อาจินต์ ปัญจพรรค์

อาจินต์ ปัญจพรรค์ (11 ตุลาคม พ.ศ. 2470 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561) ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. 2534 เป็นผู้ประพันธ์"เรื่องสั้นชุดเหมืองแร่" เขาเคยเขียนคอลัมน์ประจำในมติชน และกรุงเทพธุรกิจ ล่าสุดออกหนังสือ "รายสะดวก"

อาจินต์ ปัญจพรรค์ จ.ม.
จากหนังสือ ภาพ และประวัติเจ้าหน้าที่ ไทยทีวีช่อง ๔ และ ททท.
สารนิเทศภูมิหลัง
เกิด	11 ตุลาคม พ.ศ. 2470 จังหวัดนครปฐม ประเทศสยาม
เสียชีวิต	17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561 (91 ปี)
อาชีพ	นักเขียน, นักแต่งเพลง, นักหนังสือพิมพ์

ประวัติ

อาจินต์ ปัญจพรรค์ เกิดวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2470 ที่อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม เป็นบุตรชายของขุนปัญจพรรค์พิบูล (พิบูล ปัญจพรรค์) อดีตนายอำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี และข้าหลวงจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และข้าหลวงจังหวัดนครปฐม กับนางกระแส ปัญจพรรค์ (โกมารทัต) มีพี่น้องร่วมบิดามารดา คือ ชอุ่ม ปัญจพรรค์ พล.ต.ท.ลัดดา ปัญจพรรค์ และวัฒนา ปัญจพรรค์ มีน้องสาวต่างมารดาคือ เยาวรัตน์ ปัญจพรรค์

นิตยสารไทยโทรทัศน์ ฉบับที่ ๑๔๐ เดือนกันยายน พุทธศักราช ๒๕๐๘ หน้าปก ศิริพร วงศ์สวัสดิ์ บรรณาธิการ อาจินต์ ปัญจพรรค์

เรียนชั้นประถมที่โรงเรียนพระปฐมวิทยาลัย จังหวัดนครปฐม เรึยนชั้นมัธยมที่โรงเรียนอำนวยศิลป์ ปากคลองตลาด กรุงเทพมหานคร โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เรียนระดับอุดมศึกษาที่คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อกำลังเรียนอยู่ชั้นปีที่ 2 เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้มหาวิทยาลัยงดการเรียนการสอน นิสิตต่างพากันกลับบ้านเกิดหนีการทิ้งระเบิดเพื่อทำลายจุดยุทธศาสตร์สำคัญในกรุงเทพมหานคร เมื่อภาวะสงครามสงบอาจินต์กลับมาเรียนอีกครั้ง แต่การใช้ชีวิตในช่วงหนีภัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้อาจินต์กลับมาเรียนต่อได้ไม่ดี ทำให้ถูกรีไทร์ บิดาจึงส่งไปทำงานหนักในเหมืองแร่เพื่อดัดนิสัยที่จังหวัดพังงา อาจินต์ได้เก็บเกี่ยวประสบการณ์ในช่วงเวลาดังกล่าวมาเขียนใน "เรื่องสั้นชุดเหมืองแร่"

เข้าสู่วงการ

อาจินต์รักการอ่านหนังสือ และสนใจข่าวสารจากสื่อต่าง ๆ ทำให้เกิดความสนใจในงานประพันธ์ เริ่มต้นจากเรียนชั้นมัธยมปีที่ 6 ได้เขียนเรียงความเรื่อง "โรงโขนหลวง" ที่พระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม ส่งไปลงหนังสือ "สุวัณณภูมิ" หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มเขียนเรื่องงานง่าย ๆ ลงในหนังสือ “ฉุยฉาย” รายสัปดาห์ และ “ชวนชื่น” รายสัปดาห์

พ.ศ. 2489 ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดคำขวัญสันติภาพจากองค์การสหประชาชาติด้วยข้อความว่า "สงครามคือบาป สันติภาพคือบุญ" ได้เงินมา 500 บาท

