Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
อักษรเทวนาครี ([เท-วะ-นา-คะ-รี]; สันสกฤต: देवनागरी) พัฒนามาจากอักษรพราหมีในราวคริสต์ศตวรรษที่ 11 ใช้เขียนภาษาฮินดี ภาษาสันสกฤต ภาษามราฐี ภาษาบาลี ภาษาสินธี ภาษาเนปาล และภาษาอื่น ๆ ในประเทศอินเดีย
| อักษรเทวนาครี | |
|---|---|
 ฤคเวทเขียนด้วยอักษรเทวนาครี (ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19) | |
| ชนิด | |
ช่วงยุค | ประมาณ พ.ศ. 1743 (ค.ศ. 1200)–ปัจจุบัน |
| ทิศทาง | Left-to-right  |
| ภูมิภาค | อินเดียและเนปาล |
| ภาษาพูด | หลายภาษาในภาษากลุ่มอินโด-อารยัน เช่น ภาษาสันสกฤต, ภาษาฮินดี, ภาษามราฐี, ภาษาเนปาล, ภาษาภิล, ภาษากอนกานี, ภาษาโภชปุรี, ภาษามคธี, ภาษาไมถิลี, ภาษากุรุข, ภาษาเนวารี และบางครั้งในภาษาสินธีและภาษาแคชเมียร์ เคยใช้เขียนภาษาคุชราต บางครั้งใช้เขียนหรือทับศัพท์ภาษาเศรปา |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ |
|
ระบบลูก | อักษรคุชราต อักษรโมฑี อักษรรัญชนา |
ระบบพี่น้อง | อักษรศารทา, |
| ISO 15924 | |
| Deva (315), Devanagari (Nagari) | |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Devanagari |
ช่วงยูนิโคด | U+0900–U+097F, U+A8E0–U+A8FF |
 | บทความนี้มีอักษรในตระกูลอักษรพราหมีปรากฏอยู่ คุณอาจเห็นสัญลักษณ์อื่นแทนตัวอักษร หรือมองเห็นสระวางผิดตำแหน่ง หากคอมพิวเตอร์ของคุณไม่สามารถแสดงผลได้อย่างถูกต้อง |
อักษรเทวนาครีมีลักษณะการเขียนจากซ้ายไปขวา มีเส้นเล็ก ๆ อยู่เหนือตัวอักษร หากเขียนต่อกัน จะเป็นเส้นยาวคล้ายเส้นบรรทัด มีการแยกพยัญชนะ สระ และเครื่องหมายต่าง ๆ
ที่มา
อักษรเทวนาครีเกิดขึ้นเมื่อราวปี พ.ศ. 1743 (ค.ศ. 1200) โดยพัฒนาขึ้นจากอักษรสิทธัม และค่อย ๆ เข้ามาแทนที่อักษรศารทา ซึ่งมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดและมีมาก่อน (ยังคงใช้คู่ขนานกันไปในกัศมีร์) อักษรทั้งสองแบบมีต้นกำเนิดมาจากอักษรคุปตะ ซึ่งได้มาจากอักษรพราหมีอีกทอดหนึ่ง ซึ่งมีที่มาตั้งแต่ช่วง 300 ปีก่อนคริสตกาล ส่วนอักษรนาครีนั้น ปรากฏในช่วงราวคริสต์ศตวรรษที่ 8 เป็นสาขาตะวันออกของอักษรคุปตะ ร่วมสมัยกับอักษรศารทาอันเป็นสาขาตะวันตก
ศัพทมูลวิทยา
ภาษาสันสกฤต คำว่า นาครี เป็นสตรีลิงค์ ของ นาคร หมายถึง เกี่ยวกับเมือง เป็นคุณนาม จากคำนาม นคร ซึ่งหมายถึงเมือง ที่ใช้รูปสตรีลิงค์ เพราะนี้ เดิมใช้บ่งบอกนามสตรีลิงค์ ลิปิ ซึ่งหมายถึง อักษร ในที่นี้ จึงหมายถึงอักษรของชาวเมือง หรืออักษรของผู้มีวัฒนธรรม อักษรนาครีนั้นมีที่ใช้หลากหลาย อักษรที่มีคำว่า เทวะ (เทวดา) เติมข้างหน้า หมายถึง อักษรของเทวดา หรืออักษรที่ใช้ของชาวเมืองชั้นสูงนั่นเอง
