หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ

หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ เป็นหน่วยทหารของกองทัพบกไทย ได้รับการก่อตั้งเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2497 ในนามกองพันทหารพลร่ม (ป่าหวาย) อัตราการจัดเทียบเท่ากองทัพภาค มีที่ตั้งกองบัญชาการอยู่ที่ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ
ตราประจำหน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ
ประจำการ	กองพันทหารพลร่ม (ป่าหวาย) (2497-2509) ศูนย์สงครามพิเศษ (2509–2526) หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ (2526–ปัจจุบัน)
ประเทศ	ไทย
ขึ้นต่อ	พระมหากษัตริย์ไทย​
เหล่า	กองทัพบกไทย
รูปแบบ	หน่วยรบปฏิบัติการพิเศษ
บทบาท	การปฏิบัติการพิเศษ ภารกิจลาดตระเวน การปฏิบัติภารกิจโดยตรง การสงครามนอกแบบ การต่อต้านการก่อการร้าย
กำลังรบ	กองทัพ
ขึ้นกับ	กองทัพบกไทย
กองบัญชาการ	ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี 15000
วันสถาปนา	23 กุมภาพันธ์ ​
ปฏิบัติการสำคัญ	สงครามเย็น วิกฤตการณ์มาลายา สงครามเวียดนาม สงครามกลางเมืองลาว สงครามกลางเมืองกัมพูชา การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศไทย การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศมาเลเซีย สงครามอินโดจีนครั้งที่สาม สงครามกัมพูชา–เวียดนาม เหตุปะทะชายแดนไทย–เวียดนาม สมรภูมิบ้านร่มเกล้า พฤษภาทมิฬ สงครามอ่าว วิกฤตการณ์ติมอร์ตะวันออก วิกฤตการณ์ติมอร์ตะวันออก ความขัดแย้งภายในพม่า ปฏิบัติการด่านชายแดน 9631 การปะทะตามแนวชายแดนพม่า พ.ศ. 2553–2554 สงครามต่อต้านการก่อการร้าย ปฏิบัติการเสรีภาพยั่งยืน สงครามอิรัก ปฏิบัติการเสรีภาพยั่งยืนในอัฟกานิสถาน ปฏิบัติการเสรีภาพยั่งยืนในจะงอยแอฟริกา เหตุจลาจลในพนมเปญ พ.ศ. 2546 ปฏิบัติการโปเชนตง ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ กรณีพิพาทพรมแดนไทย–กัมพูชา
เว็บไซต์	swcom.rta.mi.th/index.php
ผู้บังคับบัญชา
ผู้บัญชาการปัจจุบัน	พลโท
ผบ. สำคัญ	พลเอก สุนทร คงสมพงษ์ พลเอก วิมล วงศ์วานิช พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ พลเอก สนธิ บุญยรัตกลิน พลเอก เฉลิมชัย สิทธิสาท

ประวัติ

กองทัพบกเล็งเห็นถึงความสำคัญและความจำเป็นของปฏิบัติการสงครามพิเศษที่สามารถเผชิญและลดภัยคุกคามจากภายนอกประเทศได้ จึงได้มีการจัดตั้งหน่วยรบพิเศษขึ้นเป็นหน่วยแรก เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2497 ที่บ้านป่าหวาย ตำบลป่าตาล อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี หน่วยรบพิเศษของกองทัพไทย ถือกำเนิดเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2497 ในนามของกองพันทหารพลร่ม ที่ตั้ง ณ บ้านป่าหวาย ตำบลป่าตาล อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี ซึ่งมี พ.ต. เทียนชัย สิริสัมพันธ์ เป็นผู้บังคับกองพัน กองพันทหารพลร่มในยุคแรกได้ปฏิบัติภารกิจตามแผนงานโครงการของกองทัพบก และกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน ผลการปฏิบัติงานเป็นที่ยอมรับของผู้บังคับบัญชาทุกระดับชั้นและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกฝ่าย ตลอดจนประชาชนต่างก็ประจักษ์ถึงขีดความสามารถของกองพันทหารพลร่มในเรื่องการรบ การกระโดดร่ม การช่วยเหลือประชาชนในรูปแบบต่าง ๆ และป้องกันประเทศจากภัยคุกคามของลัทธิคอมมิวนิสต์ ขณะเดียวกันความต้องการที่จะใช้หน่วยทหารพลร่มปฏิบัติภารกิจมีเพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้หน่วยรบพิเศษได้รับการปรับปรุงพัฒนามาโดยลำดับ จากกองพันทหารพลร่มได้รับพิจารณาให้ขยายกำลังเป็นกองรบพิเศษ (พลร่ม) และต่อมาได้มีการขยายกำลังเป็นระดับกองพล คือ ศูนย์สงครามพิเศษ เพื่อเป็นศูนย์ทางวิทยาการและศูนย์ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการสงครามพิเศษ มีหน้าที่ค้นคว้า วิจัย พัฒนา ฝึกอบรม และปฏิบัติงานเกี่ยวกับการสงครามพิเศษ

