Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
เหตุผลวิบัติเพราะการคืนสภาพ (อังกฤษ: regression fallacy, regressive fallacy) เป็นเหตุผลวิบัติอรูปนัย ที่คิดว่าสภาพผิดปกติที่กลับคืนเป็นปกติ เป็นเพราะได้ทำสิ่งที่เป็นเหตุให้คืนสภาพ ไม่ได้พิจารณาว่าอาจเป็นการขึ้นๆ ลงๆ ตามธรรมชาติ นี่เป็นรูปแบบโดยเฉพาะอย่างหนึ่งของเหตุผลวิบัติแบบ post hoc ergo propter hoc (เพราะเกิดหลังเหตุการณ์นี้ เหตุการณ์นี้จึงเป็นเหตุ)
รายละเอียด
ค่าต่างๆ รวมทั้งคะแนนการเล่นกอล์ฟ หรือความปวดหลังเรื้อรัง ปกติจะขึ้นๆ ลงๆ เองตามธรรมชาติ และโดยทั่วไปจะกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ย (regress toward the mean) ความบกพร่องทางตรรกะอย่างหนึ่งก็คือ เมื่อประสบค่าที่ผิดปกติ เช่น ได้คะแนนสูง แล้วคิดว่าค่านี้ก็จะดำเนินต่อไปเหมือนกับเป็นอะไรที่เกิดขึ้นโดยเฉลี่ย (ดู Representativeness heuristic) มนุษย์มีโอกาสจะทำการต่างๆ สูงเมื่อค่าที่แปรปรวนไปจากปกติอยู่ในจุดสูงสุดหรือต่ำสุด หลังจากที่ค่ากลับคืนสู่ปกติ ก็จะเชื่อว่าสิ่งที่ได้ทำเป็นเหตุให้เปลี่ยนแม้จริงๆ จะไม่ใช่เหตุ
เซอร์ฟราซิส กอลตัน ได้เริ่มใช้คำว่า regression ในงานศึกษาปี 1885 ชื่อว่า "Regression Toward Mediocrity in Hereditary Stature" (การกลับคืนสู่สภาพธรรมดาของความสูงทางกรรมพันธุ์) เขาได้แสดงว่าความสูงของลูกที่เกิดจากพ่อแม่ซึ่งสูงมากหรือเตี้ยมาก มักจะอยู่ใกล้ค่าเฉลี่ยของประชากรยิ่งกว่า จริงๆ แล้ว ในสถานการณ์ที่ค่าตัวแปรสองตัวไม่มีสหสัมพันธ์ที่สมบูรณ์ ค่าพิเศษที่พบในตัวแปรหนึ่งก็อาจจะไม่พบในอีกตัวแปรหนึ่ง สหสัมพันธ์ที่ไม่สมบูรณ์ระหว่างพ่อแม่กับลูก (เพราะความสูงไม่ได้ขึ้นอยู่กับกรรมพันธุ์เพียงอย่างเดียว) จึงหมายความว่า การแจกแจงความสูงของลูกๆ จะมีศูนย์กลางอยู่ที่ระหว่างความสูงเฉลี่ยของพ่อแม่ กับความสูงเฉลี่ยของประชากรทั้งหมด ดังนั้น แม้ความสูงของลูกคนเดียวยังอาจจะพิเศษยิ่งกว่าพ่อแม่ แต่ก็มีโอกาสน้อย
ตัวอย่าง
- เมื่อเขาเจ็บยิ่งขึ้น ก็เลยไปหาหมอ หลังจากนั้น ก็เจ็บน้อยลงไปหน่อย ดังนั้น การไปหาหมอจึงมีประโยชน์
- การกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ยจริงๆ อธิบายความเจ็บที่ลดลงไปหน่อยหลังจากที่แย่ลงได้ดีกว่า การคิดว่าหมอได้แก้ความเจ็บ จึงยังอาจเป็นเหตุผลที่ไม่ดี
- เมื่อเทอมที่แล้ว นักเรียนเรียนได้แย่มาก ผมก็เลยลงโทษเขา เทอมนี้เขาจึงเรียนได้ดีขึ้น จึงชัดเจนว่า การลงโทษช่วยปรับปรุงเกรดของนักเรียน
- การกระทำที่พิเศษมักจะตามมาด้วยการกระทำที่ปกติกว่า ดังนั้น เมื่อการกระทำเปลี่ยนไป การคืนสภาพสู่ค่าเฉลี่ยจึงอาจเป็นคำอธิบายที่ดี จริงๆ แล้วงานทดลองบางอย่างได้แสดงแล้วว่า ความเอนเอียงอย่างเป็นระบบเพื่อการลงโทษและต่อต้านการให้รางวัล เกิดขึ้นก็เพราะใช้เหตุผลที่คล้ายๆ กันกับตัวอย่างนี้
