ราชอาณาจักรนาวาร์ (อังกฤษ: Kingdom of Navarre; สเปน: Reino de Navarra; ฝรั่งเศส: Royaume de Navarre) เดิมชื่อ ราชอาณาจักรปัมโปลนา เป็นราชอาณาจักรในยุโรปที่ตั้งอยู่สองฝั่งเหนือใต้ของเทือกเขาพิรินีทางด้านมหาสมุทรแอตแลนติก
ราชอาณาจักรนาวาร์ Reino de Navarra Nafarroako Erresuma | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ค.ศ. 824–ค.ศ. 1620 | |||||||||||
ธงชาติ ตราแผ่นดิน | |||||||||||
ราชอาณาจักรนาวาร์ ค.ศ. 1400 (เขียวเข้ม) | |||||||||||
สถานะ | ราชอาณาจักร | ||||||||||
เมืองหลวง | ปัมโปลนา | ||||||||||
ภาษาทั่วไป | บาสก์, สเปน | ||||||||||
ศาสนา | คริสต์ศาสนา (โรมันคาทอลิก) | ||||||||||
การปกครอง | ราชาธิปไตย | ||||||||||
ยุคประวัติศาสตร์ | สมัยกลาง | ||||||||||
• ก่อการกบฏต่อจักรวรรดิแฟรงก์ | ค.ศ. 824 | ||||||||||
• เปลี่ยนชื่อจากปัมโปลนาเป็นนาวาร์ | ค.ศ. 1004 | ||||||||||
• สเปนผนวกนาวาร์ตอนไต้ | ค.ศ. 1522 | ||||||||||
• รวมกับฝรั่งเศสโดยการเสกสมรสในรัชสมัยของพระเจ้าอ็องรีที่ 4 | ค.ศ. 1589 | ||||||||||
• สิ้นสุด | ค.ศ. 1620 | ||||||||||
|
ราชอาณาจักรนาวาร์ก่อตั้งขึ้นเมื่อ Íñigo I of Pamplona ผู้นำบาสก์ (Basque) ผู้ได้รับเลือกและประกาศให้เป็นพระเจ้าแผ่นดินแห่งปัมโปลนา (ราว ค.ศ. 824) นำการกบฏต่อต้านอำนาจการปกครองของชาวแฟรงก์ในบริเวณนั้น
ด้านใต้ของราชอาณาจักรถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรกัสติยาในปี ค.ศ. 1513 ซึ่งกลายเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสเปน ทางด้านเหนือยังคงเป็นอิสระจนมารวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสโดยการสมรสในปี ค.ศ. 1589 เมื่อพระเจ้าอ็องรีที่ 3 แห่งนาวาร์ทรงขึ้นครองราชบัลลังก์ฝรั่งเศสเป็นพระเจ้าอ็องรีที่ 4 แห่งฝรั่งเศส และในที่สุดก็รวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1620
ประวัติศาสตร์
ยุคเริ่มต้นของราชวงศ์นาวาร์
ในปี ค.ศ. 714 ชาวมัวร์ซึ่งเป็นชาวมุสลิมได้เข้ายึดครองลุ่มแม่น้ำเอโบร ทว่ามีอำนาจไม่มากพอที่จะกุมอำนาจทางการเมืองและสังคมได้ ผู้ปกครองชาวบาสก์ของปัมโปลนาจึงยังคงมีอิสรภาพในระดับหนึ่ง ต่อมาชาวคริสต์ลุกขึ้นมาต่อต้านชาวมัวร์ ราวปี ค.ศ. 798 ได้ยุติการอยู่ภายใต้อำนาจของชาวมัวร์และสถาปนาตนเป็นผู้ปกครองอิสระภายใต้ร่มเงาของชาวแฟรงก์ อันเป็นจุดเริ่มต้นของราชวงศ์อิญญิเกซ ราชวงศ์แรกที่ปกครองนาวาร์ (หรือราชอาณาจักรปัมโปลนา) ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 9 เมื่อได้ขึ้นครองอำนาจ ราชวงศ์อิญญิเกซของนาวาร์ก็มีอำนาจแข็งแกร่งพอที่จะไม่ต้องอยู่ภายใต้ร่วมเงาของใคร พระองค์ได้สร้างสายสัมพันธ์ทางการทูตและครอบครัวกับราชอาณาจักรอัสตูเรียส
สถานะทางการเมืองของนาวาร์เป็นมั่นคงขึ้นภายใต้การปกครองของราชวงศ์ต่อมา คือ ราชวงศ์ฆีเมเนส ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ฆีเมเนสได้ดำเนินนโยบายขยายอาณาเขตด้วยการต่อสู้กับชาวมัวร์ พระองค์ได้สร้างสัมพันธไมตรีกับราชอาณาจักรคริสเตียนอื่น ๆ ในคาบสมุทรไอบีเรีย
ยุคเรืองอำนาจ
ภายใต้การปกครองของพระเจ้าซันโช การ์เซสและรัชกาลต่อ ๆ มานาวาร์ก้าวขึ้นสู่จุดสูงสุดทางอำนาจ การผสมผสานระหว่างความช่ำชองทางการทูตและความแข็งแกร่งทางการทหารทำให้ราชอาณาจักรอยู่รอดในยุคที่อิทธิพลของรัฐเคาะลีฟะฮ์ในสเปนรุ่งเรืองถึงขีดสุดในคริสต์ศตวรรษที่ 10
ซึ่งปกครองนาวาร์ตั้งแต่ ค.ศ. 1004 ถึง ค.ศ. 1035 สามารถรวมราชอาณาจักรชาวคริสต์ในสเปนเป็นหนึ่งเดียวได้เป็นระยะเวลาสั้น ๆ โดยทรงปกครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของชาวคริสต์ในคาบสมุทรไอบีเรีย ได้แก่ ปัมโปลนา, , อารากอน, , , และเลออน ขณะเดียวกันได้อ้างสิทธิ์ในกัสกอญและเคาน์ตีบาร์เซโลนา รัชสมัยของพระองค์เป็นยุคแห่งการขยายตัวทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจของราชอาณาจักรปัมโปลนาไปพร้อม ๆ กับการขยายอาณาเขต พระมหากษัตริย์นาวาร์เป็นผู้บริหารจัดการเส้นทางสู่ซันเตียโก ทรงนำสถาปัตยกรรมแบบโรมาเนสก์มาใช้ และเผยแผ่วัฒนธรรมคลูนิคไปทั่วราชอาณาจักร
ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 9 ราชอาณาจักรปัมโปลนาถูกบีบให้หยุดการขยายอาณาเขตเนื่องจากอำนาจที่เพิ่มขึ้นของกัสติยาและอารากอน ซึ่งคุกคามความมั่นคงทางการเมืองของราชอาณาจักรที่ผนวกรวมเป็นหนึ่งเดียว การไม่ยอมตัดสินใจว่าจะตั้งตนเป็นอิสระหรือจะอยู่ภายใต้ร่วมเงาของฝรั่งเศสทำให้กษัตริย์ของกัสติยาและอารากอนซึ่งขณะนั้นอยู่ภายใต้การปกครองของนาวาร์ตกอยู่ในสถานะลำบากในช่วงสมัยกลางตอนต้น
ยุคภายใต้ราชบัลลังก์อารากอน
จักรวรรดิของพระเจ้าซันโชคงอยู่ได้ไม่นาน ในปี ค.ศ. 1076 แห่งอารากอนได้เข้ายึดครองปัมโปลนา ทำให้ราชอาณาจักรตกอยู่ภายใต้การปกครองของอารากอนจนถึงปี ค.ศ. 1134 กระทั่งแยกตัวออกมาในรัชสมัยของ และกลับมามีอิสรภาพทางการเมืองอีกครั้ง ในรัชสมัยต่อมาของ ราชอาณาจักรปัมโปลนาได้เปลี่ยนชื่อเป็นราชอาณาจักรนาวาร์ เพื่อยืนยันถึงอำนาจทางการเมืองและความเป็นอธิปไตยทางอาณาเขต ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งส่วนใดของราชอาณาจักรอื่นในคาบสมุทรไอบีเรีย โดยเฉพาะกัสติยา