ประตูค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จ.ลพบุรี

หน่วยรบพิเศษในปัจจุบันได้พิจารณาถึงความจำเป็นต้องขยายปรับปรุงพัฒนาหน่วยรบพิเศษ จึงได้ขยายกองพันทหารพลร่มเป็นกองรบพิเศษ (พลร่ม) และจัดตั้งกองรบพิเศษ (พลร่ม) ขึ้นอีก 3 กองรบพิเศษ จนกระทั่งวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 ได้จัดตั้งศูนย์สงครามพิเศษขึ้นเป็นหน่วยควบคุมบังคับบัญชากองรบพิเศษ (พลร่ม) และมีโรงเรียนสงครามพิเศษอยู่ในอัตราด้วย ต่อมาวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2526 กองทัพบกได้จัดตั้ง “หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ” เป็นหน่วยที่รับผิดชอบการปฏิบัติการสงครามพิเศษทั้งมวลของกองทัพบก และเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2537 กองทัพบกได้สั่งการให้บรรจุมอบและปรับการบังคับบัญชาใหม่ทั้งหมดโดยให้ศูนย์สงครามพิเศษ กองพลรบพิเศษที่ 1 และ 2 ขึ้นการบังคับบัญชากับหน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ โดยให้ศูนย์สงครามพิเศษทำหน้าที่เป็นหน่วยสายวิทยาการเพื่อดำเนินงานด้านการฝึก ศึกษา เพียงอย่างเดียว จะเห็นได้ว่าจากสถานการณ์สู้รบในอดีตจนถึงปัจจุบันกองทัพบกได้ใช้หน่วยรบพิเศษเข้าแก้ไขวิกฤตการณ์ต่างๆ ของบ้านเมืองในขณะเดียวกันได้เร่งรัดพัฒนาการจัดหน่วยให้มีขีดความสามารถจนเป็นหน่วยบัญชาการสงครามพิเศษในปัจจุบันซึ่งเทียบเท่ากองทัพภาค มีภารกิจเกี่ยวกับการสงครามพิเศษทั้งปวง ตั้งแต่การวางแผน อำนวยการ กำกับการทั้งด้านการฝึกศึกษา และการปฏิบัติงาน เป็นหน่วยหวังผลทางยุทธศาสตร์มีบทบาทในการออมกำลังและชดเชยอำนาจกำลังรบที่เสียเปรียบ การปฏิบัติงานของหน่วยจะต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ยามปกติในพื้นที่รับผิดชอบ

ต่อมาปี พ.ศ. 2544 กองทัพบกได้ออกคำสั่งปิดการบรรจุกองพลรบพิเศษที่ 2 ปรับการบังคับบัญชาและพัฒนาขีดความสามารถงานด้านการข่าวลับและปฏิบัติการจิตวิทยา ส่งผลให้หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษประกอบด้วยกองบัญชาการและกองร้อยกองบัญชาการ กองพลรบพิเศษที่ 1 เป็นส่วนกำลังรบ มีหน่วยรองหลักได้แก่ กรมรบพิเศษที่ 1 กรมปฏิบัติการพิเศษ ศูนย์สงครามพิเศษ เป็นส่วนการศึกษาและสนับสนุน, กรมรบพิเศษที่ 2 เป็นหน่วยควบคุมการปฏิบัติ การปฏิบัติการข่าวลับและการปฏิบัติการจิตวิทยา และกองพันทหารสื่อสารที่ 35 เป็นส่วนสนับสนุนการปฏิบัติด้านการติดต่อสื่อสารและสารสนเทศ

เครื่องหมายและสัญลักษณ์

• ตัวอักษร U สงครามนอกแบบ [Unconventional Warfare] ซึ่งเป็นภารกิจของหน่วย
• ปีกและร่ม ความสามารถในการส่งทางอากาศ อันเป็นจุดเริ่มต้นของหน่วย
• ดาวสามดวง อัตรากำลังของหน่วยระดับกองทัพภาคมีผู้บัญชาการยศ พลโท
• สีดำที่ตัวยู ภารกิจภายใต้การปิดลับที่ไม่เปิดเผย
• สีฟ้าที่พื้น ขอบเขตอันกว้างไกลตามภารกิจของหน่วย

หน่วยขึ้นตรง

• (พล.รพศ. 1) ตั้งกองบัญชาการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • (รพศ.1) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายวชิราลงกรณ์ ตำบลป่าตาล อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายวชิราลงกรณ์ ตำบลป่าตาล อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายวชิราลงกรณ์ ตำบลป่าตาล อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • (รพศ.2) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • (รพศ.3 รอ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • (พัน.จจ.รอ.รพศ. 3 รอ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
    • กองพันปฏิบัติการพิเศษรักษาพระองค์ กรมรบพิเศษที่ 3 รักษาพระองค์ (พัน.ปพ.รอ.รพศ. 3 รอ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • (รพศ.4) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสฤษดิ์เสนา ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสฤษดิ์เสนา ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสฤษดิ์เสนา ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก
  • (รพศ.5) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายขุนเณร ตำบลแม่สา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายขุนเณร ตำบลแม่สา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
    • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายขุนเณร ตำบลแม่สา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
• (ศสพ.) ตั้งกองบัญชาการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
  • ตั้งกองบังคับการที่ค่ายเอราวัณ ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• (พัน.ปจว.นสศ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• (พัน.ส.35 นสศ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
• (กอง พธ.สกอ.) ตั้งกองบังคับการที่ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

รายนามผู้บัญชาการ

รายนามผู้บัญชาการ
ลำดับ	นาม	วาระการดำรงตำแหน่ง	หมายเหตุ
1	พลโท	พ.ศ. 2526 - 2527
2	พลโท สุนทร คงสมพงษ์	พ.ศ. 2527 - 2529
3	พลโท วิมล วงศ์วานิช	พ.ศ. 2529 - 2532
4	พลโท	พ.ศ. 2532 - 2535
5	พลโท สุรยุทธ์ จุลานนท์	พ.ศ. 2535 - 2537
6	พลโท	พ.ศ. 2537 - 2539
7	พลโท	พ.ศ. 2539 - 2542
8	พลโท	พ.ศ. 2542 - 2543
9	พลโท	พ.ศ. 2543 - 2545
10	พลโท สนธิ บุญยรัตกลิน	พ.ศ. 2545 - 2547
11	พลโท	พ.ศ. 2547 - 2549
12	พลโท	พ.ศ. 2549 - 2550
13	พลโท	พ.ศ. 2550 - 2551
14	พลโท	พ.ศ. 2551 - 2552
15	พลโท	พ.ศ. 2552 - 2554
16	พลโท	พ.ศ. 2554 - 2556
17	พลโท เฉลิมชัย สิทธิสาท	พ.ศ. 2556 - 2558
18	พลโท	พ.ศ. 2558 - 2559
19	พลโท	พ.ศ. 2559 - 2560
20	พลโท	พ.ศ. 2560 - 2562
21	พลโท	พ.ศ. 2562 - 2564
22	พลโท	พ.ศ. 2564 - 2566
23	พลโท	พ.ศ. 2566 - ปัจจุบัน

_{หมายเหตุ ยศทหารเป็นยศขณะดำรงตำแหน่งตามประกาศสํานักนายกรัฐมนตรี}

ค่ายหน่วยรบพิเศษ

• ค่ายวชิราลงกรณ์ (ป่าหวาย)
• ค่ายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
• ค่ายเอราวัณ
• ค่ายสฤษดิ์เสนา
• ค่ายขุนเณร

ค่ายทหารที่ตั้งปกติ

ดูเพิ่ม

รายพระนามและชื่อผู้บัญชาการทหารบกไทย กองทัพภาคที่ 1 กองทัพภาคที่ 2 กองทัพภาคที่ 3 กองทัพภาคที่ 4

วงศ์เทวัญ บูรพาพยัคฆ์ รบพิเศษ

อ้างอิง

1. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 27 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
2. Nanuam, Wassana (3 September 2018). "Army reshuffle sees loyalists appointed". Bangkok Post. สืบค้นเมื่อ 3 September 2018.
3. "history and honor of Special Warfare Command". Special Warfare Command (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2024-03-21.^[]
4. ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ หน้า ๒๑ เล่ม ๑๐๔ ตอนพิเศษ ๒๐๙ ง ๓๐ สิงหาคม ๒๕๖๖

แหล่งข้อมูลอื่น

• thai Army Special Warfare Command official Website^[](ในภาษาไทย)
• Thai Army Special Warfare School^[](ในภาษาไทย)
• หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษ บล็อก 2020-08-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ในภาษาไทย)