ฉบับร่างนี้ถูกตีกลับ เมื่อ 30 พฤษภาคม 2567 โดย Kaoavi () อ้างอิงมีผิดพลาดหลายจุด และควรยกเครื่องปรับปรุงการแปลใหม่ทั้งหมดครับ แนะนำให้ค่อย ๆ ฝึกแปล
ขอความช่วยเหลือ
วิธีปรับปรุงบทความของคุณ
คุณยังสามารถดู และ เพื่อค้นหาตัวอย่างบทความที่ดีที่สุดของวิกิพีเดียในหัวข้อที่คล้ายกับบทความที่คุณแจ้งทบทวน ทรัพยากรการแก้ไข
|
นี่คือซึ่งเปิดโอกาสให้สามารถ โปรดตรวจสอบว่าเนื้อหามีลักษณะและก่อนที่จะลงในวิกิพีเดีย กรุณาอดทนรอผู้เขียนคนอื่นมาช่วยตรวจให้ อย่าย้ายหน้าไปเป็นบทความเองโดยพลการ ค้นหาข้อมูล: Google (books · news · newspapers · scholar · free images · WP refs) · FENS · JSTOR · NYT · TWL สำคัญ: ถ้าลบป้ายนี้ออกจะทำให้บันทึกหน้าไม่ได้ ผู้แก้ไขหน้านี้คนล่าสุด คือ ( | ) เมื่อ 11 วันก่อน (ล้างแคช) |
บทความนี้ได้รับแจ้งให้ปรับปรุงหลายข้อ กรุณาช่วยปรับปรุงบทความ หรืออภิปรายปัญหาที่ |
สัตว์จำพวกลิง ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: -สมัยโฮโลซีน, 40–0Ma | |
---|---|
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | สัตว์ |
ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง |
ชั้น: | สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม |
อันดับ: | อันดับวานร |
อันดับย่อย: | |
อันดับฐาน: | Simiiformes , 1866 |
อนุอันดับ | |
| |
ชื่อพ้อง | |
สัตว์จำพวกลิง หรือ Simiiformes หรือ แอนโธรพอยด์ หรือ ไพรเมตที่สูงกว่านั้น เป็น อันดับฐาน ( Simiiformes /ˈsɪmi.ɪfɔːrmiːz/ ) ของ ไพรเมต ที่มีสัตว์ทุกชนิดซึ่งแต่เดิมเรียกว่า ลิง และ ลิง พวกมันประกอบด้วย Parvorders Platyrrhini (ลิงโลกใหม่) และ ซึ่งกลุ่มหลังประกอบด้วยครอบครัว Cercopithecidae ( ลิงโลกเก่า ในความหมายที่เข้มงวดกว่า) และ superfamily Hominoidea (ลิงรวมถึงมนุษย์ด้วย)
ซิเมียนเป็นกลุ่มพี่น้องของ (Tarsiiformes) ซึ่งรวมตัวกันเป็นกลุ่ม การแผ่รังสีเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 60 ล้านปีก่อน (ในช่วง ยุคซีโนโซอิก ); 40 ล้านปีก่อน ลิงซิเมียนได้ตั้งอาณานิคม ในอเมริกาใต้ และก่อให้เกิด ลิงโลกใหม่ ซิเมียนที่เหลือ (โรคหวัด) แยกออกเมื่อประมาณ 25 ล้านปีก่อนเป็น Cercopithecidae และ ลิง (รวมทั้ง มนุษย์ ด้วย)
อนุกรมวิธานและวิวัฒนาการ
ในการจำแนกประเภทก่อนหน้านี้ ลิงโลกใหม่ ลิงโลกเก่า วานร และมนุษย์ - เรียกรวมกันว่า สิเมียน หรือ anthropoids - ถูกจัดกลุ่มภายใต้ Anthropoidea ( /ˌænθrəˈpɔɪdi.ə/ ; from กรีกโบราณ ἄνθρωπος ) ในขณะที่ สเตรปซิไรน์ และทาร์เซียร์ถูกจัดกลุ่มภายใต้อันดับย่อย " " ภายใต้การจำแนกสมัยใหม่ ทาร์เซียร์และซิเมียนจะถูกจัดกลุ่มภายใต้อันดับย่อย ในขณะที่สเตรปซิร์ไรน์จะจัดอยู่ในอันดับย่อย Strepsirrhini หลักฐานทางพันธุกรรมที่ชัดเจนสำหรับเรื่องนี้ก็คือ ห้าชนิดนั้นพบได้ทั่วไปในแฮโพโลฮีนทั้งหมด แต่ไม่มีสเตรปซิรไรน์ - แม้จะเป็นเรื่องบังเอิญระหว่างทาร์เซียร์กับซิเมียนก็ไม่น่าเป็นไปได้เลย แม้จะมีการแบ่งอนุกรมวิธานที่นิยมเช่นนี้ แต่ " " ยังคงพบอยู่เป็นประจำในตำราเรียนและวรรณกรรมทางวิชาการเนื่องจากความคุ้นเคย ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่เปรียบได้กับการใช้ ในทางวิทยาศาสตร์และการใช้ ที่อื่นๆ ในสหรัฐอเมริกา ใน Anthropoidea หลักฐานบ่งชี้ว่าไพรเมตของโลกเก่าและโลกใหม่ผ่านวิวัฒนาการคู่ขนาน