ทว่าในระหว่างการกอบกู้อิสรภาพกลับคืนมานี้อาณาจักรได้สูญเสียอาณาเขตไปอย่างต่อเนื่อง จนในปี ค.ศ. 1200 ในรัชสมัยของ ดินแดนอาลาบา, กีปุซโกอา และดุรันเกซาโดในบิซกายาถูกพระมหากษัตริยกัสติยาพิชิตเอาไป ฝั่งตะวันตกของนาวาร์จึงถูกพรมแดนของกัสติยาขวางไว้ บีบให้นาวาร์หันไปให้ความสนใจกับการขยายอาณาเขตไปทางเหนือสู่ดินแดนอุลตราปูเอร์ตอสของฝรั่งเศสและทางตะวันออกสู่พื้นที่ชายแดนที่ติดกับอารากอนแทน
ยุคภายใต้อิทธิพลของฝรั่งเศส
ทิศทางของประวัติศาสตร์นาวาร์เปลี่ยนไปในปี ค.ศ. 1234 เมื่อการสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าซันโชที่ 7 ทำให้ราชวงศ์นาวาร์สิ้นสุดลง ราชอาณาจักรยอมอยู่ภายใต้อิทธิพลของฝรั่งเศสเพื่อเอาตัวรอดจากแรงกดดันจากกัสติยาและอารากอน ชาวฝรั่งเศสกลุ่มแรกที่ขึ้นครองบัลลังก์นาวาร์คือราชวงศ์ช็องปาญ โดย เคานต์แห่งช็องปาญ พระภาคิไนยของพระเจ้าซันโชที่ 7 ต่อด้วยราชวงศ์กาแปที่ครองทั้งบัลลังก์ฝรั่งเศสและบัลลังก์นาวาร์ในช่วง ค.ศ. 1274 ถึง ค.ศ. 1326 ผู้ปกครองชาวฝรั่งเศสที่โด่งดังในประวัติศาสตร์นาวาร์คือ เคานต์แห่งเอเวรอที่ทำให้นาวาร์มีความสำคัญในระดับนานาชาติจากการเข้าไปพัวพันในกิจการภายในของฝรั่งเศส จนนำพาราชอาณาจักรต่าง ๆ ในคาบสมุทรไอบีเรียเข้าสู่สงครามร้อยปี ชาร์ลมีความทะเยอทะยานที่จะกอบกู้ดินแดนเดิมในสเปนที่เคยเป็นราชอาณาจักรในยุคของพระเจ้าซันโช การ์เซสที่ 3 กลับคืนมา พระองค์ได้รับสมญานามว่า "ผู้ร้ายกาจ" จากการปรับเปลี่ยนนโยบายด้านการต่างประเทศของนาวาร์อย่างน่าไม่อายอยู่บ่อยครั้ง เพื่อปรับเปลี่ยแรงกดดันจากต่างประเทศที่มีต่อนาวาร์ ทว่าพระเจ้าชาร์ลเป็นทีจงรักภักดีของคนในปกครองและรักษาเอกราชของนาวาร์ไว้ได้ แต่พระองค์ได้สูญเสียการครอบครองในฝรั่งเศสทั้งหมดยกเว้นอัลเลียนปูเอร์ตอส ในปี ค.ศ. 1379 พระองค์ถูกบีบคั้นจนต้องยอมให้ทหารรักษาการณ์ของกัสติยาเข้ามาอยู่ในปราสาททางตอนใต้ของพระองค์
ความขัดแย้งเรื่องการสืบราชบัลลังก์และการสิ้นสภาพความเป็นราชอาณาจักร
การสิ้นพระชนม์ของ ก่อเกิดความขัดแย้งในการสืบราชบัลลังก์จนนำไปสู่สงครามกลางเมือง ผู้นำฝ่ายอารากอนได้สมรสกับบลังกา ทายาทในราชบัลลังก์นาวาร์และขึ้นครองตำแหน่งเป็นกษัตริยแห่งนาวาร์และอารากอนในปี ค.ศ. 1458
ในปี ค.ศ. 1484 ราชบัลลังก์ตกเป็นของ แต่อิสรภาพเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้สำหรับนาวาร์ซึ่งอยู่ตรงกลางระหว่างสองรัฐใหญ่ที่เป็นศัตรูกัน คือ ฝรั่งเศสและสเปน สงครามภายในดำเนินอยู่ครึ่งศตวรรษและสร้างประโยชน์ให้แก่พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งอารากอนซึ่งให้การสนับสนุนฝ่ายบูมงต์และเข้ารุกรานนาวาร์ในปี ค.ศ. 1512 ในปี ค.ศ. 1515 ราชอาณาจักรถูกผนวกเข้ากับราชบัลลังก์กัสติยาอย่างเป็นทางการ ความพ่ายแพ้อย่างสมบูรณ์ทำให้ดอนฌ็องและดอนญา เด อาลแบร สองกษัตริย์คู่สุดท้ายแห่งนาวาร์ขอลี้ภัยในอีกฝั่งหนึ่งของเทือกเขาพิรินีและไม่ได้ข้ามกลับมาอีก ทั้งคู่ได้ให้การสนับสนุนราชวงศ์บูร์บงที่ขึ้นมามีอำนาจในฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1555 นาวาร์ฝั่งฝรั่งเศสซึ่งตั้งอยู่บนพื้นที่ราบชันทางตะวันตกของเทือกเขาพิรินียังคงความเป็นราชอาณาจักรอิสระได้จนถึงปี ค.ศ. 1589 จนถูกรวมเข้ากับฝรั่งเศส ราชวงศ์บูร์บงของฝรั่งเศสได้ขึ้นปกครองสเปนตั้งแต่ปี ค.ศ. 1700 เป็นต้นมา แต่ในฝรั่งเศสราชวงศ์ถูกปฏิวัติในปี ค.ศ. 1789
หลังถูกกัสติยาพิชิต นาวาร์ถูกบริหารปกครองโดยอุปราชซึ่งมีอำนาจเทียบเท่ากษัตริย์แห่งปัมโปลนา ขณะเดียวกันหน่วยงานต่าง ๆ ของราชอาณาจักร โดยเฉพาะสภานิติบัญญัติ มียังคงอยู่ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 ในคริสต์ศตวรรษที่ 18 ได้มีการออกกฎหมายยกให้การเงินของราชอาณาจักรอยู่ในการตัดสินใจของกษัตริย์สเปน ในปี ค.ศ. 1576 ได้มีการจัดตั้งสภาอาณาจักรขึ้นมาแทนที่สภานิติบัญญัติและบริหารปกครองนาวาร์ ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็นสภาจังหวัด ต่อด้วยสภาภูมิภาคนาวาร์ และในปี ค.ศ. 1982 ได้เปลี่ยนชื่อเป็นรัฐบาลนาวาร์ แม้จะเป็นส่วนหนึ่งของสเปน แต่นาวาร์มีการบริหารปกครองและกฎหมายเป็นของตนเองในฐานะแคว้นปกครองตนเอง
การสืบราชบัลลังก์
ราชวงศ์อิญญิเกซ
- ปฐมกษัตริย์แห่งนาวาร์ (หรือปัมโปลนา) ผู้ก่อตั้งชาติในปี ค.ศ. 824
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดาในปี ค.ศ. 851 หรือ ค.ศ. 852
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดาในปี ค.ศ. 870 ทรงครองราชย์เป็นเวลา 30 ปีและเป็นพระมเหากษัตริย์คนสุดท้ายของราชวงศ์อิญญิเกซ พระมเหสีของพระองค์เป็นพระราชินีที่ได้รับการบันทึกชื่อคนแรกของปัมโปลนา ทรงมีพระนามว่าออเรีย พระเจ้าฟอร์ตุน การ์เซสถูกแทนที่โดยซันโช การ์เซสในปี ค.ศ. 905 และเกษียณตนเข้าสู่อาราม ทรงสิ้นพระชนม์ในอารามดังกล่าวในปี ค.ศ. 922
ราชวงศ์ฆีเมเนซ
- ซันโช การ์เซสเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ฆิเมเนส และเป็นที่รู้จักในเวลาต่อมาในชื่อพระเจ้าซันโชที่ 1 แห่งปัมโปลนา ทรงอภิเษกสมรสกับซึ่งเป็นพระนัดดาของกษัตริย์คนก่อน
