เขื่อน (อังกฤษ: dam) เป็นสิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่สำหรับกั้นทางน้ำ เพื่อใช้ในการเก็บกักน้ำและป้องกันอุทกภัยรวมถึง ส่วนบนของเขื่อนจะประกอบไปด้วยส่วนที่เรียกว่าทางน้ำล้น สำหรับให้น้ำที่สูงกว่าระดับที่ต้องการไหลผ่านมาที่ฝั่งปลายน้ำ มากกว่าครึ่งหนึ่งของแม่น้ำสายหลักทั่วโลกจะมีเขื่อนกั้นไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในทางใดทางหนึ่ง
ชนิดของเขื่อน
ชนิดของเขื่อน จะจำแนกตามชนิดของวัสดุก่อสร้าง เช่น เขื่อนหิน เขื่อนดิน เขื่อนคอนกรีต เขื่อนหินผสมดิน เขื่อนคอนกรีตบดอัด หรือเขื่อนไม้
ประโยชน์
ประโยชน์ของเขื่อนที่สำคัญ คือ เพื่อกักเก็บน้ำ โดยเก็บน้ำจากช่วงฤดูน้ำหลากและปล่อยน้ำใช้ในการเกษตรกรรม อุปโภคบริโภคในช่วงขาดแคลนน้ำ เขื่อนยังคงใช้สำหรับป้องกันน้ำท่วมฉับพลันในฤดูที่น้ำไหลหลากอีกทางหนึ่ง โดยเขื่อนจะทำหน้าที่ชะลอความเร็วของน้ำ ให้น้ำไหลผ่านได้เฉพาะตามปริมาณที่เหมาะสม ในปัจจุบันเขื่อนมีหน้าที่หลักอีกด้านคือการผลิตกระแสไฟฟ้า โดยส่วนหนึ่งในประเทศไทยมาจากการปั่นไฟจากเขื่อน นอกจากนี้เขื่อนบางแห่งใช้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวและกิจกรรมนันทนาการต่าง ๆ เช่น การล่องเรือ หรือ การตกปลา
อย่างไรก็ตามเขื่อนมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การปิดกั้นทางน้ำทำให้สิ่งมีชีวิตในน้ำบางชนิด เช่น ปลาแซลมอน ไม่สามารถว่ายไปตามกระแสน้ำเพื่อวางไข่ได้ในช่วงฤดูขยายพันธุ์ เขื่อนยังคงปิดกั้นทางน้ำทำให้การเดินทางทางเรือไม่สามารถเคลื่อนที่ผ่านได้ ปัญหาของการสร้างเขื่อนที่มียังรวมถึงพื้นที่บ้านเรือนและป่าไม้ที่อยู่บริเวณเหนือเขื่อน จะถูกท่วมจมอยู่ใต้น้ำไม่สามารถใช้งาน
ด้านการชลประทาน และการเกษตร
ทำให้มีแหล่งน้ำถาวรเพิ่มขึ้นอีกแห่งหนึ่ง เพื่อช่วยเสริมระบบการชลประทานในพื้นที่ของโครงการแม่กลองใหญ่ โดยเฉพาะทำการเพาะปลูกในฤดูแล้งจะได้ผลผลิตการเกษตรเพิ่มขึ้น
ด้านการผลิตไฟฟ้า
โรงไฟฟ้าแห่งนี้มีกำลังผลิตรวม 300,000 กิโลวัตต์ ให้พลังงานไฟฟ้าเฉลี่ยปีละประมาณ 777 ล้านกิโลวัตต์ต่อชั่วโมง พลังงานไฟฟ้าที่ได้นอกจากจะช่วยสนองความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นแล้ว ยังช่วย ประหยัดการใช้เชื้อเพลิง น้ำมันเตาที่ต้องสั่งจากต่างประเทศได้ปีละ 200 ล้านลิตร
ด้านการประมง
ในอ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนมีพื้นที่ 388 ตารางกิโลเมตร เหมาะสำหรับเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดได้เป็นอย่างดี
ด้านการบรรเทาอุทกภัย
โดยปกติในฤดูฝน ทั้งในลำน้ำ แควน้อย และแควใหญ่ จะมีปริมาณมากถึงประมาณ 3,000 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที เมื่อไหลไปรวมกันจะทำให้เกิดน้ำท่วมลุ่มน้ำแม่กลองเป็นประจำ เมื่อเขื่อนศรีนครินทร์ และเขื่อนเขาแหลมแล้วเสร็จ อ่างเก็บน้ำของเขื่อนทั้งสองจะช่วยเก็บกักน้ำไว้เป็นการบรรเทาอุทกภัยในพื้นที่ดังกล่าวอย่างถาวร
ช่วยต่อต้านน้ำเค็มและน้ำเสียในฤดูแล้ง
