มหานครโตเกียว

โตเกียว (ญี่ปุ่น: 東京; โรมาจิ: Tōkyō; : โทเกียว) หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า มหานครโตเกียว (ญี่ปุ่น: 東京都; โรมาจิ: Tōkyō-to; : โทเกียว-โตะ; อังกฤษ: Tokyo Metropolis) เป็นเมืองหลวงของประเทศญี่ปุ่น มีระบบการปกครองแบบพิเศษซึ่งรวมการปกครองในรูปแบบจังหวัดและเทศบาลนครไว้ด้วยกัน ทั้งนี้ เขตอภิมหานครโตเกียวจัดว่าเป็นเขตเมืองที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยหากนับรวมประชากรทั้งหมดในเขตอภิมหานครโตเกียวแล้วจะมีประชากรมากถึง 40 ล้าน คน โดยอาศัยในเขตเมืองประมาณ 14 ล้านคน ถือเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในโลกเมืองหนึ่ง โตเกียวตั้งอยู่บริเวณภูมิภาคคันโต คำว่า "โตเกียว" หมายถึง "นครหลวงตะวันออก" โตเกียวได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งใน "สี่นครเอกของโลก" ร่วมกับลอนดอน ปารีส และนิวยอร์ก

โตเกียว 東京都
มหานคร
มหานครโตเกียว 東京都
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: ย่านชินจูกุ โตเกียวสกายทรี สะพานสายรุ้ง โตเกียวทาวเวอร์ ทางม้าลายชิบูยะ อาคารรัฐสภาญี่ปุ่น พระราชวังหลวงโตเกียว สถานีรถไฟโตเกียว
ธง ตรา สัญลักษณ์
สมญา:  เดอะบิ๊ก,นิวยอร์กแห่งเอเชียตะวันออก
เพลง: "โทเกียวโตกะ" (ญี่ปุ่น: 東京都歌; โรมาจิ: Tōkyō-to Ka)
แผนที่แบบโต้ตอบแสดงขอบเขตของมหานครโตเกียว
แผนที่โตเกียว (สีแดง) ภายในประเทศญี่ปุ่น
พิกัด: 35°41′23″N 139°41′32″E / 35.68972°N 139.69222°E / 35.68972; 139.69222
ประเทศ	ญี่ปุ่น
ภูมิภาค	คันโต
เกาะ	ฮนชู
ศูนย์กลาง	โตเกียว
เขตการปกครองย่อย	23 เขตพิเศษ, 26 นคร, 1 อำเภอ, และ 4 กิ่งจังหวัด
การปกครอง
• องค์กร	องค์การปกครองมหานครโตเกียว
•	(อิสระ)
พื้นที่
• ทั้งหมด	2,194 ตร.กม. (847 ตร.ไมล์)
• รวมปริมณฑล	13,452 ตร.กม. (5,194 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	ที่ 45 ในประเทศญี่ปุ่น
ความสูงจุดสูงสุด	2,017 เมตร (6,617 ฟุต)
ความสูงจุดต่ำสุด	0 เมตร (0 ฟุต)
ประชากร  (ค.ศ. 2023)
• ทั้งหมด	14,094,034 คน
• อันดับ	ที่ 1 ในประเทศญี่ปุ่น
• ความหนาแน่น	6,363 คน/ตร.กม. (16,480 คน/ตร.ไมล์)
• เขตเมือง	39,105,000 คน
• รวมปริมณฑล	40,800,000 คน
• ความหนาแน่นรวมปริมณฑล	3,000 คน/ตร.กม. (7,900 คน/ตร.ไมล์)
เดมะนิม	Tokyoite (โตเกียวไอต์)
ประชากรศาสตร์
• ภาษาถิ่น	โตเกียว ทามะ
จีดีพี
• ทั้งหมด	109.692 ล้านล้านเยน 1.027 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ค.ศ. 2020)
• เขตมหานคร	222.129 ล้านล้านเยน 2.084 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ค.ศ. 2020)
เขตเวลา	(เวลามาตรฐานญี่ปุ่น)
ISO 3166-2	JP-13
รหัสท้องถิ่น	13000-1
เว็บไซต์	www.metro.tokyo.lg.jp
สัญลักษณ์ สัตว์ปีก นกนางนวลหัวดำ ดอกไม้ ซากูระโซเมอิโยชิโนะ ต้นไม้ แปะก๊วย

เดิมทีโตเกียวเป็นหมู่บ้านชาวประมงซึ่งรู้จักกันในชื่อ "เอโดะ" กระทั่งเมืองนี้ได้กลายเป็นศูนย์กลางทางการเมืองในช่วงประมาณ ค.ศ. 1603 ในรัฐบาลเอโดะ และได้กลายเป็นหนึ่งในเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในโลกในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 18 ด้วยประชากรมากกว่าหนึ่งล้านคน ภายหลังจากการฟื้นฟูเมจิ เมืองหลวงของจักรวรรดิญี่ปุ่นอย่างเกียวโตได้ถูกย้ายมาที่เอโดะ และได้รับการเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น "โตเกียว" ซึ่งต่อมาทั้งเมืองได้รับผลกระทบรุนแรงจากแผ่นดินไหวครั้งใหญ่คันโต ค.ศ. 1923 ตามด้วยการทิ้งระเบิดโตเกียว ก่อนจะได้รับการบูรณะอย่างรวดเร็วในช่วงทศวรรษ 1950 หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง นำไปสู่ยุค “ความมหัศจรรย์ของเศรษฐกิจญี่ปุ่น” ในทศวรรษ 1960 และนับตั้งแต่ ค.ศ. 1943 เป็นต้นมา ได้มีการจัดตั้งมหานครโตเกียวขึ้นเป็นเขตปกครองรูปแบบพิเศษ และมีการแบ่งนครโตเกียวออกเป็น 23 เขต ซึ่งรวมถึงกลุ่มเกาะบริเวณนอกเขตเมืองอีกสองแห่งซึ่งเรียกว่า

โตเกียวได้รับการจัดอันดับให้เป็นเมืองเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยวัดตามผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และถูกจัดอยู่ในประเภทเมืองอัลฟ่าพลัส (เมืองระดับโลก) ตาม โตเกียวยังถือเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่สำคัญที่สุดของประเทศ โดยเป็นส่วนหนึ่งของเขตอุตสาหกรรมหลักในภูมิภาคควบคู่ไปกับโยโกฮามะ คาวาซากิ และชิบะ เมืองนี้ยังเป็นที่ตั้งของบริษัทระดับโลกจำนวน 37 แห่งโดยฟอร์จูนโกลบอล 500 (บริษัทชั้นนำ 500 อันดับแรกของโลก) และใน ค.ศ. 2020 โตเกียวได้รับการจัดอันดับอยู่ในอันดับสี่ตามความสามารถในการแข่งขันด้านการเงิน เป็นรองเพียงนครนิวยอร์ก ลอนดอน และเซี่ยงไฮ้ และที่นี่ยังเป็นที่ตั้งของโตเกียวสกายทรี สิ่งก่อสร้างที่สูงที่สุดในประเทศญี่ปุ่น รวมถึง "เส้นทางระบายน้ำเขตรอบนอกเมืองหลวง" หรือ "อุโมงค์ยักษ์คัสสึคาเบะ" ซึ่งใช้รับมือเหตุอุทกภัยโตเกียวเมโทรสายกินซะเปิดให้บริการใน ค.ศ. 1927 ในปัจจุบันถือเป็นเส้นทางรถไฟใต้ดินที่เก่าแก่ที่สุดในภูมิภาคเอเชียตะวันออก

โตเกียวเคยเป็นเจ้าภาพเหตุการณ์สำคัญระดับโลกหลายครั้ง ได้แก่ กีฬาโอลิมปิกปี 1964 และ 2020, พาราลิมปิกฤดูร้อน 1964 และ 2020 รวมถึงเป็นสถานที่จัดการประชุมสุดยอดกลุ่ม 7 จำนวนสามครั้ง (ค.ศ. 1979, 1986 และ 1993) โตเกียวยังเป็นศูนย์การทางด้านการวิจัยและการพัฒนาของประเทศ และเป็นที่ตั้งของสถานศึกษาที่มีชื่อเสียงหลายแห่งรวมถึงมหาวิทยาลัยโตเกียว สถานีรถไฟโตเกียว เป็นสถานีรถไฟหลักของภูมิภาค และเป็นหนึ่งในสถานีสำคัญของประเทศ รวมทั้งเปิดให้บริการเครือข่ายรถไฟความเร็วสูงของญี่ปุ่นที่รู้จักกันในชื่อ ชิงกันเซ็ง นอกจากนี้ สถานีสำคัญอย่าง สถานีรถไฟชินจูกุ ถือเป็นหนึ่งในสถานีที่มีผู้ใช้บริการมากติดอันดับโลกในแต่ละวัน เขตพิเศษอื่น ๆ ที่มีชื่อเสียงในโตเกียวได้แก่ เขตชิโยดะ เป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญระดับประเทศสองแห่ง ได้แก่ พระราชวังหลวงของสมเด็จพระจักรพรรดิ และอาคารรัฐสภาญี่ปุ่น, เขตชินจูกุ ซึ่งเป็นหนึ่งในเขตเศรษฐกิจที่สำคัญ และเขตชิบูยะ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งศูนย์รวมด้านวัฒนธรรม การค้า และธุรกิจ

ชื่อเมือง

โตเกียว
โตเกียวเมื่อเขียนด้วยคันจิ
ชื่อภาษาญี่ปุ่น
ชินจิไต	東京
	東亰
ฮิรางานะ	とうきょう
คาตากานะ	トウキョウ
การถอดเสียง เฮ็ปเบิร์นปรับปรุง Tōkyō Tôkyô

โตเกียวเคยถูกเรียกว่า "เอโดะ" (ญี่ปุ่น: 江戸; โรมาจิ: Edo) ซึ่งแปลว่า "ปากน้ำ" ชื่อนี้มาจากที่ตั้งเริ่มแรกของชุมชนตรงบริเวณที่แม่น้ำซูมิดะไหลสู่อ่าวโตเกียว เมื่อกลายเป็นเมืองหลวงของจักรพรรดิในช่วงการฟื้นฟูเมจิใน ค.ศ. 1868 ก็เปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว แปลว่า "กรุงตะวันออก" (東 โท "ตะวันออก" และ 京 เกียว "กรุง") สอดคล้องกับเมืองหลวงต่าง ๆ ในเอเชียตะวันออกในการรวมคำที่แสดงถึงเมืองหลวง (京) ไว้ในชื่อของเมือง ตัวอย่างเช่น เกียวโต (京都), เคโจ (京城), ปักกิ่ง (北京), หนานจิง (南京), และ (西京) ในตอนต้นยุคเมจิ บางครั้งเรียกโตเกียวว่า "โทเก" ซึ่งเป็นวิธีอ่านอีกแบบของตัวคันจิ แต่ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว

ประวัติศาสตร์

ก่อน ค.ศ. 1869 (ยุคเอโดะ)

โตเกียวแต่เดิมเป็นหมู่บ้านประมงเล็ก ๆ ที่ชื่อเอโดะ ต่อมาใน ค.ศ. 1457 ปราสาทเอโดะได้ถูกสร้างขึ้น และต่อมาในปีทศวรรษที่ 1590 เป็นยุคที่โทกูงาวะ อิเอยาซุได้เริ่มปราบหัวเมืองต่าง ๆ ซึ่งภายหลังจากปราบหัวเมืองต่าง ๆ ลงได้อย่างราบคาบแล้วใน ค.ศ. 1603 เขาได้สถาปนารัฐบาลโชกุนขึ้นปกครองประเทศ โดยมีเอโดะเป็นที่ตั้งของ "" (รัฐบาลทหาร) และสถาปนาตนขึ้นเป็นโชกุน เมืองเอโดะจึงได้กลายเป็นศูนย์กลางของรัฐบาลทหารของเขาซึ่งมีอำนาจปกครองทั้งประเทศ ในช่วงเวลาต่อมาในยุคเอโดะ เมืองเอโดะก็ขยายตัวขึ้นจนกลายเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดเมืองหนึ่งในโลก โดยมีประชากรมากกว่า 1 ล้านคนใน คริสต์ศตวรรษที่ 18 และเป็นที่ยอมรับว่าเป็นเมืองหลวงของญี่ปุ่น แม้ว่าองค์จักรพรรดิประทับอยู่ในนครหลวงเฮอังเกียว (เกียวโต)

• ปราสาทเอโดะ คริสต์ศตวรรษที่ 17
• พลเรือจัตวาแมทธิว เพร์รี เดินทางมาถึงญี่ปุ่นครั้งแรกใน ค.ศ. 1853
• สถานที่ในเอโดะอันโด่งดัง ยามาโนเตะ (บน), นิฮมบาชิ (กลาง) และชิตามาจิ (ล่าง) ราว ค.ศ. 1858
• ถนนซูรูงะกับภูเขาฟูจิ วาดโดยฮิโรชิเงะ (ค.ศ. 1856)

ค.ศ. 1869–1943

เอโดะได้เปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว (เมืองหลวงตะวันออก) เมื่อ ค.ศ. 1868 หลังจากการล่มสลายของระบอบปกครองภายใต้โชกุนเอโดะและรวบรวมอำนาจคืนสู่จักรพรรดิ จักรพรรดิเมจิผู้ทรงพระเยาว์เคยเสด็จเยือนโตเกียวครั้งหนึ่งในช่วงปลาย ค.ศ. 1868 และในที่สุดก็เสด็จย้ายเข้ามาประทับใน ค.ศ. 1869 โดยก่อนหน้านี้โตเกียวเป็นศูนย์กลางทางการเมืองของประเทศอยู่แล้ว แต่การที่จักรพรรดิทรงย้ายมาประทับจึงทำให้โตเกียวกลายเป็นเมืองหลวงของจักรพรรดิโดยพฤตินัยด้วย โดยที่ปราสาทเอโดะเดิมได้เปลี่ยนเป็นพระราชวังหลวงโตเกียว

ในยุคเมจิ โตเกียวมีการพัฒนาโดยได้รับอิทธิพลจากตะวันตก เช่น การเปิดบริการโทรเลขระหว่างโตเกียวกับโยโกฮามะใน ค.ศ. 1869 และการเปิดบริการรถไฟสายแรกระหว่างชิมบาชิกับโยโกฮามะใน ค.ศ. 1872 ต่อมาได้มีการจัดตั้งเทศบาลนครโตเกียวอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1889

โตเกียวเมโทรสายกินซะช่วงระหว่างอูเอโนะถึงเป็นรถไฟใต้ดินสายแรกที่สร้างขึ้นในญี่ปุ่นและเอเชียตะวันออก ซึ่งสร้างแล้วเสร็จเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม ค.ศ. 1927

ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 โตเกียวประสบภัยพิบัติใหญ่สองครั้ง ได้แก่ ในเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่คันโต ค.ศ. 1923 ซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิตหรือสูญหาย 140,000 คน และในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง

• มุมมองทางอากาศของแม่น้ำซูมิดะที่แบ่งเขตไทโต (ด้านซ้ายภาพ) กับเขตซูมิดะ (ด้านขวาภาพ) ในโตเกียว ราว ค.ศ. 1930
• นิฮมบาชิหลังแผ่นดินไหวครั้งใหญ่คันโต 1 กันยายน ค.ศ. 1923
• ย่านกินซะใน ค.ศ. 1933
• รถไฟใต้ดินโตเกียว รถไฟใต้ดินสายแรกในเอเชียตะวันออก เปิดทำการเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม ค.ศ. 1927

ค.ศ. 1943–1945

ใน ค.ศ. 1943 เทศบาลนครโตเกียวได้ควบรวมเข้ากับเพื่อจัดตั้งเป็น "มหานครโตเกียว" (ญี่ปุ่น: 東京都; โรมาจิ: Tōkyō-to) นับตั้งแต่นั้นมา องค์การปกครองมหานครโตเกียวก็ทำหน้าที่เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ครอบคลุมทั้งจังหวัดโตเกียวเดิม โดยครอบคลุมในส่วนของเขตพิเศษของโตเกียวที่เคยเป็นพื้นที่ของเทศบาลนครโตเกียวมาก่อนด้วย

สงครามโลกครั้งที่สองทำให้พื้นที่ส่วนใหญ่ของโตเกียวถูกทำลายอย่างกว้างขวาง เนื่องมาจากการโจมตีทางอากาศและการใช้อาวุธเพลิงของฝ่ายสัมพันธมิตรอย่างต่อเนื่อง เหตุการณ์การทิ้งระเบิดที่โตเกียวใน ค.ศ. 1944 และ 1945 คาดว่าได้คร่าชีวิตพลเรือนไปเป็นจำนวนระหว่าง 75,000 ถึง 200,000 ราย และทำให้ตัวเมืองมากกว่าครึ่งถูกทำลาย ในคืนวันที่ 9–10 มีนาคม ค.ศ. 1945 มีการจู่โจมของอเมริกาที่ชื่อว่า "" (Operation Meetinghouse) ระเบิดเพลิงเกือบ 700,000 ลูกตกลงมายังฝั่งตะวันออกของเมือง ส่วนใหญ่ตกในพื้นที่ที่อยู่อาศัยหนาแน่น พื้นที่สองในห้าของเมืองถูกเผาทั้งหมด อาคารมากกว่า 276,000 หลังถูกทำลาย พลเรือน 100,000 รายเสียชีวิต และบาดเจ็บอีก 110,000 ราย ระหว่าง ค.ศ. 1940 ถึง 1945 ประชากรในโตเกียวลดลงจาก 6,700,000 คน เหลือน้อยกว่า 2,800,000 คน ผู้คนส่วนใหญ่ที่สูญเสียบ้านต้องอาศัยอยู่ในกระท่อมชั่วคราวที่ชำรุดทรุดโทรม

• การทิ้งระเบิดที่โตเกียว ใน ค.ศ. 1945
• ผลจากการทิ้งระเบิดที่โตเกียว มีนาคม ค.ศ. 1945
• นิฮมบาชิใน ค.ศ. 1946

ภูมิศาสตร์

หมู่เกาะโอะงะซะวะระซึ่งมีจุดที่ใต้สุดและตะวันออกสุดของญี่ปุ่น

โตเกียวตั้งอยู่ในที่ราบคันโตติดกับอ่าวโตเกียว มีขนาดประมาณ 90 กม. จากตะวันออกถึงตะวันตก และ 25 กม. จากเหนือถึงใต้ ทิศตะวันออกติดกับจังหวัดชิบะ ทิศตะวันตกติดกับจังหวัดยามานาชิ ทิศใต้ติดกับจังหวัดคานางาวะ และทิศเหนือติดกับจังหวัดไซตามะ เขตการปกครองของโตเกียวนั้นรวมไปถึงหมู่เกาะอิซุและหมู่เกาะโองาซาวาระด้วย จึงทำให้โตเกียวมีจุดที่อยู่ใต้สุดและตะวันออกสุดของญี่ปุ่นอยู่ในพื้นที่ด้วย

ทางตะวันออกของโตเกียวเป็นที่ราบตะกอนน้ำพาเช่นบริเวณปากแม่น้ำซูมิดะและแม่น้ำเอโดะ พื้นดินค่อนข้างอ่อนจึงทำให้เกิดการทรุดตัวของพื้นดิน อ่าวโตเกียวถูกถมที่เพื่อสร้างพื้นที่ใช้สอยตั้งแต่ยุคเอโดะ และเริ่มมีการถมที่เพื่อสร้างสถานที่กำจัดขยะตั้งแต่ปี 1927 ปัจจุบันพื้นที่ประมาณร้อยละ 20 ของอ่าวโตเกียวกลายเป็นพื้นที่ถูกถม ในอำเภอนิชิตามะทางตะวันตกเป็นที่สูง โดยมีเขาคูโมโตริซึ่งมีความสูง 2,017 ม. เป็นจุดที่สูงที่สุดในโตเกียว โตเกียวตั้งอยู่บนรอยเลื่อนที่มีพลังซึ่งอยู่ใกล้ผิวโลกมาก จึงมีการคาดการณ์ว่าอาจจะเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงขึ้น

ทั้งหมู่เกาะอิซุและโองาซาวาระเป็นหมู่เกาะภูเขาไฟ หมู่เกาะอิซุมีภูเขาไฟที่ยังมีพลังอยู่จำนวนมาก เช่นบนเกาะมิยาเกะที่ระเบิดในปี 2000 ส่วนหมู่เกาะโองาซาวาระนั้นอยู่ห่างจากแผ่นดินใหญ่มากและมีสัตว์ท้องถิ่นหลายชนิด จนบางครั้งถูกเรียกว่าหมู่เกาะกาลาปาโกสแห่งตะวันออก

ตามการแบ่งเขตภูมิอากาศแบบเคิปเปน โตเกียวอยู่ในเขตภูมิอากาศชุ่มชื้นกึ่งเขตร้อน (Cfa) และตามการแบ่งเขตภูมิอากาศในประเทศญี่ปุ่น โตเกียวอยู่ในเขตภูมิอากาศชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งมีลักษณะเด่นคือมีความแตกต่างระหว่างฤดูชัดเจน อากาศเปลี่ยนแปลงง่ายในแต่ละวัน ฤดูร้อนมีอุณหภูมิสูงและฝนตกมาก ฤดูหนาวมีวันที่แดดออกและอากาศแห้ง

โตเกียวเป็นตัวอย่างของปรากฏการณ์เกาะความร้อน ซึ่งเป็นผลจากการปล่อยความร้อนโดยวิธีต่าง ๆ เช่นไอร้อนจากเครื่องปรับอากาศหรือรถยนต์ และการพัฒนาตัวเมืองทำให้มีพื้นที่สีเขียวน้อยลง

ภูมิอากาศ

โตเกียวตะวันออก

ข้อมูลภูมิอากาศของ23 เขตพิเศษของโตเกียว (ค.ศ. 1981–2017)
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	22.6 (72.7)	24.9 (76.8)	25.3 (77.5)	29.2 (84.6)	32.2 (90)	36.2 (97.2)	39.5 (103.1)	39.1 (102.4)	38.1 (100.6)	32.6 (90.7)	27.3 (81.1)	24.8 (76.6)	39.5 (103.1)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	9.6 (49.3)	10.4 (50.7)	13.6 (56.5)	19.0 (66.2)	22.9 (73.2)	25.5 (77.9)	29.2 (84.6)	30.8 (87.4)	26.9 (80.4)	21.5 (70.7)	16.3 (61.3)	11.9 (53.4)	19.8 (67.6)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	5.2 (41.4)	5.7 (42.3)	8.7 (47.7)	13.9 (57)	18.2 (64.8)	21.4 (70.5)	25.0 (77)	26.4 (79.5)	22.8 (73)	17.5 (63.5)	12.1 (53.8)	7.6 (45.7)	15.4 (59.7)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	0.9 (33.6)	1.7 (35.1)	4.4 (39.9)	9.4 (48.9)	14.0 (57.2)	18.0 (64.4)	21.8 (71.2)	23.0 (73.4)	19.7 (67.5)	14.2 (57.6)	8.3 (46.9)	3.5 (38.3)	11.6 (52.9)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	-9.2 (15.4)	-7.9 (17.8)	-5.6 (21.9)	-3.1 (26.4)	2.2 (36)	8.5 (47.3)	13.0 (55.4)	15.4 (59.7)	10.5 (50.9)	-0.5 (31.1)	-3.1 (26.4)	-6.8 (19.8)	−9.3 (15.3)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	52.3 (2.059)	56.1 (2.209)	117.5 (4.626)	124.5 (4.902)	137.8 (5.425)	167.7 (6.602)	153.5 (6.043)	168.2 (6.622)	209.9 (8.264)	197.8 (7.787)	92.5 (3.642)	51.0 (2.008)	1,528.8 (60.189)
ปริมาณหิมะ ซม (นิ้ว)	5 (2)	5 (2)	1 (0.4)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	11 (4.3)
ความชื้นร้อยละ	52	53	56	62	69	75	77	73	75	68	65	56	62
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย (≥ 0.5 mm)	5.3	6.2	11.0	11.0	11.4	12.7	11.8	9.0	12.2	10.8	7.6	4.9	114.0
วันที่มีหิมะตกโดยเฉลี่ย	2.8	3.7	2.2	0.2	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.8	9.7
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด	184.5	165.8	163.1	176.9	167.8	125.4	146.4	169.0	120.9	131.0	147.9	178.0	1,876.7
แหล่งที่มา: สำนักอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (รายงาน ค.ศ. 1872–ปัจจุบัน)

โตเกียวตะวันตก

ข้อมูลภูมิอากาศของโตเกียวตะวันตก (ค.ศ. 1981–2017)
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	6.7 (44.1)	7.1 (44.8)	10.3 (50.5)	16.3 (61.3)	20.5 (68.9)	23.0 (73.4)	26.8 (80.2)	28.2 (82.8)	23.9 (75)	18.4 (65.1)	13.8 (56.8)	9.3 (48.7)	17.1 (62.8)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	1.3 (34.3)	1.8 (35.2)	5.0 (41)	10.6 (51.1)	15.1 (59.2)	18.5 (65.3)	22.0 (71.6)	23.2 (73.8)	19.5 (67.1)	13.8 (56.8)	8.5 (47.3)	3.8 (38.8)	11.9 (53.4)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	−2.7 (27.1)	−2.3 (27.9)	0.6 (33.1)	5.6 (42.1)	10.5 (50.9)	14.8 (58.6)	18.7 (65.7)	19.7 (67.5)	16.3 (61.3)	10.3 (50.5)	4.6 (40.3)	−0.1 (31.8)	8.1 (46.6)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	44.1 (1.736)	50.0 (1.969)	92.5 (3.642)	109.6 (4.315)	120.3 (4.736)	155.7 (6.13)	195.4 (7.693)	280.6 (11.047)	271.3 (10.681)	172.4 (6.787)	76.7 (3.02)	39.9 (1.571)	1,623.5 (63.917)
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด	147.1	127.7	132.2	161.8	154.9	109.8	127.6	148.3	99.1	94.5	122.1	145.6	1,570.7
แหล่งที่มา: สำนักอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น

เขตการปกครอง

เขตพิเศษ

แผนที่แสดงที่ตั้งของ 23 เขตพิเศษ

โตเกียวมี 23 เขตพิเศษ (ญี่ปุ่น: 特別区; โรมาจิ: tokubetsu-ku) ได้แก่

• คัตสึชิกะ (ญี่ปุ่น: 葛飾区; โรมาจิ: Katsushika-ku)
• คิตะ (ญี่ปุ่น: 北区; โรมาจิ: Kita-ku)
• โคโต (ญี่ปุ่น: 江東区; โรมาจิ: Kōtō-ku)
• ชินจูกุ (ญี่ปุ่น: 新宿区; โรมาจิ: Shinjuku-ku)
• ชินางาวะ (ญี่ปุ่น: 品川区; โรมาจิ: Shinagawa-ku)
• ชิบูยะ (ญี่ปุ่น: 渋谷区; โรมาจิ: Shibuya-ku)
• ชิโยดะ (ญี่ปุ่น: 千代田区; โรมาจิ: Chiyoda-ku)
• ชูโอ (ญี่ปุ่น: 中央区; โรมาจิ: Chūō-ku)
• ซูงินามิ (ญี่ปุ่น: 杉並区; โรมาจิ: Suginami-ku)
• ซูมิดะ (ญี่ปุ่น: 墨田区; โรมาจิ: Sumida-ku)
• เซตางายะ (ญี่ปุ่น: 世田谷区; โรมาจิ: Setagaya-ku)
• โทชิมะ (ญี่ปุ่น: 豊島区; โรมาจิ: Toshima-ku)
• ไทโต (ญี่ปุ่น: 台東区; โรมาจิ: Taitō-ku)
• นากาโนะ (ญี่ปุ่น: 中野区; โรมาจิ: Nakano-ku)
• เนริมะ (ญี่ปุ่น: 練馬区; โรมาจิ: Nerima-ku)
• บุงเกียว (ญี่ปุ่น: 文京区; โรมาจิ: Bunkyō-ku)
• มินาโตะ (ญี่ปุ่น: 港区; โรมาจิ: Minato-ku)
• เมงูโระ (ญี่ปุ่น: 目黒区; โรมาจิ: Meguro-ku)
• อาดาจิ (ญี่ปุ่น: 足立区; โรมาจิ: Adachi-ku)
• อารากาวะ (ญี่ปุ่น: 荒川区; โรมาจิ: Arakawa-ku)
• อิตาบาชิ (ญี่ปุ่น: 板橋区; โรมาจิ: Itabashi-ku)
• เอโดงาวะ (ญี่ปุ่น: 江戸川区; โรมาจิ: Edogawa-ku)
• โอตะ (ญี่ปุ่น: 大田区; โรมาจิ: Ōta-ku)

โตเกียวตะวันตก

นอกเหนือเขตพิเศษซึ่งจัดว่าเป็นใจกลางของมหานครโตเกียวแล้ว ทางพื้นที่ฝั่งตะวันตกของ 23 เขตพิเศษยังเป็นที่ตั้งของฝั่งโตเกียวตะวันตก หรือที่ชาวญี่ปุ่นมักเรียกว่า "ฝั่งทามะ" (ญี่ปุ่น: 多摩地域; โรมาจิ: Tamachiiki)" ซึ่งประกอบด้วยนคร 26 แห่ง

นคร

ที่ตั้งของแต่ละนครใน โตเกียวตะวันตก

26 นครในโตเกียวตะวันตก ได้แก่

• คิโยเซะ (ญี่ปุ่น: 清瀬市; โรมาจิ: Kiyose-shi)
• คูนิตาจิ (ญี่ปุ่น: 国立市; โรมาจิ: Kunitachi-shi)
• โคกูบุนจิ (ญี่ปุ่น: 国分寺市; โรมาจิ: Kokubunji-shi)
• โคงาเนอิ (ญี่ปุ่น: 小金井市; โรมาจิ: Koganei-shi)
• โคไดระ (ญี่ปุ่น: 小平市; โรมาจิ: Kodaira-shi)
• โคมาเอะ (ญี่ปุ่น: 狛江市; โรมาจิ: Komae-shi)
• โชฟุ (ญี่ปุ่น: 調布市; โรมาจิ: Chōfu-shi)
• ทาจิกาวะ (ญี่ปุ่น: 立川市; โรมาจิ: Tachikawa-shi)
• ทามะ (ญี่ปุ่น: 多摩市; โรมาจิ: Tama-shi)
• นิชิโตเกียว (ญี่ปุ่น: 西東京市; โรมาจิ: Nishitōkyō-shi)
• ฟุซซะ (ญี่ปุ่น: 福生市; โรมาจิ: Fussa-shi)
• ฟูจู (ญี่ปุ่น: 府中市; โรมาจิ: Fuchū-shi)
• มาจิดะ (ญี่ปุ่น: 町田市; โรมาจิ: Machida-shi)
• มิตากะ (ญี่ปุ่น: 三鷹市; โรมาจิ: Mitaka-shi)
• มูซาชิโนะ (ญี่ปุ่น: 武蔵野市; โรมาจิ: Musashino-shi)
• มูซาชิมูรายามะ (ญี่ปุ่น: 武蔵村山市; โรมาจิ: Musashi-murayama-shi)
• อากิชิมะ (ญี่ปุ่น: 昭島市; โรมาจิ: Akishima-shi)
• อากิรูโนะ (ญี่ปุ่น: あきる野市; โรมาจิ: Akiruno-shi)
• อินางิ (ญี่ปุ่น: 稲城市; โรมาจิ: Inagi-shi)
• โอเมะ (ญี่ปุ่น: 青梅市; โรมาจิ: Ōme-shi)
• ฮาจิโอจิ (ญี่ปุ่น: 八王子市; โรมาจิ: Hachiōji-shi)
• ฮามูระ (ญี่ปุ่น: 羽村市; โรมาจิ: Hamura-shi)
• ฮิงาชิกูรูเมะ (ญี่ปุ่น: 東久留米市; โรมาจิ: Higashikurume-shi)
• ฮิงาชิมูรายามะ (ญี่ปุ่น: 東村山市; โรมาจิ: Higashimurayama-shi)
• ฮิงาชิยามาโตะ (ญี่ปุ่น: 東大和市; โรมาจิ: Higashiyamato-shi)
• ฮิโนะ (ญี่ปุ่น: 日野市; โรมาจิ: Hino-shi)

อำเภอนิชิตามะ

ทางตะวันตกสุดของจังหวัดโตเกียวนั้นเป็นที่ตั้งของอำเภอขนาดใหญ่ชื่อ "อำเภอนิชิตามะ" (ญี่ปุ่น: 西多摩郡; โรมาจิ: Nishitama-gun) เป็นพื้นที่ที่มีภูมิประเทศแบบภูเขา ซึ่งอำเภอนิชิตามะนี้เองเป็นที่ตั้งของภูเขาที่สูงที่สุดในโตเกียวคือซึ่งมีความสูงกว่า 2,017 เมตร และยังมีทะเลสาบโอกูตามะซึ่งตั้งอยู่ระหว่างรอยต่อกับจังหวัดยามานาชิอีกด้วย อำเภอนิชิตามะประกอบด้วยสามเมืองและหนึ่งหมู่บ้าน ได้แก่

• เมืองมิซูโฮะ (ญี่ปุ่น: 瑞穂町; โรมาจิ: Mizuho-machi)
• เมืองโอกูตามะ (ญี่ปุ่น: 奥多摩町; โรมาจิ: Okutama-machi)
• เมืองฮิโนเดะ (ญี่ปุ่น: 日の出町; โรมาจิ: Hinode-machi)
• หมู่บ้านฮิโนฮาระ (ญี่ปุ่น: 檜原村 หรือ 桧原村; โรมาจิ: Hinohara-mura)

เกาะและกิ่งจังหวัด

ในหมู่เกาะอิซุ

นอกชายฝั่งออกไปนั้น โตเกียวมีหมู่เกาะมากมาย แต่เนื่องจากระยะทางที่ห่างไกลมากจากศาลาว่าการมหานครโตเกียว ดังนั้นทางรัฐบาลจึงได้ตั้งสำนักงานท้องถิ่นขึ้นบนเกาะนั้นเพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชน โดยมีหมู่เกาะที่เป็นที่รู้จักอยู่ คือ

หมู่เกาะอิซุเป็นหมู่เกาะภูเขาไฟ และยังเป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติฟูจิ-ฮาโกเนะ-อิซุ ซึ่งหมู่เกาะอิซุนี้เป็นที่ตั้งของ 3 กิ่งจังหวัด

หมู่เกาะโองาซาวาระ จากเหนือจรดใต้ประกอบไปด้วยเกาะชิชิจิมะ เกาะฮาฮาจิมะ และ ซึ่งโองาซาวาระยังบริหารเกาะเล็ก ๆ ที่ห่างไกลอีกสองเกาะคือ ดินแดนส่วนตะวันออกที่สุดของประเทศญี่ปุ่น ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากโตเกียวกว่า 1,850 กม. และ เกาะที่อยู่ใต้สุดของประเทศญี่ปุ่น แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ประชาชนท้องถิ่นแท้ ๆ จะพบเฉพาะบนเกาะชิจิและเกาะฮาฮะเท่านั้น

กิ่งจังหวัด	เทศบาลท้องถิ่น	ประเภท
ฮาจิโจ	ฮาจิโจ	เมือง
	อาโองาชิมะ	หมู่บ้าน
มิยาเกะ	มิยาเกะ	หมู่บ้าน
	มิกูราจิมะ	หมู่บ้าน
โอชิมะ	โอชิมะ	เมือง
	โทชิมะ	หมู่บ้าน
	นีจิมะ	หมู่บ้าน
	โคซูชิมะ	หมู่บ้าน
โองาซาวาระ	โองาซาวาระ	หมู่บ้าน

เศรษฐกิจ

ธนาคารแห่งประเทศญี่ปุ่น

ตลาดหลักทรัพย์โตเกียว

โตเกียวเป็น 1 ใน 3 ศูนย์กลางทางการเงินของโลกร่วมกับนครนิวยอร์กและลอนดอน โตเกียวเป็นเขตเมืองที่มีเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลก จากการสำรวจพบว่าในเขตอภิมหานครโตเกียวซึ่งมีประชากรประมาณ 35.2 ล้านคน มี GDP รวม 1.191 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2005 (เทียบด้วยความเท่าเทียมกันของอำนาจซื้อ) ทำให้โตเกียวเป็นเขตเมืองที่มี GDP สูงที่สุดในโลก ในปี 2008 มีบริษัท 47 แห่งในรายชื่อ ที่มีฐานอยู่ในโตเกียว ซึ่งมากเป็นเกือบ 2 เท่าของเมืองอันดับ 2

โตเกียวเป็น 1 ในศูนย์กลางหลักทางการเงินระหว่างประเทศ และมีสำนักงานใหญ่ของวาณิชธนกิจและบริษัทประกันภัยที่ใหญ่ที่สุดในโลกหลายแห่ง ในระหว่างการพัฒนาทางเศรษฐกิจของญี่ปุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งเป็นการพัฒนาภายใต้การควบคุมจากทางการ บริษัทใหญ่ ๆ หลายแห่งย้ายสำนักงานใหญ่จากเมืองต่าง ๆ เช่น โอซากะ (ซึ่งเป็นเมืองหลวงทางการค้าในอดีต) มายังโตเกียว โดยหวังว่าจะได้ประโยชน์จากการที่ติดต่อรัฐบาลได้สะดวกขึ้น แต่แนวโน้มนี้ก็ชะลอตัวลงเมื่อประชากรเพิ่มขึ้นและทำให้ค่าครองชีพสูงตามขึ้นไปด้วย

ตลาดหลักทรัพย์โตเกียวเป็นตลาดหลักทรัพย์ที่ใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่นและใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก โดยมูลค่าการซื้อขายในตลาดใหญ่เป็นอันดับ 4 ในปี 2003 โตเกียวมีพื้นที่เพื่อการเกษตรกรรมถึง 8.46 ตร.กม. ตามข้อมูลของกระทรวงเกษตรป่าไม้และประมงญี่ปุ่น การเกษตรกรรมมีมากในพื้นที่โตเกียวตะวันตก โดยสินค้าที่เน่าเปื่อยง่ายเช่นผัก ผลไม้ และดอกไม้สามารถขนส่งอย่างสะดวกและรวดเร็วไปยังตลาดในเขตพิเศษของจังหวัด โดยมี "โคมัตสึนะ" หรือผักโขมเป็นผักเศรษฐกิจ

การคมนาคม

เครือข่ายรถไฟฟ้าในโตเกียว

โตเกียวซึ่งเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคคันโตตอนใต้ เป็นศูนย์กลางการคมนาคมภายในประเทศและระหว่างประเทศที่ใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่น ทั้งทางรถไฟ รถยนต์ และทางอากาศ การขนส่งมวลชนภายในโตเกียวที่สำคัญคือรถไฟและรถใต้ดินที่มีเครือข่ายกว้างใหญ่และมีระบบการขนส่งที่มีประสิทธิภาพ

ภายในโตเกียวมีท่าอากาศยานนานาชาติฮาเนดะ (โตเกียว) ซึ่งให้บริการเที่ยวบินในประเทศเป็นส่วนใหญ่และเป็นสนามบินที่มีจำนวนผู้ใช้บริการมากที่สุดในเอเชีย ท่าอากาศยานนานาชาติหลักคือท่าอากาศยานนานาชาตินาริตะซึ่งอยู่ในจังหวัดชิบะ เกาะต่าง ๆ ในหมู่เกาะอิซุก็มีสนามบินของตนเอง เช่น ท่าอากาศยานฮาจิโจจิมะ ท่าอากาศยานมิยาเกจิมะ ท่าอากาศยานโอชิมะ และมีเที่ยวบินมายังสนามบินฮาเนดะ แต่หมู่เกาะโองาซาวาระยังไม่มีสนามบิน เพราะมีข้อโต้แย้งว่าไม่ควรสร้างสนามบินเพราะจะเป็นภัยคุกคามต่อธรรมชาติของเกาะ

นอกจากนี้รถไฟยังเป็นการคมนาคมหลักในโตเกียว ซึ่งมีเครือข่ายทางรถไฟในเมืองขนาดใหญ่ที่สุดในโลก โดยบริษัทรถไฟญี่ปุ่นตะวันออกเป็นผู้ให้บริการรถไฟที่ใหญ่ที่สุด ซึ่งรวมถึงรถไฟสายยามาโนเตะ ซึ่งวิ่งเป็นวงผ่านสถานีที่สำคัญของโตเกียวเช่นสถานีโตเกียวและชินจูกุ รถไฟฟ้าใต้ดินให้บริการโดยโตเกียวเมโทรและ

ประชากร

+ ประชากรของโตเกียว
ตามพื้นที่^1	จังหวัด เขตพิเศษ โตเกียวตะวันตก เกาะ	12.79 ล้าน 8.653 ล้าน 4.109 ล้าน 28,000
ตามวัย²	เยาวชน (อายุ 0-14) ทำงาน (อายุ 15-64) เกษียณ (อายุ 65+)	1.461 ล้าน (11.8%) 8.546 ล้าน (69.3%) 2.332 ล้าน (18.9%)
ตามช่วงเวลา³	กลางวัน กลางคืน	14.978 ล้าน 12.416 ล้าน
ตามสัญชาติ	ต่างชาติ	364,653^4
^1 ณ วันที่ 1 ตุลาคม 2007. ² ณ วันที่ 1 มกราคม 2007. ³ การสำรวจสำมะโนประชากร ปี 2005 ^4 ณ วันที่ 1 มกราคม 2006

ผู้พำนักที่ขึ้นทะเบียนแบ่งตามสัญชาติ (ค.ศ. 2012)
สัญญาติ	จำนวน
จีน	161,169
เกาหลีเหนือ และ  เกาหลีใต้	99,880
ฟิลิปปินส์	27,929
สหรัฐ	15,901
อินเดีย	8,313
เนปาล	8,669
ไทย	6,906
สหราชอาณาจักร	5,522
พม่า	4,781
ฝรั่งเศส	4,635

โตเกียวมีประชากรทั้งหมดประมาณ 12.79 ล้านคนในเดือนตุลาคม 2007 ซึ่งในจำนวนนั้น 8.65 ล้านคนอาศัยอยู่บริเวณ 23 เขตการปกครองพิเศษในโตเกียว ในเวลากลางวันมีประชากรเพิ่มขึ้นอีกประมาณ 2.5 ล้านคนเนื่องจากมีประชากรจากเมืองใกล้เคียงเดินทางเข้ามาเพื่อทำงานหรือศึกษาเล่าเรียน^[] ปรากฏการณ์นี้จะเป็นได้ชัดในเขตชิโยดะ เขตชูโอ และเขตมินาโตะ ซึ่งมีประชากรมากกว่า 2 ล้านคนในเวลากลางวัน แต่น้อยกว่า 3 แสนคนในเวลากลางคืน

ในปี 2005 ชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในโตเกียวมากที่สุด 5 เชื้อชาติได้แก่ จีน (123,611 คน) เกาหลี (106,697 คน) ฟิลิปปินส์ (31,077 คน) อเมริกัน (18,848 คน) และอังกฤษ (7,696 คน)^[]

การศึกษา

โตเกียวมีมหาวิทยาลัยและวิทยาลัยหลายแห่ง ซึ่งรวมทั้งมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงที่สุดในญี่ปุ่นและมีชื่อเสียงในระดับโลก เช่นมหาวิทยาลัยโตเกียว สถาบันเทคโนโลยีโตเกียว มหาวิทยาลัยวาเซดะ มหาวิทยาลัยนครโตเกียว มหาวิทยาลัยฮิตตสึบาชิ มหาวิทยาลัยเคโอ เป็นต้น

ในแต่ละเขตมีโรงเรียนประถมศึกษาและโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นซึ่งเป็นการศึกษาภาคบังคับ โรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายของโดยของมหานครโตเกียว นอกจากนี้ยังมีโรงเรียนเอกชนที่เปิดสอนตั้งแต่จนถึงมัธยมศึกษาตอนปลายหลายแห่ง

เมืองพี่น้อง

โตเกียวมีเมืองพี่น้อง 11 แห่ง

เมือง	ค.ศ.
นิวยอร์ก	1960
ปักกิ่ง	1979
ปารีส	1982
ซิดนีย์	1984
โซล	1988
จาการ์ตา	1989
เซาเปาโล	1990
ไคโร	1990
มอสโก	1991
เบอร์ลิน	1994
โรม	1996

หมายเหตุ

1. คำว่า "โตเกียว" ในที่นี้หมายถึง พื้นที่ที่เป็นเขตพิเศษของโตเกียว โดยเขตชินจูกุเป็นที่ตั้งของศาลาว่าการมหานครโตเกียว

อ้างอิง

1. "Japan opens up to foreign direct investors". February 12, 2018.
2. . Tokyo Metropolitan Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 19, 2014. สืบค้นเมื่อ April 12, 2014.
3. (ภาษาญี่ปุ่น). . December 26, 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 15, 2020. สืบค้นเมื่อ April 28, 2020.
4. "Mountains of Tokyo Metropolis" (ภาษาญี่ปุ่น). . สืบค้นเมื่อ April 28, 2020.
5. "東京都の人口（推計）とは" [Population of Tokyo(estimate)]. www.toukei.metro.tokyo.lg.jp (ภาษาญี่ปุ่น). May 30, 2023. จากแหล่งเดิมเมื่อ June 9, 2023. สืบค้นเมื่อ August 5, 2023.
6. "Major Agglomerations of the World". Population Statistics and Maps. February 28, 2023.
7. "県民経済計算（平成23年度 - 令和２年度）（2008SNA、平成27年基準計数）＜47都道府県、4政令指定都市分＞". esri.cao.go.jp.
8. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 26, 2010. สืบค้นเมื่อ 2007-06-20.
9. รายชื่อเมืองที่มีประชากรสูงที่สุดในโลก (อังกฤษ)
10. "Global 500". Fortune (ภาษาอังกฤษ).
11. . web.archive.org. April 26, 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 26, 2012. สืบค้นเมื่อ 2022-09-26.
12. . web.archive.org. September 14, 2018. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 14, 2018. สืบค้นเมื่อ 2022-09-26.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
13. . web.archive.org. December 9, 2020. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 9, 2020. สืบค้นเมื่อ 2022-09-26.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
14. Room, Adrian. Placenames of the World. McFarland & Company (1996), p. 360 มกราคม 1, 2016 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. ISBN .
15. Fiévé, Nicolas & Paul Waley (2003). Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo. p. 253.
16. 明治東京異聞～トウケイかトウキョウか～東京の読み方 (ภาษาญี่ปุ่น). Tokyo Metropolitan Archives. 2004. จากแหล่งเดิมเมื่อ October 6, 2008. สืบค้นเมื่อ September 13, 2008.
17. McClain, James (1994). Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era. . p. 13. ISBN .
18. Sorensen, Andre (2004). The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century. . p. 16. ISBN .
19. . Tokyo Metropolitan Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 12, 2007. สืบค้นเมื่อ October 17, 2007.
20. Hornyak, Tim (December 16, 2017). . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 9, 2020. สืบค้นเมื่อ December 29, 2017.
21. "Tokyo-Yokohama earthquake of 1923". Encyclopædia Britannica. จากแหล่งเดิมเมื่อ June 26, 2015. สืบค้นเมื่อ October 10, 2014.
22. Tipton, Elise K. (2002). Modern Japan: A Social and Political History. Routledge. p. 141. ISBN .
23. "9 March 1945: Burning the Heart Out of the Enemy". Wired. March 9, 2011. จากแหล่งเดิมเมื่อ March 15, 2014. สืบค้นเมื่อ August 8, 2011.
24. "1945 Tokyo Firebombing Left Legacy of Terror, Pain". Common Dreams. จากแหล่งเดิมเมื่อ January 3, 2015. สืบค้นเมื่อ January 2, 2015.
25. Cybriwsky, Roman (1997). Historical Dictionary of Tokyo. Lanham, MD: Scarecrow. p. 22.
26. Hewitt, Kenneth (1983). "Place Annihilation: Area Bombing and the Fate of Urban Places". Annals of the Association of American Geographers. 73 (2): 257–284. doi:10.1111/j.1467-8306.1983.tb01412.x. S2CID 140541502.
27. Soki Yamamoto. "Case History No. 9.4. Tokyo, Japan" (PDF). UNESCO. Guidebook to studies of land subsidence due to ground-water withdrawal
28. Takeshi Endoh. (PDF). Journal of Geography. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ December 22, 2005. สืบค้นเมื่อ 2008-12-04.
29. Hidenori Yokoyama. (PDF). Japan Society of Civil Engineers. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ February 20, 2009. สืบค้นเมื่อ 2008-12-04.
30. Anne K. Petry. "Geography of Japan". Stanford University.
31. Stefan Lovgren (July 14, 2005). "Earthquake Fault Under Tokyo Closer Than Expected, Study Finds". National Geographic. สืบค้นเมื่อ 2008-12-04.
32. "The eruption of Miyake island". JAXA.
33. Makoto Miyazaki. . Daily Yomiuri Online. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2009. สืบค้นเมื่อ 2008-12-04.
34. M. C. Peel, B. L. Finlayson, and T. A. McMahon (2007). "Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification" (PDF). Hydrology and Earth System Sciences.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
35. Inter-Ministry Coordination Committee to Mitigate Urban Heat Island (March 2004). "Outline of the Policy Framework to Reduce Urban Heat Island Effects" (PDF).
36. The JMA Tokyo, Tokyo (東京都　東京) station is at 35°41.4′N 139°45.6′E, JMA: 気象統計情報>過去の気象データ検索>都道府県の選択>地点の選択
37. 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値） (ภาษาญี่ปุ่น). สำนักอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น. สืบค้นเมื่อ December 16, 2014.
38. 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値） (ภาษาญี่ปุ่น). Japan Meteorological Agency. สืบค้นเมื่อ December 16, 2014.
39. 観測史上1～10位の値（ 年間を通じての値） (ภาษาญี่ปุ่น). สำนักอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น. สืบค้นเมื่อ December 16, 2014.
40. "気象庁 / 気象統計情報 / 過去の気象データ検索　/ 平年値（年・月ごとの値）". สำนักอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น. สืบค้นเมื่อ June 24, 2013.
41. PriceWaterhouseCoopers, "UK Economic Outlook, March 2007", page 5. ""Table 1.2 – Top 30 urban agglomeration GDP rankings in 2005 and illustrative projections to 2020 (using UN definitions and population estimates)"" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2007-03-09.
42. "Global 500 Our annual ranking of the world's largest corporationns". CNNMoney.com. สืบค้นเมื่อ 2008-12-04.
43. "Financial Centres, All shapes and sizes". The Economist. สืบค้นเมื่อ 2007-10-14.
44. Horticulture Statistics Team, Production Statistics Division, Statistics and Information Department, Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries (July 15, 2003). "Statistics on Cultivated Land Area" (PDF). (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ June 24, 2008. สืบค้นเมื่อ 2008-10-18.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
45. . Airports Council International. 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 22, 2008. สืบค้นเมื่อ 2008-12-07.
46. Rika Nemoto (September 2, 2008). "Runways clearing for Ogasawara airport talks". The Asahi Shimbun. จากแหล่งเดิมเมื่อ September 15, 2008. สืบค้นเมื่อ 2008-12-07.
47. . Tokyo Metropolitan Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 23, 2008. สืบค้นเมื่อ 2009-01-01.
48. "Tokyo Statistical Yearbook 2012, Population: 2-4 Foreign Residents by District and Nationality (Year-End Data 2008-2012)" (Excel 97). Bureau of General Affairs, . สืบค้นเมื่อ January 27, 2015.
49. "The Times Higher Education - QS World University Rankings 2008". Quacquarelli Symonds. สืบค้นเมื่อ 2008-11-11.
50. "The World University Rankings 2008". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 4, 2010. สืบค้นเมื่อ 2009-01-08.
51. "東京都高等学校一覧". Japanese Wikipedia (ภาษาญี่ปุ่น). สืบค้นเมื่อ 2007-10-19.
52. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 5, 2010. สืบค้นเมื่อ 2008-09-16.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ โตเกียว

• กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น 6 พฤษภาคม 2005 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สาระน่ารู้ก่อนเดินทาง โดยกระทรวงการต่างประเทศ ประเทศไทย
• เทศกาลในโตเกียว 4 ธันวาคม 2005 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ภาพถ่ายดาวเทียมของโตเกียว
• โฮมเพจของมหานครโตเกียวอย่างเป็นทางการ
• ปฏิทินเหตุการณ์สำคัญในโตเกียว 13 ธันวาคม 2005 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• บริษัท รถไฟใต้ดินโตเกียว จำกัด (มหาชน) 2007-01-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• คู่มือการท่องเที่ยว tokyo จากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)

ก่อนหน้า		โตเกียว		ถัดไป
เฮอังเกียว (เกียวโตะ)		นครหลวงของญี่ปุ่น (ตั้งแต่ พ.ศ. 2411)		ปัจจุบัน