ดมบ ร ญ ป น 丼 โรมาจ Donburi ชาม ถ วย หร อข าวหน าต าง ๆ เอกสารเก าของไทยเร ยก ข าวในข น เป นอาหารญ ป นท ม ล กษณะเป นอาหา

ดมบูริ (ญี่ปุ่น: 丼; โรมาจิ: Donburi; ชาม, ถ้วย) หรือข้าวหน้าต่าง ๆ เอกสารเก่าของไทยเรียก ข้าวในขัน เป็นอาหารญี่ปุ่นที่มีลักษณะเป็นอาหารจานเดียวที่มีกับข้าวที่ทำจากเนื้อสัตว์, ปลา, ผัก หรือวัตถุดิบอื่น ๆ ราดบนข้าวสวย ตามแต่จะดัดแปลง

ประวัติ

ดมบูริเป็นอาหารที่รูปแบบเฉพาะตั้งแต่ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น เริ่มปรากฏให้เห็นในยุคเอโดะ (ค.ศ. 1603–1868) ของประเทศญี่ปุ่น จานข้าวหน้าแบบแรก คือ อูนางิดง (ปลาไหลย่างที่วางอยู่บนชามข้าวปรุงสุก) ซึ่งในระยะแรก ดมบูริเป็นอาหารง่าย ๆ ใช้ชามขนาดเล็ก มีความสำคัญอยู่ที่ความรวดเร็วและรองรับผู้เร่งรีบ จึงเป็นที่นิยมตามโรงละครหรือลานแสดงตามงานเทศกาล ดมบูริเป็นที่แพร่หลายและกลายเป็นที่นิยมมากตั้งแต่สมัยศตวรรษที่ 19 เป็นต้นมา

ต่อมาในสมัยหลัง ข้าวหน้าอื่น ๆ เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู ไก่ ไข่ นั้นเกิดขึ้นยุคเมจิ (ค.ศ. 1868–1912) ซึ่งมาพร้อมกับการเข้ามาของวัฒนธรรมตะวันตกและการคัดสรรถ้วยชามที่ประณีตขึ้นเพื่อการตกแต่งอาหาร โดยดมบูริหรือข้าวหน้าที่เป็นไข่และไก่สันนิษฐานว่าเข้ามาในช่วง ค.ศ. 1891 ส่วนข้าวหน้าหมูหรือคัตสึดงแพร่หลายในญี่ปุ่นช่วงราว ค.ศ. 1913 หรือในยุคไทโช ซึ่งทำให้ข้าวหน้าแบบต่าง ๆ มีการขยายขนาดชามใหญ่ขึ้นเพื่อเพิ่มปริมาณเนื้อใหม่ ๆ หรือการปรุงสุกแบบต่าง ๆ ไปตามยุคสมัยและกาลเวลา นอกจากนี้ดมบูริยังคงเป็นที่แพร่หลายในปัจจุบันทั้งร้านอาหารทั่วไปในประเทศญี่ปุ่นและประเทศต่าง ๆ รวมถึง การส่งออกเป็นอาหารสำเร็จรูป อาหารแช่เข็ง เป็นต้น

หลังอาหารญี่ปุ่นเริ่มเข้าสู่ประเทศไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ได้แก่ สุกียากี้ ซาชิมิ ปลากะพงขาว และดมบูริ หรือเอกสารในสมัยนั้นเรียกว่า ข้าวในขัน ซึ่งมีการปรับปรุงรสชาติให้เข้ากับความคุ้นเคยของคนไทย คือ เน้นรสเค็มและหวาน จากซีอิ๊ว น้ำตาล และผงชูรส รวมทั้งแต่กลิ่นด้วยผักชีฝรั่ง

ประเภทของดมบูริ

ดมบูริแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นมีด้วยกันดังนี้:

กีวดง (牛丼): เนื้อวัวและหัวหอม บนข้าวสวย
เท็นดง (天丼): เท็มปูระ กุ้ง และผัก บนข้าวสวย
อูนาดง (鰻丼): ปลาไหลย่าง บนข้าวสวย
ทามาโงดง (玉子丼): ไข่กวน ผสมกับซอสดมบูริหวาน บนข้าวสวย
โอยาโกดง (親子丼): ไก่ตุ๋น ไข่ และหัวหอม บนข้าวสวย
คัตสึดง (カツ丼): หมูแผ่นชุบเกล็ดขนมปังทอด (ทงกัตสึ), หัวหอม และไข่ บนข้าวสวย
เท็กกาดง (鉄火丼): ปลาทูน่าเฉือนบางบนข้าวสวย อาจเป็นเท็กกาดงแบบธรรมดาหรือแบบเผ็ด
ฮกกาดง: ปลาแซลมอนเฉือนบาง บนข้าวสวย
เนงิโตโรดง (ネギトロ丼): หั่นลูกเต๋าและต้นหอม บนข้าวสวย
เท็นชินดง หรือ เท็นชิงฮัง (天津丼 / 天津飯): ดัดแปลงมาจากจีน, เป็นเนื้อปูเจียวไข่ บนข้าวสวย

นอกจากนี้ ดมบูริสามารถทำจากมากมาย ตามแต่จะดัดแปลง ซึ่งร้านอาหารจีนราคาย่อมเยาในญี่ปุ่นมักจะนำเสนอ ชูกาดง (中華丼) หรือ โกโมกูชูกาดง (五目中華丼)—สารพัดผัดผักกับเนื้อบนข้าวสวยในชามขนาดใหญ่

อ้างอิง

อรุณวตรี รัตนธารี (18 กรกฎาคม 2561). . ครัว. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-01-04. สืบค้นเมื่อ 4 มกราคม 2566. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
http://gogen-allguide.com/to/donburi.html

แหล่งข้อมูลอื่น

Donburi by japan-guide.com (อังกฤษ)
タグのついたレシピ：丼物 (ญี่ปุ่น)
มารู้จักกับ Donburi กันเถอะ (ไทย)
10 อันดับข้าวหน้าต่างๆ (Donburi) ยอดนิยมของคนญี่ปุ่น 2013-02-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ไทย)

[ครัว-1] อรุณวตรี รัตนธารี (18 กรกฎาคม 2561). . ครัว. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-01-04. สืบค้นเมื่อ 4 มกราคม 2566. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[2] ttp://gogen-allguide.com/to/donburi.html