ปัจจุบันมีการใช้คำว่า "เทวนาครี" อย่างกว้างขวาง แต่เรียกสั้นๆ ว่า "นาครี" ก็พบเห็นได้ทั่วไป ซึ่งมีความหมายถึงอักษรอย่างเดียวกันนี้ ความนิยมใช้เทวนาครีอย่างแพร่หลายนั้น เกี่ยวโยงกับการใช้ใน ซึ่งแทบจะใช้อักษรเทวนาครีเพียงอย่างเดียว ในการตีพิมพ์งานสันสกฤต แม้ว่าภาษาสันสกฤตนั้น สามารถใช้อักษรต่างๆ ได้แทบทุกแบบของอินเดียก็ตาม และด้วยเหตุนี้ จึงมักจะทำให้มีการผูกโยงระหว่างอักษรเทวนาครีและภาษาสันสกฤต จนมีความเชื่อผิดๆ ไปอย่างกว้างขวาง เรียกอักษรนี้ว่า "อักษรสันสกฤต" ก็มี
หลักการเบื้องต้น
เช่นเดียวกับตระกูลอักษรพราหมีอื่นๆ หลักการเบื้องต้นของอักษรเทวนาครีคือ อักษรแต่ละตัวใช้แทนเสียงพยัญชนะซึ่งมีเสียงสระ a (อะ) [ə] อยู่ในตัว ตัวอย่างเช่นอักษร क อ่านว่า ka (กะ) อักษรสองตัว कन อ่านว่า kan (กัน) อักษรสามตัว कनय อ่านว่า kanay (กะนัย)(ไม่ออกเสียงสระท้ายคำ ยกเว้นคำที่ลงท้ายด้วยพยัญชนะผสม) เป็นต้น ส่วนเสียงสระอื่นๆ หรือการตัดเสียงสระทิ้ง จะต้องมีการดัดแปลงตัวพยัญชนะของมันเองดังนี้
- (consonant cluster) จะถูกเขียนเป็น (ligature) เรียกว่า saṃyuktākṣara (สังยุกตากษะระ, สํยุกฺตากฺษร) (จาก สํยุกฺต + อกฺษร) ตัวอย่างเช่นอักษรสามตัว कनय kanaya (กะนัย) สามารถรวมได้เป็น क्नय knaya (กนัย), कन्य kanya (กันยะ, กนฺย), หรือ क्न्य knya (กนยะ, กฺนฺย)
- เสียงสระอื่นที่นอกเหนือจากเสียง a (อะ) จะเขียนเครื่องหมายเสริมลงบนพยัญชนะ เช่นจาก क ka (กะ) เราจะได้ के ke (เก), कु ku (กุ), की kī (กี), का kā (กา) เป็นต้น
- สำหรับสระที่ไม่มีพยัญชนะ ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อสระนั้นอยู่ต้นคำ หรืออยู่ถัดจากสระอื่นอย่างใดอย่างหนึ่ง จะมีอักษรตัวเต็มที่ใช้แทนเสียงสระนั้นเรียกว่าสระลอย ตัวอย่างเช่น ในขณะที่เสียงสระ ū (อู) เขียนขึ้นโดยการเติม ू ลงไปทำให้กลายเป็น कू kū (กู) เสียงสระนี้ก็ยังมีอักษรของมันคือ ऊ ใน ऊक ūka (อูกะ) และ कऊ kaū (กะอู) อย่างไรก็ตามภาษาปัจจุบันจำนวนหนึ่งมีการใช้อักษรตัวเต็มของ अ a (อะ) มาเติมเครื่องหมายโดยปกติวิสัย กลายเป็น अूक ūka (อูกะ) และ कअू kaū (กะอู) ซึ่งคอมพิวเตอร์บางระบบไม่รองรับ
- พยัญชนะสะกดจะมีการกำกับเครื่องหมายนี้ ્ เรียกว่า virāma (วิรามะ, วิราม) ในภาษาสันสกฤต หรือ halanta (หะลันตะ, หลนฺต) ในภาษาฮินดี ไว้ที่ตัวอักษร ซึ่งจะทำให้เสียงสระ a (อะ) ถูกตัดออกไป เช่นจาก क्नय knaya (กนะยะ) เปลี่ยนเป็น क्नय् knay (กนัย) นอกจากนี้ halanta ถูกใช้เป็นการกำหนดกลุ่มพยัญชนะในข้อแรก ถ้าหากการพิมพ์ไม่สามารถกระทำได้
พยัญชนะ
| สปรรศะ (เสียงกัก) | อนุนาสิกะ (เสียงนาสิก) | อันตสถะ (เสียงเปิด) | อูษมะ/สังฆรรษี (เสียงเสียดแทรก) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ก้องหรือไม่ → | อโฆษะ (ไม่ก้อง) | โฆษะ (ก้อง) | อโฆษะ (ไม่ก้อง) | โฆษะ (ก้อง) | ||||||||||||
| การพ่นลม → | อัลปปราณะ | มหาปราณะ | อัลปปราณะ | มหาปราณะ | อัลปปราณะ | มหาปราณะ | ||||||||||
| กัณฐยะ (เพดานอ่อน) | क | ka (ก) /k/ | ख | kha (ข) /kʰ/ | ग | ga (ค) /ɡ/ | घ | gha (ฆ) /ɡʱ/ | ङ | ṅa (ง) /ŋ/ | ह | ha (ห) /h, ɦ/ | ||||
| ตาลวยะ (เพดานแข็ง) | च | ca (จ) /c, t͡ʃ/ | छ | cha (ฉ) /cʰ, t͡ʃʰ/ | ज | ja (ช) /ɟ, d͡ʒ/ | झ | jha (ฌ) /ɟʱ, d͡ʒʱ/ | ञ | ña (ญ) /ɲ/ | य | ya (ย) /j/ | श | śa (ศ) /ɕ, ʃ/ | ||
| มูรธันยะ (ปลายลิ้นม้วน) | ट | ṭa (ฏ) /ʈ/ | ठ | ṭha (ฐ) /ʈʰ/ | ड | ḍa (ฑ) /ɖ/ | ढ | ḍha (ฒ) /ɖʱ/ | ण | ṇa (ณ) /ɳ/ | र | ra (ร) /r, ɽ/ | ष | ṣa (ษ) /ʂ/ | ||
| ทันตยะ (ฟัน) | त | ta (ต) /t̪/ | थ | tha (ถ) /t̪ʰ/ | द | da (ท) /d̪/ | ध | dha (ธ) /d̪ʱ/ | न | na (น) /n̪/ | ल | la (ล) /l̪/ | स | sa (ส) /s̪/ | ||
| โอษฐยะ (ริมฝีปาก) | प | pa (ป) /p/ | फ | pha (ผ) /pʰ/ | ब | ba (พ) /b/ | भ | bha (ภ) /bʱ/ | म | ma (ม) /m/ | व | va (ว) /ʋ/ | ||||
- นอกเหนือจากตารางด้านบน มีการใช้ ळ ḷa (ฬ) /ɺ̢/ หรือ /ɭ̆/ แทนเสียงกระดกม้วนลิ้นของในภาษาพระเวท และใช้เป็นหน่วยเสียงตัวหนึ่งในภาษา อาทิภาษามราฐีและภาษาราชสถาน
- ภาษาฮินดีใช้เครื่องหมายเสริม ़ (नुक़ता) nuqtā (นุกตา) (จากภาษาอาหรับ نُقْطَة nuqṭah (นุกเฏาะฮ์) จุด) มีลักษณะเหมือนจุด เติมลงไปที่ใต้พยัญชนะบางตัวเพื่อใช้แทนเสียงที่มาจากภาษาเปอร์เซียคือ क़ qa /q/, ख़ xa (ฃ) /x/, ग़ ġa (ฅ) /ɣ/, ज़ za (ซ) /z/, และ फ़ fa (ฝ) /f/ รวมทั้งสร้างเสียงใหม่ขึ้นมาได้แก่ ड़ ṛa /ɽ/ และ ढ़ ṛha /ɽʱ/ (ถึงแม้เสียง ऴ ḷha /ɺ̢ʱ/ หรือ /ɭ̆ʱ/ จะสามารถเกิดขึ้นได้แต่ก็ไม่มีการใช้ในภาษาฮินดี)
สระ
สระในระบบอักษรเทวนาครีนั้น มีลักษณะเฉพาะแบบเดียวกับอักษรอินเดียส่วนใหญ่ นั่นคือ มีสระสองชุด เป็นสระลอย และสระจม สระลอย คือ สระที่อยู่โดดเดี่ยวได้ โดยมีเสียงของตัวมันเอง ส่วนสระจม เป็นสระที่ต้องประสมกับพยัญชนะอื่น สระจมของเทวนาครี มีทั้งที่เขียนด้านหน้า เช่น อิ เขียนด้านหลัง เช่น อา อี เขียนด้านบน เช่น เอ และเขียนด้านล่าง เช่น อุ หรือ อู นอกจากนี้ยังมีแบบเขียนสองตำแหน่ง เช่น ไอ โอ และเอา ที่เขียนทั้งบนและหลังพยัญชนะ
| สระลอย | สระจม เกาะตัว क | ถอดเป็นอักษรโรมัน | ถอดเป็นอักษรไทย |
|---|---|---|---|
| अ | क | a | อะ |
| आ | का | aa | อา |
| इ | कि | i | อิ |
| ई | की | ii | อี |
| उ | कु | u | อุ |
| ऊ | कू | uu | อู |
| ऍ | कॅ | candra e | แอ |
| ऎ | कॆ | short e | เอะ |
| ए | के | e | เอ |
| ऐ | कै | ai | ไอ |
| ऑ | कॉ | candra o | ออ |
| ऒ | कॊ | short o | โอะ |
| ओ | को | o | โอ |
| औ | कौ | au | เอา |
| ऋ | कृ | vocalic r | ฤ |
| ॠ | कॄ | vocalic rr | ฤๅ |
| ऌ | कॢ | vocalic l | ฦ |
| ॡ | कॣ | vocalic ll | ฦๅ |
ตัวเลข
| เลขเทวนาครี | เลขอาหรับ | เลขไทย |
| ० | 0 | ๐ |
| १ | 1 | ๑ |
| २ | 2 | ๒ |
| ३ | 3 | ๓ |
| ४ | 4 | ๔ |
| ५ | 5 | ๕ |
| ६ | 6 | ๖ |
| ७ | 7 | ๗ |
| ८ | 8 | ๘ |
| ९ | 9 | ๙ |
| १० | 10 | ๑๐ |
เครื่องหมายพิเศษ
ॐ = โอม
อักษรเทวนาครีในคอมพิวเตอร์
สำหรับผู้ใช้วินโดวส์เอ็กซ์พี (Window XP) สามารถอ่านอักษรเทวนาครี หรือพิมพ์ข้อความสั้นๆด้วยโปรแกรม Character Map ฟอนต์ Mangal
| เทวนาครี Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+090x | ऀ | ँ | ं | ः | ऄ | अ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ऋ | ऌ | ऍ | ऎ | ए |
| U+091x | ऐ | ऑ | ऒ | ओ | औ | क | ख | ग | घ | ङ | च | छ | ज | झ | ञ | ट |
| U+092x | ठ | ड | ढ | ण | त | थ | द | ध | न | ऩ | प | फ | ब | भ | म | य |
| U+093x | र | ऱ | ल | ळ | ऴ | व | श | ष | स | ह | ऺ | ऻ | ़ | ऽ | ा | ि |
| U+094x | ी | ु | ू | ृ | ॄ | ॅ | ॆ | े | ै | ॉ | ॊ | ो | ौ | ् | ॎ | ॏ |
| U+095x | ॐ | ॑ | ॒ | ॓ | ॔ | ॕ | ॖ | ॗ | क़ | ख़ | ग़ | ज़ | ड़ | ढ़ | फ़ | य़ |
| U+096x | ॠ | ॡ | ॢ | ॣ | । | ॥ | ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| U+097x | ॰ | ॱ | ॲ | ॳ | ॴ | ॵ | ॶ | ॷ | ॹ | ॺ | ॻ | ॼ | ॽ | ॾ | ॿ | |
| เทวนาครี ส่วนขยาย Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+A8Ex | ꣠ | ꣡ | ꣢ | ꣣ | ꣤ | ꣥ | ꣦ | ꣧ | ꣨ | ꣩ | ꣪ | ꣫ | ꣬ | ꣭ | ꣮ | ꣯ |
| U+A8Fx | ꣰ | ꣱ | ꣲ | ꣳ | ꣴ | ꣵ | ꣶ | ꣷ | ꣸ | ꣹ | ꣺ | ꣻ | ||||
อ้างอิง
- Salomon, Richard (2003), "Writing Systems of the Indo-Aryan Languages", in Cardona, George & Dhanesh Jain, The Indo-Aryan Languages, Routledge, 67-103, .
- รูปและการออกเสียงของอักษรเทวนาครี (อังกฤษ)
ดูเพิ่ม
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xksrethwnakhri eth wa na kha ri snskvt द वन गर phthnamacakxksrphrahmiinrawkhriststwrrsthi 11 ichekhiynphasahindi phasasnskvt phasamrathi phasabali phasasinthi phasaenpal aelaphasaxun inpraethsxinediyxksrethwnakhrivkhewthekhiyndwyxksrethwnakhri tnkhriststwrrsthi 19 chnidxksrsraprakxbchwngyukhpraman ph s 1743 kh s 1200 pccubnthisthangLeft to right phumiphakhxinediyaelaenpalphasaphudhlayphasainphasaklumxinod xaryn echn phasasnskvt phasahindi phasamrathi phasaenpal phasaphil phasakxnkani phasaophchpuri phasamkhthi phasaimthili phasakurukh phasaenwari aelabangkhrnginphasasinthiaelaphasaaekhchemiyr ekhyichekhiynphasakhuchrat bangkhrngichekhiynhruxthbsphthphasaesrpaxksrthiekiywkhxngrabbaemxksrfiniechiyxksrxraemxikxksrphrahmixksrkhuptaxksrethwnakhrirabblukxksrkhuchrat xksromthi xksrrychnarabbphinxngxksrsartha ISO 15924Deva 315 Devanagari Nagari yuniokhdyuniokhdaefngDevanagarichwngyuniokhdU 0900 U 097F U A8E0 U A8FF bthkhwamniprakxbdwyinsthxksrsakl IPA sahrbkhaaenanaebuxngtnekiywkbsylksn IPA oprddu sahrbkhwamaetktangrahwang aela duthi sthxksrsakl wngelbehliymaelathbbthkhwamnimixksrintrakulxksrphrahmipraktxyu khunxacehnsylksnxunaethntwxksr hruxmxngehnsrawangphidtaaehnng hakkhxmphiwetxrkhxngkhunimsamarthaesdngphlidxyangthuktxng xksrethwnakhrimilksnakarekhiyncaksayipkhwa miesnelk xyuehnuxtwxksr hakekhiyntxkn caepnesnyawkhlayesnbrrthd mikaraeykphyychna sra aelaekhruxnghmaytang thimaxksrethwnakhriekidkhunemuxrawpi ph s 1743 kh s 1200 odyphthnakhuncakxksrsiththm aelakhxy ekhamaaethnthixksrsartha sungmikhwamsmphnthiklchidaelamimakxn yngkhngichkhukhnanknipinksmir xksrthngsxngaebbmitnkaenidmacakxksrkhupta sungidmacakxksrphrahmixikthxdhnung sungmithimatngaetchwng 300 pikxnkhristkal swnxksrnakhrinn praktinchwngrawkhriststwrrsthi 8 epnsakhatawnxxkkhxngxksrkhupta rwmsmykbxksrsarthaxnepnsakhatawntksphthmulwithyaphasasnskvt khawa nakhri epnstrilingkh khxng nakhr hmaythung ekiywkbemuxng epnkhunnam cakkhanam nkhr sunghmaythungemuxng thiichrupstrilingkh ephraani edimichbngbxknamstrilingkh lipi sunghmaythung xksr inthini cunghmaythungxksrkhxngchawemuxng hruxxksrkhxngphumiwthnthrrm xksrnakhrinnmithiichhlakhlay xksrthimikhawa ethwa ethwda etimkhanghna hmaythung xksrkhxngethwda hruxxksrthiichkhxngchawemuxngchnsungnnexng pccubnmikarichkhawa ethwnakhri xyangkwangkhwang aeteriyksn wa nakhri kphbehnidthwip sungmikhwamhmaythungxksrxyangediywknni khwamniymichethwnakhrixyangaephrhlaynn ekiywoyngkbkarichin sungaethbcaichxksrethwnakhriephiyngxyangediyw inkartiphimphngansnskvt aemwaphasasnskvtnn samarthichxksrtang idaethbthukaebbkhxngxinediyktam aeladwyehtuni cungmkcathaihmikarphukoyngrahwangxksrethwnakhriaelaphasasnskvt cnmikhwamechuxphid ipxyangkwangkhwang eriykxksrniwa xksrsnskvt kmihlkkarebuxngtnechnediywkbtrakulxksrphrahmixun hlkkarebuxngtnkhxngxksrethwnakhrikhux xksraetlatwichaethnesiyngphyychnasungmiesiyngsra a xa e xyuintw twxyangechnxksr क xanwa ka ka xksrsxngtw कन xanwa kan kn xksrsamtw कनय xanwa kanay kany imxxkesiyngsrathaykha ykewnkhathilngthaydwyphyychnaphsm epntn swnesiyngsraxun hruxkartdesiyngsrathing catxngmikarddaeplngtwphyychnakhxngmnexngdngni consonant cluster cathukekhiynepn ligature eriykwa saṃyuktakṣara sngyuktaksara syuk tak sr cak syuk t xk sr twxyangechnxksrsamtw कनय kanaya kany samarthrwmidepn क नय knaya kny कन य kanya knya kn y hrux क न य knya knya k n y esiyngsraxunthinxkehnuxcakesiyng a xa caekhiynekhruxnghmayesrimlngbnphyychna echncak क ka ka eracaid क ke ek क ku ku क ki ki क ka ka epntn sahrbsrathiimmiphyychna sungcaekidkhunemuxsrannxyutnkha hruxxyuthdcaksraxunxyangidxyanghnung camixksrtwetmthiichaethnesiyngsranneriykwasralxy twxyangechn inkhnathiesiyngsra u xu ekhiynkhunodykaretim lngipthaihklayepn क ku ku esiyngsranikyngmixksrkhxngmnkhux ऊ in ऊक uka xuka aela कऊ kau kaxu xyangirktamphasapccubncanwnhnungmikarichxksrtwetmkhxng अ a xa maetimekhruxnghmayodypktiwisy klayepn अ क uka xuka aela कअ kau kaxu sungkhxmphiwetxrbangrabbimrxngrb phyychnasakdcamikarkakbekhruxnghmayni eriykwa virama wirama wiram inphasasnskvt hrux halanta halnta hln t inphasahindi iwthitwxksr sungcathaihesiyngsra a xa thuktdxxkip echncak क नय knaya knaya epliynepn क नय knay kny nxkcakni halanta thukichepnkarkahndklumphyychnainkhxaerk thahakkarphimphimsamarthkrathaidphyychnasprrsa esiyngkk xnunasika esiyngnasik xntstha esiyngepid xusma sngkhrrsi esiyngesiydaethrk kxnghruxim xokhsa imkxng okhsa kxng xokhsa imkxng okhsa kxng karphnlm xlpprana mhaprana xlpprana mhaprana xlpprana mhapranaknthya ephdanxxn क ka k k ख kha kh kʰ ग ga kh ɡ घ gha kh ɡʱ ङ ṅa ng ŋ ह ha h h ɦ talwya ephdanaekhng च ca c c t ʃ छ cha ch cʰ t ʃʰ ज ja ch ɟ d ʒ झ jha ch ɟʱ d ʒʱ ञ na y ɲ य ya y j श sa s ɕ ʃ murthnya playlinmwn ट ṭa t ʈ ठ ṭha th ʈʰ ड ḍa th ɖ ढ ḍha th ɖʱ ण ṇa n ɳ र ra r r ɽ ष ṣa s ʂ thntya fn त ta t t थ tha th t ʰ द da th d ध dha th d ʱ न na n n ल la l l स sa s s oxsthya rimfipak प pa p p फ pha ph pʰ ब ba ph b भ bha ph bʱ म ma m m व va w ʋ nxkehnuxcaktarangdanbn mikarich ळ ḷa l ɺ hrux ɭ aethnesiyngkradkmwnlinkhxnginphasaphraewth aelaichepnhnwyesiyngtwhnunginphasa xathiphasamrathiaelaphasarachsthan phasahindiichekhruxnghmayesrim न क त nuqta nukta cakphasaxahrb ن ق ط ة nuqṭah nuketaah cud milksnaehmuxncud etimlngipthiitphyychnabangtwephuxichaethnesiyngthimacakphasaepxresiykhux क qa q ख xa kh x ग ġa Kh ɣ ज za s z aela फ fa f f rwmthngsrangesiyngihmkhunmaidaek ड ṛa ɽ aela ढ ṛha ɽʱ thungaemesiyng ऴ ḷha ɺ ʱ hrux ɭ ʱ casamarthekidkhunidaetkimmikarichinphasahindi srasrainrabbxksrethwnakhrinn milksnaechphaaaebbediywkbxksrxinediyswnihy nnkhux misrasxngchud epnsralxy aelasracm sralxy khux srathixyuoddediywid odymiesiyngkhxngtwmnexng swnsracm epnsrathitxngprasmkbphyychnaxun sracmkhxngethwnakhri mithngthiekhiyndanhna echn xi ekhiyndanhlng echn xa xi ekhiyndanbn echn ex aelaekhiyndanlang echn xu hrux xu nxkcakniyngmiaebbekhiynsxngtaaehnng echn ix ox aelaexa thiekhiynthngbnaelahlngphyychna sralxy sracm ekaatw क thxdepnxksrormn thxdepnxksrithyअ क a xaआ क aa xaइ क i xiई क ii xiउ क u xuऊ क uu xuऍ क candra e aexऎ क short e exaए क e exऐ क ai ixऑ क candra o xxऒ क short o oxaओ क o oxऔ क au exaऋ क vocalic r vॠ क vocalic rr viऌ क vocalic l lॡ क vocalic ll litwelkhelkhethwnakhri elkhxahrb elkhithy० 0 0१ 1 1२ 2 2३ 3 3४ 4 4५ 5 5६ 6 6७ 7 7८ 8 8९ 9 9१० 10 10ekhruxnghmayphiessॐ oxmxksrethwnakhriinkhxmphiwetxrsahrbphuichwinodwsexksphi Window XP samarthxanxksrethwnakhri hruxphimphkhxkhwamsndwyopraekrm Character Map fxnt Mangal ethwnakhri Unicode org chart PDF 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E FU 090x ऄ अ आ इ ई उ ऊ ऋ ऌ ऍ ऎ एU 091x ऐ ऑ ऒ ओ औ क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ टU 092x ठ ड ढ ण त थ द ध न ऩ प फ ब भ म यU 093x र ऱ ल ळ ऴ व श ष स ह ऽ U 094x U 095x ॐ क़ ख़ ग़ ज़ ड़ ढ़ फ़ य़U 096x ॠ ॡ ० १ २ ३ ४ ५ ६ ७ ८ ९U 097x ॱ ॲ ॳ ॴ ॵ ॶ ॷ ॹ ॺ ॻ ॼ ॽ ॾ ॿ ethwnakhri swnkhyay Unicode org chart PDF 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E FU A8Ex U A8Fx ꣲ ꣳ ꣴ ꣵ ꣶ ꣷ ꣻ xangxingSalomon Richard 2003 Writing Systems of the Indo Aryan Languages in Cardona George amp Dhanesh Jain The Indo Aryan Languages Routledge 67 103 ISBN 978 0 415 77294 5 rupaelakarxxkesiyngkhxngxksrethwnakhri xngkvs duephimtwechuxmkhwamkwangsuny oxm ॐ