วงศ ล งใหญ ช วงเวลาท ม ช ว ตอย 17 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg Nสม ยไมโอซ นถ งป จจ บ นการจำแนกช นทางว ทยาศาสตร โดเมน Eu

วงศ์ลิงใหญ่ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 17–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N สมัยไมโอซีนถึงปัจจุบัน

การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	Eukaryota
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Primates
อันดับย่อย:
อันดับฐาน:	Simiiformes
อนุอันดับ:
วงศ์ใหญ่:	Hominoidea
วงศ์:	Hominidae , 1825

Homo Linnaeus, 1758
Subfamilies
sister: Hylobatidae

กระจายพันธุ์ของวงศ์ลิงใหญ่
ชื่อพ้อง
Pongidae Elliot, 1913 Gorillidae Frechkop, 1943 Panidae Ciochon, 1983

วงศ์ลิงใหญ่ หรือ โฮมินิด (อังกฤษ: Hominid, Great ape) เป็นวงศ์หนึ่งในทางอนุกรมวิธานของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในอันดับวานร (Primates) จำพวกเอป หรือลิงไม่มีหาง ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hominidae

ซึ่งในปัจจุบันนี้มีดำรงเผ่าพันธุ์อยู่เพียง 4 สกุล คือ Pan, Gorilla, Homo และPongo

ลักษณะสำคัญของวงศ์นี้ คือ มีฟันขนาดเล็กและอยู่ในระดับเดียวกับฟันอื่น ๆ เดินด้วยขาหลัง 2 ขา เนื่องจากเปลี่ยนวิถีชีวิตจากบนต้นไม้มาสู่พื้นดิน เดิมเคยเชื่อว่าในวงศ์นี้ ประกอบไปด้วยสกุล 3 สกุล คือ , และ Homo แต่จากการศึกษาเพิ่มเติมพบว่า Ramapithecus มีลักษณะคล้ายลิงอุรังอุตังมากกว่า Australopithecus และHomo จึงจัดให้อยู่ในวงศ์ย่อย ของลิงอุรังอุตัง

ในวงศ์นี้ ชนิดที่ทราบว่าสูญพันธุ์ไปแล้วจำนวนหนึ่งถูกจัดกลุ่มกับมนุษย์ในวงศ์ย่อย ส่วนชนิดอื่น ๆ ถูกจัดในวงศ์ย่อย กับลิงอุรังอุตัง บรรพบุรุษร่วมกันหลังสุดของลิงใหญ่เคยมีชีวิตอยู่เมื่อประมาณ 14 ล้านปีก่อน เมื่อบรรพบุรุษของลิงอุรังอุตังวิวัฒนามาจากบรรพบุรุษของอีก 3 ชนิดที่เหลือ บรรพบุรุษของวงศ์ลิงใหญ่ได้วิวัฒนาแยกทางจากวงศ์ Hylobatidae หรือ ชะนี แล้วก่อนหน้านั้น อาจเป็นเมื่อ 15-20 ล้านปีก่อน

การจำแนกชั้น

นักวิทยาศาสตร์มีความเห็นไม่ตรงกันในการการจำแนกชั้นของสัตว์ในวงศ์ลิงใหญ่ แผนผังด้านล่างแสดงการจำแนกชั้นแบบหนึ่งของไพรเมต/วงศ์ลิงใหญ่ที่ยังมีชีวิตอยู่ เป็นการจำแนกชั้นที่ให้ความสำคัญกับความใกล้เคียงกันทางกรรมพันธุ์ของมนุษย์และลิงชิมแปนซี โดยมีชื่อตามอนุกรมวิธาน

Hominoidea (ลิงไม่มีหาง)

Hylobatidae (ชะนี)

Hominidae (วงศ์ลิงใหญ่)

Pongo (อุรังอุตัง)

Pongo abelii

	Pongo tapanuliensis

	Pongo pygmaeus

(วงศ์ย่อยเอปแอฟริกา)

Gorillini

Gorilla (กอริลลา)

(เผ่าลิงใหญ่)

Panina

Pan (ชิมแปนซี)

	Pan troglodytes

	Pan paniscus

(มนุษย์)	Homo sapiens (มนุษย์)

วิวัฒนาการชาติพันธุ์

ด้านล่างนี้เป็นสายพันธุ์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ระบุไว้ประมาณล้านปีที่แล้ว (Mya) clades ที่แตกต่างกันไป

Hominidae (18)

Ponginae (14)

	(†13 Mya)

	(†9)

