โฉวกั๋วลุ่น

โฉวกั๋วลุ่น (จีน: 仇國論; แปลว่า "วิจารณ์เรื่องรัฐอริ") เป็นบทความที่เขียนในปี ค.ศ. 257 โดยเจาจิ๋วขุนนางตำแหน่งขุนนางที่ปรึกษารับใช้ (中散大夫 จงซ่านต้าฟู) ของรัฐจ๊กก๊กในยุคสามก๊กของจีน เป็นบทความที่มีเนื้อหาต่อต้านความกระหายสงครามของเกียงอุยขุนพลของจ๊กก๊กและการยกทัพบุกขึ้นเหนือของเกียงอุยที่ดำเนินต่อเนื่องติดต่อกันหลายปี บทความนี้ยังถือเป็นการแสดงจุดยืนต่อต้านโดยเหล่าคนท้องถิ่นมณฑลเอ๊กจิ๋วที่มีต่อกลุ่มผู้ปกครองของรัฐจ๊กก๊กซึ่งมีพื้นเพมาจากภายนอกมณฑล

โฉวกั๋วลุ่น
อักษรจีนตัวเต็ม	仇國論
อักษรจีนตัวย่อ	仇国论
ความหมายตามตัวอักษร	วิจารณ์เรื่องรัฐอริ
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Chóu guó lùn

ภูมิหลังของงานเขียน

หลังจากที่จูกัดเหลียง เจียวอ้วน และบิฮุยซึ่งเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ของรัฐจ๊กก๊กเสียชีวิตไปตามลำดับ เกียงอุยก็ยกทัพบุกขึ้นเหนือเพื่อรบกับรัฐวุยก๊กที่เป็นรัฐอริเป็นเวลาต่อเนื่องยาวนาน ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของราษฎรในจ๊กก๊ก เจาจิ๋วไม่เห็นด้วยต่อแนวทางของเกียงอุยในการยกทัพบุกขึ้นเหนืออย่างต่อเนื่อง จึงต่อต้านการบุกขึ้นเหนือของเกียงอุยและคนอื่น ๆ

ในปี ค.ศ. 257 จูกัดเอี๋ยนขุนพลของรัฐวุยก๊กร่วมมือกับรัฐง่อก๊กในการก่อกบฏที่อำเภอฉิวฉุน (壽春 โช่วฉุน; อยู่บริเวณ มณฑลอานฮุยในปัจจุบัน) เพื่อต่อต้านสุมาเจียวผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์แห่งวุยก๊ก ราชสำนักวุยก๊กระดมกำลังทหารจากภูมิภาค (關中 กวานจง) เพื่อปราบกบฏ เกียงอุยต้องการใช้ประโยชน์จากสถานการณ์นี้เพื่อเตรียมบุกวุยก๊กอีกครั้ง โดยส่งกำลังทหารไปยังจิวฉวน (秦川 ฉินชฺวาน) ตัวเกียงอุยนำหลายหมื่นนายผ่านหุบเขาล่อก๊ก (駱谷 ลั่วกู่) เจาจิ๋วหารือกับเฉิน จือ (陳祗) ผู้เป็นหัวหน้าสำนักราชเลขาธิการ (尚書令 ช่างชูลิ่ง) ในเรื่องข้อดีข้อเสียของการยกทัพออกไป แล้วเจาจิ๋วจึงเขียนบทความตำหนิเกียงอุยที่ไม่เรียนรู้ที่จะอดทน และ "ทุ่มกำลังจำนวนมากยกไปทำศึก" ทำให้ "ราษฎรเบื่อหน่าย" ต่อมาบทความโต้แย้งนี้เป็นที่รู้จักในชื่อว่าโฉวกั๋วลุ่น

นวนิยายอิงประวัติศาสตร์ในคริสต์ศตวรรษที่ 14 เรื่องสามก๊ก (ซานกั๋วเหยี่ยนอี้) ตอนที่ 112 ก็มีการกล่าวถึงบทความโฉวกั๋วลุ่นของเจาจิ๋วที่ต่อต้านการยกทัพบุกขึ้นเหนือของเกียงอุย