- พระเจ้าการ์ซิอา ซันเชซที่ 1 แห่งปัมโปลนา สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสกับ ลูกพี่ลูกน้องชั้นที่หนึ่งของพระองค์เอง ทรงทอดทิ้งอันเดรโกโตในปี ค.ศ. 942 และอภิเษกสมรสใหม่กับเตเรซาแห่งเลออน
- พระราชโอรสของกษัตริย์คนก่อนกับอันเดรโกโต ทรงมีตำแหน่งเป็นเคานต์แห่งอารากอนอยู่แล้วตามสายเลือดทางพระมารดา พระองค์อาจเป็นกษัตริย์คนแรกที่ขนานนามตนเองว่ากษัตริย์แห่งนาวาร์ แม้ตำแหน่งดังกล่าวจะถูกใช้อย่างกว้างขวางในคริสต์ศตวรรษที่ 11 พระเจ้าซันโชที่ 2 อภิเษกสมรสกับ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสกับฆิเมนา เฟร์นันเดซ ในปี ค.ศ. 1000 พระองค์ถูกสังหารในสมรภูมิ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา พระองค์อภิเษกสมรสกับ และเป็นบิดาของบุตรชายนอกสมรสที่ต่อมาขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งอารากอน
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสกับ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสกับพลาซ็องเซียแห่งนอร์ม็องดี พระอนุชาของพระองค์รวมหัวกันลอบสังหารพระองค์ในปี ค.ศ. 1076
- ครองตำแหน่งเป็นกษัตริย์แห่งอารากอนอยู่แล้ว ทรงอภิเษกสมรสกับซึ่งสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1071 พระองค์ได้อภิเษกสมรสใหม่กับ
- สืบทอดตำแหน่งทั้งในปัมโปลนาและอารากอนต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสสองครั้ง พระมเหสีคนแรกคือซึ่งสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1097 พระธิดาสองคนของทั้งคู่สิ้นพระชนม์ก่อนพระราชบิดา พระองค์อภิเษกสมรสใหม่กับ แต่ทั้งคู่ไม่มีพระโอรสธิดาด้วยกัน
- พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 1 พระอนุชาต่างมารดาของกษัตริย์คนก่อน ทรงอภิเษกสมรสระยะสั้น ๆ กับอูร์รากาแห่งเลออนและกัสติยา แต่การสมรสถูกประกาศให้เป็นโมฆะและทั้งคู่ไม่มีพระโอรสธิดาด้วยกัน
- พระราชนัดดาของพระเจ้าการ์ซิอา ซันเชสที่ 3 ผ่านทางบุตรนอกสมรส พระองค์เป็นที่รู้จักในชื่อผู้กอบกู้ ด้วยทรงกอบกู้อิรภาพของปัมโปลนากลับคืนมา ทรงอภิเษกสมรสกับซึ่งสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1141 พระองค์จึงอภิเษกสมรสใหม่ในปี ค.ศ. 1144 กับ
- พระราชโอรสของกษัตริย์คนก่อนกับพระมเหสีคนแรก พระองค์เป็นคนแรกที่ใช้ชื่อ "นาวาร์" แทนปัมโปลนา พระเจ้าซันโชอภิเษกสมรสกับ เบเรงเกลา พระธิดาคนโตของทั้งคู่อภิเษกสมรสกับพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 แห่งอังกฤษ
- สืบทอดตำแหน่งต่จากพระราชบิดา พระมเหสีคนแรกของพระองค์คือ ส่วนพระมเหสีคนที่สองไม่มีใครทราบชื่อ พระองค์ไม่มีพระโอรสธิดากับพระมเหสีทั้งสองคน ทำให้พระองค์เป็นพระมหากษัตริย์แห่งนาวาร์คนสุดท้ายของราชวงศ์ฆีเมเนส
ราชวงศ์บลัว
- พระภาคิไนยของกษัตริย์คนก่อน โดยทรงเป็นบุตรชายของ พระธิดาคนสุดท้องของพระเจ้าซันโชที่ 6 แห่งนาวาร์และพระขนิษฐาของพระเจ้าซันโชที่ 7 พระมเหสีคนแรกของพระเจ้าตีโบคือที่หย่าขาดกันหลังสมรสได้สองปีโดยไม่มีพระโอรสธิดา พระองค์อภิเษกสมรสใหม่กับซึ่งสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1231 พระองค์อภิเษกสมรสอีกครั้งกับ
- พระราชโอรสของกษัตริย์คนก่อนกับมาร์เกอรีตแห่งบูร์บง ทรงอภิเษกสมรสกับ แต่ทั้งคู่ไม่มีพระโอรสธิดาด้วยกัน
- พระอนุชาของกษัตริย์คนก่อน ทรงอภิเษกสมรสกับ
- สมเด็จพระราชินีนาถฌานที่ 1 แห่งนาวาร์ พระธิดาวัยทารกของกษัตริย์คนก่อน เมื่อพระชนมายุได้ 11 พรรษา ทรงอภิเษกสมรสกับอนาคตพระเจ้าฟิลิปที่ 4 แห่งฝรั่งเศส พระนางเป็นผู้ปกครองคนสุดท้ายนาวาร์ที่มาจากราชวงศ์บลัว
ราชวงศ์กาแป
- พระเจ้าหลุยส์ที่ 1 แห่งนาวาร์ (หรือพระเจ้าหลุยส์ที่ 10 แห่งฝรั่งเศส) สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชมารดา พระมเหสีคนแรกของพระองค์คือ พระนางถูกจับกุมตัวในเหตุสัมพันธ์ชู้สาวตูร์เดอเนส์ลและสิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1315 ระหว่างถูกคุมขัง พระเจ้าหลุยส์อภิเษกสมรสใหม่กับ
- พระเจ้าฌ็องที่ 1 แห่งฝรั่งเศสและนาวาร์ พระราชโอรสของกษัตริย์คนก่อนกับเคลเมนเทียแห่งฮังการีซึ่งเสด็จพระราชสมภพหลังการสิ้นพระชนม์ของพระราชิบดา พระองค์มีชีวิตอยู่เพียงห้าวัน
- พระเจ้าฟิลิปที่ 5 แห่งฝรั่งเศสและที่ 2 แห่งนาวาร์ พระปิตุลาของพระเจ้าฌ็อง ทรงสมรสกับซึ่งถูกจับกุมตัวในเหตุสัมพันธ์ชู้สาวตูร์เดอเนส์ลเช่นกัน ทว่าพระสวามีไม่ทอดทิ้งพระนาง
- พระเจ้าชาร์ลที่ 4 แห่งฝรั่งเศสและที่ 1 แห่งนาวาร์ พระอนุชาคนเล็กของกษัตริย์คนก่อน ทรงสมรสกับซึ่งถูกจับกุมตัวในเหตุสัมพันธ์ชู้สาวตูร์เดอเนส์ลเช่นกัน การสมรสถูกประกาศให้เป็นโมฆะและบล็องช์สิ้นพระชนม์ระหว่างถูกคุมขัง กษัตริย์อภิเษกสมรสใหม่กับมารีแห่งลักเซมเบิร์ก แต่พระนางสิ้นพระชนม์ในการคลอดพระโอรสที่สิ้นพระชนม์เช่นกัน พระเจ้าชาร์ลจึงอภิเษกสมรสอีกครั้งกับ สายอาวุโสของราชวงศ์กาแปสิ้นสุดลงหลังการสิ้นพระชนม์ของพระองค์