พ.ศ. 2490 ทำงานที่กระทรวงมหาดไทย ในหน่วยเฉพาะกิจสำรวจสำมะโนประชากร ทำได้ไม่นานลาออกไปเรียนกฎหมายต่อ แต่ไม่ได้จริงจัง ต่อมาไปทำงานที่เหมืองแร่ จังหวัดพังงา เขียนเรื่องสั้น “ในทะเลมีเศรษฐศาสตร์” และเขียนสารคดี "จดหมายจากเมืองใต้" ในนามปากกา “จินตเทพ” ลงในหนังสือ “โฆษณาสาร” รายเดือน

เริ่มทำงานที่เหมืองแร่เรือขุดแร่ดีบุก “กัมมุนติง” (Kammunting Tin Dredging) ในตำแหน่งฝึกงานช่างตีเหล็ก ได้ค่าจ้างวันละ 6 บาท ในขณะนั้นเขียนเรื่องสั้น "สีชมพูยังไม่จาง" ส่งให้น้องสาว วัฒนา ปัญจพรรค์ (ซึ่งกำลังเรียนที่เภสัชกรรม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) นำลงหนังสือ “มหาวิทยาลัย" ฉบับ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2492 ทำงานช่างตีเหล็กได้ไม่ถึงเดือน มีอาการไอเป็นเลือด เกิดจากการทำงานหนัก ทำให้เส้นเลือดฝอยแตก

พ.ศ. 2492 ทำงานที่เหมืองกระโสม (Krasom Tin Dredging) ช่างเขียนแบบ เงินเดือน 500 ต่อเดือน และช่างทำแผนที่ เงินเดือน 800 บาท

พ.ศ. 2494 ระหว่างทำงานที่เหมืองกระโสม ชอุ่ม ปัญจพรรค์ พี่สาวเจอนิยายของน้องชายที่ห้อง จึงได้นำไปให้ศักดิ์เกษม หุตาคม เจ้าของนามปากกา “อิงอร” ช่วยพิจารณา และได้เปลี่ยนชื่อใหม่ "เศรษฐศาสตร์กลางทะเลลึก" ส่งไปให้ ประหยัด ศ.นาคะนาท ลงใน “พิมพ์ไทย” วันจันทร์ มีผู้สนใจมาก จึงได้ส่งอีกเรื่อง "ผู้กล้าหาญ" ได้รับการตอบรับไม่ดีเท่า "เศรษฐศาสตร์กลางทะเลลึก"

พ.ศ. 2496 เหมืองแร่เลิกกิจการ จึงเดินทางกลับมากรุงเทพมหานคร และเขียนนวนิยายอย่างจริงจัง เรื่อง "บ้านแร" หลายตอนจบลงใน “โฆษณาสาร” กับแปลเรื่อง "เฮนรี่ เจ.ไกเซอร์" และ "ค่ายโคบาล" ไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร ลงพิมพ์ใน “สตรีสาร” เป็นกลอน ไม่ค่อยได้ค่าเรื่อง รวมทั้งเรื่อง "ในเหมืองแร่มีนิยาย" 4 ตอนจบในนิตยสาร “จ.ส.ช.”

พ.ศ. 2497 เรื่องสั้น "สัญญาต่อหน้าเหล้า" ในนามปากกา “จินตเทพ” ลงพิมพ์ "สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์" ฉบับปฐมฤกษ์ ประหยัด ศ.นาคะนาท เป็นบรรณาธิการ ทำให้มีโอกาสเขียนเรื่องสั้นชุด "เหมืองแร่" ลงพิมพ์ในนิตยสาร “ชาวกรุง”

พ.ศ. 2498 ทำงานที่สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 บางขุนพรหม จอมพล ป.พิบูลสงคราม เปิดสถานีโทรทัศน์ในวันชาติ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2498 ทำหน้าที่เขียน "ผังรายการโทรทัศน์" ได้เงินเดือนเริ่มต้น 800 บาท

พ.ศ. 2499 บรรณาธิการ นิตยสาร "ไทยโทรทัศน์" รายเดือน ของสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4

พ.ศ. 2502 ได้รับเลือกให้ไปดูงานด้านโทรทัศน์กับชาวอเมริกัน ที่ประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นเวลา 4 เดือน