เนื้อหา

ในโฉวกั๋วลุ่น เจาจิ๋วยกอุทาหรณ์เป็นเรื่องรัฐสมมติ 2 รัฐชื่อ "อิน-ยฺหวี" (因餘) และ "เจ้าเจี้ยน" (肇建) อิน-ยฺหวีเป็นรัฐเล็ก เจ้าเจี้ยนเป็นรัฐใหญ่ ทั้งสองรัฐเป็นอริต่อกัน เกา เสียนชิง (高賢卿) ชาวรัฐอิน-ยฺหวีถามฝู ยฺหวีจื่อ (伏愚子) ว่าในฐานะที่อิน-ยฺหวี่เป็นรัฐเล็กควรใช้กลยุทธ์ใดเมื่อเผชิญหน้ากับรัฐใหญ่ ฝู ยฺหวีจื่อจึงยกเรื่องจิวบุนอ๋อง (周文王 โจวเหวินหวาง) และเกาเจียน (勾踐 โกวเจี้ยน) เป็นตัวอย่างเพื่อแสดงให้เห็นว่าหากให้ราษฎรได้พักฟื้น ใจของราษฎรมั่นคงแล้ว ก็จะสามารถเอาชนะข้าศึกได้

เกา เสียนชิงถามต่อไปอีกว่า "เมื่อฌ้อ (楚 ฉู่) กับฮั่น (漢) รบกัน เล่าปัง (劉邦 หลิว ปัง) และห้างอี๋ (項羽 เซี่ยง ยฺหวี) ตกลงแบ่งดินแดนที่หงโกว (鴻溝) ไม่รุกรานซึ่งกันและกัน หลังห้างอี๋กลับไป เตียวเหลียง (張良 จาง เหลียง) เห็นว่าหากราษฎรมีความเป็นอยู่ที่มั่นคงแล้วก็จะไม่คิดเป็นอื่นอีก จึงเสนอเล่าปังให้ไล่ตามตีห้างอี๋ ในที่สุดก็ได้รับชัยชนะ ยังต้องใช้วิธีการเยี่ยงอย่างจิวบุนอ๋องอีกหรือ บัดนี้เจ้าเจี้ยนมีปัญหาภายใน หากเราใช้โอกาสนี้ส่งกำลังทหารเข้าโจมตีชายแดน จะเพิ่มความยุ่งยากให้พวกมันและเอาชนะพวกมันได้หรือไม่"

ฝู ยฺหวีจื่อตอบว่า "ในสมัยราชวงศ์เซียง (商 ชาง) และจิวตะวันตก (西周 ซีโจว)" กษัตริย์และขุนนางเข้มแข็ง สังคมมั่นคง ราษฎรในเวลานั้นคุ้นชินกับชนชั้นปกครอง แม้นเล่าปังมีชีวิตอยู่ในยุคเช่นนี้จะถือกระบี่และแส้ม้าพิชิตแผ่นดินได้อย่างไร ตรงข้ามกับช่วงปลายราชวงศ์จิ๋น (秦 ฉิน) แผ่นดินแตกแยก ทุกปีทุกเดือนมีการเปลี่ยนแปลงผู้ปกครอง ราษฏรไม่รู้จะทำอย่างไร ผู้เข้มแข็งก็เข้ารบพุ่งกัน ผู้แข็งแกร่งได้รับมาก ผู้อ่อนแอถูกยึดครอง ในยามนี้ทั้งรัฐของเราและรัฐเจ้าเจี้ยนมีความมั่นคงมาช้านานแล้ว ไม่ใช่ยุคสมัยแห่งความวุ่นวายอย่างช่วงปลายราชวงศ์จิ๋น แต่สถานการณ์เหมือนเมื่อครั้งมีหลายรัฐดำรงอยู่ร่วมกัน ดังนั้นเราสามารถใช้วิธีปกครองแบบจิวบุนอ๋อง และไม่ควรทำศึกทุกทิศทางเหมือนที่เล่าปังทำ หาไม่แล้วราษฎรจะเบื่อหน่าย รัฐจะล่มสลาย ดังสุภาษิตที่ว่า "ยิงเกาทัณฑ์หลายดอกแต่ไม่ถูกเป้า ก็ไม่เท่าเล็งดี ๆ ก่อนแล้วจึงยิง ไม่สักแต่โจมตีอย่างเดียว" ดังนั้นผู้มีปัญญาจึงไม่เปลี่ยนเป้าหมายเพียงเพื่อผลประโยชน์เล็กน้อย แต่รอคอยให้โอกาสอำนวยจึงยกพลออกไปในคราเดียว ดังนั้นเสี่ยงทาง (商湯 ชางทาง) และจิวบูอ๋อง (周武王 โจวอู่หวาง) จึงรบไม่นานก็เอาชนะได้ หากพวกเขาสักแต่ยกพลเข้าปะทะก็ไม่อาจประเมินสถานการณ์ได้ แม้ยอดปราชญ์ก็ไม่อาจช่วยเหลือได้ หากส่งกำลังทหารเยี่ยงเทพ ข้ามกระแสน้ำเชี่ยว ข้ามหุบเขา ข้ามไปถึงท่าข้ามเมิ่งจิน (孟津) โดยไม่ต้องใช้เรือ นั่นไม่ใช่สิ่งที่ข้าพเจ้ายฺหวีจื่อจะทำได้เลย"