- สมเด็จพระราชินีนาถฌานที่ 2 แห่งนาวาร์ พระราชธิดาของพระเจ้าหลุยส์ที่ 10 แห่งฝรั่งเศสและที่ 1 แห่งนาวาร์ พระมารดาของพระนางถูกจับกุมตัวในเหตุสัมพันธ์ชู้สาวตูร์เดอเนส์ล จึงเป็นที่สงสัยว่าใครคือบิดาตัวจริงของพระนาง แต่พระเจ้าหลุยส์ได้กล่าวบนเตียงสิ้นพระชนม์ว่าพระนางเป็นพระธิดาของพระองค์ พระนางอภิเษกสมรสกับซึ่งขึ้นปกครองร่วมกับพระนาง
ราชวงศ์เอเวรอ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชมารดา ทรงเป็นผู้ปกครองนาวาร์คนแรกที่มาจากราชวงศ์เอเวรอ พระองค์อภิเษกสมรสกับ พระธิดาคนสุดท้องของทั้งคู่คือฌวนแห่งนาวาร์ ซึ่งอภิเษกสมรสกับพระเจ้าเฮนรีที่ 4 แห่งอังกฤษ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชมารดา ทรงสมรสกับ
- สมเด็จพระราชินีนาถบล็องช์ที่ 1 แห่งนาวาร์ สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา พระสวามีคนแรกของพระราชินีบล็องช์คือ ทั้งคู่มีพระโอรสที่อายุสั้นหนึ่งคน หลังเป็นม่ายทรงอภิเษกสมรสใหม่กับ หลังพระนางสิ้นพระชนม์ พระเจ้าชวนผู้เป็นพระสวามีบริหารราชการนาวาร์ต่อด้วยพระองค์เองโดยไม่ให้สิทธิ์ในการปกครองแก่ผู้เป็นพระราชโอรส การ์โลสกับแต่ไม่มีบุตร พระองค์สิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1461 โดยไม่เคยได้ปกครองนาวาร์
ราชวงศ์ตรัสตามารา
- สมเด็จพระราชินีนาถบลังกาที่ 2 แห่งนาวาร์ พระราชธิดาของพระราชินีบล็องช (บลังกา) ที่ 1 และพระขนิษฐาของการ์โลส พระนางอภิเษกสมรสกับ แต่ชีวิตสมรส 13 ปีของทั้งคู่ถูกประกาศให้เป็นโมฆะด้วยเหตุผลว่าไม่เคยสมบูรณ์และบลังกาถูกส่งตัวกลับบ้าน พระนางถูกพระบิดาจับขังคุกจนสิ้นพระชนม์
- สมเด็จพระราชินีนาถเลโอนอร์ที่ 1 แห่งนาวาร์ สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระเชษฐภคินี พระนางไม่ได้รับสิทธิ์ตามตำแหน่งจากพระบิดาเช่นกัน แต่สองพ่อลูกมีมิตรภาพที่ดีต่อกันมากพอที่จะทำให้พระนางได้รับอนุญาตให้ทำหน้าที่เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแห่งนาวาร์ พระนางแต่งงานกับ เมื่อพระเจ้าชวนที่ 2 สิ้นพระชนม์ พระราชินีเลโอนอร์จึงได้เข้ารับการสาบานตนเป็นพระมหากษัตริย์แห่งนาวาร์ แต่ทรงสิ้นพระชนม์ในอีกสองสัปดาห์ต่อมา
ราชวงศ์ฟลัวซ์
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระอัยกี เนื่องจากพระบิดาของพระองค์สิ้นพระชนม์ก่อนพระราชินีเลโอนอร์ผู้เป็นมารดา พระองค์เป็นที่รู้จักในชื่อพระเจ้าฟรานซิสโก เฟบูส ทรงมีพระชนมายุเพียง 12 พรรษขณะขึ้นครองตำแหน่งเป็นกษัตริย์แห่งนาวาร์และอยู่ภายใต้การสำเร็จราชการแผ่นดินผู้เป็นพระราชชนนี
- พระขนิษฐาของกษัตริย์พระองค์ก่อน ทรงอภิเษกสมรสกับ ด้วยพระนางต้องการการสนับสนุนจากฌ็องเนื่องจากพระปิตุลาของพระนางได้อ้างสิทธิ์ในบัลลังก์เช่นกัน
ราชวงศ์อาลแบร
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชมารดา ทรงอภิเษกสมรสกับ
- สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา พระนางถูกบังคับให้สมรสกับ โดยทรงถูกลากตัวไปที่แท่นประกอบพิธี พระนางยังคงแสดงท่าทีต่อต้านต่อไปจนกระทั่งการสมรสถูกประกาศให้เป็นโมฆะในอีกสี่ปีต่อมา พระนางสมรสใหม่กับซึ่งมีเชื้อสายในบัลลังก์ฝรั่งเศส
ราชวงศ์บูร์บง
- พระเจ้าอ็องรีที่ 3 แห่งนาวาร์ สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชมารดา ทรงอภิเษกสมรสกับมาร์เกอรีตแห่งวาลัว แต่ทั้งคู่มีชีวิตสมรสที่ไม่มีความสุขและไร้ซึ่งบุตรธิดา การขึ้นครองบัลลังก์ฝรั่งเศสบีบคั้นให้พระองค์ต้องมีทายาท การสมรสจึงถูกประกาศให้เป็นโมฆะ พระองค์ได้อภิเษกสมรสใหม่กับมารี เดอ เมดีซี
- พระเจ้าหลุยส์ที่ 13 แห่งฝรั่งเศสและที่ 2 แห่งนาวาร์ สืบทอดตำแหน่งต่อจากพระราชบิดา ทรงอภิเษกสมรสกับอานน์แห่งออสเตรีย ในปี ค.ศ. 1620 ราชอาณาจักรนาวาร์ถูกผสานรวมกับฝรั่งเศส แต่กษัตริย์ฝรั่งเศสยังคงครองตำแหน่งเป็นกษัตริย์แห่งนาวาร์ไปจนถึงปี ค.ศ. 1791 ตำแหน่งถูกฟื้นฟูขึ้นมาอีกครั้งตั้งแต่ปี ค.ศ. 1814 ถึง ค.ศ. 1830 ในช่วงการฟื้นฟูราชวงศ์บูร์บง
อ้างอิง
- Catholic Encyclopedia. Diocese of Pamplona. [1]
- Kingdom of Navarre, HISTORIC KINGDOM, SPAIN: Britannica
- History: This is Navarre
- Lost Kingdoms: Kingdom of Navarre: History of Royal women
- Ariqita y Lasa, Colección de documentos para la historia de Navarra (Pamplona, 1900)
- Bascle de Lagreze, La Navarre française (Paris, 1881)
- Blade, Les Vascons espagnols (Agen, 1891)
- Pierre Boissonade, Histoire de la reunion de la Navarre à la Castille (Paris, 1893)
- Chappuys, Histoire du royaume de Navarre (Paris, 1590; 1616)
- Favyn, Histoire de Navarre (Paris, 1612)
- Ferreras, La Historia de España (Madrid, 1700-27)
- Galland, Memoires sur la Navarre (Paris, 1648)
- Idem, Annales del reino de Navarra (5 vols., Pamplona, 1684-95; 12 vols., Tolosa, 1890-92)
- Idem, Diccionario de las antigüedades de Nayanna (Pamplona, 1840-43)
- Idem, Historia compendiada del reino de Navarra (S. Sebastián, 1832)
- Jaurgain, La Vasconie (Pau, 1898)
- de Marca, Histoire de Bearn (Paris, 1640)
- Moret, Investigationes históricas del reino de Navarra (Pamplona, 1655)
- , Notitia utriusque Vasconiae (Paris, 1656)
