ในแคลคูลัส กฎของโลปีตาล (อังกฤษ: L'Hôpital's rule) หรือ กฎของแบร์นูลลี (อังกฤษ: ฺBernoulli's rule) เป็นทฤษฎีบทคณิตศาสตร์ที่ว่าด้วยการหาค่าที่อยู่ใน (อังกฤษ: indeterminate forms) ด้วยการใช้อนุพันธ์กฎนี้มักนำมาใช้ในการเปลี่ยนรูปแบบยังไม่กำหนด เป็นรูปแบบกำหนด เพื่อให้ง่ายต่อการคำนวณลิมิตโดยการแทนค่าเข้าไปตรง ๆ กฎนี้ถูกตั้งชื่อตามนักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศสกีโยม เดอ โลปีตาล ถึงแม้กฎนี้มักถูกพิจารณาว่าถูกเขียนโดยเดอ โลปีตาล แต่ทฤษฎีบทนี้แบร์นูลลีเป็นคนเสนอให้กับเขา
กฏของโลปีตาล — ฟังก์ชัน และ ที่บนช่วงเปิด ยกเว้นเมื่อที่จุด อยู่ใน
ถ้า หรือ และ สำหรับทุก ใน ที่ และ หาค่าได้
แล้ว
ประวัติ
กีโยม เดอ โลปีตาลเผยแพร่กฎนี้ในปีพ.ศ.2239 (ค.ศ.1696) ในหนังสือชื่อ เป็นหนังสือเล่มแรกที่เขียนเกี่ยวกับแคลคูลัสเชิงอนุพันธ์ ถึงอย่างไรก็ตาม เชื่อกันว่ากฎนี้ถูกค้นพบโดยนักคณิตศาสตร์ชาวสวิสชื่อ
รูปทั่วไป
รูปทั่วไปของกฎของโลปีตาลครอบคลุมหลากหลายกรณี ให้ และ เป็น (ต.ย. จำนวนจริง อนันต์บวก อนันต์ลบ) ให้ เป็นที่มี อยู่ (สำหรับลิมิตสองข้าง) หรือช่วงเปิดที่มี เป็นจุดปลาย (สำหรับ หรือ ถ้า เป็นอนันต์) สมมติให้ฟังก์ชันค่าจริง และ บน อาจยกเว้นที่ และ บน อาจยกเว้นที่ ด้วย ยังสมมติให้ ดังนั้นกฎนี้สามารถใช้ได้ในสถานการณ์เมื่ออัตราส่วนของอนุพันธ์มี่ค่าจำกัดหรือไม่จำกัด แต่ใข้ไม่ได้ในสถานการณ์อัตราส่วนแปรปรวนตลอดที่ มีค่าเข้าไกล้
ถ้า
หรือ
อย่างใดอย่างหนึ่งแล้ว
ถึงแม้ว่าเราจะเขียนในรูป ตลอด ลิมิตนั้นอาจเป็นลิมิตข้างเดียว ( หรือ ) เมื่อ เป็นจุดปลายจำกัดของ
ในกรณีที่สองนั้น สมมุติฐานให้ ลู่ออกไปอนันต์จะไม่ได้ถูกใช้ในบทพิสูจน์ (ดูหมายเหตุตรงท้ายหัวเรื่องบทพิสูจน์) ดั้งนั้นโดยปกติเงื่อนไขของกฎจะกล่าวไว้ตามข้างบน เงื่อนไขที่เพียงพอที่สองที่จะทำให้กระบวนการของกฎนี้ถูกต้องสามารถกล่าวได้อย่างสั้น ๆ ว่า
สมมุติฐานที่ว่า จะพบเห็นได้บ่อยตามงานเขียน แต่บางผู้เขียนละสมมุติฐานนี้โดยการเขียนสมมติฐานอื่น วิธีหนึ่งคือการนิยามลิมิตของฟังก์ชันนั้นโดยเพิ่มข้อกำหนดทีฟังก์ชันที่ใช้หาลิมิตนั้นต้องถูกนิยามทุกที่บนช่วงที่เกี่ยวข้อง อาจยกเว้นที่ อีกวิธีคือให้ทั้ง และ จำเป็นที่จะต้องหาอนุพันธ์ได้ทุกที่บนช่วงที่มี อยู่
ตัวอย่าง
- ตัวอย่างพื้นฐานที่มีฟังก์ชันเลขชี้กำลัง ในรูปแบบยังไม่กำหนด ที่