พ.ศ. 2508 ตั้งสำนักพิมพ์เพื่อพิมพ์เรื่องสั้นของตนเอง โดยเริ่มระบบเขียนเอง – พิมพ์เอง – ขายเอง ในราคาเล่มละ 5 บาท เป็นที่รู้จักกันในชื่อว่า โอเลี้ยง 5 แก้ว ขณะที่รวมเรื่องสั้นชุดแรก "ตะลุยเหมืองแร่" ได้รับเลือกให้ไปประชุมนักเขียนเรื่องสั้น “แอฟโฟร อาเซียน” F4 Asian ที่ประเทศสหภาพโซเวียต 1 เดือน เมื่อกลับมากรุงเทพมหานคร ปรากฏว่ารวมเรื่องสั้นชุดแรกได้จำหน่ายหมดแล้ว จึงได้พิมพ์ "ธุรกิจบนขาอ่อน" และเรื่องเกี่ยวกับเหมืองแร่ก็ยังคงทยอยออกมาเป็นระยะคือ "เหมืองน้ำหมึก" "เสียงเรียกจากเหมืองแร่" และ "สวัสดีเหมืองแร่" ประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังตั้งคณะละครโทรทัศน์ของตนเอง

พ.ศ. 2511 ลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าแผนกผังรายการ และหัวหน้าแผนกบริการธุรกิจ เงินเดือน 2,800 บาท และตำแหน่งบรรณาธิการนิตยสาร "ไทยโทรทัศน์" อีกเดือนละ 800 บาท

พ.ศ. 2512 ร่วมหุ้นตั้งโรงพิมพ์อักษรไทย และทำนิตยสาร "ฟ้าเมืองไทย" รายสัปดาห์ ออกฉบับปฐมฤกษ์ วันจักรี 6 เมษายน พ.ศ. 2512 ในราคาเล่มละ 3 บาท เป็นที่นิยมมาก จึงได้คิดหนังสือเล่มใหม่ โดย แห่งสำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น เป็นผู้ลงทุน "ฟ้าเมืองทอง" รายเดือน ฉบับปฐมฤกษ์ เมษายน พ.ศ. 2519 ประสบผลสำเร็จ จึงออก "ฟ้านารี" รายเดือนให้สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์นอีกหนึ่งฉบับ มีศรีเฉลิม สุขประยูร เป็นบรรณาธิการ พิมพ์ได้ไม่นานก็เลิก ภายหลังทำ "ฟ้าอาชีพ" รายเดือนอีกระยะหนึ่ง ก็หยุดทำ "ฟ้าเมืองทอง" ส่วน "ฟ้าเมืองไทย" มาสิ้นสุดตอน ตุลาคม พ.ศ. 2531 ผู้อ่านแสดงความรู้สึงเสียดาย จึงตัดสินใจทำนิตยสาร "ฟ้า" รายเดือน ฉบับปฐมฤกษ์ มกราคม พ.ศ. 2532 ผลิตและจำหน่าย 3 ปีก็ยุติลง ตุลาคม พ.ศ. 2543 ตลอดเวลาได้สร้างนักเขียนรุ่นใหม่ให้โด่งดังเป็นจำนวนมาก

นอกจากนี้ยังสนใจในเรื่องการแต่งเพลงเป็นงานอดิเรก เพลงที่ได้รับความนิยม เช่น เพลง "สวัสดีบางกอก" ขับร้องโดย , "อย่าเกลียดบางกอก" ของ วงดนตรีสุนทราภรณ์ ขับร้องโดย ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัตน์, "มาร์ชลูกหนี้" ประกอบภาพยนตร์เรื่อง เงิน เงิน เงิน, "อาณาจักรผี ๆ" ประกอบภาพยนตร์เรื่อง และ "จดหมายรักจากเมียเช่า" ขับร้องโดย มานี มณีวรรณ ประกอบละครโทรทัศน์ของคณะสุเทพโชว์

ผลงานเด่น

• บรรณาธิการ นิตยสารฟ้าเมืองไทย รายสัปดาห์ ได้รับความนิยมอย่างสูง เมื่อ พ.ศ. 2512-2531