- Sorauren, Mikel. Historia de Navarra, el estado vasco. Pamiela, 1999.
- Risco, La Vasconia en España Sagrada, XXXII (Madrid, 1779)
- Ruano Prieto, Anexión del Reino de Navarra en tiempo del Rey Católico (Madrid, 1899)
- Urzaniqui, Tomás, and de Olaizola, Juan María. La Navarra marítima. Pamiela, 1998.
- Yanguas y Miranda, Crónica de los reyes de Navarra (Pamplona, 1843)
ดูเพิ่ม
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
rachxanackrnawar xngkvs Kingdom of Navarre sepn Reino de Navarra frngess Royaume de Navarre edimchux rachxanackrpmoplna epnrachxanackrinyuorpthitngxyusxngfngehnuxitkhxngethuxkekhaphirinithangdanmhasmuthraextaelntikrachxanackrnawar Reino de Navarra Nafarroako Erresumakh s 824 kh s 1620thngchati traaephndinrachxanackrnawar kh s 1400 ekhiywekhm sthanarachxanackremuxnghlwngpmoplnaphasathwipbask sepnsasnakhristsasna ormnkhathxlik karpkkhrxngrachathipityyukhprawtisastrsmyklang kxkarkbttxckrwrrdiaefrngkkh s 824 epliynchuxcakpmoplnaepnnawarkh s 1004 sepnphnwknawartxnitkh s 1522 rwmkbfrngessodykaresksmrsinrchsmykhxngphraecaxxngrithi 4kh s 1589 sinsudkh s 1620kxnhna thdipckrwrrdiaefrngk frngesssmyihmtxntnsepnsmyrachwngshaphsbwrkh rachxanackrnawarkxtngkhunemux Inigo I of Pamplona phunabask Basque phuidrbeluxkaelaprakasihepnphraecaaephndinaehngpmoplna raw kh s 824 nakarkbttxtanxanackarpkkhrxngkhxngchawaefrngkinbriewnnn danitkhxngrachxanackrthukphnwkekhaepnswnhnungkhxngrachxanackrkstiyainpi kh s 1513 sungklayepnswnhnungkhxngrachxanackrsepn thangdanehnuxyngkhngepnxisracnmarwmekhaepnswnhnungkhxngfrngessodykarsmrsinpi kh s 1589 emuxphraecaxxngrithi 3 aehngnawarthrngkhunkhrxngrachbllngkfrngessepnphraecaxxngrithi 4 aehngfrngess aelainthisudkrwmekhaepnswnhnungkhxngrachxanackrfrngessinpi kh s 1620prawtisastryukherimtnkhxngrachwngsnawar inpi kh s 714 chawmwrsungepnchawmuslimidekhayudkhrxnglumaemnaexobr thwamixanacimmakphxthicakumxanacthangkaremuxngaelasngkhmid phupkkhrxngchawbaskkhxngpmoplnacungyngkhngmixisrphaphinradbhnung txmachawkhristlukkhunmatxtanchawmwr rawpi kh s 798 idyutikarxyuphayitxanackhxngchawmwraelasthapnatnepnphupkkhrxngxisraphayitrmengakhxngchawaefrngk xnepncuderimtnkhxngrachwngsxiyyieks rachwngsaerkthipkkhrxngnawar hruxrachxanackrpmoplna inchwngplaykhriststwrrsthi 9 emuxidkhunkhrxngxanac rachwngsxiyyiekskhxngnawarkmixanacaekhngaekrngphxthicaimtxngxyuphayitrwmengakhxngikhr phraxngkhidsrangsaysmphnththangkarthutaelakhrxbkhrwkbrachxanackrxstueriys sthanathangkaremuxngkhxngnawarepnmnkhngkhunphayitkarpkkhrxngkhxngrachwngstxma khux rachwngskhiemens pthmkstriyaehngrachwngskhiemensiddaeninnoybaykhyayxanaekhtdwykartxsukbchawmwr phraxngkhidsrangsmphnthimtrikbrachxanackrkhrisetiynxun inkhabsmuthrixbieriy yukheruxngxanac phayitkarpkkhrxngkhxngphraecasnoch karessaelarchkaltx manawarkawkhunsucudsungsudthangxanac karphsmphsanrahwangkhwamchachxngthangkarthutaelakhwamaekhngaekrngthangkarthharthaihrachxanackrxyurxdinyukhthixiththiphlkhxngrthekhaalifahinsepnrungeruxngthungkhidsudinkhriststwrrsthi 10 sungpkkhrxngnawartngaet kh s 1004 thung kh s 1035 samarthrwmrachxanackrchawkhristinsepnepnhnungediywidepnrayaewlasn odythrngpkkhrxngphunthiswnihykhxngchawkhristinkhabsmuthrixbieriy idaek pmoplna xarakxn aelaelxxn khnaediywknidxangsiththiinkskxyaelaekhantibaresolna rchsmykhxngphraxngkhepnyukhaehngkarkhyaytwthangsngkhm karemuxng aelaesrsthkickhxngrachxanackrpmoplnaipphrxm kbkarkhyayxanaekht phramhakstriynawarepnphubriharcdkaresnthangsusnetiyok thrngnasthaptykrrmaebbormaenskmaich aelaephyaephwthnthrrmkhlunikhipthwrachxanackr playkhriststwrrsthi 9 rachxanackrpmoplnathukbibihhyudkarkhyayxanaekhtenuxngcakxanacthiephimkhunkhxngkstiyaaelaxarakxn sungkhukkhamkhwammnkhngthangkaremuxngkhxngrachxanackrthiphnwkrwmepnhnungediyw karimyxmtdsinicwacatngtnepnxisrahruxcaxyuphayitrwmengakhxngfrngessthaihkstriykhxngkstiyaaelaxarakxnsungkhnannxyuphayitkarpkkhrxngkhxngnawartkxyuinsthanalabakinchwngsmyklangtxntn yukhphayitrachbllngkxarakxn ckrwrrdikhxngphraecasnochkhngxyuidimnan inpi kh s 1076 aehngxarakxnidekhayudkhrxngpmoplna thaihrachxanackrtkxyuphayitkarpkkhrxngkhxngxarakxncnthungpi kh s 1134 krathngaeyktwxxkmainrchsmykhxng aelaklbmamixisrphaphthangkaremuxngxikkhrng inrchsmytxmakhxng rachxanackrpmoplnaidepliynchuxepnrachxanackrnawar ephuxyunynthungxanacthangkaremuxngaelakhwamepnxthipitythangxanaekht