	Crown Ponginae

	(†9)

	Gigantopithecus (†0.1)

	(†7)

(13)

(12)

	Pierolapithecus (†11)

	(†10)

(†7)

(†8)

(10)

(7)

	(รวม. Homo)

	Pan

Gorillini

	Crown Gorillini

	(†)

(†10)

(†9)

ส่วนการจำแนกชั้นมีดังต่อไปนี้ มีการรวมเอาสายพันธุ์มนุษย์ที่สูญพันธุ์ไว้ด้วย ชื่อแรกเป็นชื่อตามอนุกรมวิธาน ชื่อในวงเล็บเป็นชื่อทั่วไป

วงศ์ย่อย Homininae
- เผ่า †
  - - Kenyapithecus wickeri
  - - Danuvius guggenmosi
  - Pierolapithecus
    - Pierolapithecus catalaunicus
  - - Udabnopithecus garedziensis
  - - Ouranopithecus macedoniensis
  - - Otavipithecus namibiensis
  - (ยังไม่สรุป)
    - Morotopithecus bishopi
  - (ยังไม่สรุป)
    - Oreopithecus bambolii
  - - Nakalipithecus nakayamai
  - - Anoiapithecus brevirostris
  - - Hispanopithecus laietanus
    - Hispanopithecus crusafonti
  - - Dryopithecus laietanus
    - Dryopithecus crusafonti
  - - Rudapithecus hungaricus
  - - Samburupithecus kiptalami
- เผ่า
  - เผ่าย่อย
    - †
      - Graecopithecus freybergi
    - Sahelanthropus†
      - Sahelanthropus tchadensis
    - †
      - Orrorin tugenensis
    - Ardipithecus†
    - †
      - Kenyanthropus platyops
    - †
    - †
    - Paranthropus†
    - สกุล Homo (มนุษย์)
      - †
      - †
      - Homo naledi†
      - Homo habilis†
      - † (บางคนคิดว่าเป็นพันธุ์ย่อยของ Homo erectus )
      - †
      - Homo erectus†
      - † (บางคนถือว่าเป็นชนิดย่อยของHomo erectus )
      - Homo antecessor†
      - Homo heidelbergensis†
      - †
      - †
      - †
      - †
      - (ยังไม่ได้กำหนดชื่อวิทยาศาสตร์)†
      - Homo neanderthalensis† (บางครั้งเรียกว่า Homo sapiens neanderthalensis)
      - Homo rhodesiensis†
      - Homo sapiens
        †
        มนุษย์ที่มีกายวิภาคปัจจุบัน,Homo sapiens sapiens
        
        Archaic Homo sapiens†
        
        † (ยังไม่มีชื่อวิทยาศาสตร์ อาจจะเป็นเผ่าพันธุ์ของมนุษย์สมัยใหม่หรือลูกผสมของมนุษย์สมัยใหม่และเดนิโซแวน)
- เผ่า
  - สกุล Pan (ลิงชิมแปนซี)
    - - ชิมแปนซี , Pan troglodytes
        , Pan troglodytes troglodytes
        
        , Pan troglodytes verus
        
        , Pan troglodytes ellioti
        
        , Pan troglodytes schweinfurthii
        
        โบโนโบ (ชิมแปนซีแคระ), Pan paniscus
เผ่า Gorillini
- สกุล Gorilla (ลิงกอริลลา)
  - - - , Gorilla gorilla
        , Gorilla gorilla gorilla
        
        , Gorilla gorilla diehli
      - , Gorilla beringei
        กอริลลาภูเขา, Gorilla beringei beringei
        
        , Gorilla beringei graueri
  - † (ยังเป็นที่ถกเถียง)
    - Chororapithecus abyssinicus
วงศ์ย่อย
- เผ่า †
  - - Lufengpithecus hudienensis
- เผ่า Sivapithecini†
  - - Ankarapithecus meteai
  - - Sivapithecus brevirostris
    - Sivapithecus punjabicus
    - Sivapithecus parvada
    - Sivapithecus sivalensis
    - Sivapithecus indicus
  - Gigantopithecus
    - Gigantopithecus bilaspurensis
    - Gigantopithecus blacki
    - Gigantopithecus giganteus
- เผ่า
  - †
- สกุล Pongo (ลิงอุรังอุตัง)
  - - - อุรังอุตังบอร์เนียว, Pongo pygmaeus
        Pongo pygmaeus pygmaeus
        
