Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี หรือพระนามเดิมว่า นักองค์จัน หรือ นักองค์จันทร์ ทรงเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 106 แห่งกัมพูชาในช่วงอาณาจักรเขมรอุดง
| สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี | |
|---|---|
นักองค์จัน สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสุริโยพันธุ์ บรมสุรินทรามหาจักรดิพรรดิราช บรมนารถบพิตร สถิตย์เป็นอิศวรกำพูล รัษฐราชโอภาสชาติวรวงษ ดำรงกรุงกัมพูชาธิบดีศรีโสธร นครอินทปัต กุรุราชบุรีรมย์ อุดมมหาสถาน เจ้ากรุงกัมพูชา | |
| พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรกัมพูชา | |
| ครองราชย์ | พ.ศ. 2345 (หรือ พ.ศ. 2349) – 2378 |
| รัชกาลก่อนหน้า | สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ |
| รัชกาลถัดไป | พระองค์เม็ญ |
| ประสูติ | พ.ศ. 2334 กรุงเทพพระมหานคร |
| สวรรคต | พ.ศ. 2378 (44 พรรษา) |
| พระราชบุตร | นักองค์แบน นักองค์เม็ญ นักองค์เภา นักองค์สงวน |
| สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสุริโยพันธุ์ บรมสุรินทรามหาจักรดิพรรดิราช บรมนารถบพิตร สถิตย์เป็นอิศวรกำพูล รัษฐราชโอภาสชาติวรวงษ ดำรงกรุงกัมพูชาธิบดีศรีโสธร นครอินทปัต กุรุราชบุรีรมย์ อุดมมหาสถาน เจ้ากรุงกัมพูชา | |
| ราชวงศ์ | ตรอซ็อกผแอม |
| พระราชบิดา | สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ |
| พระราชมารดา | นักนางโอด |
พระองค์เสด็จขึ้นครองราชย์แทนสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ (นักองค์เอง) พระราชบิดาเมื่อปี พ.ศ. 2349 ทรงเป็นกษัตริย์กัมพูชาระหว่างที่ประเทศชาติกำลังวุ่นวายด้วยความขัดแย้งระหว่างสยามและเวียดนาม
พระประวัติ
สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดีเป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ (นักองค์เอง) กับนักนางโอง หรือ นักนางโอด พระสนมชั้นแม่นาง ประสูติที่กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2334 และได้ตามเสด็จพระบิดากลับไปกัมพูชาเมื่อพระบิดาได้ขึ้นครองราชสมบัติ และพระองค์มีพระชนมายุเพียง 5 พรรษาเท่านั้นเมื่อพระบิดาสวรรคต พระองค์ได้รับการสนับสนุนจากสยาม ให้ขึ้นครองราชย์สมบัติเมื่อ พ.ศ. 2345 เมื่อพระชนมายุได้ 11 ชันษา และได้รับการเฉลิมพระนามว่า "สมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสุริโยพันธุ์ บรมสุรินทรามหาจักรดิพรรดิราช บรมนารถบพิตร สถิตย์เป็นอิศวรกำพูล รัษฐราชโอภาสชาติวรวงษ ดำรงกรุงกัมพูชาธิบดีศรีโสธร นครอินทปัต กุรุราชบุรีรมย์ อุดมมหาสถาน เจ้ากรุงกัมพูชา"
ในเวลาเดียวกันนี้ จักรพรรดิยาลองได้รวบรวมเวียดนามให้เป็นปึกแผ่นสำเร็จ นักองค์จันทร์จึงหันไปดำเนินนโยบายใกล้ชิดกับราชสำนักเว้หลังจากที่พระองค์มีข้อบาดหมางกับราชสำนักสยาม เมื่อรัชกาลที่ 1 เสด็จสวรรคต ตัวแทนราชสำนักกัมพูชาที่มาร่วมงานพระบรมศพแสดงความฝักใฝ่ต่อสยาม 2 คน จึงถูกประหารชีวิต และยังจัดตั้งกองกำลังรักษาพระองค์เป็นชาวกัมพูชาเชื้อสายเวียดนาม ระหว่าง พ.ศ. 2354 – 2355 เกิดความขัดแย้งระหว่างตัวแทนสยามกับเวียดนามในกัมพูชา ฝ่ายสยามสนับสนุนอนุชาของนักองค์จันทร์ เมื่อความขัดแย้งสิ้นสุดลง พระอนุชา 3 คนหนีไปสยาม ทำให้นักองค์จันทร์หันไปนิยมเวียดนามมากขึ้น มีการเกณฑ์แรงงานชาวกัมพูชาไปทำงานให้เวียดนาม เช่น การเกณฑ์แรงงานไปขุดคลองวิญเทในเวียดนามภาคใต้ ทำให้ชาวกัมพูชาเริ่มไม่พอใจ