imidepnswnhnungswnidkhxngrachxanackrxuninkhabsmuthrixbieriy odyechphaakstiya thwainrahwangkarkxbkuxisrphaphklbkhunmanixanackridsuyesiyxanaekhtipxyangtxenuxng cninpi kh s 1200 inrchsmykhxng dinaednxalaba kipusokxa aeladurneksaodinbiskayathukphramhakstriykstiyaphichitexaip fngtawntkkhxngnawarcungthukphrmaednkhxngkstiyakhwangiw bibihnawarhnipihkhwamsnickbkarkhyayxanaekhtipthangehnuxsudinaednxultrapuexrtxskhxngfrngessaelathangtawnxxksuphunthichayaednthitidkbxarakxnaethn yukhphayitxiththiphlkhxngfrngess thisthangkhxngprawtisastrnawarepliynipinpi kh s 1234 emuxkarsinphrachnmkhxngphraecasnochthi 7 thaihrachwngsnawarsinsudlng rachxanackryxmxyuphayitxiththiphlkhxngfrngessephuxexatwrxdcakaerngkddncakkstiyaaelaxarakxn chawfrngessklumaerkthikhunkhrxngbllngknawarkhuxrachwngschxngpay ody ekhantaehngchxngpay phraphakhiinykhxngphraecasnochthi 7 txdwyrachwngskaaepthikhrxngthngbllngkfrngessaelabllngknawarinchwng kh s 1274 thung kh s 1326 phupkkhrxngchawfrngessthiodngdnginprawtisastrnawarkhux ekhantaehngexewrxthithaihnawarmikhwamsakhyinradbnanachaticakkarekhaipphwphninkickarphayinkhxngfrngess cnnapharachxanackrtang inkhabsmuthrixbieriyekhasusngkhramrxypi charlmikhwamthaeyxthayanthicakxbkudinaednediminsepnthiekhyepnrachxanackrinyukhkhxngphraecasnoch karessthi 3 klbkhunma phraxngkhidrbsmyanamwa phuraykac cakkarprbepliynnoybaydankartangpraethskhxngnawarxyangnaimxayxyubxykhrng ephuxprbepliyaerngkddncaktangpraethsthimitxnawar thwaphraecacharlepnthicngrkphkdikhxngkhninpkkhrxngaelarksaexkrachkhxngnawariwid aetphraxngkhidsuyesiykarkhrxbkhrxnginfrngessthnghmdykewnxleliynpuexrtxs inpi kh s 1379 phraxngkhthukbibkhncntxngyxmihthharrksakarnkhxngkstiyaekhamaxyuinprasaththangtxnitkhxngphraxngkh khwamkhdaeyngeruxngkarsubrachbllngkaelakarsinsphaphkhwamepnrachxanackr karsinphrachnmkhxng kxekidkhwamkhdaeynginkarsubrachbllngkcnnaipsusngkhramklangemuxng phunafayxarakxnidsmrskbblngka thayathinrachbllngknawaraelakhunkhrxngtaaehnngepnkstriyaehngnawaraelaxarakxninpi kh s 1458 inpi kh s 1484 rachbllngktkepnkhxng aetxisrphaphepnsingthiepnipimidsahrbnawarsungxyutrngklangrahwangsxngrthihythiepnstrukn khux frngessaelasepn sngkhramphayindaeninxyukhrungstwrrsaelasrangpraoychnihaekphraecaefrnnodthi 2 aehngxarakxnsungihkarsnbsnunfaybumngtaelaekharukrannawarinpi kh s 1512 inpi kh s 1515 rachxanackrthukphnwkekhakbrachbllngkkstiyaxyangepnthangkar khwamphayaephxyangsmburnthaihdxnchxngaeladxnya ed xalaebr sxngkstriykhusudthayaehngnawarkhxliphyinxikfnghnungkhxngethuxkekhaphiriniaelaimidkhamklbmaxik thngkhuidihkarsnbsnunrachwngsburbngthikhunmamixanacinfrngessin kh s 1555 nawarfngfrngesssungtngxyubnphunthirabchnthangtawntkkhxngethuxkekhaphiriniyngkhngkhwamepnrachxanackrxisraidcnthungpi kh s 1589 cnthukrwmekhakbfrngess rachwngsburbngkhxngfrngessidkhunpkkhrxngsepntngaetpi kh s 1700 epntnma aetinfrngessrachwngsthukptiwtiinpi kh s 1789 hlngthukkstiyaphichit nawarthukbriharpkkhrxngodyxuprachsungmixanacethiybethakstriyaehngpmoplna khnaediywknhnwyngantang khxngrachxanackr odyechphaasphanitibyyti miyngkhngxyuinchwngkhriststwrrsthi 16 thung 17 inkhriststwrrsthi 18 idmikarxxkkdhmayykihkarenginkhxngrachxanackrxyuinkartdsinickhxngkstriysepn inpi kh s 1576 idmikarcdtngsphaxanackrkhunmaaethnthisphanitibyytiaelabriharpkkhrxngnawar inchwngkhriststwrrsthi 19 idmikarepliynchuxepnsphacnghwd txdwysphaphumiphakhnawar aelainpi kh s 1982 idepliynchuxepnrthbalnawar aemcaepnswnhnungkhxngsepn aetnawarmikarbriharpkkhrxngaelakdhmayepnkhxngtnexnginthanaaekhwnpkkhrxngtnexngkarsubrachbllngkrachwngsxiyyieks pthmkstriyaehngnawar hruxpmoplna phukxtngchatiinpi kh s 824 subthxdtaaehnngtxcakphrarachbidainpi kh s 851 hrux kh s 852 subthxdtaaehnngtxcakphrarachbidainpi kh s 870 thrngkhrxngrachyepnewla 30 piaelaepnphramehakstriykhnsudthaykhxngrachwngsxiyyieks phramehsikhxngphraxngkhepnphrarachinithiidrbkarbnthukchuxkhnaerkkhxngpmoplna thrngmiphranamwaxxeriy phraecafxrtun karessthukaethnthiodysnoch karessinpi kh s 905 aelaeksiyntnekhasuxaram thrngsinphrachnminxaramdngklawinpi kh s 922rachwngskhiemens snoch karessepnpthmkstriyaehngrachwngskhiemens aelaepnthiruckinewlatxmainchuxphraecasnochthi 1 aehngpmoplna thrngxphiesksmrskbsungepnphranddakhxngkstriykhnkxn phraecakarsixa snechsthi 1 aehngpmoplna subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida thrngxphiesksmrskb lukphiluknxngchnthihnungkhxngphraxngkhexng