        Pongo pygmaeus morio
        
        Pongo pygmaeus wurmbii
      - อุรังอุตังสุมาตรา, Pongo abelii
      - อุรังอุตังตาปานูลี
    - †

ดูเพิ่ม

วิวัฒนาการของมนุษย์

อ้างอิง

(2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 181–184. .
Cameron, D.W. 1997: A revised systematic scheme for the Eurasian Miocene fossil Hominidae. Journal of human evolution, 33: 449–477.
หน้า 175, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล
วิวัฒนาการของมนุษย์
Andrew Hill & Steven Ward (1988). "Origin of the Hominidae: The Record of African Large Hominoid Evolution Between 14 My and 4 My". Yearbook of Physical Anthropology. 31 (59): 49–83. doi:10.1002/ajpa.1330310505.
Dawkins R (2004) The Ancestor's Tale.
"Query: Hominidae/Hylobatidae". Time Tree. 2009. สืบค้นเมื่อ December 2010. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
Potts, Richard B. (2006), "Human Evolution", Microsoft Encarta 2006
Wood, Bernard; Richmond, Brian G. (2000). "Human evolution: taxonomy and paleobiology". Journal of Anatomy. 197 (1): 19–60. doi:10.1046/j.1469-7580.2000.19710019.x. PMC 1468107. PMID 10999270.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list () Full PDFPDF (1.1 MB)
Cartmill, M.; Smith, F. He (2011). The Human Lineage. John Wiley & Sons. ISBN .^[]
Groves, C. P. (2001). Primate Taxonomy. Smithsonian Institution Press. ISBN .
Fuss, J; Spassov, N; Begun, DR; Böhme, M (2017). "Potential hominin affinities of Graecopithecus from the Late Miocene of Europe". PLoS ONE. 12 (5): 5. Bibcode:2017PLoSO..1277127F. doi:10.1371/journal.pone.0177127. PMC 5439669. PMID 28531170.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-27. สืบค้นเมื่อ 2020-09-23.
Barras, Colin (14 March 2012). "Chinese human fossils unlike any known species". New Scientist. สืบค้นเมื่อ 15 March 2012.
. National Geographic Society. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-06-16. สืบค้นเมื่อ 25 July 2009.

แหล่งข้อมูลอื่น

Renderings of Hominid Exemplars at the Smithsonian 2013-12-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Additional information on great apes เก็บถาวร 2005-08-04 ที่ Library of Congress Web Archives

[MSW3-1] (2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 181–184. .

[2] Cameron, D.W. 1997: A revised systematic scheme for the Eurasian Miocene fossil Hominidae. Journal of human evolution, 33: 449–477.

[3] หน้า 175, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล

[4] วิวัฒนาการของมนุษย์

[Hill&Ward1988-5] Andrew Hill & Steven Ward (1988). "Origin of the Hominidae: The Record of African Large Hominoid Evolution Between 14 My and 4 My". Yearbook of Physical Anthropology. 31 (59): 49–83. doi:10.1002/ajpa.1330310505.

[dawkins-tale-6] Dawkins R (2004) The Ancestor's Tale.

[7] "Query: Hominidae/Hylobatidae". Time Tree. 2009. สืบค้นเมื่อ December 2010. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[Encarta2006-8] Potts, Richard B. (2006), "Human Evolution", Microsoft Encarta 2006

[Wood2000-9] Wood, Bernard; Richmond, Brian G. (2000). "Human evolution: taxonomy and paleobiology". Journal of Anatomy. 197 (1): 19–60. doi:10.1046/j.1469-7580.2000.19710019.x. PMC 1468107. PMID 10999270.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list () Full PDFPDF (1.1 MB)

[10] Cartmill, M.; Smith, F. He (2011). The Human Lineage. John Wiley & Sons. ISBN .^[]

[11] Groves, C. P. (2001). Primate Taxonomy. Smithsonian Institution Press. ISBN .

[12] Fuss, J; Spassov, N; Begun, DR; Böhme, M (2017). "Potential hominin affinities of Graecopithecus from the Late Miocene of Europe". PLoS ONE. 12 (5): 5. Bibcode:2017PLoSO..1277127F. doi:10.1371/journal.pone.0177127. PMC 5439669. PMID 28531170.

[13] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-27. สืบค้นเมื่อ 2020-09-23.

[Barras2012-14] Barras, Colin (14 March 2012). "Chinese human fossils unlike any known species". New Scientist. สืบค้นเมื่อ 15 March 2012.

[NG-15] . National Geographic Society. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-06-16. สืบค้นเมื่อ 25 July 2009.