หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร

หม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร หรือสะกดว่า อับษรสมาน (ราชสกุลเดิม เทวกุล; 21 ตุลาคม พ.ศ. 2420 – 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2482) บ้างออกนามว่า ท่านหญิงใหญ่ เป็นพระธิดาองค์ใหญ่ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ประสูติแต่หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา เป็นพระอัยยิกาฝ่ายพระราชบิดาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และพระปัยยิกาฝ่ายพระราชมารดาในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	21 ตุลาคม พ.ศ. 2420
สิ้นชีพิตักษัย	4 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 (61 ปี)
สวามี	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ
พระบุตร	12 องค์
ราชสกุล	(ประสูติ) (เสกสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
พระมารดา	หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา

พระโอรส–ธิดา

หม่อมเจ้าอับศรสมาน เสกสมรสกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2438 มีพระโอรส-ธิดา ดังนี้

1. หม่อมเจ้าเกียรติกำจร (พระราชนัดดาองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)
2. หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร
3. พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ (พระราชบิดาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)
4. หม่อมเจ้ากมลปราโมทย์ เทวกุล
5. หม่อมเจ้ามาโนทย์มานพ กิติยากร
6. หม่อมเจ้าขจรจบกิตติคุณ กิติยากร
7. หม่อมเจ้าพิบูลย์เบญจางค์ วรวรรณ
8. หม่อมเจ้ากัลยางค์สมบัติ โสณกุล
9. หม่อมเจ้าจิตรบรรจง ลดาวัลย์
10. หม่อมเจ้าทรงอัปษร รพีพัฒน์
11. หม่อมเจ้าสรัทจันทร์ กิติยากร
12. หม่อมเจ้าพุฒ กิติยากร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ หม่อมเจ้าอัปษรสมาน เทวกุล และพระโอรส-ธิดา

สิ้นชีพิตักษัย

หม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 สิริชันษา 61 ปี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2454 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2442 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2464 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2465 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ                                   10. (=12.) หลวงอาสาสำแดง (แตง)                       5. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา                             11. (=13.) ท้าวสุจริตธำรง (นาค)                       1. หม่อมเจ้าอับศรสมาน กิติยากร                                         12. (=10.) หลวงอาสาสำแดง (แตง)                       6. เจ้าพระยาสิริรัตนมนตรี (หงส์ สุจริตกุล)                             13. (=11.) ท้าวสุจริตธำรง (นาค)                       3. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา                                   14. พระยาราชสงคราม (ทองอิน)                       7. ตาด ศิริรัตนมนตรี

อ้างอิง

1. หม่อมเจ้าวงศนิชร เทวกุล (2513). ลำดับราชสกุล เทวกุล รวมทั้งราชสกุลและสกุลอื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่อง. พระนคร: ตีรณสาร. p. 109.
2. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชพิธีฉัตรมงคล แลถวายบังคมพระบรมรูป 2015-10-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 28, ตอน 0 ง, 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454, หน้า 1767
3. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2020-07-04.
4. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ 5 ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0ง): 1887. 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน, เล่ม 38, 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2464, หน้า 2378
6. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 43 (0ง): 3114. 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-20. สืบค้นเมื่อ 2014-10-20. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))