• ชีวิตส่วนตัว อาศัยอยู่ที่บ้านสุทธิสาร กับภริยา ไม่มีบุตร คติคือ "ทำอะไรทำจริง"

ผลงานต่าง ๆ

หนังสือ

รวมเรื่องสั้นชุด เหมืองแร่ ชื่อ

• ตะลุยเหมืองแร่ (ต่อมาสร้างเป็นภาพยนตร์ มหา'ลัยเหมืองแร่ )
• เหมืองน้ำหมึก
• เสียงเรียกจากเหมืองแร่
• สวัสดีเหมืองแร่
• ลุยทะเลคน
• เดี่ยวเหมืองแร่
• เหมืองมนุษย์
• หมึกกระจาย
• เจ้านกขมิ้นเหมืองแร่
• ไกลเตียง
• จุฬาฯปฏิเสธข้าพเจ้า
• กลับไปเหมืองแร่
• นิสิตเถื่อน
• เหมืองแร่ฉบับสมบูรณ์

นิยาย

• ใต้แผ่นดิน
• ในเหมืองแร่มีนิยาย
• เลือดในดิน
• เจ้าพ่อ-เจ้าแม่-เจ้าเมือง
• เหมืองทองแดง
• นางเอกหลังบ้าน

สารคดี

• ธุรกิจบนขาอ่อน
• ตะลุยอเมริกา-ผ่าตัดรัสเซีย
• เจ้าหนู
• แม่น้ำยามศึก

บทความและความเรียง

• ปรัชญาไส้
• ยักษ์ปากเหลี่ยม
• บอมบ์กรุงเทพฯ
• การหลงทางอันแสนสุข
• วาบความคิด
• วัยบริสุทธิ์
• ลูกฝรั่งช่างพูด งานแปล
• สนิมนา
• ฯลฯ

การเขียนเพลง

• เพลง "สวัสดีบางกอก" ที่ขึ้นด้วย "อย่าไป เลยบางกอกจะบอกให้ / พี่เคยไปมาแล้วน้องแก้วเอ๋ย" ขับร้องโดย บรรเลงโดยวงดนตรีสุนทราภรณ์
• เพลง "อย่าเกลียดบางกอก" ขับร้องโดย ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ บรรเลงโดยวงดนตรีสุนทราภรณ์
• เพลง "บางกอกลาที" ขับร้องโดย ชวลี ช่วงวิทย์ และเอื้อ สุนทรสนาน บรรเลงโดยวงดนตรีสุนทราภรณ์
• เพลงพระราชนิพนธ์ "ไร้จันทร์" คำร้องภาษาไทย จากทำนองเพลงพระราชนิพนธ์ No Moon
• เพลง "มาร์ชลูกหนี้" ประกอบภาพยนตร์เรื่อง เงิน เงิน เงิน ของละโว้ภาพยนตร์ ปี พ.ศ. 2508 ขับร้องหมู่
• เพลง "โอ้บางกอก" ประกอบภาพยนตร์เรื่อง เสน่ห์บางกอก ของแหลมทองภาพยนตร์ ปี พ.ศ. 2509 ขับร้องโดย พร ภิรมย์
• เพลง "อาณาจักรผี ๆ" ประกอบภาพยนตร์เรื่อง ของละโว้ภาพยนตร์ ปี พ.ศ. 2513 ขับร้องโดย อดิเรก จันทร์เรือง
• เพลง "จดหมายรักจากเมียเช่า" ขับร้องโดย มานี มณีวรรณ ประกอบละครโทรทัศน์ของคณะสุเทพโชว์

รางวัล

• ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ในปี 2534
• รางวัลศรีบูรพา ประจำปี 2535

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2536 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทย (จ.ม.)

อ้างอิง

1. ประทีป เหมือนนิล (2542). 100 นักประพันธ์ไทย. สุวีริยาสาส์น. p. 447. ISBN .
2. "เพลงจดหมายรักจากเมียเช่า". ข้างหลังเพลง. 29 สิงหาคม 2558. ไทยพีบีเอส.
3. ราชกิจจานุเบกษาฉบับพิเศษ หน้า 74 เล่ม 110 ตอนที่ 36 26 มีนาคม 2536

แหล่งข้อมูลอื่น