- อุบัติเหตุได้ลดลงหลังจากติดตั้งกล้องจับความเร็ว ดังนั้น กล้องจับความเร็วจึงทำให้การจราจรปลอดภัยยิ่งขึ้น
- ปกติกล้องจับความเร็วมักจะติดตั้งหลังจากที่มีอุบัติเหตุมากเป็นพิเศษ ดังนั้น จริงๆ แล้ว อุบัติเหตุก็จะลดลงเอง คือกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ยต่อจากนั้น แต่ผู้สนับสนุนให้ใช้กล้องจับความเร็ว ก็จะให้เครดิตแก่กล้องโดยที่ไม่ตรวจสอบแนวโน้มโดยทั่วไป
นักกีฬาอเมริกันบางพวกเชื่อว่า การได้ขึ้นปกนิตยสาร Sports Illustrated จะนำโชคร้ายมาให้ แต่นี่เป็นผลของการกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ย คือ นักกีฬาปกติจะได้ขึ้นปกก็ต่อเมื่อแข่งกีฬาได้ดีมาก ต่อจากนั้น ก็จะแข่งได้แย่ลงโดยกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ย การคิดว่าการขึ้นปกนำความโชคร้ายมาให้ จึงเป็นเหตุผลวิบัติเพราะการกลับคืนสภาพ
การใช้เป็นเหตุผลอย่างผิดๆ
ในนัยตรงกันข้าม การไม่พิจารณาคำอธิบายที่ดีก็อาจก่อผลลบ เช่น
หลังจากที่ฝ่ายสัมพันธมิตรได้บุกโจมตีหาดนอร์ม็องดีโดยเป็นการเปิดแนวรบหลักที่สอง เยอรมนีก็ควบคุมยุโรปได้น้อยลง จึงชัดเจนว่า การร่วมมือกันระหว่างสัมพันธมิตรกับสหภาพโซเวียต ได้ทำให้เยอรมนีถอยทัพ
การประเมินที่ผิดพลาด: "เพราะการบุกตอบโต้ได้เกิดขึ้นหลังจากที่เยอรมนีได้รบชนะยึดพื้นที่ได้มากที่สุด การกลับคืนสู่ค่าปกติจึงอธิบายการถอยทัพเยอรมันจากพื้นที่ที่ยึดได้ คือเป็นการขึ้นๆ ลงๆ โดยสุ่ม ซึ่งจริงๆ ก็อาจเกิดขึ้นได้โดยสหภาพโซเวียตไม่ต้องร่วมมือกับสัมพันธมิตร" แต่การวิเคราะห์ก็ไม่ถูกต้องในกรณีนี้ เพราะอำนาจทางการปกครองอาณาเขตไม่ได้ขึ้นอยู่กับเหตุการณ์สุ่ม จึงทำให้คำอธิบายการกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ยใช้ไม่ได้โดยทั่วไป
การใช้คำอธิบายเรื่องการกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ยอย่างผิดๆ จึงอาจชี้เหตุการณ์ทั้งหมดให้เป็นเรื่องไร้เหตุไร้ผล คือ จะจัดเหตุการณ์ทุกอย่างให้เป็นเรื่องสุ่ม เพราะต้องเป็นเช่นนั้น จึงจะใช้คำอธิบายเรื่องการกลับคืนสู่ค่าเฉลี่ยได้
อ้างอิง
- "regression", Longdo Dict, อังกฤษ-ไทย: ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน, สืบค้นเมื่อ 2023-12-01,
๑. การถดถอย, การถอยกลับ, การกลับคืน, การถอยหลัง๒. การทุเลา [ มีความหมายเหมือนกับ abatement; subsidence ๒ ]๓. การเสื่อม [ มีความหมายเหมือนกับ degeneration; depravation; deterioration; retrogression ]๔. การฝ่อ [แพทยศาสตร์ ๖ ส.ค. ๒๕๔๔]
- Schaffner, 1985; Gilovich, 1991 pp. 27-28
- Gilovich, 1991 pp. 26-27; Plous, 1993 p. 118
ข้อมูลอื่นๆ
- Friedman, Milton (1992). "Do Old Fallacies Ever Die?". Journal of Economic Literature. 30 (4): 2129–2132. JSTOR 2727976.