- ตัวอย่างที่ซับซ้อนขึ้นที่เป็น การใช้กฎของโลปีตาลเพียงครั้งเดียวผลลัพท์ยังคงเป็นรูปแบบยังไม่กำหนดอยู่ ในที่นี้ ลิมิตอาจหาค่าได้โดยการใชกฎของโลปีตาลสามครั้ง
- ตัวอย่างที่เป็น ใช้กฎของโลปีตาลซ้ำไปเรื่อย ๆ จนกว่าเลขชี้กำลังจะเป็นศูนย์ (ถ้า เป็นจำนวนเต็ม) หรือติดลบ (ถ้า เป็นเศษส่วน) ถีงจะสรุปได้ว่าลิมิตมีค่าเป็นศูนย์
- ตัวอย่างที่เป็นรูปแบบยังไม่กำหนด (ดูข้างล่าง) ซึ่งเขียนใหม่ได้ในรูป
- สามารถใช้กฎของโลปีตาลในการพิสูจน์ทฤษฎีบทที่ว่า ถ้า หาอนุพันธ์ได้สองครั้งในบริเวณใกล้เคียงกับ และอนุพันธ์อันดับสองต่อเนื่องในบริเวณใกล้เคียงนี้ แล้ว
- บางครั้งมีวิธีพลิกแพลงที่ใช้กฎของโลปีตาล เช่นสมมติให้ ลู่เข้าเมื่อ และ ลู่เข้าหาอนันต์บวกหรืออนันต์ลบ แล้วดังนั้นถ้า หาค่าได้ แล้ว
รูปแบบยังไม่กำหนดอื่น ๆ
รูปแบบยังไม่กำหนดอื่น ๆ เช่น และ สามารถหาค่าโดยใช้กฎของโลปีตาลได้ เช่นการหาลิมิตทีมี โดยการเปลี่ยนสองฟังก์ชันที่ลบกันเป็นการหาร
กฎของโลปีตาลถูกใช้ในขั้นตอนจาก (1) ไป (2) และอีกครั้งในขั้นตอน (3) ไป (4)
กฎของโลปีตาลใช้ได้กับรูปแบบยังไม่กำหนดที่มีเลขยกกำลังโดยใช้ลอการิทึมช่วย"ตบเลขยกกำลังลงมา" ตัวอย่างเช่น
ย้ายลิมิตเข้าไปในฟังก์ชันเลขชี้กำลังได้เพราะฟังก์ชันเลขชี้กำลังเป็นฟังก์ชันต่อเนื่อง และการที่เลขชี้กำลัง "อยู่ข้างล่าง" ลิมิต อยู่ในรูปแบบยังไม่กำหนด แต่จากที่ได้แสดงในตัวอย่างข้างบนมา กฎของโลปีตาลยังสามารถบอกได้ว่า
ดังนั้น
ตารางต่อไปนี้คือรายการรูปแบบยังไม่กำหนดที่พบบ่อย กับการแปลงโดยใช้กฎโลปีตาล
รูปแบบยังไม่กำหนด | เงื่อนไข | การแปลงเป็น |
---|---|---|
— | ||
บทพิสูจน์กฎโลปีตาล
กรณีพิเศษ
การพิสูจน์กฎโลปีตาลนั้นง่ายในกรณีที่ และ ต่อเนื่องและหาค่าอนุพันธ์ได้ที่จุด และหลังหาอนุพันธ์ครั้งแรกจะเจอลิมิตจำกัด จึงไม่ใช่การพิสูจน์กฎโลปีตาลทั่วไปเพราะมีความจำกัดกว่านิยาม ฟังก์ชันทั้งสองต้องต่อเนื่องและหาค่าอนุพันธ์ได้ และ เป็นจำนวนจริง เนื่องจากฟังก์ชันทั่วไปต่อเนื่องและหาค่าอนุพันธ์ได้ (ต.ย. พหุนาม ไซน์และโคไซน์ ฟังก์ชันเลขชี้กำลัง) จึงเป็นกรณีที่สมควรแก่การสนใจ
ให้ และ ต่อเนื่องและหาค่าอนุพันธ์ได้ที่จำนวนจริง โดย และ แล้ว
บทพิสูจน์ทั่วไปของกฎโลปีตาลได้รับการอธีบายไว้ข้างล่างนี้
บทพิสูจน์ทั่วไป
บทพิสูจน์ต่อไปนี้เป็นของเทย์เลอร์ (1952) ซึ่งพิสูจน์รูปแบบยังไม่กำหนดทั้ง และ เทย์เลอร์ยังทราบว่ามีบทพิสูจน์อื่นอยู๋ในเลตเทินมาเยอร์ (1936) และวาเซวสกี (1949)