ก่อนนี้ที่บริเวณปากน้ำแม่กลองจะมีน้ำเค็มย้อนเข้ามาในฤดูแล้ง นอกจากนี้ยังมีน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมของสองฝั่งแม่น้ำแม่กลองอีกส่วนหนึ่ง การที่มีน้ำจากเขื่อนปล่อยไปมากกว่าปกติในฤดูแล้งจะช่วยขับไล่น้ำเสียและผลักดันน้ำเค็ม ทำให้สภาพน้ำในแม่น้ำแม่กลองมีคุณภาพดี
ด้านการคมนาคมและการท่องเที่ยว
เมื่อมีอ่างเก็บน้ำเกิดขึ้น ชุมชนต่าง ๆ ก็ได้อาศัยเป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำ เพื่อนำผลผลิตที่ได้ออกสู่ตลาดเป็นการช่วยกระจายรายได้อีกทางหนึ่ง นอกจากนี้บริเวณนั้นยังมีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกหลายแห่ง เช่น น้ำตกไทรโยค บึงเกริงกะเวีย ด่านเจดีย์สามองค์ ฯลฯ เป็นต้น
รายชื่อเขื่อน
ในต่างประเทศ
- เขื่อนซานเสียต้าป้า เขื่อนที่ใหญ่ที่สุดในโลก ตั้งอยู่ที่ประเทศจีน
- เขื่อนอิไตปู เขื่อนผลิตพลังงานไฟฟ้าที่ใหญ่อันดับสองของโลก ตั้งอยู่ระหว่างประเทศบราซิลกับประเทศปารากวัย
- เขื่อนอัสวาน เขื่อนขนาดใหญ่ในประเทศอียิปต์
- เขื่อนขนาดใหญ่ที่สุดในสหรัฐอเมริกา
- เขื่อนฮูเวอร์ เขื่อนขนาดใหญ่ในสหรัฐอเมริกา
ในประเทศไทย
- เขื่อนสิริกิติ์ (เขื่อนผาซ่อม) จังหวัดอุตรดิตถ์
- เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล จังหวัดเชียงใหม่
- เขื่อนแม่กวงอุดมธารา จังหวัดเชียงใหม่
- เขื่อนกิ่วลม จังหวัดลำปาง
- เขื่อนกิ่วคอหมา จังหวัดลำปาง
- เขื่อนสิรินธร (เขื่อนลำโดมน้อย) จังหวัดอุบลราชธานี
- เขื่อนอุบลรัตน์ (เขื่อนพองหนีบ) จังหวัดขอนแก่น
- เขื่อนจุฬาภรณ์ (เขื่อนน้ำพรม) จังหวัดชัยภูมิ
- เขื่อนลำตะคอง จังหวัดนครราชสีมา
- เขื่อนลำพระเพลิง จังหวัดนครราชสีมา
- เขื่อนลำปาว จังหวัดกาฬสินธุ์
- เขื่อนปากมูล จังหวัดอุบลราชธานี
- เขื่อนราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ
- เขื่อนน้ำอูน จังหวัดสกลนคร
- จังหวัดสกลนคร
- จังหวัดบุรีรัมย์
- เขื่อนลำนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์
- จังหวัดอุดรธานี
- เขื่อนภูมิพล (เขื่อนยันฮี) จังหวัดตาก
- เขื่อนศรีนครินทร์ (เขื่อนเจ้าเณร) จังหวัดกาญจนบุรี เป็นเขื่อนที่มีความจุมากที่สุดของประเทศไทย
- เขื่อนวชิราลงกรณ์ (เขื่อนเขาแหลม) จังหวัดกาญจนบุรี
- เขื่อนแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี
- เขื่อนแม่กลอง จังหวัดกาญจนบุรี
- จังหวัดตาก
- จังหวัดกาญจนบุรี
- เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จังหวัดลพบุรี (เขื่อนดินที่ยาวที่สุดของประเทศไทย)
- จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นเขื่อนแห่งแรกของไทย
- เขื่อนขุนด่านปราการชล จังหวัดนครนายก เป็นเขื่อนคอนกรีตอัดบดยาวที่สุดในประเทศไทยและในโลก
- เขื่อนกระเสียว จังหวัดสุพรรณบุรี (เขื่อนดินที่ยาวที่สุดอันดับที่สองของประเทศไทย)
- เขื่อนเจ้าพระยา จังหวัดชัยนาท
- เขื่อนแควน้อยบำรุงแดน จังหวัดพิษณุโลก
- (เขื่อนห้วยโสมง) จังหวัดปราจีนบุรี
- จังหวัดชลบุรี
- เขื่อนคิรีธาร จังหวัดจันทบุรี
- เขื่อนบางลาง จังหวัดยะลา
- เขื่อนรัชชประภา (เขื่อนเชี่ยวหลาน) จังหวัดสุราษฎร์ธานี
อ้างอิง
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-05-19. สืบค้นเมื่อ 2008-05-29.