วานรวิทยา และสาขาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องจะแบ่งออกเป็นการใช้ชื่ออินฟาออร์เดอร์ที่มีความหมายเหมือนกัน ได้แก่ Simiiformes และ Anthropoidea ตามคำกล่าวของ (และได้รับการสนับสนุนจาก ) คำว่า Simiiformes มี มากกว่า Anthropoidea เนื่องจากคำว่าอนุกรมวิธาน Simii โดย ที่ใช้สร้างขึ้นนั้นมีอายุถึงปี 1833 ในทางตรงกันข้าม Anthropoidea โดย มีอายุถึงปี 1864 ในขณะที่ Simiiformes โดย มีอายุถึงปี 1866 ซึ่งนำไปสู่การโต้แย้งเรื่องลำดับความสำคัญ ฮอฟฟ์สเตตเทอร์ยังแย้งว่าวงศ์นกซิมิฟอร์มัลนั้นถูกสร้างขึ้นเหมือนกับชื่ออินฟาเรอร์เดอร์ที่ถูกต้อง (ลงท้ายด้วย "iformes") ในขณะที่แอนโทรโพเดียอาลงท้ายด้วย -"oidea" ซึ่งสงวนไว้สำหรับวงศ์ย่อยเท่านั้น นอกจากนี้เขายังตั้งข้อสังเกตอีกว่า Anthropoidea สับสนได้ง่ายเกินไปกับ "anthropoïdes" ซึ่งแปลว่า "ลิง" จากหลายภาษา
ซิเมียนที่ยังหลงเหลืออยู่จะถูกแบ่งออกเป็นสองกลุ่มที่แตกต่างกัน ลิงโลกใหม่ใน Parvorder Platyrrhini แยกออกจากส่วนที่เหลือของสายพันธุ์สิเมียนเมื่อประมาณ 40 ล้านปีก่อน (Mya) ปล่อยให้ลิง Parvorder Catarrhini ยึดครองโลกเก่า กลุ่มหลังนี้แบ่งประมาณ 25 Mya ระหว่าง Cercopithecidae และลิง นี่แสดงให้เห็นว่า Cercopithecidae มีความเกี่ยวข้องกับลิงมากกว่า Platyrrhini
สัตว์จำพวกลิงที่สูญพันธุ์ไปแล้วบางสายก็ถูกจัดอยู่ใน (เพื่อสะท้อนถึงต้นกำเนิด Eocene ของพวกมัน) และบางครั้งก็อยู่ใน ซึ่งคิดว่ามีต้นกำเนิดใน นอกจากนี้ บางครั้ง ยังถูกจัดอยู่ใน Eosimiidae และบางครั้งก็จัดหมวดหมู่แยกกัน
การจัดหมวดหมู่
Phylogeny of living (extant) primates | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Cladogram. For each clade, it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated.[] |
Phylogeny of living (extant) primates | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Cladogram. For each clade, it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated.[] |
ต่อไปนี้คือรายชื่อตระกูลสิเมียนต่างๆ และการจัดลำดับไพรเมต:
- สั่งซื้อ ไพรเมต
- อันดับย่อย : โพรซิเมียนที่ไม่ใช่ ทาร์เซียร์
- อันดับย่อย : ทาร์เซียร์และลิง รวมถึงลิง
- อันดับฐาน Tarsiiformes
- อันดับฐาน Simiiformes
- อนุอันดับ Platyrrhini : ลิงโลกใหม่
- วงศ์ : มาร์โมเซต และทามาริน
- วงศ์ : ลิงคาปูชินและลิงกระรอก
- วงศ์ : ลิงกลางคืนหรือนกฮูก (douroucoulis)
- วงศ์ : titis, sakis และ uakaris
- วงศ์ : ฮาวเลอร์ แมงมุม และลิงขน
- อนุอันดับ
- วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea : ลิงโลกเก่า
- วงศ์ Cercopithecidae
- ซูเปอร์แฟมิลี Hominoidea
- วงศ์ Hylobatidae : ชะนี
- วงศ์ Hominidae : ลิงใหญ่ รวมทั้งมนุษย์ด้วย
- วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea : ลิงโลกเก่า
- †
- † [1]
- †
- อนุอันดับ Platyrrhini : ลิงโลกใหม่
ด้านล่างนี้เป็นแผนผังแสดงสัตว์จำพวกลิงบางสายพันธุ์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว โดยมีสายพันธุ์ที่ทันสมัยกว่าเกิดขึ้นภายใน Eosimiidae. Simiiformes มีถิ่นกำเนิดในเอเชีย ในขณะที่คราวน์ซิเมียนอยู่ในแอฟริกา-อาระเบีย มีการระบุว่ามีเคลดของ Mya กี่ตัวที่แยกออกเป็นเคลดใหม่
Haplorhini (64) |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
โดยปกติแล้ว ถือเป็น ไม่ใช่ Haplorhini การศึกษาในปี 2018 จัดให้ Eosimiidae เป็นน้องสาวของมงกุฎ haplorhini เอกสารในปี 2020 เป็นส่วนหนึ่งของ และ (ก่อนหน้านี้ใน ) เป็นสัตว์จำพวกลิงฐาน ในรายงานปี 2021 พบสัตว์จำลองฐานต่อไปนี้:
Simiiformes/ (58) |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dolichocebus annectens และ Parvimico materdei โดยปกติจะถือว่าเป็น Platyrrhini เมื่อพิจารณาจากที่ตั้งในอเมริกาใต้ อายุ และปัจจัยอื่นๆ Eosmiidae ดั้งเดิมปรากฏเป็น polyphyletic โดยมี Nosmips, Bahinia และ Phileosimias ในตำแหน่งที่แตกต่างจาก eosimians อื่น
คุณสมบัติที่สำคัญทางชีวภาพ
ในการประเมินวิวัฒนาการของ anthropoids (จำลอง) ในปี พ.ศ. 2553 ที่มีชื่อว่า "แอนโธรพอยด์คืออะไร" วิลเลียมส์ เคย์ และเคิร์กได้ระบุ รายการลักษณะทางชีววิทยาที่เหมือนกันสำหรับแอนโธรพอยด์ทั้งหมดหรือส่วนใหญ่ รวมถึงความคล้ายคลึงทางพันธุกรรม ความคล้ายคลึงกันในดวงตา ตำแหน่งและกล้ามเนื้อใกล้ตา ความคล้ายคลึงภายในระหว่างหู ความคล้ายคลึงกันของฟัน ความคล้ายคลึงกับโครงสร้างกระดูกเท้า แอนโทรพอยด์ที่เก่าแก่ที่สุดคือไพรเมตขนาดเล็กที่กินอาหารหลากหลาย มีตาหันไปด้านหน้า มีการมองเห็นสีแบบเฉียบพลันสำหรับการใช้ชีวิตในเวลากลางวัน และสมองให้ความสำคัญกับการมองเห็นมากกว่าและไม่ได้กลิ่นมากนัก สัตว์จำพวกลิงที่มีชีวิตทั้งในโลกใหม่และโลกเก่ามีสมองที่ใหญ่กว่าไพรเมตอื่นๆ แต่พวกมันก็พัฒนาสมองที่ใหญ่กว่าเหล่านี้อย่างอิสระ
ดูสิ่งนี้ด้วย
- การจำแนกประเภทไพรเมตดั้งเดิมของ Carl Linnaeus
- wikt:การจำลองแบบ
อ้างอิง
- (2005-11-16). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. . อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "msw3" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Rylands AB, Mittermeier RA (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini)". ใน Garber PA, Estrada A, Bicca-Marques JC, Heymann EW, (บ.ก.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ISBN .
- Haekel, Ernst (1866). Generelle Morphologie, Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen. pp. CLX.
- Pocock, R. I. (1918-03-05). "On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius". Proceedings of the Zoological Society of London (ภาษาอังกฤษ). 88 (1–2): 19–53. doi:10.1111/j.1096-3642.1918.tb02076.x. ISSN 0370-2774.
- Cartmill, M.; Smith, F. H (2011). The Human Lineage. John Wiley & Sons. ISBN . อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "The Human Lineage" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Williams, Blythe A; Kay, Richard F; Kirk, E Christopher (January 2010). Walker, Alan (บ.ก.). "New perspectives on anthropoid origins". . 107 (11): 4797–4804. Bibcode:2010PNAS..107.4797W. doi:10.1073/pnas.0908320107. PMC 2841917. PMID 20212104. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Williams" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Hartwig, W. (2011). "Chapter 3: Primate evolution". ใน Campbell, C. J.; Fuentes, A.; MacKinnon, K. C.; Bearder, S. K.; Stumpf, R. M (บ.ก.). Primates in Perspective (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 19–31. ISBN . อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Primates in Perspective" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Lull, Richard Swann (1917). "XXXVII: The Evolution of Man". Organic Evolution (1929 ed.). New York: The Macmillan Company. pp. 641–86 – โดยทาง Google Books.
- Hoffstetter, R. (1974). "Phylogeny and geographical deployment of the Primates". Journal of Human Evolution. 3 (4): 327–350. doi:10.1016/0047-2484(74)90028-1.
- Tobias, P. V. (2002). "The evolution of early hominids". ใน Ingold, T (บ.ก.). Companion Encyclopedia of Anthropology: Humanity, Culture and Social Life. Taylor & Francis. p. 35. ISBN .
- Marivaux; และคณะ (June 2005). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". . 102 (24): 8436–41. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. PMC 1150860. PMID 15937103.
- Marivaux, Laurent; Antoine, Pierre-Olivier; Baqri, Syed Rafiqul Hassan; Benammi, Mouloud; Chaimanee, Yaowalak; Crochet, Jean-Yves; Franceschi, Dario de; Iqbal, Nayyer; Jaeger, Jean-Jacques (2005-06-14). "Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan (Bugti Hills): Data on early anthropoid evolution and biogeography". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (ภาษาอังกฤษ). 102 (24): 8436–8441. Bibcode:2005PNAS..102.8436M. doi:10.1073/pnas.0503469102. ISSN 0027-8424. PMC 1150860. PMID 15937103.
- Seiffert, Erik R.; Boyer, Doug M.; Fleagle, John G.; Gunnell, Gregg F.; Heesy, Christopher P.; Perry, Jonathan M. G.; Sallam, Hesham M. (2017-04-10). "New adapiform primate fossils from the late Eocene of Egypt". Historical Biology. 30 (1–2): 204–226. doi:10.1080/08912963.2017.1306522. ISSN 0891-2963. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":0" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Ryan, Timothy M.; Silcox, Mary T.; Walker, Alan; Mao, Xianyun; Begun, David R.; Benefit, Brenda R.; Gingerich, Philip D.; Köhler, Meike; Kordos, László (2012-09-07). "Evolution of locomotion in Anthropoidea: the semicircular canal evidence". Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 279 (1742): 3467–3475. doi:10.1098/rspb.2012.0939. ISSN 0962-8452. PMC 3396915. PMID 22696520.
- Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>
ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ ":1" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน - Ni, Xijun; Li, Qiang; Li, Lüzhou; Beard, K. Christopher (2016-05-06). "Oligocene primates from China reveal divergence between African and Asian primate evolution". Science (ภาษาอังกฤษ). 352 (6286): 673–677. Bibcode:2016Sci...352..673N. doi:10.1126/science.aaf2107. ISSN 0036-8075. PMID 27151861.
- López-Torres, Sergi; Silcox, Mary T.; Holroyd, Patricia A. (2018-09-22). "New omomyoids (Euprimates, Mammalia) from the late Uintan of southern California, USA, and the question of the extinction of the Paromomyidae (Plesiadapiformes, Primates)". Palaeontologia Electronica (ภาษาอังกฤษ). 21 (3): 1–28. doi:10.26879/756. ISSN 1094-8074.
- Seiffert, Erik R.; Tejedor, Marcelo F.; Fleagle, John G.; Novo, Nelson M.; Cornejo, Fanny M.; Bond, Mariano; de Vries, Dorien; Campbell, Kenneth E. (2020-04-10). "A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America". Science (ภาษาอังกฤษ). 368 (6487): 194–197. Bibcode:2020Sci...368..194S. doi:10.1126/science.aba1135. ISSN 0036-8075. PMID 32273470.
- Wisniewski, Anna L.; Lloyd, Graeme T.; Slater, Graham J. (2022-05-25). "Extant species fail to estimate ancestral geographical ranges at older nodes in primate phylogeny". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences (ภาษาอังกฤษ). 289 (1975): 20212535. doi:10.1098/rspb.2021.2535. ISSN 0962-8452. PMC 9115010. PMID 35582793.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
chbbrangnithuktiklb emux 30 phvsphakhm 2567 ody Kaoavi khuy xangxingmiphidphladhlaycud aelakhwrykekhruxngprbprungkaraeplihmthnghmdkhrb aenanaihkhxy fukaeplhakkhuntxngkarprbprungchbbrangnitx khunsamarthkdaekikhthixyubriewndanbnkhxnghnaidaethakkhunimidaekikhchbbrangtamthiidrbesnxaenatamraykardanbn chbbrangkhxngkhuncathukptiesthxikkhrngaelaxacthuklbhaktxngkarkhwamchwyehluxephimetim krunathamera thiaephnkchwyehlux hruxichdiskhxrdoprdxyalbkhwamehnkhxngphuthbthwnhruxklxngnicnkwachbbrangcaidrbkaryxmrb khxkhwamchwyehluxhaktxngkarkhwamchwyehluxekiywkbkaraekikhhruxkarsngchbbrangkhxngkhun krunathamthiaephnkchwyehlux hruxthidiskhxrd oprdxyalumwathukkhnthiwikiphiediyepnxasasmkhr krabwnkartrwcthanxacchaipbang oprdkhxy imcaepntxngkhxihtrwcsxbchbbrangthixunidxik haktxngkarkhxesnxaenainchbbrangephimetim hruxkartrwcthanichewlananekinip echn 3 spdah khunsamarthsxbthamidthiaephnkchwyehluxhruxthidiskhxrd sahrbkhuyknsadwkkhun hruxkhunxacmxnghaokhrngkarwikithiekiywkhxngkbchbbrang okhrngkarwikibangokhrngkarxacimkhxymikarekhluxnihwethaidnk cungimxacyunynewlathicatxbklbid withiprbprungbthkhwamkhxngkhunwikiphiediy karekhamiswnrwminwikiphiediy phaphrwmebuxngtnekiywkbwithikaraekikhwikiphiediy withiich karcdrupaebbwiki withiichmarkxp wikiphiediy karxangxingaehlngthima withixangxingaehlngthima wikiphiediy karphthnabthkhwam withiphthnabthkhwamkhxngkhun wikiphiediy aenwthangkarekhiynbthkhwamihdiyingkhun withiprbprungbthkhwamkhxngkhun wikiphiediy karphisucnyunynid thaihaenicwabthkhwamkhxngkhunmiaehlngkhxmulthinaechuxthux khunyngsamarthdu wikiphiediy bthkhwamkhdsrr aela wikiphiediy bthkhwamkhunphaph ephuxkhnhatwxyangbthkhwamthidithisudkhxngwikiphiediyinhwkhxthikhlaykbbthkhwamthikhunaecngthbthwn thrphyakrkaraekikhkhnhakhxmul Google books news newspapers scholar free images WP refs FENS JSTOR NYT TWL ekhruxngmuxxyangngay Citation bot withiich khnsung Fix ambiguous links Fix bare URLs Fix broken linksptiesthody Kaoavi 11 wnkxnaekikhlasudody Kaoavi emux 11 wnkxn phuthbthwn sngkhxkhwamthungecakhxngsngsaxikkhrnghmayehtuwahakkhxaenanaprbprungyngimthukaekikh chbbrangcayngkhngthukptiesthechnedimnikhuxbthkhwamchbbrangsungepidoxkasihthukkhnsamarthaekikhid oprdtrwcsxbwaenuxhamilksnaepnsaranukrmaelamikhwamoddednkhwraekkarruckkxnthicaephyaephrepnbthkhwamlnginwikiphiediy krunaxdthnrxphuekhiynkhnxunmachwytrwcih xyayayhnaipepnbthkhwamexngodyphlkarkhnhakhxmul Google books news newspapers scholar free images WP refs FENS JSTOR NYT TWL ekhruxngmuxxyangngay Citation bot withiich khnsung Fix ambiguous links Fix bare URLs Fix broken links pumbthkhwam pumchbbrang sakhy thalbpaynixxkcathaihbnthukhnaimidphuaekikhhnanikhnlasud khux Kaoavi phudkhuy eruxngthiekhiyn emux 11 wnkxn langaekhch ekhiynesrcaelwhruxim sngchbbrangihtrwcthanthipumni bthkhwamniidrbaecngihprbprunghlaykhx krunachwyprbprungbthkhwam hruxxphipraypyhathi stwcaphwkling chwngewlathimichiwitxyu smyoholsin 40 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg Nkarcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr stwiflm stwmiaeknsnhlngchn stweliynglukdwynmxndb xndbwanrxndbyxy chbbrang Haplorhinixndbthan Simiiformes 1866xnuxndbPlatyrrhini sister chuxphxngAnthropoids ling sungmacakkhwamekhmngwd khwamrusukrwmthungexpdwy aeladwyehtunimnusy Simiae Pitheci stwcaphwkling hrux Simiiformes hrux aexnothrphxyd hrux iphremtthisungkwann epn xndbthan Simiiformes ˈ s ɪ m i ɪ f ɔːr m iː z khxng iphremt thimistwthukchnidsungaetedimeriykwa ling aela ling phwkmnprakxbdwy Parvorders Platyrrhini lingolkihm aela sungklumhlngprakxbdwykhrxbkhrw Cercopithecidae lingolkeka inkhwamhmaythiekhmngwdkwa aela superfamily Hominoidea lingrwmthungmnusydwy siemiynepnklumphinxngkhxng Tarsiiformes sungrwmtwknepnklum karaephrngsiekidkhunemuxpraman 60 lanpikxn inchwng yukhsionosxik 40 lanpikxn lingsiemiynidtngxananikhm inxemrikait aelakxihekid lingolkihm siemiynthiehlux orkhhwd aeykxxkemuxpraman 25 lanpikxnepn Cercopithecidae aela ling rwmthng mnusy dwy xnukrmwithanaelawiwthnakarinkarcaaenkpraephthkxnhnani lingolkihm lingolkeka wanr aelamnusy eriykrwmknwa siemiyn hrux anthropoids thukcdklumphayit Anthropoidea ˌ ae n 8 r e ˈ p ɔɪ d i e from krikobran ἄn8rwpos inkhnathi setrpsiirn aelatharesiyrthukcdklumphayitxndbyxy phayitkarcaaenksmyihm tharesiyraelasiemiyncathukcdklumphayitxndbyxy inkhnathisetrpsirirncacdxyuinxndbyxy Strepsirrhini hlkthanthangphnthukrrmthichdecnsahrberuxngnikkhux hachnidnnphbidthwipinaehopholhinthnghmd aetimmisetrpsirirn aemcaepneruxngbngexiyrahwangtharesiyrkbsiemiynkimnaepnipidely aemcamikaraebngxnukrmwithanthiniymechnni aet yngkhngphbxyuepnpracaintaraeriynaelawrrnkrrmthangwichakarenuxngcakkhwamkhunekhy sungepnenguxnikhthiepriybidkbkarich inthangwithyasastraelakarich thixun inshrthxemrika in Anthropoidea hlkthanbngchiwaiphremtkhxngolkekaaelaolkihmphanwiwthnakarkhukhnan wanrwithya aelasakhaxun thiekiywkhxngcaaebngxxkepnkarichchuxxinfaxxredxrthimikhwamhmayehmuxnkn idaek Simiiformes aela Anthropoidea tamkhaklawkhxng aelaidrbkarsnbsnuncak khawa Simiiformes mi makkwa Anthropoidea enuxngcakkhawaxnukrmwithan Simii ody thiichsrangkhunnnmixayuthungpi 1833 inthangtrngknkham Anthropoidea ody mixayuthungpi 1864 inkhnathi Simiiformes ody mixayuthungpi 1866 sungnaipsukarotaeyngeruxngladbkhwamsakhy hxffsettethxryngaeyngwawngsnksimifxrmlnnthuksrangkhunehmuxnkbchuxxinfaerxredxrthithuktxng lngthaydwy iformes inkhnathiaexnothrophediyxalngthaydwy oidea sungsngwniwsahrbwngsyxyethann nxkcakniekhayngtngkhxsngektxikwa Anthropoidea sbsnidngayekinipkb anthropoides sungaeplwa ling cakhlayphasa siemiynthiynghlngehluxxyucathukaebngxxkepnsxngklumthiaetktangkn lingolkihmin Parvorder Platyrrhini aeykxxkcakswnthiehluxkhxngsayphnthusiemiynemuxpraman 40 lanpikxn Mya plxyihling Parvorder Catarrhini yudkhrxngolkeka klumhlngniaebngpraman 25 Mya rahwang Cercopithecidae aelaling niaesdngihehnwa Cercopithecidae mikhwamekiywkhxngkblingmakkwa Platyrrhini stwcaphwklingthisuyphnthuipaelwbangsaykthukcdxyuin ephuxsathxnthungtnkaenid Eocene khxngphwkmn aelabangkhrngkxyuin sungkhidwamitnkaenidin nxkcakni bangkhrng yngthukcdxyuin Eosimiidae aelabangkhrngkcdhmwdhmuaeykknkarcdhmwdhmuPhylogeny of living extant primatesPrimates 80 Mya Haplorhini 63 Mya Simiiformes 42 6 Mya 29 0 Mya HominoideaCercopithecoideaPlatyrrhiniCladogram For each clade it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated txngkarxangxing Phylogeny of living extant primatesPrimates 80 Mya Haplorhini 63 Mya Simiiformes 42 6 Mya 29 0 Mya HominoideaCercopithecoideaPlatyrrhiniCladogram For each clade it is indicated approximately how many Mya newer extant clades radiated txngkarxangxing txipnikhuxraychuxtrakulsiemiyntang aelakarcdladbiphremt sngsux iphremt xndbyxy ophrsiemiynthiimich tharesiyr xndbyxy tharesiyraelaling rwmthungling xndbthan Tarsiiformes xndbthan Simiiformes xnuxndb Platyrrhini lingolkihm wngs maromest aelathamarin wngs lingkhapuchinaelalingkrarxk wngs lingklangkhunhruxnkhuk douroucoulis wngs titis sakis aela uakaris wngs hawelxr aemngmum aelalingkhn xnuxndb wngsihy Cercopithecoidea lingolkeka wngs Cercopithecidae suepxraefmili Hominoidea wngs Hylobatidae chani wngs Hominidae lingihy rwmthngmnusydwy 1 danlangniepnaephnphngaesdngstwcaphwklingbangsayphnthuthisuyphnthuipaelw odymisayphnthuthithnsmykwaekidkhunphayin Eosimiidae Simiiformes mithinkaenidinexechiy inkhnathikhrawnsiemiynxyuinaexfrika xaraebiy mikarrabuwamiekhldkhxng Mya kitwthiaeykxxkepnekhldihm Haplorhini 64 Simians 54 39 32 Mya 36 30 29 52 50 45 40 42 45 fr 32 37 28 48 35 45 30 34 Crown Simians 40 Platyrrhini 35 30 29 20 26 20 24 16 20 28 26 Crown Platyrrhini New World Monkeys odypktiaelw thuxepn imich Haplorhini karsuksainpi 2018 cdih Eosimiidae epnnxngsawkhxngmngkud haplorhini exksarinpi 2020 epnswnhnungkhxng aela kxnhnaniin epnstwcaphwklingthan inraynganpi 2021 phbstwcalxngthantxipni Simiiformes 58 57 57 48 37 37 37 28 56 17 16 16 54 41 48 33 45 28 higher Simians incl crown simians Dolichocebus annectens aela Parvimico materdei odypkticathuxwaepn Platyrrhini emuxphicarnacakthitnginxemrikait xayu aelapccyxun Eosmiidae dngedimpraktepn polyphyletic odymi Nosmips Bahinia aela Phileosimias intaaehnngthiaetktangcak eosimians xunkhunsmbtithisakhythangchiwphaphinkarpraeminwiwthnakarkhxng anthropoids calxng inpi ph s 2553 thimichuxwa aexnothrphxydkhuxxair wileliyms ekhy aelaekhirkidrabu raykarlksnathangchiwwithyathiehmuxnknsahrbaexnothrphxydthnghmdhruxswnihy rwmthungkhwamkhlaykhlungthangphnthukrrm khwamkhlaykhlungknindwngta taaehnngaelaklamenuxiklta khwamkhlaykhlungphayinrahwanghu khwamkhlaykhlungknkhxngfn khwamkhlaykhlungkbokhrngsrangkraduketha aexnothrphxydthiekaaekthisudkhuxiphremtkhnadelkthikinxaharhlakhlay mitahnipdanhna mikarmxngehnsiaebbechiybphlnsahrbkarichchiwitinewlaklangwn aelasmxngihkhwamsakhykbkarmxngehnmakkwaaelaimidklinmaknk stwcaphwklingthimichiwitthnginolkihmaelaolkekamismxngthiihykwaiphremtxun aetphwkmnkphthnasmxngthiihykwaehlanixyangxisradusingnidwykarcaaenkpraephthiphremtdngedimkhxng Carl Linnaeus wikt karcalxngaebbxangxing 2005 11 16 Wilson D E Reeder D M b k Mammal Species of the World 3rd ed Johns Hopkins University Press ISBN 0 801 88221 4 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux msw3 hlaykhrngdwyenuxhatangkn Rylands AB Mittermeier RA 2009 The Diversity of the New World Primates Platyrrhini in Garber PA Estrada A Bicca Marques JC Heymann EW b k South American Primates Comparative Perspectives in the Study of Behavior Ecology and Conservation Springer ISBN 978 0 387 78704 6 Haekel Ernst 1866 Generelle Morphologie Allgemeine Entwicklungsgeschichte der Organismen pp CLX Pocock R I 1918 03 05 On the External Characters of the Lemurs and of Tarsius Proceedings of the Zoological Society of London phasaxngkvs 88 1 2 19 53 doi 10 1111 j 1096 3642 1918 tb02076 x ISSN 0370 2774 Cartmill M Smith F H 2011 The Human Lineage John Wiley amp Sons ISBN 978 1 118 21145 8 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux The Human Lineage hlaykhrngdwyenuxhatangkn Williams Blythe A Kay Richard F Kirk E Christopher January 2010 Walker Alan b k New perspectives on anthropoid origins 107 11 4797 4804 Bibcode 2010PNAS 107 4797W doi 10 1073 pnas 0908320107 PMC 2841917 PMID 20212104 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux Williams hlaykhrngdwyenuxhatangkn Hartwig W 2011 Chapter 3 Primate evolution in Campbell C J Fuentes A MacKinnon K C Bearder S K Stumpf R M b k Primates in Perspective 2nd ed Oxford University Press pp 19 31 ISBN 978 0 19 539043 8 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux Primates in Perspective hlaykhrngdwyenuxhatangkn Lull Richard Swann 1917 XXXVII The Evolution of Man Organic Evolution 1929 ed New York The Macmillan Company pp 641 86 odythang Google Books Hoffstetter R 1974 Phylogeny and geographical deployment of the Primates Journal of Human Evolution 3 4 327 350 doi 10 1016 0047 2484 74 90028 1 Tobias P V 2002 The evolution of early hominids in Ingold T b k Companion Encyclopedia of Anthropology Humanity Culture and Social Life Taylor amp Francis p 35 ISBN 978 0 415 28604 6 Marivaux aelakhna June 2005 Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan Bugti Hills Data on early anthropoid evolution and biogeography 102 24 8436 41 Bibcode 2005PNAS 102 8436M doi 10 1073 pnas 0503469102 PMC 1150860 PMID 15937103 Marivaux Laurent Antoine Pierre Olivier Baqri Syed Rafiqul Hassan Benammi Mouloud Chaimanee Yaowalak Crochet Jean Yves Franceschi Dario de Iqbal Nayyer Jaeger Jean Jacques 2005 06 14 Anthropoid primates from the Oligocene of Pakistan Bugti Hills Data on early anthropoid evolution and biogeography Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America phasaxngkvs 102 24 8436 8441 Bibcode 2005PNAS 102 8436M doi 10 1073 pnas 0503469102 ISSN 0027 8424 PMC 1150860 PMID 15937103 Seiffert Erik R Boyer Doug M Fleagle John G Gunnell Gregg F Heesy Christopher P Perry Jonathan M G Sallam Hesham M 2017 04 10 New adapiform primate fossils from the late Eocene of Egypt Historical Biology 30 1 2 204 226 doi 10 1080 08912963 2017 1306522 ISSN 0891 2963 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux 0 hlaykhrngdwyenuxhatangkn Ryan Timothy M Silcox Mary T Walker Alan Mao Xianyun Begun David R Benefit Brenda R Gingerich Philip D Kohler Meike Kordos Laszlo 2012 09 07 Evolution of locomotion in Anthropoidea the semicircular canal evidence Proceedings of the Royal Society of London B Biological Sciences phasaxngkvs 279 1742 3467 3475 doi 10 1098 rspb 2012 0939 ISSN 0962 8452 PMC 3396915 PMID 22696520 Seiffert Erik R Tejedor Marcelo F Fleagle John G Novo Nelson M Cornejo Fanny M Bond Mariano de Vries Dorien Campbell Kenneth E 2020 04 10 A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America Science phasaxngkvs 368 6487 194 197 Bibcode 2020Sci 368 194S doi 10 1126 science aba1135 ISSN 0036 8075 PMID 32273470 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imsmehtusmphl miniyamchux 1 hlaykhrngdwyenuxhatangkn Ni Xijun Li Qiang Li Luzhou Beard K Christopher 2016 05 06 Oligocene primates from China reveal divergence between African and Asian primate evolution Science phasaxngkvs 352 6286 673 677 Bibcode 2016Sci 352 673N doi 10 1126 science aaf2107 ISSN 0036 8075 PMID 27151861 Lopez Torres Sergi Silcox Mary T Holroyd Patricia A 2018 09 22 New omomyoids Euprimates Mammalia from the late Uintan of southern California USA and the question of the extinction of the Paromomyidae Plesiadapiformes Primates Palaeontologia Electronica phasaxngkvs 21 3 1 28 doi 10 26879 756 ISSN 1094 8074 Seiffert Erik R Tejedor Marcelo F Fleagle John G Novo Nelson M Cornejo Fanny M Bond Mariano de Vries Dorien Campbell Kenneth E 2020 04 10 A parapithecid stem anthropoid of African origin in the Paleogene of South America Science phasaxngkvs 368 6487 194 197 Bibcode 2020Sci 368 194S doi 10 1126 science aba1135 ISSN 0036 8075 PMID 32273470 Wisniewski Anna L Lloyd Graeme T Slater Graham J 2022 05 25 Extant species fail to estimate ancestral geographical ranges at older nodes in primate phylogeny Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences phasaxngkvs 289 1975 20212535 doi 10 1098 rspb 2021 2535 ISSN 0962 8452 PMC 9115010 PMID 35582793 wikikhakhmmikhakhmekiywkb Simians hmwdhmu hnathimikaraeplthiyngimidtrwcthan