง ๆ เหล่านี้ ผ่านการแสดงรูปปางพระองค์ในแต่ละช่วงวัย เช่นในรูปของทารกกำลังกินเนย, เด็กชายกำลังบรรเลงหรือคู่กับพระราธา และในรูปของผู้ทรงราชรถกำลังสนทนาอย่างน่าเกรงขามกับอรชุน

พระนามหรือพระนามคล้ายกันของพระกฤษณะปรากฏในเอกสารและวัฒนธรรมที่อายุเก่าแก่ถึง 1000 ปีก่อนคริสต์กาล ในบางธรรมเนียมย่อย มีการบูชาพระกฤษณะในฐานะ (พระเจ้าสูงสุด) ในธรรมเนียมเช่น ธรรมเนียมย่อยเหล่านี้เติบโตขึ้นในยุคในยุคกลาง วรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับพระกฤษณะยังมีอิทธิพลมากต่อศิลปนาฏกรรมมากมาย เช่น , , , และ มีการบูชาพระกฤษณะทั่วไปในทุกคติธรรมเนียมของศาสนาฮินดู และมีบูชามากเป็นพิเศษในแถบวฤนทาวัน รัฐอุตตรประเทศ,ทวารกะ และ ชูนครห์ รัฐคุชราต; บูชาในรูปปางชคันนาถ ในโอริศา, มายาปุระ รัฐเบงกอลตะวันตก; บูชาในรูปปาง ในปัณฒรปุระ รัฐมหาราษฏระ, ในนาถทวาระ รัฐราชสถาน,อุทุปีกฤษณะในรัฐกรณาฏกะ, ในรัฐทมิฬนาฑู, , รัฐเกรละ และ ใน รัฐเกรละ นับตั้งแต่ทศวรรษ 1960s เป็นต้นมา คติการบูชาพระกฤษณะยังเผยแผ่ไปยังโลกตะวันตกและแอฟริกา โดยเฉพาะจากกิจการของอิสก์คอน

หมายเหตุ

1. Number of Krishna's children varies from one interpretation to another. According to some scriptures like the , Krishna had 10 children from each of his wives (16,008 wives and 160,080 children)
2. Radha is seen as Krishna's lover-consort. On the other hand, Rukmini and others are married to him. Krishna had eight chief wives, who were referred to as the . The regional texts vary in the identity of Krishna's wife (consort), some presenting it as Rukmini, some as Radha, all gopis, and some identifying all to be different aspects or manifestation of Lakshmi.

อ้างอิง

1. Bryant & Ekstrand 2004, pp. 20–25, quote: "Three Dimensions of Krishna's Divinity (...) divine majesty and supremacy, (...) divine tenderness and intimacy, (...) compassion and protection., (..., p. 24) Krishna as the God of Love".
2. Swami Sivananda (1964). Sri Krishna. Bharatiya Vidya Bhavan. p. 4.
3. "Krishna the Yogeshwara". The Hindu. 12 September 2014.
4. Bryant 2007, p. 114.
5. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ KK
6. Raychaudhuri 1972, p. 124 harvnb error: no target: CITEREFRaychaudhuri1972 ()
7. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ eck380
8. Naravane, Vishwanath S. (1987). A Companion to Indian Mythology: Hindu, Buddhist & Jaina (ภาษาอังกฤษ). Thinker's Library, Technical Publishing House.
9. Sinha, Purnendu Narayana (1950). A Study of the Bhagavata Purana: Or, Esoteric Hinduism (ภาษาอังกฤษ). Library of Alexandria. ISBN .
10. John Stratton Hawley, Donna Marie Wulff (1982). The Divine Consort: Rādhā and the Goddesses of India. Motilal Banarsidass Publisher. p. 12. ISBN .
11. Bryant 2007, p. 443.
12. "Krishna". .
13. "Krishna". Encyclopædia Britannica Online.
14. Ben-Ami Scharfstein (1993). Ineffability: The Failure of Words in Philosophy and Religion. State University of New York Press. p. 166. ISBN .
15. Freda Matchett (2001). Krishna, Lord Or Avatara?. Psychology Press. p. 199. ISBN .
16. "Krishna". World History Encyclopedia.
17. James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. pp. 314–315. ISBN .
18. Richard Thompson, Ph.D. (ธันวาคม 1994). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มกราคม 2011. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2008.
19. Mahony, W. K. (1987). "Perspectives on Krsna's Various Personalities". History of Religions. 26 (3): 333–335. doi:10.1086/463085. JSTOR 1062381. S2CID 164194548. Quote: "Krsna's various appearances as a divine hero, alluring god child, cosmic prankster, perfect lover, and universal supreme being (...)".
20. Knott 2000, pp. 15, 36, 56
21. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Cultofgopal
22. Hardy 1987, pp. 387–392.
23. Ravi Gupta and Kenneth Valpey (2013), The Bhagavata Purana, Columbia University Press, ISBN , pp. 185–200
24. Bryant 2007, p. 118.
25. ML Varadpande (1987), History of Indian Theatre, Vol 1, Abhinav, ISBN , pp. 98–99
26. Hawley 2020.
27. Miśra 2005.
28. (2011). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-Clio. pp. 330–331. ISBN .
29. Cynthia Packert (2010). The Art of Loving Krishna: Ornamentation and Devotion. Indiana University Press. pp. 5, 70–71, 181–187. ISBN .
30. Bryant 2007, p. 3.
31. Lavanya Vemsani (2016). Krishna in History, Thought, and Culture. ABC-CLIO. pp. 112–113. ISBN .
32. Selengut, Charles (1996). "Charisma and Religious Innovation:Prabhupada and the Founding of ISKCON". . 4 (2). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 July 2012.

บรรณานุกรม

• (2004) [1957]. The Loves of Krishna in Indian Painting and Poetry. Mineola, NY: Dover Publ. ISBN .
• Basu, M. M. (1932). The Post-Caitanya Sahajiya Cult of Bengal. Calcutta: University of Calcutta Press.
• Beck, Guy L. (1993). Sonic Theology: Hinduism and Sacred Sound. Studies in Comparative Religion. Columbia, SC: . ISBN .
• Beck, Guy L., บ.ก. (2005). Alternative Krishnas: Regional and Vernacular Variations on a Hindu Deity. Albany, NY: . ISBN .
• Brown, C. Mackenzie (1983). "The Origin and Transmission of the Two "Bhāgavata Purāṇas": A Canonical and Theological Dilemma". Journal of the American Academy of Religion. 51 (4): 551–567. doi:10.1093/jaarel/li.4.551. JSTOR 1462581.
• ; Ekstrand, Maria (2004). The Hare Krishna Movement: The Postcharismatic Fate of a Religious Transplant. New York: Columbia University Press. ISBN .
• (2004). Krishna: the beautiful legend of God. Penguin. ISBN .
• (2007), Krishna: A Sourcebook, Oxford University Press, ISBN 
• Dimmitt, Cornelia; van Buitenen, J. A. B. (2012). Classical Hindu Mythology: A Reader in the Sanskrit Puranas. Temple University Press (1st Edition: 1977). ISBN .
• (1993). Purana Perennis: Reciprocity and Transformation in Hindu and Jaina Texts. SUNY Press. ISBN .
• ; ; Tripathi, Gaya Charan, บ.ก. (1978) [Rev. ed. 2014]. The Cult of Jagannath and the regional tradition of Orissa. South Asian Studies, 8. New Delhi: Manohar. ISBN .
• (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, ISBN 
• Gaurangapada, Swami. . Nitaaiveda. Nitaiiveda. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 30 August 2013. สืบค้นเมื่อ 2013-05-24.
• (1995). . GNPress. ISBN . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 พฤษภาคม 2015.
• (1987). "Kṛṣṇaism". ใน (บ.ก.). The Encyclopedia of Religion. Vol. 8. New York: MacMillan. pp. 387–392. ISBN  – โดยทาง .
• (1981). Viraha-Bhakti: The Early Development of Kṛṣṇa Devotion in South India. Oxford University South Asian Studies Series. New York: Oxford University Press. ISBN .
• Hawley, John Stratton (2020). Krishna's Playground: Vrindavan in the 21st Century. New York: Oxford University Press. ISBN .
• Irwin, John (1974). "The Heliodorus Pillar at Besanagar". Puratattva. Archaeological Society of India (co-published Art and Archaeology Research Papers, USA). 8: 166–176.
• Khare, M. D. (1967). "Discovery of a Vishnu temple near the Heliodorus pillar, Besnagar, Dist. Vidisha (MP)". Lalit Kala. 13: 21–27. JSTOR 44138838.
• Khare, M. D. (1975). "The Heliodorus Pillar – A Fresh Appraisal: A Rejoinder". Proceedings of the Indian History Congress. 36: 92–97. JSTOR 44138838.
• Miśra, Narayan (2005). Durga Nandan Mishra (บ.ก.). Annals and Antiquities of the Temple of Jagannātha. New Delhi: Sarup & Sons. ISBN .
• Shah, Natubhai (2004) [First published in 1998], Jainism: The World of Conquerors, vol. I, , ISBN 
• (2016), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, , ISBN 
• The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa, translated by , published between 1883 and 1896
• The Vishnu-Purana, translated by H. H. Wilson, (1840)
• The Srimad Bhagavatam, translated by , (1988) copyright
• Knott, Kim (2000), Hinduism: A Very Short Introduction, Oxford University Press, p. 160, ISBN 
• The Jataka or Stories of the Buddha's Former Births, edited by E. B. Cowell, (1895)
• Matchett, Freda (2001). Kṛṣṇa, Lord or Avatāra?. Routledge. ISBN .
• (2001), Facets of Jainology: Selected Research Papers on Jain Society, Religion, and Culture, Mumbai: , ISBN 
• Susan V Mishra; Himanshu P Ray (2017). The Archaeology of Sacred Spaces. Routledge. ISBN .
• Garuda Pillar of Besnagar, Archaeological Survey of India, Annual Report (1908–1909). Calcutta: Superintendent of Government Printing, 1912, 129.
• Marijke J. Klokke (2000). Narrative Sculpture and Literary Traditions in South and Southeast Asia. Brill. ISBN .
• Kumar Das, Sisir (2006). A history of Indian literature, 500–1399. Sahitya Akademi. ISBN .
• Ramnarace, Vijay (2014). Rādhā-Kṛṣṇa's Vedāntic Debut: Chronology & Rationalisation in the Nimbārka Sampradāya (PDF) (PhD thesis). University of Edinburgh.
• (1986). The Puranas. Otto Harrassowitz Verlag. ISBN .
• (2006). Essential Hinduism. New York: Praeger. ISBN .
• Schomer, Karine; McLeod, W. H., บ.ก. (1987), The Sants: Studies in a Devotional Tradition of India, Motilal Banarsidass, ISBN 
• Sheridan, Daniel (1986). The Advaitic Theism of the Bhāgavata Purāṇa. Columbia, Mo: South Asia Books. ISBN .
• Starza, O. M. (1993). The Jagannatha Temple at Puri: Its Architecture, Art and Cult. Studies in South Asian culture, 15. Leiden; New York; Köln: Brill. ISBN .
• Sutton, Nicholas (2000). Religious doctrines in the Mahābhārata. Motilal Banarsidass Publ. p. 477. ISBN .
• Toffin, Gérard (2012). "The Power of Boundaries: Transnational Links among Krishna Pranamis of India and Nepal". ใน John Zavos; และคณะ (บ.ก.). Public Hinduisms. New Delhi: Sage Publ. India. pp. 249–254. ISBN .
• Valpey, Kenneth R. (2006). Attending Kṛṣṇa's image: Caitanya Vaiṣṇava mūrti-sevā as devotional truth. New York: Routledge. ISBN .
• History of Indian Theatre By M. L. Varadpande. Chapter Theatre of Krishna, pp. 231–94. Published 1991, Abhinav Publications, ISBN .
• Varadpande, Manohar Laxman (1987). History of Indian theatre. Vol. 3. Abhinav Publications. ISBN .
• (1953) [1952], (บ.ก.), Philosophies Of India, London: & Kegan Paul Ltd, ISBN 

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ พระกฤษณะ