หลังจากที่เวียดนามสนับสนุนการก่อกบฏของเจ้าอนุวงศ์ใน พ.ศ. 2367 – 2368 รวมทั้งนโยบายของจักรพรรดิมิญหมั่งที่ต้องการรวมกัมพูชาเป็นส่วนหนึ่งของเวียดนามอย่างเปิดเผย ทำให้ความขัดแย้งระหว่างสยามกับเวียดนามรุนแรงขึ้น เมื่อเกิดกบฏต่อต้านราชสำนักเว้ในกัมพูชา รัชกาลที่ 3 จึงทรงตัดสินพระทัยส่งทหารเข้าไปในกัมพูชาเพื่อสนับสนุนฝ่ายกบฏและนำอนุชาของนักองค์จันทร์ไปเป็นกษัตริย์กัมพูชาระหว่าง พ.ศ. 2363 – 2364 ในช่วงแรก สยามเป็นฝ่ายได้เปรียบในการรบจนเวียดนามต้องนำนักองค์จันทร์หนีไปเวียดนาม แต่ในช่วงท้าย การประสานระหว่างทัพบกและทัพเรือไม่ดี จึงยึดชายฝั่งเวียดนามตามแผนไม่ได้ รวมทั้งกองทัพเรือของเวียดนามก็ตีโต้แข็งแรง รวมทั้งชาวกัมพูชาไม่สนับสนุนนักองค์อิ่มและนักองค์ด้วงเท่าที่ควร ฝ่ายไทยจึงถอยทัพกลับใน พ.ศ. 2367 เวียดนามจึงนำนักองค์จันทร์กลับมาครองกัมพูชาอีก และควบคุมกัมพูชาอย่างเข้มงวดกว่าเดิม
หลังจากที่ถอยทัพกลับไป สยามพยายามสร้างอิทธิพลในกัมพูชา โดยให้นักองค์ด้วงมาครองพระตะบองและเสียมราฐ ในขณะเดียวกัน เวียดนามก็เพิ่มระดับการแทรกแซงกัมพูชามากขึ้น จนนักองค์จันทร์แทบจะไม่มีอำนาจที่แท้จริงจนกระทั่งสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2378 รวมพระชนม์ได้ 44 พรรษา พระองค์ไม่มีพระโอรส มีแต่พระธิดาที่เวียดนามได้สนับสนุนให้เป็นกษัตริย์ต่อจากพระองค์
| พงศาวลีของสมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดี | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
- ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006), 2560, หน้า 113
- เรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์), นายพันตรี. ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006) จำกัด, 2563, หน้า 166
- ศานดิ ภักดีคำ. 2554. เขมรรบไทย. กทม. มติชน
- สุมาลี บำรุงสุข. นักองค์จันทร์ ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A-B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กทม.ราชบัณฑิตยสถาน. 2539.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
smedcphraxuithyrachathirachramathibdi hruxphranamedimwa nkxngkhcn hrux nkxngkhcnthr thrngepnphramhakstriyrchkalthi 106 aehngkmphuchainchwngxanackrekhmrxudngsmedcphraxuithyrachathirachramathibdinkxngkhcn smedcphraxuithyrachathirachramathibdi srisurioyphnthu brmsurinthramhackrdiphrrdirach brmnarthbphitr sthityepnxiswrkaphul rsthrachoxphaschatiwrwngs darngkrungkmphuchathibdisriosthr nkhrxinthpt kururachburirmy xudmmhasthan ecakrungkmphuchaphramhakstriyaehngrachxanackrkmphuchakhrxngrachyph s 2345 hrux ph s 2349 2378rchkalkxnhnasmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrnrchkalthdipphraxngkhemyprasutiph s 2334 krungethphphramhankhrswrrkhtph s 2378 44 phrrsa phrarachbutrnkxngkhaebn nkxngkhemy nkxngkhepha nkxngkhsngwnsmedcphraxuithyrachathirachramathibdi srisurioyphnthu brmsurinthramhackrdiphrrdirach brmnarthbphitr sthityepnxiswrkaphul rsthrachoxphaschatiwrwngs darngkrungkmphuchathibdisriosthr nkhrxinthpt kururachburirmy xudmmhasthan ecakrungkmphucharachwngstrxsxkphaexmphrarachbidasmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrnphrarachmardanknangoxd phraxngkhesdckhunkhrxngrachyaethnsmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrn nkxngkhexng phrarachbidaemuxpi ph s 2349 thrngepnkstriykmphucharahwangthipraethschatikalngwunwaydwykhwamkhdaeyngrahwangsyamaelaewiydnamphraprawtismedcphraxuithyrachathirachramathibdiepnphrarachoxrsphraxngkhihyinsmedcphranaraynramathibdisrisurioyphrrn nkxngkhexng kbnknangoxng hrux nknangoxd phrasnmchnaemnang