ให้ และ เป็นฟังชันที่สอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ในหัวข้อรูปทั่วไป ให้ เป็นช่วงเปิดในสมมติฐานที่มีจุดปลาย พิจรณาให้ บนช่วงนี้ และ ต่อเนื่อง สามารถเลือก ที่เล็กกว่าที่ทำให้ ไม่เป็นศูนย์บน ได้
สำหรับทุก ในช่วง นิยามให้ และ โดยที่ มีค่าอยู่ระหว่าง และ (ฟังก์ขัน กับ คือกับตามลำดับ)
จากการหาอนุพันธ์ได้ของ และ บน ทฤษฎีบทค่าเฉลี่ยของโคชียืนยันได้ว่าสำหรับจุดสองจุดใด ๆ และ ใน จะมี ระหว่างค่า และ ที่ทำให้ ส่งผลให้ สำหรับทุกตัวเลือกค่า และ ที่แตกต่างในช่วง
ค่า ไม่เป็นศูนย์เมื่อ และ แตกต่างกันในช่วง เพราะถ้ามีค่าเป็นศูนย์ ทฤษฎีบทค่าเฉลี่ย จะนิรนัยได้ว่ามี ที่อยู่ระหว่าง และ ที่ทำให้
จากนิยามของ และ ทำให้ค่าเป็นจำนวนจริงขยาย และอาจสามารถมีค่าเป็น ได้ ในกรณีต่อไปนี้ และ จะเป็นขอบเขตของอัตราส่วน
กรณีที่ 1
สำหรับทุก ในช่วง และจุด ระหว่าง และ
และเมื่อ มีค่าเข้าใกล้ ทั้ง และ จะมีค่าเท่ากับศูนย์ ทำให้
กรณีที่ 2
สำหรับทุก บนช่วง นิยาม อยู่ระหว่าง และ สำหรับทุกจุด ระหว่าง และ
โดยที่เมือ มีค่าเข้าใกล้ ทั้ง และ จะเท่ากับศูนย์ ดังนั้น
และนั้นจำเป็นเนื่องจากการมีอยู่ของลิมิต ยังไม่ได้รับการยืนยัน
แบ่งได้เป็นสองกรณีได้แก่
และ
และ
ในกรณีแรก บอกได้ว่า หาค่าได้และเท่ากับ ในกรณีที่สอง ยังบอกได้ว่า ดังนั้น หาค่าได้และเท่ากับ นี่เป็นผลลัพท์ที่ต้องพิสูจน์
ในกรณีที่สอง สมมติฐานที่ว่า ลู่ออกไปหาอนันต์ไม่ได้ถูกใช้ในบทพิสูจน์ หมายความว่าถ้า ลู่ออกหาอนันต์เมื่อ เข้าใกล้ และทั้ง และ สอดคล้องกับสมมติฐานของกฎของโลปีตาล แล้ว ไม่จำเป็นที่ต้องมีสมมติฐานเพิ่ม ลิมิตของ อาจไม่มีก็ได้ ในกรณีนี้ทฤษฎีบทของโลปีตาลเป็นผลสืบเนื่องจากทฤษฎีบทสโตลซ์-เชซาโร
อ้างอิง
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. "De L'Hopital biography". The MacTutor History of Mathematics archive. Scotland: School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews. สืบค้นเมื่อ 21 December 2008.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - Boyer, Carl B.; Merzbach, Uta C. (2011-01-25). A History of Mathematics (ภาษาอังกฤษ) (3rd illustrated ed.). John Wiley & Sons. p. 321. ISBN .
- (Chatterjee 2005, p. 291)
- (Krantz 2004, p.79)
- "L'Hopital's Theorem". IMOmath. .