- Gilovich, Thomas (1991). How we know what isn't so: The fallibility of human reason in everyday life. New York: The Free Press. ISBN .
- Plous, Scott (1993). The Psychology of Judgment and Decision making. New York: McGraw-Hill. ISBN .
- Quah, Danny (1993). "Galton's Fallacy and Tests of the Convergence Hypothesis". The Scandinavian Journal of Economics. 95 (4): 427–433. doi:10.2307/3440905. :1721.1/63653. JSTOR 3440905.
- Schaffner, P.E. (1985). "Specious learning about reward and punishment". Journal of Personality and Social Psychology. 48 (6): 1377–86. doi:10.1037/0022-3514.48.6.1377.
- Fallacy files: Regression fallacy
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamnixangxingkhristskrach khristthswrrs khriststwrrs sungepnsarasakhykhxngenuxha ehtuphlwibtiephraakarkhunsphaph xngkvs regression fallacy regressive fallacy epnehtuphlwibtixrupny thikhidwasphaphphidpktithiklbkhunepnpkti epnephraaidthasingthiepnehtuihkhunsphaph imidphicarnawaxacepnkarkhun lng tamthrrmchati niepnrupaebbodyechphaaxyanghnungkhxngehtuphlwibtiaebb post hoc ergo propter hoc ephraaekidhlngehtukarnni ehtukarnnicungepnehtu raylaexiydkhatang rwmthngkhaaennkarelnkxlf hruxkhwampwdhlngeruxrng pkticakhun lng exngtamthrrmchati aelaodythwipcaklbkhunsukhaechliy regress toward the mean khwambkphrxngthangtrrkaxyanghnungkkhux emuxprasbkhathiphidpkti echn idkhaaennsung aelwkhidwakhanikcadaenintxipehmuxnkbepnxairthiekidkhunodyechliy du Representativeness heuristic mnusymioxkascathakartang sungemuxkhathiaeprprwnipcakpktixyuincudsungsudhruxtasud hlngcakthikhaklbkhunsupkti kcaechuxwasingthiidthaepnehtuihepliynaemcring caimichehtu esxrfrasis kxltn iderimichkhawa regression inngansuksapi 1885 chuxwa Regression Toward Mediocrity in Hereditary Stature karklbkhunsusphaphthrrmdakhxngkhwamsungthangkrrmphnthu ekhaidaesdngwakhwamsungkhxnglukthiekidcakphxaemsungsungmakhruxetiymak mkcaxyuiklkhaechliykhxngprachakryingkwa cring aelw insthankarnthikhatwaeprsxngtwimmishsmphnththismburn khaphiessthiphbintwaeprhnungkxaccaimphbinxiktwaeprhnung shsmphnththiimsmburnrahwangphxaemkbluk ephraakhwamsungimidkhunxyukbkrrmphnthuephiyngxyangediyw cunghmaykhwamwa karaeckaecngkhwamsungkhxngluk camisunyklangxyuthirahwangkhwamsungechliykhxngphxaem kbkhwamsungechliykhxngprachakrthnghmd dngnn aemkhwamsungkhxnglukkhnediywyngxaccaphiessyingkwaphxaem aetkmioxkasnxytwxyangemuxekhaecbyingkhun kelyiphahmx hlngcaknn kecbnxylngiphnxy dngnn kariphahmxcungmipraoychnkarklbkhunsukhaechliycring xthibaykhwamecbthildlngiphnxyhlngcakthiaeylngiddikwa karkhidwahmxidaekkhwamecb cungyngxacepnehtuphlthiimdi dd emuxethxmthiaelw nkeriyneriynidaeymak phmkelylngothsekha ethxmniekhacungeriyniddikhun cungchdecnwa karlngothschwyprbprungekrdkhxngnkeriynkarkrathathiphiessmkcatammadwykarkrathathipktikwa dngnn emuxkarkrathaepliynip