thrngthxdthingxnedrokotinpi kh s 942 aelaxphiesksmrsihmkbetersaaehngelxxn phrarachoxrskhxngkstriykhnkxnkbxnedrokot thrngmitaaehnngepnekhantaehngxarakxnxyuaelwtamsayeluxdthangphramarda phraxngkhxacepnkstriykhnaerkthikhnannamtnexngwakstriyaehngnawar aemtaaehnngdngklawcathukichxyangkwangkhwanginkhriststwrrsthi 11 phraecasnochthi 2 xphiesksmrskb subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida thrngxphiesksmrskbkhiemna efrnneds inpi kh s 1000 phraxngkhthuksngharinsmrphumi subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida phraxngkhxphiesksmrskb aelaepnbidakhxngbutrchaynxksmrsthitxmakhunepnkstriyaehngxarakxn subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida thrngxphiesksmrskb subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida thrngxphiesksmrskbphlasxngesiyaehngnxrmxngdi phraxnuchakhxngphraxngkhrwmhwknlxbsngharphraxngkhinpi kh s 1076 khrxngtaaehnngepnkstriyaehngxarakxnxyuaelw thrngxphiesksmrskbsungsinphrachnminpi kh s 1071 phraxngkhidxphiesksmrsihmkb subthxdtaaehnngthnginpmoplnaaelaxarakxntxcakphrarachbida thrngxphiesksmrssxngkhrng phramehsikhnaerkkhuxsungsinphrachnminpi kh s 1097 phrathidasxngkhnkhxngthngkhusinphrachnmkxnphrarachbida phraxngkhxphiesksmrsihmkb aetthngkhuimmiphraoxrsthidadwykn phraecaxlfxnosthi 1 phraxnuchatangmardakhxngkstriykhnkxn thrngxphiesksmrsrayasn kbxurrakaaehngelxxnaelakstiya aetkarsmrsthukprakasihepnomkhaaelathngkhuimmiphraoxrsthidadwykn phrarachnddakhxngphraecakarsixa snechsthi 3 phanthangbutrnxksmrs phraxngkhepnthiruckinchuxphukxbku dwythrngkxbkuxirphaphkhxngpmoplnaklbkhunma thrngxphiesksmrskbsungsinphrachnminpi kh s 1141 phraxngkhcungxphiesksmrsihminpi kh s 1144 kb phrarachoxrskhxngkstriykhnkxnkbphramehsikhnaerk phraxngkhepnkhnaerkthiichchux nawar aethnpmoplna phraecasnochxphiesksmrskb eberngekla phrathidakhnotkhxngthngkhuxphiesksmrskbphraecarichardthi 1 aehngxngkvs subthxdtaaehnngtcakphrarachbida phramehsikhnaerkkhxngphraxngkhkhux swnphramehsikhnthisxngimmiikhrthrabchux phraxngkhimmiphraoxrsthidakbphramehsithngsxngkhn thaihphraxngkhepnphramhakstriyaehngnawarkhnsudthaykhxngrachwngskhiemensrachwngsblw phraphakhiinykhxngkstriykhnkxn odythrngepnbutrchaykhxng phrathidakhnsudthxngkhxngphraecasnochthi 6 aehngnawaraelaphrakhnisthakhxngphraecasnochthi 7 phramehsikhnaerkkhxngphraecatiobkhuxthihyakhadknhlngsmrsidsxngpiodyimmiphraoxrsthida phraxngkhxphiesksmrsihmkbsungsinphrachnminpi kh s 1231 phraxngkhxphiesksmrsxikkhrngkb phrarachoxrskhxngkstriykhnkxnkbmarekxritaehngburbng thrngxphiesksmrskb aetthngkhuimmiphraoxrsthidadwykn phraxnuchakhxngkstriykhnkxn thrngxphiesksmrskb smedcphrarachininathchanthi 1 aehngnawar phrathidawytharkkhxngkstriykhnkxn emuxphrachnmayuid 11 phrrsa thrngxphiesksmrskbxnakhtphraecafilipthi 4 aehngfrngess phranangepnphupkkhrxngkhnsudthaynawarthimacakrachwngsblwrachwngskaaep phraecahluysthi 1 aehngnawar hruxphraecahluysthi 10 aehngfrngess subthxdtaaehnngtxcakphrarachmarda phramehsikhnaerkkhxngphraxngkhkhux phranangthukcbkumtwinehtusmphnthchusawturedxenslaelasinphrachnminpi kh s 1315 rahwangthukkhumkhng phraecahluysxphiesksmrsihmkb phraecachxngthi 1 aehngfrngessaelanawar phrarachoxrskhxngkstriykhnkxnkbekhlemnethiyaehnghngkarisungesdcphrarachsmphphhlngkarsinphrachnmkhxngphrarachibda phraxngkhmichiwitxyuephiynghawn phraecafilipthi 5 aehngfrngessaelathi 2 aehngnawar phrapitulakhxngphraecachxng thrngsmrskbsungthukcbkumtwinehtusmphnthchusawturedxenslechnkn thwaphraswamiimthxdthingphranang phraecacharlthi 4 aehngfrngessaelathi 1 aehngnawar phraxnuchakhnelkkhxngkstriykhnkxn thrngsmrskbsungthukcbkumtwinehtusmphnthchusawturedxenslechnkn karsmrsthukprakasihepnomkhaaelablxngchsinphrachnmrahwangthukkhumkhng kstriyxphiesksmrsihmkbmariaehnglkesmebirk aetphranangsinphrachnminkarkhlxdphraoxrsthisinphrachnmechnkn phraecacharlcungxphiesksmrsxikkhrngkb sayxawuoskhxngrachwngskaaepsinsudlnghlngkarsinphrachnmkhxngphraxngkh smedcphrarachininathchanthi 2 aehngnawar phrarachthidakhxngphraecahluysthi 10 aehngfrngessaelathi 1 aehngnawar phramardakhxngphranangthukcbkumtwinehtusmphnthchusawturedxensl cungepnthisngsywaikhrkhuxbidatwcringkhxngphranang aetphraecahluysidklawbnetiyngsinphrachnmwaphranangepnphrathidakhxngphraxngkh phranangxphiesksmrskbsungkhunpkkhrxngrwmkbphranangrachwngsexewrx subthxdtaaehnngtxcakphrarachmarda thrngepnphupkkhrxngnawarkhnaerkthimacakrachwngsexewrx phraxngkhxphiesksmrskb phrathidakhnsudthxngkhxngthngkhukhuxchwnaehngnawar sungxphiesksmrskbphraecaehnrithi 4 aehngxngkvs subthxdtaaehnngtxcakphrarachmarda thrngsmrskb smedcphrarachininathblxngchthi 1 aehngnawar subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida phraswamikhnaerkkhxngphrarachiniblxngchkhux thngkhumiphraoxrsthixayusnhnungkhn hlngepnmaythrngxphiesksmrsihmkb hlngphranangsinphrachnm phraecachwnphuepnphraswamibriharrachkarnawartxdwyphraxngkhexngodyimihsiththiinkarpkkhrxngaekphuepnphrarachoxrs karolskbaetimmibutr phraxngkhsinphrachnminpi kh s 1461 odyimekhyidpkkhrxngnawarrachwngstrstamara smedcphrarachininathblngkathi 2 aehngnawar phrarachthidakhxngphrarachiniblxngch blngka thi 1 aelaphrakhnisthakhxngkarols phranangxphiesksmrskb aetchiwitsmrs 13 pikhxngthngkhuthukprakasihepnomkhadwyehtuphlwaimekhysmburnaelablngkathuksngtwklbban phranangthukphrabidacbkhngkhukcnsinphrachnm smedcphrarachininatheloxnxrthi 1 aehngnawar subthxdtaaehnngtxcakphraechsthphkhini phranangimidrbsiththitamtaaehnngcakphrabidaechnkn aetsxngphxlukmimitrphaphthiditxknmakphxthicathaihphranangidrbxnuyatihthahnathiepnphusaercrachkaraephndinaehngnawar phranangaetngngankb emuxphraecachwnthi 2 sinphrachnm phrarachinieloxnxrcungidekharbkarsabantnepnphramhakstriyaehngnawar aetthrngsinphrachnminxiksxngspdahtxmarachwngsflws subthxdtaaehnngtxcakphraxyki enuxngcakphrabidakhxngphraxngkhsinphrachnmkxnphrarachinieloxnxrphuepnmarda phraxngkhepnthiruckinchuxphraecafransisok efbus thrngmiphrachnmayuephiyng 12 phrrskhnakhunkhrxngtaaehnngepnkstriyaehngnawaraelaxyuphayitkarsaercrachkaraephndinphuepnphrarachchnni phrakhnisthakhxngkstriyphraxngkhkxn thrngxphiesksmrskb dwyphranangtxngkarkarsnbsnuncakchxngenuxngcakphrapitulakhxngphranangidxangsiththiinbllngkechnknrachwngsxalaebr subthxdtaaehnngtxcakphrarachmarda thrngxphiesksmrskb subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida phranangthukbngkhbihsmrskb odythrngthuklaktwipthiaethnprakxbphithi phranangyngkhngaesdngthathitxtantxipcnkrathngkarsmrsthukprakasihepnomkhainxiksipitxma phranangsmrsihmkbsungmiechuxsayinbllngkfrngessrachwngsburbng phraecaxxngrithi 3 aehngnawar subthxdtaaehnngtxcakphrarachmarda thrngxphiesksmrskbmarekxritaehngwalw aetthngkhumichiwitsmrsthiimmikhwamsukhaelairsungbutrthida karkhunkhrxngbllngkfrngessbibkhnihphraxngkhtxngmithayath karsmrscungthukprakasihepnomkha phraxngkhidxphiesksmrsihmkbmari edx emdisi phraecahluysthi 13 aehngfrngessaelathi 2 aehngnawar subthxdtaaehnngtxcakphrarachbida thrngxphiesksmrskbxannaehngxxsetriy inpi kh s 1620 rachxanackrnawarthukphsanrwmkbfrngess aetkstriyfrngessyngkhngkhrxngtaaehnngepnkstriyaehngnawaripcnthungpi kh s 1791 taaehnngthukfunfukhunmaxikkhrngtngaetpi kh s 1814 thung kh s 1830 inchwngkarfunfurachwngsburbngxangxingCatholic Encyclopedia Diocese of Pamplona 1 Kingdom of Navarre HISTORIC KINGDOM SPAIN Britannica History This is NavarreLost Kingdoms Kingdom of Navarre History of Royal womenAriqita y Lasa Coleccion de documentos para la historia de Navarra Pamplona 1900 Bascle de Lagreze La Navarre francaise Paris 1881 Blade Les Vascons espagnols Agen 1891 Pierre Boissonade Histoire de la reunion de la Navarre a la Castille Paris 1893 Chappuys Histoire du royaume de Navarre Paris 1590 1616 Favyn Histoire de Navarre Paris 1612 Ferreras La Historia de Espana Madrid 1700 27 Galland Memoires sur la Navarre Paris 1648 Idem Annales del reino de Navarra 5 vols Pamplona 1684 95 12 vols Tolosa 1890 92 Idem Diccionario de las antiguedades de Nayanna Pamplona 1840 43 Idem Historia compendiada del reino de Navarra S Sebastian 1832 Jaurgain La Vasconie Pau 1898 de Marca Histoire de Bearn Paris 1640 Moret Investigationes historicas del reino de Navarra Pamplona 1655 Notitia utriusque Vasconiae Paris 1656 Sorauren Mikel Historia de Navarra el estado vasco Pamiela 1999 ISBN 84 7681 299 X Risco La Vasconia en Espana Sagrada XXXII Madrid 1779 Ruano Prieto Anexion del Reino de Navarra en tiempo del Rey Catolico Madrid 1899 Urzaniqui Tomas and de Olaizola Juan Maria La Navarra maritima Pamiela 1998 ISBN 84 7681 293 0 Yanguas y Miranda Cronica de los reyes de Navarra Pamplona 1843 duephimprawtisastrsepn prawtisastrfrngess aekhwnnawarbthkhwamprawtisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk