ในสมัยที่เป็นประเทศราชของอาณาจักรธนบุรี เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ เป็นมีบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาประเทศราช" โดยมีพระยาวิเชียรปราการ (บุญมา) เป็นพระยาเชียงใหม่องค์แรก ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์มีพระยาเชียงใหม่บางองค์ได้รับสถาปนาเป็น "พระเจ้าประเทศราช" เป็นกรณีพิเศษ เช่น พระเจ้ากาวิละ พระเจ้ามโหตรประเทศ จนวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2399 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงสถาปนาพระยาประเทศราชในราชวงศ์ทิพย์จักรทั้งสามองค์ คือ พระยาเชียงใหม่ พระยาลำปาง และพระยาลำพูน ขึ้นเป็น "เจ้าประเทศราช" สืบมาจนถึงเจ้าแก้วนวรัฐ ผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 9 ซึ่งถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ. 2482 คณะรัฐมนตรีสมัยจอมพล แปลก พิบูลสงคราม มีมติให้ยุติการตั้งเจ้าประเทศราช ทำให้ตำแหน่งเจ้านครเชียงใหม่สิ้นสุดลงนับแต่นั้น
เจ้าผู้ครอง แห่งนครเชียงใหม่ | |
---|---|
ราชาธิปไตยในอดีต | |
พระราชลัญจกร | |
พระเจ้าอินทวิชยานนท์ พระเจ้านครเชียงใหม่ที่ได้รับเกียรติยศสูงสุด | |
| |
ปฐมกษัตริย์ | พระเจ้ากาวิละ |
องค์สุดท้าย | เจ้าแก้วนวรัฐ |
สถานพำนัก | คุ้มหลวง |
ผู้แต่งตั้ง | พระมหากษัตริย์ไทย |
เริ่มระบอบ | พ.ศ. 2325 |
สิ้นสุดระบอบ | 3 มิถุนายน พ.ศ. 2482 |
ผู้อ้างสิทธิ์ | เจ้าวงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่ |
รายพระนาม (ธนบุรี-รัตนโกสินทร์)
ผู้สืบราชสกุล ณ เชียงใหม่ หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง
ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 ทางประเทศสยาม ได้ยกเลิกระบบประเทศราช ทำให้ฐานะของเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ถูกยกเลิกไป เหลือเพียงการสืบเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เป็นผู้สืบราชสกุล ณ เชียงใหม่ ซึ่งบทบาทที่เห็นได้ชัด คือ การแสดงความจงรักภักดีต่อพระบรมราชจักรีวงศ์ ในพระราชพิธีต่าง ๆ
นับแต่พลตรีเจ้าแก้วนวรัฐถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ. 2482 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งการสืบราชสกุล ณ เชียงใหม่ ให้แก่ผู้สืบราชสกุลเป็นลำดับ ดังนี้
ลำดับ | ภาพ | รายพระนาม | เริ่มต้น | สิ้นสุด | รวมระยะเวลา | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | เจ้าราชบุตร (วงษ์ตะวัน ณ เชียงใหม่) (พ.ศ. 2429 - พ.ศ. 2515) | พ.ศ. 2482 | พ.ศ. 2515 | 33 ปี | พระโอรสในเจ้าแก้วนวรัฐ และแม่เจ้าจามรี | |
2 | เจ้าพงษ์อินทร์ ณ เชียงใหม่ (พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2532) | พ.ศ. 2515 | พ.ศ. 2532 | 17 ปี | โอรสในเจ้าแก้วนวรัฐ และหม่อมบัวเขียว ณ เชียงใหม่ | |
3 | เจ้าวงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่ (พ.ศ. 2478 - ปัจจุบัน) | พ.ศ. 2532 | ปัจจุบัน | 28 ปี | โอรสในเจ้าพงษ์อินทร์ ณ เชียงใหม่ และหม่อมจันทร์สม ณ เชียงใหม่ |
เครื่องหมายตราสกุลวงศ์เจ้าเชียงใหม่
เครื่องหมายตราสกุลเจ้าเชียงใหม่แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร เป็นรูปพระอินทร์มีพระวรกายสีขาวประทับนั่งอยู่ในปราสาท มีทับทิมเม็ดใหญ่และมีเพชรล้อมรอบ
อ้างอิง
- พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค), พงศาวดารโยนก, หน้า 493
- จดหมายเหตุแห่งชาติ, เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี สร.๐๒๐๑.๓๒/๗ เรื่อง ตั้งเจ้าประเทศราชมณฑลพายัพ
- ข่าวพระเจ้านครเชียงใหม่ถึงแก่พิลาไลย
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2011-11-07.
- ข่าวพิราไลย
- แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้เจ้าอุปราช (เจ้าแก้ว) ว่าที่เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-04. สืบค้นเมื่อ 2011-10-29.
- พระราชชายา เจ้าดารารัศมี. กรุงเทพ : บางกอกบุ๊ค. 2546
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
- เจ้าวงศ์สัก ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), 2539.
- คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ. 2021-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
insmythiepnpraethsrachkhxngxanackrthnburi ecaphukhrxngnkhrechiyngihm epnmibrrdaskdiepn phrayapraethsrach odymiphrayawiechiyrprakar buyma epnphrayaechiyngihmxngkhaerk insmykrungrtnoksinthrmiphrayaechiyngihmbangxngkhidrbsthapnaepn phraecapraethsrach epnkrniphiess echn phraecakawila phraecamohtrpraeths cnwnthi 16 tulakhm ph s 2399 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhwcungsthapnaphrayapraethsrachinrachwngsthiphyckrthngsamxngkh khux phrayaechiyngihm phrayalapang aelaphrayalaphun khunepn ecapraethsrach submacnthungecaaekwnwrth phukhrxngnkhrechiyngihmxngkhthi 9 sungthungaekphiralyinpi ph s 2482 khnarthmntrismycxmphl aeplk phibulsngkhram mimtiihyutikartngecapraethsrach thaihtaaehnngecankhrechiyngihmsinsudlngnbaetnnecaphukhrxng aehngnkhrechiyngihmrachathipityinxditphrarachlyckrphraecaxinthwichyannth phraecankhrechiyngihmthiidrbekiyrtiyssungsudpthmkstriy phraecakawilaxngkhsudthay ecaaekwnwrthsthanphank khumhlwngphuaetngtng phramhakstriyithyerimrabxb ph s 2325sinsudrabxb 3 mithunayn ph s 2482phuxangsiththi ecawngsskk n echiyngihmrayphranam thnburi rtnoksinthr ladb phrachayalksn rayphranam erimkhrxngrachy sinsudrchkal rwmrayaewla hmayehtu phrayawiechiyrprakar buyma phrayacaban ph s 2317 ph s 2319 2 pi bangtaraimnbepnecaphukhrxngnkhrechiyngihm1 phraecakawila ph s 2325 ph s 2356 31 pi phraoxrsinecafasingharachthaniecafahlwngchayaekw aelaepnphrarachnddainphrayaichysngkhram thiphychang xngkhpthmwngs2 phrayathrrmlngka ecahlwngchangephuxk ph s 2356 ph s 2366 10 pi phraoxrsinecafasingharachthaniecafahlwngchayaekw aelaepnphraxnuchainphraecakawila3 phrayakhafn ecahlwngesrsthi ph s 2366 ph s 2368 2 pi phraoxrsinecafasingharachthaniecafahlwngchayaekw aelaepnphraxnuchainphraecakawila aelaekhyepnecakhrxngnkhrlaphunphraxngkhaerk ph s 2357 ph s 2358 4 phrayaphuththwngs ecahlwngaephndineyn ph s 2369 ph s 2389 20 pi phraoxrsinnayphxeruxn aelaepnphranddainphrayaichysngkhram thiphychang 5 phraecamohtrpraeths ph s 2390 ph s 2397 7 pi phraoxrsinphrayathrrmlngka6 phraecakawiolrssuriywngs ph s 2399 ph s 2413 14 pi phrarachoxrsinphraecakawila aelaaemecaoncamhaethwi7 phraecaxinthwichyannth ph s 2416 23 phvscikayn ph s 2440 24 pi phraoxrsinphrayarachwngs mhaphrhmkhakhng aelaepnphranddainphrayakhafn8 ecaxinthworrssuriywngs 28 phvscikayn ph s 2444 5 mkrakhm ph s 2453 9 pi phrarachoxrsinphraecaxinthwichyannth aelaecahyingrinkhaethwi9 ecaaekwnwrth 23 mkrakhm ph s 2453 3 mithunayn ph s 2482 29 pi phrarachoxrsinphraecaxinthwichyannth aelahmxmekhiywphusubrachskul n echiyngihm hlngkarepliynaeplngkarpkkhrxngphayhlngkarepliynaeplngkarpkkhrxnginpi ph s 2475 thangpraethssyam idykelikrabbpraethsrach thaihthanakhxngecaphukhrxngnkhrechiyngihmthukykelikip ehluxephiyngkarsubekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla epnphusubrachskul n echiyngihm sungbthbaththiehnidchd khux karaesdngkhwamcngrkphkditxphrabrmrachckriwngs inphrarachphithitang nbaetphltriecaaekwnwrththungaekphiralyinpi ph s 2482 phrabathsmedcphraecaxyuhw phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla ephuxepnsylksnaehngkarsubrachskul n echiyngihm ihaekphusubrachskulepnladb dngni ladb phaph rayphranam erimtn sinsud rwmrayaewla hmayehtu1 ecarachbutr wngstawn n echiyngihm ph s 2429 ph s 2515 ph s 2482 ph s 2515 33 pi phraoxrsinecaaekwnwrth aelaaemecacamri2 ecaphngsxinthr n echiyngihm ph s 2447 ph s 2532 ph s 2515 ph s 2532 17 pi oxrsinecaaekwnwrth aelahmxmbwekhiyw n echiyngihm3 ecawngsskk n echiyngihm ph s 2478 pccubn ph s 2532 pccubn 28 pi oxrsinecaphngsxinthr n echiyngihm aelahmxmcnthrsm n echiyngihmekhruxnghmaytraskulwngsecaechiyngihmtrapracaecaphukhrxngnkhrechiyngihm ekhruxnghmaytraskulecaechiyngihmaehngrachwngsthiphyckr epnrupphraxinthrmiphrawrkaysikhawprathbnngxyuinprasath mithbthimemdihyaelamiephchrlxmrxbxangxingphrayaprachakickrckr aechm bunnakh phngsawdaroynk hna 493 cdhmayehtuaehngchati exksarsanknaykrthmntri sankelkhathikarkhnarthmntri sr 0201 32 7 eruxng tngecapraethsrachmnthlphayph khawphraecankhrechiyngihmthungaekphilaily PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2016 03 04 subkhnemux 2011 11 07 khawphiraily aecngkhwamkrathrwngmhadithy eruxng ihecaxuprach ecaaekw wathiecaphukhrxngnkhrechiyngihm khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 12 04 subkhnemux 2011 10 29 phrarachchaya ecadararsmi krungethph bangkxkbukh 2546duephimecaphukhrxngnkhrlapang ecaphukhrxngnkhrlaphunaehlngkhxmulxunprani sirithr n phthlung ephchrlanna khrngthi 2 echiyngihm phucdkar sunyphakhehnux 2538 ecawngssk n echiyngihm khnathayathsayskul n echiyngihm ecahlwngechiyngihm krungethph xmrinthrphrinting aexnd phblichching cakd mhachn 2539 khmphir khmphiryannnth nawaxakasexk ecanayfayehnux 2021 05 14 thi ewyaebkaemchchin bthkhwamprawtisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk