Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| โลมาอิรวดี | |
|---|---|
 | |
| โลมาอิรวดีในประเทศกัมพูชา | |
 | |
| ขนาดเมื่อเทียบกับมนุษย์ | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Mammalia |
| อันดับ: | Artiodactyla |
| อันดับฐาน: | Cetacea |
| วงศ์: | Delphinidae |
| สกุล: | Orcaella |
| สปีชีส์: | brevirostris |
 | |
| แผนที่การกระจายพันธุ์ของโลมาอิรวดีใน ค.ศ. 2017 | |
| ชื่อพ้อง | |
| รายการ
| |
โลมาอิรวดี หรือ โลมาหัวบาตรมีครีบหลัง (อังกฤษ: Irrawaddy dolphin, Ayeyarwaddy dolphin; ชื่อวิทยาศาสตร์: Orcaella brevirostris) เป็นโลมาชนิดหนึ่ง อยู่ในวงศ์โลมามหาสมุทร (Delphinidae) พบประชากรที่กระจายอย่างกว้างขวางในบริเวณใกล้ชายฝั่งทะเล และในบริเวณปากน้ำและแม่น้ำบางส่วนของอ่าวเบงกอลและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีรูปร่างคล้าย (จาก Orcaella สกุลเดียวกัน) และไม่เคยถูกจัดเป็นสัตว์คนละชนิดก่อน พ.ศ. 2548 แต่มีลักษณะเด่นคือ หัวที่มนกลมคล้ายบาตรพระ ลำตัวสีเทาเข้ม แต่บางตัวอาจมีสีอ่อนกว่า ตามีขนาดเล็ก ปากอยู่ด้านล่าง ครีบข้างลำตัวแผ่กว้างเป็นรูปสามเหลี่ยม ครีบบนมีขนาดเล็กมาก มีรูปทรงแบนและบางคล้ายเคียว มีขนาดประมาณ 180–275 เซนติเมตร น้ำหนัก 3.21 กิโลกรัม
โลมาอิรวดีบางกลุ่มอาจเข้ามาอาศัยอยู่ในแม่น้ำสายใหญ่ ๆ ด้วย เช่น แม่น้ำโขง ทะเลสาบเขมร ใน พ.ศ. 2459 มีรายงานว่าพบอยู่ในแม่น้ำเจ้าพระยา และเคยมีผู้จับได้ที่คลองรังสิต ในเขตปริมณฑลของกรุงเทพมหานคร
โลมาอิรวดีได้รับการค้นพบครั้งแรกที่แม่น้ำอิรวดีในประเทศพม่า จึงเป็นที่มาของชื่อ ปัจจุบันถึงแม้ว่าสามารถพบโลมาในเขตแม่น้ำและทะเลในเอเชียใต้และตะวันออกเฉียงใต้ แต่บริเวณที่มีประชากรมากที่สุดอยู่ใน รัฐโอฑิศา ประเทศอินเดีย และทะเลสาบสงขลาในภาคใต้ของประเทศไทย โดยสถานที่ที่พบได้น้อยที่สุดและถือเป็นแหล่งวิกฤตที่สุดคือทะเลสาบสงขลาในส่วนที่เป็นน้ำจืดหรือน้ำกร่อย หรือที่เรียกว่า ทะเลน้อย โลมาอิรวดีตัวสุดท้ายที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำโขงทางตอนใต้ของประเทศลาวตายเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 หลังจากติดอวนจับปลาของชาวประมงในพื้นที่ เท่ากับเป็นการสูญพันธุ์จากประเทศลาวอย่างเป็นทางการ[]
มีพฤติกรรมพบได้บริเวณที่มีน้ำขุ่น สามารถอยู่ใต้ผิวน้ำได้นานถึง 70–150 วินาที แล้วจะโผล่ขึ้นมาหายใจสลับกัน ออกลูกครั้งละ 1 ตัว ตั้งท้องนาน 9 เดือน ลูกที่เกิดมามีขนาดร้อยละ 40 ของตัวโตเต็มวัย อาหารได้แก่ กุ้ง ปลา และหอยที่อยู่บนผิวน้ำและใต้โคลนตม สถานภาพจัดอยู่ในบัญชีประเภทที่ 1 ของไซเตส (Appendix I) คือ ห้ามซื้อขาย ยกเว้นมีไว้ในการศึกษาและขยายพันธุ์
อนุกรมวิธาน
หนึ่งในบันทึกแรกสุดของโลมาอิรวดีมาจากเซอร์ ริชาร์ด โอเวน ใน ค.ศ. 1866 ตามตัวอย่างที่พบใน ค.ศ. 1852 ที่ท่าเรือในวิศาขาปัฏฏนัมทางฝั่งตะวันออกของประเทศอินเดีย
ศัพทมูลวิทยาและชื่อท้องถิ่น
ชื่อชนิด brevirostris มาจากภาษาละตินที่มีความหมายว่า จะงอยสั้น มันมีความใกล้ชิดกับ (Orcaella heinsohni) หลังมีการตรวจวิเคราะห์ยีนโลมา ทำให้โลมาครีบทู่สองชนิดถูกจัดเป็นสัตว์คนละชนิดใน พ.ศ. 2548
ชื่อสามัญของโลมาอิรวดีมีดังนี้:
- ไทย: โลมาอิรวดี, โลมาหัวบาตร, โลมาหัวบาตรมีครีบหลัง, โลมาน้ำจืด, โลมาหัวหมอน (ในภาษาไทยถิ่นใต้)
- โอริยา: ଶିଶୁମାର (ศิศุมาร); ଭୁଆସୁଣୀ ମାଛ (ภุอาสุณี มาฉ, แปลว่า โลมาที่ให้น้ำมัน); ชื่อท้องถิ่นในบริเวณลากูน: ଖେରା (เขรา)
- ฟิลิปปินส์: lampasut (ลัมปาซุต)
- เบงกอล: শুশুক (ศุศุก)
- อินโดนีเซีย: pesut mahakam, ikan pesut (เปอซุตมาฮากัม, อีกันเปอซุต)
- เขมร: ផ្សោត (พโซต)
- ลาว: ປາຂ່າ (ปาข่า)
- มลายู: empesut (เอิมเปอซุต)
- พม่า: ဧရာဝတီ လင်းပိုင် (เอยาวะดีละไบง์)
อ้างอิง
- Minton, G.; Smith, B.D.; Braulik, G.T.; Kreb, D.; Sutaria, D. & Reeves, R. (2018) [errata version of 2017 assessment]. "Orcaella brevirostris". IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T15419A123790805. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T15419A50367860.en. สืบค้นเมื่อ 19 February 2022.
- "Appendices | CITES". cites.org. สืบค้นเมื่อ 2022-01-14.
- Perrin, W. (2010). Perrin WF (บ.ก.). "Orcaella brevirostris (Owen in Gray, 1866)". World Cetacea Database. . สืบค้นเมื่อ 2012-05-11.
- หน้า 109, กระเบนน้ำจืดแห่งชาติ. "Wild Ambition" โดย กิตติพงษ์ จารุธาณินทร์, ชวลิต วิทยานนท์. นิตยสาร Aquarium Biz ปีที่ 4 ฉบับที่ 51: กันยายน 2014
- Brian D. Smith, William Perrin (March 2007), Conservation Status of Irrawaddy dolphins (Orcaella Brevirostris) (PDF), CMS
- . ช่อง 5. 15 June 2014. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-07. สืบค้นเมื่อ 20 June 2014.
- Sinha, R. K. (2004). (PDF). Journal of the Bombay Natural History Society. 101 (2): 244–251. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-04-10.
- Stacey, P. J.; Arnold, P. W. (1999). "Orcaella brevirostris". Mammalian Species. 616 (616): 1–8. doi:10.2307/3504387. JSTOR 3504387.
- (PDF). CMS - Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals. UNEP/CMS. 2008-08-27. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-06-11. สืบค้นเมื่อ 2008-12-26.
บรรณานุกรม
แหล่งข้อมูลอื่น
- WWF-US Irrawaddy dolphin page
- Whale and Dolphin Conservation Society
- Transcript of briefing by Burmese marine biologist Tint Tun เก็บถาวร 2013-02-23 ที่ describes human/dolphin cooperative fishing
- Worldwide Bycatch of Cetaceans, , NOAA Tech. Memo. NMFS-OPR-36 July 2007 65 Irrawaddy dolphin mentions
- Dolphin World Irrawaddy Dolphin
- ภาพถ่ายของ โลมาอิรวดี ที่ Sealife Collection
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
olmaxirwdiolmaxirwdiinpraethskmphuchakhnademuxethiybkbmnusysthanakarxnurksiklsuyphnthu IUCN 3 1 CITES Appendix I CITES karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Mammaliaxndb Artiodactylaxndbthan Cetaceawngs Delphinidaeskul Orcaellaspichis brevirostris aephnthikarkracayphnthukhxngolmaxirwdiin kh s 2017chuxphxngraykar Orca Orcaella brevirostris Owen in Gray 1866 basionym Orcaella brevirostris brevirostris Ellerman amp Morrison Scott 1951Orcaella brevirostris fluminalis Ellerman amp Morrison Scott 1951Orcaella fluminalis Gray 1871Orcella brevirostris Anderson 1871Orcella fluminalis Anderson 1871Phocaena Orca brevirostris Owen 1866 olmaxirwdi hrux olmahwbatrmikhribhlng xngkvs Irrawaddy dolphin Ayeyarwaddy dolphin chuxwithyasastr Orcaella brevirostris epnolmachnidhnung xyuinwngsolmamhasmuthr Delphinidae phbprachakrthikracayxyangkwangkhwanginbriewniklchayfngthael aelainbriewnpaknaaelaaemnabangswnkhxngxawebngkxlaelaexechiytawnxxkechiyngit miruprangkhlay cak Orcaella skulediywkn aelaimekhythukcdepnstwkhnlachnidkxn ph s 2548 aetmilksnaednkhux hwthimnklmkhlaybatrphra latwsiethaekhm aetbangtwxacmisixxnkwa tamikhnadelk pakxyudanlang khribkhanglatwaephkwangepnrupsamehliym khribbnmikhnadelkmak mirupthrngaebnaelabangkhlayekhiyw mikhnadpraman 180 275 esntiemtr nahnk 3 21 kiolkrm olmaxirwdibangklumxacekhamaxasyxyuinaemnasayihy dwy echn aemnaokhng thaelsabekhmr in ph s 2459 miraynganwaphbxyuinaemnaecaphraya aelaekhymiphucbidthikhlxngrngsit inekhtprimnthlkhxngkrungethphmhankhr olmaxirwdiidrbkarkhnphbkhrngaerkthiaemnaxirwdiinpraethsphma cungepnthimakhxngchux pccubnthungaemwasamarthphbolmainekhtaemnaaelathaelinexechiyitaelatawnxxkechiyngit aetbriewnthimiprachakrmakthisudxyuin rthoxthisa praethsxinediy aelathaelsabsngkhlainphakhitkhxngpraethsithy odysthanthithiphbidnxythisudaelathuxepnaehlngwikvtthisudkhuxthaelsabsngkhlainswnthiepnnacudhruxnakrxy hruxthieriykwa thaelnxy olmaxirwditwsudthaythixasyxyuinaemnaokhngthangtxnitkhxngpraethslawtayemuxwnthi 15 kumphaphnth ph s 2565 hlngcaktidxwncbplakhxngchawpramnginphunthi ethakbepnkarsuyphnthucakpraethslawxyangepnthangkar txngkarxangxing miphvtikrrmphbidbriewnthiminakhun samarthxyuitphiwnaidnanthung 70 150 winathi aelwcaophlkhunmahayicslbkn xxklukkhrngla 1 tw tngthxngnan 9 eduxn lukthiekidmamikhnadrxyla 40 khxngtwotetmwy xaharidaek kung pla aelahxythixyubnphiwnaaelaitokhlntm sthanphaphcdxyuinbychipraephththi 1 khxngisets Appendix I khux hamsuxkhay ykewnmiiwinkarsuksaaelakhyayphnthuxnukrmwithantwxyangokhrngkradukolmaxirwdithicdaesdngin hnunginbnthukaerksudkhxngolmaxirwdimacakesxr richard oxewn in kh s 1866 tamtwxyangthiphbin kh s 1852 thithaeruxinwisakhapttnmthangfngtawnxxkkhxngpraethsxinediysphthmulwithyaaelachuxthxngthinchuxchnid brevirostris macakphasalatinthimikhwamhmaywa cangxysn mnmikhwamiklchidkb Orcaella heinsohni hlngmikartrwcwiekhraahyinolma thaiholmakhribthusxngchnidthukcdepnstwkhnlachnidin ph s 2548 chuxsamykhxngolmaxirwdimidngni ithy olmaxirwdi olmahwbatr olmahwbatrmikhribhlng olmanacud olmahwhmxn inphasaithythinit oxriya ଶ ଶ ମ ର sisumar ଭ ଆସ ଣ ମ ଛ phuxasuni mach aeplwa olmathiihnamn chuxthxngthininbriewnlakun ଖ ର ekhra filippins lampasut lmpasut ebngkxl শ শ ক susuk xinodniesiy pesut mahakam ikan pesut epxsutmahakm xiknepxsut ekhmr ផ ស ត phost law ປາຂ າ pakha mlayu empesut eximepxsut phma ဧရ ဝတ လင ပ င exyawadilaibng xangxingMinton G Smith B D Braulik G T Kreb D Sutaria D amp Reeves R 2018 errata version of 2017 assessment Orcaella brevirostris IUCN Red List of Threatened Species 2017 e T15419A123790805 doi 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T15419A50367860 en subkhnemux 19 February 2022 Appendices CITES cites org subkhnemux 2022 01 14 Perrin W 2010 Perrin WF b k Orcaella brevirostris Owen in Gray 1866 World Cetacea Database subkhnemux 2012 05 11 hna 109 kraebnnacudaehngchati Wild Ambition ody kittiphngs caruthaninthr chwlit withyannth nitysar Aquarium Biz pithi 4 chbbthi 51 knyayn 2014 Brian D Smith William Perrin March 2007 Conservation Status of Irrawaddy dolphins Orcaella Brevirostris PDF CMS chxng 5 15 June 2014 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 07 07 subkhnemux 20 June 2014 Sinha R K 2004 PDF Journal of the Bombay Natural History Society 101 2 244 251 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2009 04 10 Stacey P J Arnold P W 1999 Orcaella brevirostris Mammalian Species 616 616 1 8 doi 10 2307 3504387 JSTOR 3504387 PDF CMS Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals UNEP CMS 2008 08 27 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2011 06 11 subkhnemux 2008 12 26 brrnanukrmEncyclopedia of Marine Mammals ISBN 0 12 551340 2 National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World ISBN 0 375 41141 0 Whales Dolphins and Porpoises Mark Carwardine ISBN 0 7513 2781 6aehlngkhxmulxunWWF US Irrawaddy dolphin page Whale and Dolphin Conservation Society Transcript of briefing by Burmese marine biologist Tint Tun ekbthawr 2013 02 23 thi describes human dolphin cooperative fishing Worldwide Bycatch of Cetaceans NOAA Tech Memo NMFS OPR 36 July 2007 65 Irrawaddy dolphin mentions Dolphin World Irrawaddy Dolphin phaphthaykhxng olmaxirwdi thi Sealife Collection