เฉาก๊วย

เฉาก๊วย (จีน: 草餜, 草粿) เป็นของหวานที่มีส่วนประกอบหลักมาจากพืชชนิดหนึ่งในตระกูลเดียวกับใบสะระแหน่ เป็นอาหารหวานชนิดหนึ่ง ซึ่งแพร่หลายในประเทศจีน จนถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นที่รู้จักกันดีในฐานะที่เป็นทั้งในของหวาน และ สำหรับในประเทศไทยนั้น ถือว่าเป็นอาหารหวานระดับพื้นบ้าน เนื่องจากมีการจำหน่ายทั่วไปในชุมชนเมืองทั่วประเทศ เฉาก๊วยมีฤทธิ์เย็น แก้ร้อนใน กระหายน้ำ ส่วนมากมักจะใส่ลงในเครื่องดื่ม ที่หวาน เช่น น้ำกระเจี๊ยบ น้ำแดง เป็นต้น

เฉาก๊วย

เฉาก๊วยหั่นเป็นชิ้นประมาณ 1 ซม
มื้อ	ขนม
ภูมิภาค	เอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อุณหภูมิเสิร์ฟ	แช่เย็นหรือร้อน
ตำราอาหาร: เฉาก๊วย   สื่อ: เฉาก๊วย

เฉาก๊วย
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวเต็ม	涼粉
อักษรจีนตัวย่อ	凉粉
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน liángfěn เวด-ไจลส์ liang^2 fen^3 ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล leung^4 fan^2 ยฺหวิดเพ็ง loeng^4 fan^2
ชื่อภาษาจีนอื่น ๆ
ภาษาจีน	仙草
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน xiān cǎo เวด-ไจลส์ hsien^1 ts'ao^3 ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล sin^1 chou^2 ยฺหวิดเพ็ง sin^1 cou^2 ภาษาหมิ่นใต้ ภาษาฮกเกี้ยน sian-chháu
ชื่อภาษาจีนอื่น ๆ (2)
ภาษาจีน	草粿
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน cǎo guǒ ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน ยฺหวิดเพ็ง cou2 gwo2 ภาษาหมิ่นใต้ ภาษาฮกเกี้ยน tsháu kué
ชื่อภาษาเวียดนาม
ภาษาเวียดนาม	thạch sương sáo
ชื่อภาษาไทย
อักษรไทย	เฉาก๊วย
อักษรโรมัน	chaokuai
ชื่อMalay & Indonesian
Malay & Indonesian	cincau
ชื่อTagalog
Tagalog	gulaman

กรรมวิธี

เฉาก๊วยสีเขียว

เฉาก๊วย เป็นผลผลิตต่อเนื่องจากการแปรรูปต้นเฉาก๊วย ซึ่งเป็นพืชในวงศ์ Lamiaceae (วงศ์มิ้นท์) วงศ์เดียวกับ สะระแหน่ กะเพรา โหระพา แมงลัก และ ยี่หร่า

วิธีทำเฉาก๊วยอย่างง่าย ๆ คือ นำต้นเฉาก๊วยแห้งมาต้ม จนยางไม้และเพกทินละลายออกมาได้น้ำสีน้ำตาลดำ เรียกว่า ชาเฉาก๊วย จากนั้นก็กรองเอาแต่น้ำ แล้วนำไปผสมกับแป้งพืช เพื่อให้เฉาก๊วยคงตัวเป็นเจลลี่ ซึ่งส่วนประกอบนั้น แต่ละเจ้าจะมีสูตรของตนเอง วิธีที่เป็นต้นตำรับโบราณนั้น นิยมผสมกับแป้งท้าวยายม่อม และแป้งมันสำปะหลัง อัตราส่วนตามความเหมาะสม โดยแป้งมันจะทำให้เนื้อเฉาก๊วยนิ่ม (ใส่มากจะเหลว) ส่วนแป้งท้าวยายม่อมจะให้เนื้อเฉาก๊วยคงรูปได้นาน อาจปรับปรุงโดยใส่แป้งข้าวเจ้าเพื่อให้แข็งตัวขึ้น หรือเพิ่มแป้งข้าวเหนียวให้มีความหนุบหนับ หรือใส่ส่วนผสมอื่น ๆ ก็ได้ ปัจจุบัน มีผู้ค้าบางรายใส่สีผสมอาหารให้สีดำเข้มบ้าง ใส่วุ้น-เจลาติน เพื่อประหยัดต้นทุนก็มี

การรับประทานเฉาก๊วยแต่เดิมชาวจีนจะกินกับน้ำตาลทรายแดง โดยเอามาคลุกกับน้ำตาลให้เข้ากัน คนไทยนำมาดัดแปลงโดยหั่นเป็นชิ้น ๆ ใส่ในน้ำเชื่อมและน้ำแข็ง กินกับข้าวโพด ลูกชิด หรือลูกตาลเชื่อมก็ได้

ที่มาของคำว่าเฉาก๊วย

มาจากคำว่า เฉาก๊วย ในภาษาแต้จิ๋ว (草餜) แต่มักนิยมเขียนคำว่า 粿 มากกว่า (草粿) หมายถึงขนมหญ้า เพราะทำมาจากหญ้าเฉาก๊วย ระวังสับสนกับต้นเฉากว่อในจีนซึ่งใช้ตัวเขียนเดียวกัน

สรรพคุณ

เช่นเดียวกับพืชอื่น ๆ ในวงศ์มิ้นท์ เฉาก๊วยมีสรรพคุณแก้ร้อนในกระหายน้ำ แต่เนื่องจากมีระดับของน้ำมันหอมระเหย และสารออกฤทธิ์ ในระดับที่ต่ำกว่าตระกูลกะเพราเป็นอย่างมาก จึงส่งผลให้เฉาก๊วยไม่มีฤทธิ์ขับลม หรือบรรเทาปวด เหมือนดังที่มีในพืชตระกูลกะเพรา-โหระพา

อ้างอิง

1. มูลนิธิหัวใจแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์, (ดับกระหาย ชื่นใจ ด้วยเฉาก๊วยสุขภาพ) http://www.thaiheartfound.org/category/details/food/218 2019-11-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, published date: 2017-10-05, accessed date: 2019-11-01
2. กระป๋อง. เฉาก๊วย... ไม่เฉาเหมือนชื่อ. แม่บ้านทันสมัย. 7 (87) : 53 - 58 มีนาคม 2535