อ้างอิง

1. 易中天 (June 2007). 品三國(下). 香港: 三聯書店. ISBN .
2. (是時，維數出兵，蜀人愁苦，中散大夫譙周作仇國論以諷之曰：「或問往古能以弱勝強者，其術如何？ ... 如遂極武黷征，土崩勢生，不幸遇難，雖有智者將不能謀之矣。」) จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 77.
3. สามก๊ก ตอนที่ 112
4. (因餘之國小，而肇建之國大，並爭於世而為仇敵。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 42.
5. (因餘之國有高賢卿者，問於伏愚子曰：「今國事未定，上下勞心，往古之事，能以弱勝強者，其術何如？」) สามก๊กจี่ เล่มที่ 42.
6. (伏愚子曰：「吾聞之，處大無患者恆多慢，處小有憂者恆思善；多慢則生亂，恩善則生治，理之常也。故周文養民，以少取多；勾踐卹眾，以弱斃強，此其術也。」) สามก๊กจี่ เล่มที่ 42.
7. (賢卿曰：「囊者項強漢弱，相與戰爭，無日寧息，然項羽與漢約分鴻溝為界，各欲歸息民；張良以為民志既定，則難動也，尋帥追羽，終斃項氏，豈必由文王之事乎？肇建之國方有疾疢，我因其隙，陷其邊陲，覬增其疾而斃之也。」) สามก๊กจี่ เล่มที่ 42.
8. (伏愚子曰：「當殷、周之際，王侯世尊，君臣久固，民習所專；深根者難拔，據固者難遷。當此之時，雖漢祖安能杖劍鞭馬而取天下乎？當秦罷候置守之後，民疲秦役，天下土崩；或歲改主，或月易公，鳥驚獸駭，莫知所從，於是豪強並爭，虎裂狼分，疾搏者獲多，遲後者見吞。今我與肇建皆傳國易世矣，既非秦末鼎沸之時，實有六國並據之勢，故可為文王，難為漢祖。夫民疲勞，則騷擾之兆生，上慢下暴則瓦解之形起。諺曰：『射幸數跌，不如審發。』是故智者不為小利移目，不為意似改步，時可而後動，數合而後舉，故湯、武之師不再戰而克，誠重民勞而度時審也。如遂極武黜征，土崩勢生，不幸遇難，雖有智者將不能謀之矣；若乃奇變縱橫，出入無間，沖波截轍，超谷越山，不由舟楫而濟盟津者，我愚子也，實所不及。」) สามก๊กจี่ เล่มที่ 42.

บรรณานุกรม

• ตันซิ่ว (ศตวรรษที่ 3). สามก๊กจี่ (ซานกั๋วจื้อ).
• ซือหม่า กวาง (1084). จือจื้อทงเจี้ยน.
• ล่อกวนตง (ศตวรรษที่ 14). สามก๊ก (ซันกั๋วเหยี่ยนอี้).

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

โฉวกั๋วลุ่น