แหล่งข้อมูล
- Chatterjee, Dipak (2005), Real Analysis, PHI Learning Pvt. Ltd, ISBN
- Krantz, Steven G. (2004), A handbook of real variables. With applications to differential equations and Fourier analysis, Boston, MA: Birkhäuser Boston Inc., pp. xiv+201, doi:10.1007/978-0-8176-8128-9, ISBN , 2015447
- Taylor, A. E. (1952), "L'Hospital's rule", Amer. Math. Monthly, 59 (1): 20–24, doi:10.2307/2307183, ISSN 0002-9890, JSTOR 2307183, 0044602
- Wazewski, T. (1949), "Quelques démonstrations uniformes pour tous les cas du théorème de l'Hôpital. Généralisations", Prace Mat.-Fiz. (ภาษาฝรั่งเศส), 47: 117–128, 0034430
- Lettenmeyer, F. (1936), "Über die sogenannte Hospitalsche Regel", Journal für die reine und angewandte Mathematik, 1936 (174): 246–247, doi:10.1515/crll.1936.174.246, S2CID 199546754
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
inaekhlkhuls kdkhxngolpital xngkvs L Hopital s rule hrux kdkhxngaebrnulli xngkvs Bernoulli s rule epnthvsdibthkhnitsastrthiwadwykarhakhathixyuin xngkvs indeterminate forms dwykarichxnuphnthkdnimknamaichinkarepliynrupaebbyngimkahnd epnrupaebbkahnd ephuxihngaytxkarkhanwnlimitodykaraethnkhaekhaiptrng kdnithuktngchuxtamnkkhnitsastrchawfrngesskioym edx olpital thungaemkdnimkthukphicarnawathukekhiynodyedx olpital aetthvsdibthniaebrnulliepnkhnesnxihkbekhatwxyangkarprayuktichkhxngkdkhxngolpital emux f x sin x displaystyle color orange f x color orange sin x aela g x 0 5x displaystyle color red g x color red 0 5x khxngfngkchn h x f x g x displaystyle color brown h x color orange f x color red g x caimniyam n taaehnng x 0 aetsamarththaihfngkchnnntxenixngin R displaystyle mathbb R odyniyamih h 0 f 0 g 0 2 displaystyle color brown h 0 color teal f 0 color blue g 0 2 ktkhxngolpital fngkchn f displaystyle f aela g displaystyle g thibnchwngepid I displaystyle I ykewnemuxthicud c displaystyle c xyuin I displaystyle I tha limx cf x limx cg x 0 displaystyle lim limits x to c f x lim limits x to c g x 0 hrux displaystyle pm infty aela g x 0 displaystyle g x neq 0 sahrbthuk x displaystyle x in I displaystyle I thi x c displaystyle x neq c aela limx cf x g x displaystyle lim limits x to c frac f x g x hakhaid aelw limx cf x g x limx cf x g x displaystyle lim x to c frac f x g x lim x to c frac f x g x prawtikioym edx olpitalephyaephrkdniinpiph s 2239 kh s 1696 inhnngsuxchux epnhnngsuxelmaerkthiekhiynekiywkbaekhlkhulsechingxnuphnth thungxyangirktam echuxknwakdnithukkhnphbodynkkhnitsastrchawswischuxrupthwiprupthwipkhxngkdkhxngolpitalkhrxbkhlumhlakhlaykrni ih c displaystyle c aela L displaystyle L epn t y canwncring xnntbwk xnntlb ih I displaystyle I epnthimi c displaystyle c xyu sahrblimitsxngkhang hruxchwngepidthimi c displaystyle c epncudplay sahrb hrux tha c displaystyle c epnxnnt smmtiihfngkchnkhacring f displaystyle f aela g displaystyle g bn I displaystyle I xacykewnthi c displaystyle c aela g x 0 displaystyle g x neq 0 bn I displaystyle I xacykewnthi c displaystyle c dwy yngsmmtiih limx cf x g x L textstyle lim limits x to c frac f x g x L dngnnkdnisamarthichidinsthankarnemuxxtraswnkhxngxnuphnthmikhacakdhruximcakd aetikhimidinsthankarnxtraswnaeprprwntlxdthi x displaystyle x mikhaekhaikl c displaystyle c tha limx cf x limx cg x 0 displaystyle lim x to c f x lim x to c g x 0 hrux limx c f x limx c g x displaystyle lim x to c f x lim x to c g x infty xyangidxyanghnungaelw limx cf x g x L displaystyle lim x to c f x over g