prasutithikrungethph emux ph s 2334 aelaidtamesdcphrabidaklbipkmphuchaemuxphrabidaidkhunkhrxngrachsmbti aelaphraxngkhmiphrachnmayuephiyng 5 phrrsaethannemuxphrabidaswrrkht phraxngkhidrbkarsnbsnuncaksyam ihkhunkhrxngrachysmbtiemux ph s 2345 emuxphrachnmayuid 11 chnsa aelaidrbkarechlimphranamwa smedcphraxuithyrachathirachramathibdi srisurioyphnthu brmsurinthramhackrdiphrrdirach brmnarthbphitr sthityepnxiswrkaphul rsthrachoxphaschatiwrwngs darngkrungkmphuchathibdisriosthr nkhrxinthpt kururachburirmy xudmmhasthan ecakrungkmphucha inewlaediywknni ckrphrrdiyalxngidrwbrwmewiydnamihepnpukaephnsaerc nkxngkhcnthrcunghnipdaeninnoybayiklchidkbrachsankewhlngcakthiphraxngkhmikhxbadhmangkbrachsanksyam emuxrchkalthi 1 esdcswrrkht twaethnrachsankkmphuchathimarwmnganphrabrmsphaesdngkhwamfkiftxsyam 2 khn cungthukpraharchiwit aelayngcdtngkxngkalngrksaphraxngkhepnchawkmphuchaechuxsayewiydnam rahwang ph s 2354 2355 ekidkhwamkhdaeyngrahwangtwaethnsyamkbewiydnaminkmphucha faysyamsnbsnunxnuchakhxngnkxngkhcnthr emuxkhwamkhdaeyngsinsudlng phraxnucha 3 khnhniipsyam thaihnkxngkhcnthrhnipniymewiydnammakkhun mikareknthaerngnganchawkmphuchaipthanganihewiydnam echn kareknthaerngnganipkhudkhlxngwiyethinewiydnamphakhit thaihchawkmphuchaerimimphxic hlngcakthiewiydnamsnbsnunkarkxkbtkhxngecaxnuwngsin ph s 2367 2368 rwmthngnoybaykhxngckrphrrdimiyhmngthitxngkarrwmkmphuchaepnswnhnungkhxngewiydnamxyangepidephy thaihkhwamkhdaeyngrahwangsyamkbewiydnamrunaerngkhun emuxekidkbttxtanrachsankewinkmphucha rchkalthi 3 cungthrngtdsinphrathysngthharekhaipinkmphuchaephuxsnbsnunfaykbtaelanaxnuchakhxngnkxngkhcnthripepnkstriykmphucharahwang ph s 2363 2364 inchwngaerk syamepnfayidepriybinkarrbcnewiydnamtxngnankxngkhcnthrhniipewiydnam aetinchwngthay karprasanrahwangthphbkaelathpheruximdi cungyudchayfngewiydnamtamaephnimid rwmthngkxngthpheruxkhxngewiydnamktiotaekhngaerng rwmthngchawkmphuchaimsnbsnunnkxngkhximaelankxngkhdwngethathikhwr fayithycungthxythphklbin ph s 2367 ewiydnamcungnankxngkhcnthrklbmakhrxngkmphuchaxik aelakhwbkhumkmphuchaxyangekhmngwdkwaedim hlngcakthithxythphklbip syamphyayamsrangxiththiphlinkmphucha odyihnkxngkhdwngmakhrxngphratabxngaelaesiymrath inkhnaediywkn ewiydnamkephimradbkaraethrkaesngkmphuchamakkhun cnnkxngkhcnthraethbcaimmixanacthiaethcringcnkrathngsinphrachnmin ph s 2378 rwmphrachnmid 44 phrrsa phraxngkhimmiphraoxrs miaetphrathidathiewiydnamidsnbsnunihepnkstriytxcakphraxngkh phngsawlikhxngsmedcphraxuithyrachathirachramathibdinkxngkhtnnkxngkhexngnkxngkhcnnkxngkhdwngnkxngkhaebnnkxngkhemynkxngkhephankxngkhsngwnnkxngkhrachawdinkxngkhsriswsdinkxngkhwtthaxangxingthiphakrwngsmhaoksathibdi kha bunnakh ecaphraya phrarachphngsawdarkrungrtnoksinthr rchkalthi 3 krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 2560 hna 113 eruxngedchxnnt thxngdi thnarcht nayphntri rachphngsawdarkrungkmphucha krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 cakd 2563 hna 166 sandi phkdikha 2554 ekhmrrbithy kthm mtichn sumali barungsukh nkxngkhcnthr in saranukrmprawtisastrsaklsmyihm exechiy elm 1 xksr A B chbbrachbnthitysthan kthm rachbnthitysthan 2539