แหล่งข้อมูลอื่น
- รูปภาพเกี่ยวกับเขื่อน ที่ฟลิคเกอร์
- เขื่อนและโรงไฟฟ้าในความรับผิดชอบ กฟผ. 2006-12-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ekhuxn xngkvs dam epnsingkxsrangkhnadihysahrbknthangna ephuxichinkarekbkknaaelapxngknxuthkphyrwmthung swnbnkhxngekhuxncaprakxbipdwyswnthieriykwathangnaln sahrbihnathisungkwaradbthitxngkarihlphanmathifngplayna makkwakhrunghnungkhxngaemnasayhlkthwolkcamiekhuxnkniwephuxichpraoychninthangidthanghnungbnaemnaokholraodinrthaexriosna shrthchnidkhxngekhuxnchnidkhxngekhuxn cacaaenktamchnidkhxngwsdukxsrang echn ekhuxnhin ekhuxndin ekhuxnkhxnkrit ekhuxnhinphsmdin ekhuxnkhxnkritbdxd hruxekhuxnimpraoychnpraoychnkhxngekhuxnthisakhy khux ephuxkkekbna odyekbnacakchwngvdunahlakaelaplxynaichinkarekstrkrrm xupophkhbriophkhinchwngkhadaekhlnna ekhuxnyngkhngichsahrbpxngknnathwmchbphlninvduthinaihlhlakxikthanghnung odyekhuxncathahnathichalxkhwamerwkhxngna ihnaihlphanidechphaatamprimanthiehmaasm inpccubnekhuxnmihnathihlkxikdankhuxkarphlitkraaesiffa odyswnhnunginpraethsithymacakkarpnifcakekhuxn nxkcakniekhuxnbangaehngichepnsthanthithxngethiywaelakickrrmnnthnakartang echn karlxngerux hrux kartkpla xyangirktamekhuxnmiphlkrathbtxsingaewdlxm idaek karpidknthangnathaihsingmichiwitinnabangchnid echn plaaeslmxn imsamarthwayiptamkraaesnaephuxwangikhidinchwngvdukhyayphnthu ekhuxnyngkhngpidknthangnathaihkaredinthangthangeruximsamarthekhluxnthiphanid pyhakhxngkarsrangekhuxnthimiyngrwmthungphunthibaneruxnaelapaimthixyubriewnehnuxekhuxn cathukthwmcmxyuitnaimsamarthichngan dankarchlprathan aelakarekstr thaihmiaehlngnathawrephimkhunxikaehnghnung ephuxchwyesrimrabbkarchlprathaninphunthikhxngokhrngkaraemklxngihy odyechphaathakarephaaplukinvduaelngcaidphlphlitkarekstrephimkhun dankarphlitiffa orngiffaaehngnimikalngphlitrwm 300 000 kiolwtt ihphlngnganiffaechliypilapraman 777 lankiolwtttxchwomng phlngnganiffathiidnxkcakcachwysnxngkhwamtxngkariffathiephimkhunaelw yngchwy prahydkarichechuxephling namnetathitxngsngcaktangpraethsidpila 200 lanlitr dankarpramng inxangekbnaehnuxekhuxnmiphunthi 388 tarangkiolemtr ehmaasahrbepnaehlngephaaphnthuplanacudidepnxyangdi dankarbrrethaxuthkphy odypktiinvdufn thnginlana aekhwnxy aelaaekhwihy camiprimanmakthungpraman 3 000 lukbaskemtrtxwinathi emuxihliprwmkncathaihekidnathwmlumnaaemklxngepnpraca emuxekhuxnsrinkhrinthr aelaekhuxnekhaaehlmaelwesrc xangekbnakhxngekhuxnthngsxngcachwyekbkknaiwepnkarbrrethaxuthkphyinphunthidngklawxyangthawr chwytxtannaekhmaelanaesiyinvduaelng kxnnithibriewnpaknaaemklxngcaminaekhmyxnekhamainvduaelng nxkcakniyngminaesiycakorngnganxutsahkrrmkhxngsxngfngaemnaaemklxngxikswnhnung karthiminacakekhuxnplxyipmakkwapktiinvduaelngcachwykhbilnaesiyaelaphlkdnnaekhm thaihsphaphnainaemnaaemklxngmikhunphaphdi dankarkhmnakhmaelakarthxngethiyw emuxmixangekbnaekidkhun chumchntang kidxasyepnesnthangkhmnakhmthangna ephuxnaphlphlitthiidxxksutladepnkarchwykracayrayidxikthanghnung nxkcaknibriewnnnyngmiaehlngthxngethiywthinasnicxikhlayaehng echn natkithroykh bungekringkaewiy danecdiysamxngkh l epntnraychuxekhuxnintangpraeths ekhuxnsanesiytapa ekhuxnthiihythisudinolk tngxyuthipraethscin ekhuxnxiitpu ekhuxnphlitphlngnganiffathiihyxndbsxngkhxngolk tngxyurahwangpraethsbrasilkbpraethsparakwy ekhuxnxswan ekhuxnkhnadihyinpraethsxiyipt ekhuxnkhnadihythisudinshrthxemrika ekhuxnhuewxr ekhuxnkhnadihyinshrthxemrikainpraethsithy phakhehnux ekhuxnsirikiti ekhuxnphasxm cnghwdxutrditth ekhuxnaemngdsmburnchl cnghwdechiyngihm ekhuxnaemkwngxudmthara cnghwdechiyngihm ekhuxnkiwlm cnghwdlapang ekhuxnkiwkhxhma cnghwdlapangphakhtawnxxkechiyngehnux ekhuxnsirinthr ekhuxnlaodmnxy cnghwdxublrachthani ekhuxnxublrtn ekhuxnphxnghnib cnghwdkhxnaekn ekhuxnculaphrn ekhuxnnaphrm cnghwdchyphumi ekhuxnlatakhxng cnghwdnkhrrachsima ekhuxnlaphraephling cnghwdnkhrrachsima ekhuxnlapaw cnghwdkalsinthu ekhuxnpakmul cnghwdxublrachthani ekhuxnrasiisl cnghwdsrisaeks ekhuxnnaxun cnghwdsklnkhr cnghwdsklnkhr cnghwdburirmy ekhuxnlanangrxng cnghwdburirmy cnghwdxudrthaniphakhtawntk ekhuxnphumiphl ekhuxnynhi cnghwdtak ekhuxnsrinkhrinthr ekhuxnecaenr cnghwdkaycnburi epnekhuxnthimikhwamcumakthisudkhxngpraethsithy ekhuxnwchiralngkrn ekhuxnekhaaehlm cnghwdkaycnburi ekhuxnaekngkracan cnghwdephchrburi ekhuxnaemklxng cnghwdkaycnburi cnghwdtak cnghwdkaycnburiphakhklang ekhuxnpaskchlsiththi cnghwdlphburi ekhuxndinthiyawthisudkhxngpraethsithy cnghwdphrankhrsrixyuthya epnekhuxnaehngaerkkhxngithy ekhuxnkhundanprakarchl cnghwdnkhrnayk epnekhuxnkhxnkritxdbdyawthisudinpraethsithyaelainolk ekhuxnkraesiyw cnghwdsuphrrnburi ekhuxndinthiyawthisudxndbthisxngkhxngpraethsithy ekhuxnecaphraya cnghwdchynath ekhuxnaekhwnxybarungaedn cnghwdphisnuolkphakhtawnxxk ekhuxnhwyosmng cnghwdpracinburi cnghwdchlburi ekhuxnkhirithar cnghwdcnthburiphakhit ekhuxnbanglang cnghwdyala ekhuxnrchchprapha ekhuxnechiywhlan cnghwdsurasdrthanixangxing khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 05 19 subkhnemux 2008 05 29 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb ekhuxn rupphaphekiywkbekhuxn thiflikhekxr ekhuxnaelaorngiffainkhwamrbphidchxb kfph 2006 12 05 thi ewyaebkaemchchin wikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb ekhuxn