x L thungaemwaeracaekhiyninrup x c displaystyle x to c tlxd limitnnxacepnlimitkhangediyw x c displaystyle x to c hrux x c displaystyle x to c emux c displaystyle c epncudplaycakdkhxng I displaystyle I inkrnithisxngnn smmutithanih f displaystyle f luxxkipxnntcaimidthukichinbthphisucn duhmayehtutrngthayhweruxngbthphisucn dngnnodypktienguxnikhkhxngkdcaklawiwtamkhangbn enguxnikhthiephiyngphxthisxngthicathaihkrabwnkarkhxngkdnithuktxngsamarthklawidxyangsn wa limx c g x textstyle lim x to c g x infty smmutithanthiwa g x 0 displaystyle g x neq 0 caphbehnidbxytamnganekhiyn aetbangphuekhiynlasmmutithanniodykarekhiynsmmtithanxun withihnungkhuxkarniyamlimitkhxngfngkchnnnodyephimkhxkahndthifngkchnthiichhalimitnntxngthukniyamthukthibnchwngthiekiywkhxng I displaystyle I xacykewnthi c displaystyle c xikwithikhuxihthng f displaystyle f aela g displaystyle g caepnthicatxnghaxnuphnthidthukthibnchwngthimi c displaystyle c xyutwxyangtwxyangphunthanthimifngkchnelkhchikalng inrupaebbyngimkahnd 00 displaystyle frac 0 0 thi x 0 displaystyle x 0 limx 0ex 1x2 x limx 0ddx ex 1 ddx x2 x limx 0ex2x 1 1 displaystyle begin aligned lim x to 0 frac e x 1 x 2 x amp lim x to 0 frac frac d dx e x 1 frac d dx x 2 x 4pt amp lim x to 0 frac e x 2x 1 4pt amp 1 end aligned twxyangthisbsxnkhunthiepn 00 textstyle frac 0 0 karichkdkhxngolpitalephiyngkhrngediywphllphthyngkhngepnrupaebbyngimkahndxyu inthini limitxachakhaidodykarichkdkhxngolpitalsamkhrnglimx 02sin x sin 2x x sin x limx 02cos x 2cos 2x 1 cos x limx 0 2sin x 4sin 2x sin x limx 0 2cos x 8cos 2x cos x 2 81 6 displaystyle begin aligned lim x to 0 frac 2 sin x sin 2x x sin x amp lim x to 0 frac 2 cos x 2 cos 2x 1 cos x 4pt amp lim x to 0 frac 2 sin x 4 sin 2x sin x 4pt amp lim x to 0 frac 2 cos x 8 cos 2x cos x 4pt amp frac 2 8 1 4pt amp 6 end aligned twxyangthiepn textstyle frac infty infty limx xnex limx nxn 1ex n limx xn 1ex displaystyle lim x to infty frac x n e x lim x to infty frac nx n 1 e x n cdot lim x to infty frac x n 1 e x ichkdkhxngolpitalsaiperuxy cnkwaelkhchikalngcaepnsuny tha n displaystyle n epncanwnetm hruxtidlb tha n displaystyle n epnessswn thingcasrupidwalimitmikhaepnsuny twxyangthiepnrupaebbyngimkahnd 0 displaystyle 0 cdot infty dukhanglang sungekhiynihmidinrup displaystyle frac infty infty limx 0 xln x limx 0 ln x1x limx 0 1x 1x2 limx 0 x 0 displaystyle lim x to 0 x ln x lim x to 0 frac ln x frac 1 x lim x to 0 frac frac 1 x frac 1 x 2 lim x to 0 x 0 samarthichkdkhxngolpitalinkarphisucnthvsdibththiwa tha f displaystyle f haxnuphnthidsxngkhrnginbriewniklekhiyngkb x displaystyle x aelaxnuphnthxndbsxngtxenuxnginbriewniklekhiyngni aelwlimh 0f x h f x h 2f x h2 limh 0f x h f x h 2h limh 0f x h f x h 2 f x displaystyle begin aligned lim h to 0 frac f x h f x h 2f x h 2 amp lim h to 0 frac f x h f x h 2h 4pt amp lim h to 0 frac f x h f x h 2 4pt amp f x end aligned bangkhrngmiwithiphlikaephlngthiichkdkhxngolpital echnsmmtiih f x f x displaystyle f x f x luekhaemux x displaystyle x to infty aela ex f x displaystyle e x cdot f x luekhahaxnntbwkhruxxnntlb aelwlimx f x limx ex f x ex limx ex f x f x ex limx f x f x displaystyle lim x to infty f x lim x to infty frac e x cdot f x e x lim x to infty frac e x bigl f x f x bigr e x lim x to infty bigl f x f x bigr dngnntha limx f x textstyle lim x to infty f x hakhaid aelw limx f x 0 textstyle lim x to infty f x 0 rupaebbyngimkahndxun rupaebbyngimkahndxun echn 1 displaystyle 