karkhunsphaphsukhaechliycungxacepnkhaxthibaythidi cring aelwnganthdlxngbangxyangidaesdngaelwwa khwamexnexiyngxyangepnrabbephuxkarlngothsaelatxtankarihrangwl ekidkhunkephraaichehtuphlthikhlay knkbtwxyangni dd xubtiehtuidldlnghlngcaktidtngklxngcbkhwamerw dngnn klxngcbkhwamerwcungthaihkarcracrplxdphyyingkhunpktiklxngcbkhwamerwmkcatidtnghlngcakthimixubtiehtumakepnphiess dngnn cring aelw xubtiehtukcaldlngexng khuxklbkhunsukhaechliytxcaknn aetphusnbsnunihichklxngcbkhwamerw kcaihekhrditaekklxngodythiimtrwcsxbaenwonmodythwip dd nkkilaxemriknbangphwkechuxwa karidkhunpknitysar Sports Illustrated canaochkhraymaih aetniepnphlkhxngkarklbkhunsukhaechliy khux nkkilapkticaidkhunpkktxemuxaekhngkilaiddimak txcaknn kcaaekhngidaeylngodyklbkhunsukhaechliy karkhidwakarkhunpknakhwamochkhraymaih cungepnehtuphlwibtiephraakarklbkhunsphaphkarichepnehtuphlxyangphidinnytrngknkham karimphicarnakhaxthibaythidikxackxphllb echn hlngcakthifaysmphnthmitridbukocmtihadnxrmxngdiodyepnkarepidaenwrbhlkthisxng eyxrmnikkhwbkhumyuorpidnxylng cungchdecnwa karrwmmuxknrahwangsmphnthmitrkbshphaphosewiyt idthaiheyxrmnithxythph karpraeminthiphidphlad ephraakarbuktxbotidekidkhunhlngcakthieyxrmniidrbchnayudphunthiidmakthisud karklbkhunsukhapkticungxthibaykarthxythpheyxrmncakphunthithiyudid khuxepnkarkhun lng odysum sungcring kxacekidkhunidodyshphaphosewiytimtxngrwmmuxkbsmphnthmitr aetkarwiekhraahkimthuktxnginkrnini ephraaxanacthangkarpkkhrxngxanaekhtimidkhunxyukbehtukarnsum cungthaihkhaxthibaykarklbkhunsukhaechliyichimidodythwip karichkhaxthibayeruxngkarklbkhunsukhaechliyxyangphid cungxacchiehtukarnthnghmdihepneruxngirehtuirphl khux cacdehtukarnthukxyangihepneruxngsum ephraatxngepnechnnn cungcaichkhaxthibayeruxngkarklbkhunsukhaechliyidxangxing regression Longdo Dict xngkvs ithy sphthbyytirachbnthitysthan subkhnemux 2023 12 01 1 karthdthxy karthxyklb karklbkhun karthxyhlng2 karthuela mikhwamhmayehmuxnkb abatement subsidence 2 3 karesuxm mikhwamhmayehmuxnkb degeneration depravation deterioration retrogression 4 karfx aephthysastr 6 s kh 2544 Schaffner 1985 Gilovich 1991 pp 27 28 Gilovich 1991 pp 26 27 Plous 1993 p 118khxmulxunFriedman Milton 1992 Do Old Fallacies Ever Die Journal of Economic Literature 30 4 2129 2132 JSTOR 2727976 Gilovich Thomas 1991 How we know what isn t so The fallibility of human reason in everyday life New York The Free Press ISBN 0029117054 Plous Scott 1993 The Psychology of Judgment and Decision making New York McGraw Hill ISBN 0070504776 Quah Danny 1993 Galton s Fallacy and Tests of the Convergence Hypothesis The Scandinavian Journal of Economics 95 4 427 433 doi 10 2307 3440905 1721 1 63653 JSTOR 3440905 Schaffner P E 1985 Specious learning about reward and punishment Journal of Personality and Social Psychology 48 6 1377 86 doi 10 1037 0022 3514 48 6 1377 Fallacy files Regression fallacy