1 infty 00 displaystyle 0 0 0 displaystyle infty 0 0 displaystyle 0 cdot infty aela displaystyle infty infty samarthhakhaodyichkdkhxngolpitalid echnkarhalimitthimi displaystyle infty infty odykarepliynsxngfngkchnthilbknepnkarhar limx 1 xx 1 1ln x limx 1x ln x x 1 x 1 ln x 1 limx 1ln xx 1x ln x 2 limx 1x ln xx 1 x ln x 3 limx 11 ln x1 1 ln x 4 limx 11 ln x2 ln x 12 displaystyle begin aligned lim x to 1 left frac x x 1 frac 1 ln x right amp lim x to 1 frac x cdot ln x x 1 x 1 cdot ln x amp quad 1 6pt amp lim x to 1 frac ln x frac x 1 x ln x amp quad 2 6pt amp lim x to 1 frac x cdot ln x x 1 x cdot ln x amp quad 3 6pt amp lim x to 1 frac 1 ln x 1 1 ln x amp quad 4 6pt amp lim x to 1 frac 1 ln x 2 ln x 6pt amp frac 1 2 end aligned kdkhxngolpitalthukichinkhntxncak 1 ip 2 aelaxikkhrnginkhntxn 3 ip 4 kdkhxngolpitalichidkbrupaebbyngimkahndthimielkhykkalngodyichlxkarithumchwy tbelkhykkalnglngma twxyangechn limx 0 xx limx 0 eln xx limx 0 ex ln x elimx 0 x ln x displaystyle lim x to 0 x x lim x to 0 e ln x x lim x to 0 e x cdot ln x e lim limits x to 0 x cdot ln x yaylimitekhaipinfngkchnelkhchikalngidephraafngkchnelkhchikalngepnfngkchntxenuxng aelakarthielkhchikalng x displaystyle x xyukhanglang limit limx 0 x ln x displaystyle lim x to 0 x cdot ln x xyuinrupaebbyngimkahnd 0 displaystyle 0 cdot infty aetcakthiidaesdngintwxyangkhangbnma kdkhxngolpitalyngsamarthbxkidwa limx 0 x ln x 0 displaystyle lim x to 0 x cdot ln x 0 dngnn limx 0 xx e0 1 displaystyle lim x to 0 x x e 0 1 tarangtxipnikhuxraykarrupaebbyngimkahndthiphbbxy kbkaraeplngodyichkdolpital rupaebbyngimkahnd enguxnikh karaeplngepn 0 0 displaystyle 0 0 00 displaystyle frac 0 0 limx cf x 0 limx cg x 0 displaystyle lim x to c f x 0 lim x to c g x 0 displaystyle frac infty infty limx cf x limx cg x displaystyle lim x to c f x infty lim x to c g x infty limx cf x g x limx c1 g x 1 f x displaystyle lim x to c frac f x g x lim x to c frac 1 g x 1 f x 0 displaystyle 0 cdot infty limx cf x 0 limx cg x displaystyle lim x to c f x 0 lim x to c g x infty limx cf x g x limx cf x 1 g x displaystyle lim x to c f x g x lim x to c frac f x 1 g x displaystyle infty infty limx cf x limx cg x displaystyle lim x to c f x infty lim x to c g x infty limx c f x g x limx c1 g x 1 f x 1 f x g x displaystyle lim x to c f x g x lim x to c frac 1 g x 1 f x 1 f x g x 00 displaystyle 0 0 limx cf x 0 limx cg x 0 displaystyle lim x to c f x 0 lim x to c g x 0 limx cf x g x exp limx cg x 1 ln f x displaystyle lim x to c f x g x exp lim x to c frac g x 1 ln f x 1 displaystyle 1 infty limx cf x 1 limx cg x displaystyle lim x to c f x 1 lim x to c g x infty limx cf x g x exp limx cln f x 1 g x displaystyle lim x to c f x g x exp lim x to c frac ln f x 1 g x 0 displaystyle infty 0 limx cf x limx cg x 0 displaystyle lim x to c f x infty lim x to c g x 0 limx cf x g x exp limx cg x 1 ln f x displaystyle lim x to c f x g x exp lim x to c frac g x 1 ln f x bthphisucnkdolpitalkrniphiess karphisucnkdolpitalnnngayinkrnithi f displaystyle f aela g displaystyle g txenuxngaelahakhaxnuphnthidthicud c displaystyle c aelahlnghaxnuphnthkhrngaerkcaecxlimitcakd cungimichkarphisucnkdolpitalthwipephraamikhwamcakdkwaniyam fngkchnthngsxngtxngtxenuxngaelahakhaxnuphnthid aela c displaystyle c epncanwncring enuxngcakfngkchnthwiptxenuxngaelahakhaxnuphnthid t y phhunam isnaelaokhisn fngkchnelkhchikalng cungepnkrnithismkhwraekkarsnic ih f displaystyle f aela g displaystyle g txenuxngaelahakhaxnuphnthidthicanwncring c displaystyle c ody f c g c 0 displaystyle f c g c 0 aela g c 0 displaystyle g c neq 0 aelwlimx cf x g x limx cf x 0g x 0 limx cf x f c g x g c limx c f x f c x c g x g c x c limx c f x f c x c limx c g x g c x c f c g c limx cf x g x displaystyle begin aligned amp lim x to c frac f x g x lim x to c frac f x 0 g x 0 lim x to c frac f x f c g x g c 6pt amp lim x to c frac left frac f x f c x c right left frac g x g c x c right frac lim limits x to c left frac f x f c x c right lim limits x to c left frac g x g c x c right frac f c g c lim x to c frac f x g x end aligned macakniyamxtraswnechingphltangkhxngxnuphnth karethaknkhrngsudthayekidcakkhwamtxenuxngkhxngxnuphnththi c displaystyle c limitthisrupmaidepnrupaebbkahndephraa g c 0 displaystyle g c neq 0 bthphisucnthwipkhxngkdolpitalidrbkarxthibayiwkhanglangni bthphisucnthwip bthphisucntxipniepnkhxngethyelxr 1952 harvtxt error no target CITEREFethyelxr1952 sungphisucnrupaebbyngimkahndthng 00 textstyle frac 0 0 aela textstyle frac pm infty pm infty ethyelxryngthrabwamibthphisucnxunxyuineltethinmaeyxr 1936 harvtxt error no target CITEREFeltethinmaeyxr1936 aelawaeswski 1949 harvtxt error no target CITEREFwaeswski1949 ih f displaystyle f aela g displaystyle g epnfngchnthisxdkhlxngkbsmmtithanthitngiwinhwkhxrupthwip ih I displaystyle mathcal I epnchwngepidinsmmtithanthimicudplay c displaystyle c phicrnaih g x 0 displaystyle g x neq 0 bnchwngni aela g displaystyle g txenuxng samartheluxk I displaystyle mathcal I thielkkwathithaih g displaystyle g imepnsunybn I displaystyle mathcal I id sahrbthuk x displaystyle x inchwng niyamih m x inff 3 g 3 displaystyle m x inf frac f xi g xi aela M x supf 3 g 3 displaystyle M x sup frac f xi g xi odythi 3 displaystyle xi mikhaxyurahwang x displaystyle x aela c displaystyle c fngkkhn inf textstyle inf kb sup textstyle sup khuxkbtamladb cakkarhaxnuphnthidkhxng f displaystyle f aela g displaystyle g bn I displaystyle mathcal I thvsdibthkhaechliykhxngokhchiyunynidwasahrbcudsxngcudid x displaystyle x aela y displaystyle y in I displaystyle mathcal I cami 3 displaystyle xi rahwangkha x displaystyle x aela y displaystyle y thithaih f x f y g x g y f 3 g 3 displaystyle frac f x f y g x g y frac f xi g xi sngphlih m x f x f y g x g y M x displaystyle m x leq frac f x f y g x g y leq M x sahrbthuktweluxkkha x displaystyle x aela y displaystyle y thiaetktanginchwng kha g x g y displaystyle g x g y imepnsunyemux x displaystyle x aela y displaystyle y aetktangkninchwng ephraathamikhaepnsuny thvsdibthkhaechliy canirnyidwami p displaystyle p thixyurahwang x displaystyle x aela y displaystyle y thithaih g p 0 displaystyle g p 0 cakniyamkhxng m x displaystyle m x aela M x displaystyle M x thaihkhaepncanwncringkhyay aelaxacsamarthmikhaepn textstyle pm infty id inkrnitxipni m x displaystyle m x aela M x displaystyle M x caepnkhxbekhtkhxngxtraswn fg textstyle frac f g krnithi 1 limx cf x limx cg x 0 displaystyle lim x to c f x lim x to c g x 0 sahrbthuk x displaystyle x inchwng I displaystyle mathcal I aelacud y displaystyle y rahwang x displaystyle x aela c displaystyle c m x f x f y g x g y f x g x f y g x 1 g y g x M x displaystyle m x leq frac f x f y g x g y frac frac f x g x frac f y g x 1 frac g y g x leq M x aelaemux y displaystyle y mikhaekhaikl c displaystyle c thng f y g x displaystyle frac f y g x aela g y g x displaystyle frac g y g x camikhaethakbsuny thaih m x f x g x M x textstyle m x leq frac f x g x leq M x krnithi 2 limx c g x displaystyle lim x to c g x infty sahrbthuk x displaystyle x bnchwng I displaystyle mathcal I niyam Sx y y displaystyle S x y mid y xyurahwang x displaystyle x aela c displaystyle c sahrbthukcud y displaystyle y rahwang x displaystyle x aela c displaystyle c m x f y f x g y g x f y g y f x g y 1 g x g y M x displaystyle m x leq frac f y f x g y g x frac frac f y g y frac f x g y 1 frac g x g y leq M x odythiemux y displaystyle y mikhaekhaikl c displaystyle c thng f x g y displaystyle frac f x g y aela g x g y displaystyle frac g x g y caethakbsuny dngnn m x lim infy Sxf y g y lim supy Sxf y g y M x displaystyle m x leq liminf y in S x frac f y g y leq limsup y in S x frac f y g y leq M x aelanncaepnenuxngcakkarmixyukhxnglimit fg textstyle frac f g yngimidrbkaryunyn aebngidepnsxngkrniidaek limx cm x limx cM x limx cf x g x L displaystyle lim x to c m x lim x to c M x lim x to c frac f x g x L aela limx c lim infy Sxf y g y lim infx cf x g x displaystyle lim x to c left liminf y in S x frac f y g y right liminf x to c frac f x g x aelalimx c lim supy Sxf y g y lim supx cf x g x displaystyle lim x to c left limsup y in S x frac f y g y right limsup x to c frac f x g x inkrniaerk bxkidwa limx cf x g x displaystyle lim x to c frac f x g x hakhaidaelaethakb L displaystyle L inkrnithisxng yngbxkidwa lim infx cf x g x lim supx cf x g x L displaystyle liminf x to c frac f x g x limsup x to c frac f x g x L dngnn limx cf x g x displaystyle lim x to c frac f x g x hakhaidaelaethakb L displaystyle L niepnphllphththitxngphisucn inkrnithisxng smmtithanthiwa f x displaystyle f x luxxkiphaxnntimidthukichinbthphisucn hmaykhwamwatha g x displaystyle g x luxxkhaxnntemux x displaystyle x ekhaikl c displaystyle c aelathngf displaystyle f aela g displaystyle g sxdkhlxngkbsmmtithankhxngkdkhxngolpital aelw f x displaystyle f x imcaepnthitxngmismmtithanephim limitkhxng f x displaystyle f x xacimmikid inkrninithvsdibthkhxngolpitalepnphlsubenuxngcakthvsdibthsotls echsaorxangxingO Connor John J Robertson Edmund F De L Hopital biography The MacTutor History of Mathematics archive Scotland School of Mathematics and Statistics University of St Andrews subkhnemux 21 December 2008 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk Boyer Carl B Merzbach Uta C 2011 01 25 A History of Mathematics phasaxngkvs 3rd illustrated ed John Wiley amp Sons p 321 ISBN 978 0 470 63056 3 Chatterjee 2005 p 291 Krantz 2004 p 79 L Hopital s Theorem IMOmath aehlngkhxmul Chatterjee Dipak 2005 Real Analysis PHI Learning Pvt Ltd ISBN 81 203 2678 4 Krantz Steven G 2004 A handbook of real variables With applications to differential equations and Fourier analysis Boston MA Birkhauser Boston Inc pp xiv 201 doi 10 1007 978 0 8176 8128 9 ISBN 0 8176 4329 X 2015447 Taylor A E 1952 L Hospital s rule Amer Math Monthly 59 1 20 24 doi 10 2307 2307183 ISSN 0002 9890 JSTOR 2307183 0044602 Wazewski T 1949 Quelques demonstrations uniformes pour tous les cas du theoreme de l Hopital Generalisations Prace Mat Fiz phasafrngess 47 117 128 0034430 Lettenmeyer F 1936 Uber die sogenannte Hospitalsche Regel Journal fur die reine und angewandte Mathematik 1936 174 246 247 doi 10 1515 crll 1936 174 246 S2CID 199546754 bthkhwamkhnitsastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldk