ศิลปินแห่งชาติ ของประเทศไทย หมายถึงศิลปินผู้มีความสามารถ มีผลงานสร้างสรรค์และพัฒนาเป็นที่ยอมรับของวงการ และมีผลงานเป็นประโยชน์ต่อสังคม ศิลปินแห่งชาตินับเป็นทรัพยากรบุคคลสำคัญทางด้านศิลปะ ที่ได้สืบสานงานศิลปะของชาติจากอดีตถึงปัจจุบันและดำรงสืบไปในอนาคต
ศิลปินแห่งชาติ | |
---|---|
รางวัลสำหรับ | ศิลปินผู้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่มีคุณค่าของแผ่นดินไทย |
ประเทศ | ไทย |
จัดโดย | กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม |
รางวัลแรก | พ.ศ. 2528 (39 ปี) |
ผู้รับรางวัล | 343 คน (พ.ศ. 2529 - 2564) |
เว็บไซต์ | art |
นับตั้งแต่เริ่มโครงการศิลปินแห่งชาติ (พ.ศ. 2528) ถึงประกาศรายชื่อศิลปินแห่งชาติประจำปี พ.ศ. 2564 มีการประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติรวมทั้งสิ้น 343 ท่าน เสียชีวิตแล้ว 169 ท่าน และมีชีวิตอยู่ 174 ท่าน
ประวัติ
ฯพณฯ นาย ชวน หลีกภัย อดีตนายกรัฐมนตรี อดีตประธานรัฐสภาและประธานสภาผู้แทนราษฎร เมื่อครั้งที่ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2526-2529) ได้เห็นถึงความสำคัญของศิลปิน ผู้รังสรรค์ผลงานด้านศิลปะ ทั้งด้านทัศนศิลป์ ศิลปะการแสดง และวรรณศิลป์ให้แก่ประเทศชาติ ทำให้ประเทศไทยได้รับการยกย่องสรรเสริญ จากนานาชาติว่า มีวัฒนธรรมที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ของชาติ จึงสมควรแก่การยกย่องเชิดชูเกียรติ ส่งเสริมสนับสนุน และให้กำลังใจแก่ศิลปิน ในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ อันเป็นภูมิปัญญา ของแผ่นดินจากศิลปินรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง เพื่อเป็นการเจริญรอยตามเบื้องพระยุคลบาท ในการรักษามรดกวัฒนธรรมให้คงอยู่ และสืบทอดต่อไป โดยในช่วงเวลานั้นมีศิลปินจำนวนมากที่ได้สร้างคุณูปการทางด้านศิลปะสาขาต่าง ๆ ให้แก่ประเทศชาติ แต่เมื่อศิลปินเหล่านั้นเสียชีวิต ทางราชการก็ไม่ได้มีโครงการช่วยเหลือใด ๆ ดังนั้น ชวน หลีกภัย จึงมอบหมายให้สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ซึ่งในเวลานั้นสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ (ปัจจุบันหน่วยงานนี้คือ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม สังกัดกระทรวงวัฒนธรรม) จัดตั้ง "โครงการศิลปินแห่งชาติ" ใน พ.ศ. 2527 ซึ่งโครงการนี้ ได้รับการยกย่องจาก สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ให้เป็นโครงการดีเด่นของชาติใน พ.ศ. 2535
ใน พ.ศ. 2554 ชวน หลีกภัย ในฐานะผู้ริเริ่มโครงการศิลปินแห่งชาติ ก็ได้รับยกย่องให้เป็นผู้ที่มีคุณูปการต่อโครงการศิลปินแห่งชาติ
คุณสมบัติและหลักเกณฑ์การคัดเลือก
คุณสมบัติของศิลปินแห่งชาติ ประกอบด้วยหลักเกณฑ์ที่สำคัญต่อการพิจารณาเชิดชูเกียรติบุคคลด้านศิลปะ 8 ประการ ได้แก่
- มีสัญชาติไทย
- มีชีวิตอยู่ในวันประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ
- เป็นผู้มีคุณธรรม มีความรู้ความสามารถ มีความเชี่ยวชาญ และมีผลงานดีเด่นเป็นที่ยอมรับ ของวงการศิลปะในสาขานั้น
- เป็นผู้สร้างสรรค์และพัฒนาศิลปะในสาขาที่ได้รับการประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติ
- เป็นผู้ผดุง ถ่ายทอด เผยแพร่ หรือเป็นต้นแบบศิลปะในสาขาที่ได้รับการประกาศ ยกย่องเชิดชูเกียรติ
- เป็นผู้ทุ่มเท อุทิศตนเพื่องานศิลปะ และมีผลงานที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม
- ไม่มีความประพฤติเสื่อมเสีย
- ไม่เคยต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ
หลักเกณฑ์ดังกล่าวข้างต้น จึงเป็นคุณสมบัติที่ศิลปินแห่งชาติพึงระลึกและปฏิบัติ ไว้เสมอว่า ท่านข้อหนึ่งข้อใดตามหลักเกณฑ์ จนได้รับคัดเลือก หลักของความดี ความงาม ความถูกต้อง ซึ่งจะแสดงออกมาโดยการกระทำ ทางกาย วาจาและจิตใจของแต่ละบุคคลโดยไม่ส่งให้ผู้อื่นได้รับความเสียหายจากผลของการกระทำที่ไร้ซึ่งคุณธรรม ซึ่งเป็นหลักประจำใจที่ ศิลปินแห่งชาติ พึงประพฤติปฏิบัติจนเกิดเป็นนิสัยตั้งแต่เล็กจนถึงปัจจุบัน และจะกระทำต่อไปจนวันสุดท้ายของชีวิต ซึ่งหลักคุณธรรมนั้นเป็นสิ่งที่มีประโยชน์อย่างมากทั้งต่อตนเอง ต่อผู้อื่น และต่อสังคมประเทศชาติ เพื่อก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี - สมานฉันท์ ความใกล้ชิดอบอุ่นสนิทสนม เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ และส่งผลให้มีความมั่นคงในชีวิต สังคม บ้านเมือง และประเทศชาติ และสามารถที่จะแบ่งปันให้ผู้ที่อยู่รอบข้างในระดับนานาชาติ เมื่อได้ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ใดเป็นศิลปินแห่งชาติแล้ว หากปรากฏว่าศิลปินแห่งชาติผู้นั้นมีความประพฤติเสื่อมเสีย หรือต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ คณะกรรมการโดยมติด้วยคะแนนเสียงอย่างน้อยสองในสามของจำนวนกรรมการทั้งหมดเท่าที่มีอยู่อาจยกเลิกการยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติได้ เมื่อได้ยกเลิกการยกย่องเชิดชูเกียรติผู้ใดเป็นศิลปินแห่งชาติ ให้งดการจ่ายประโยชน์ ตอบแทนตั้งแต่วันที่คณะกรรมการมีมติ
สาขาของศิลปินแห่งชาติ
มีหลักเกณฑ์การคัดเลือกจำแนกศิลปินแห่งชาติออกเป็นสาขาศิลปะ 4 ด้านสาขาหลัก คือ
สาขาทัศนศิลป์
หมายถึง ศิลปะที่มองเห็นได้ด้วยตา จะเป็นศิลปะสองมิติ หรือสามมิติ ซึ่งได้แก่ ผลงานศิลปกรรมประเภทต่าง ๆ ที่แสดงถึงภูมิปัญญาของผู้สร้างสรรค์ และมีเอกลักษณ์โดดเด่น ดังต่อไปนี้
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้านจิตรกรรม หมายถึง ภาพเขียน ภาพสี และภาพลายเส้น
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้านประติมากรรม หมายถึง งานปั้น และแกะสลัก
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ศิลปะการพิมพ์ด้วยกรรมวิธีต่าง ๆ เช่น การพิมพ์ด้วยแม่พิมพ์ไม้ หรือโลหะ ฯลฯ
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ศิลปะการพิมพ์ซิลค์สกรีน
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้านภาพถ่าย หมายถึง ผลงานศิลปะภาพถ่ายที่นำเสนอด้วยการสื่ออารณ์และความรู้สึก
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานภาพถ่ายงานศิลปะชั้นดีเยี่ยม โดดเด่น ที่นำเสนอด้วยการทำให้ผู้ชมสะเทือนใจและอิ่มเอมกับความงามของภาพที่ปรากฏในภาพแต่ละชุด
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้านสื่อประสม หมายถึง ผลงานศิลปะที่สร้างสรรค์ขึ้นด้วยกรรมวิธี และเทคนิคต่าง ๆ อย่างอิสระ
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นและรูปแบบทันสมัย
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นและรูปแบบสะท้อนถึงประเพณี ต่าง ฯ ของไทย
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้านสถาปัตยกรรมไทย หมายถึง ผลงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นและรูปแบบสะท้อนถึงประเพณี ต่าง ฯ ของไทย
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานศิลปะ อย่างประณีต สวยสดงดงาม
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานศิลปะการแกะสลักเครื่องสดโดยการแกะสลักผัก ผลไม้ ใบตอง ดอกไม้สด อย่างประณีต สวยสดงดงาม
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานศิลปะการทอผ้า อย่างประณีต สวยสดงดงาม
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานศิลปะการปั้นปูน อย่างประณีต สวยสดงดงาม
- ด้านสาขาทัศนศิลป์ สาขาย่อยด้าน หมายถึง ผลงานศิลปะผลงาน การออกแบบงานเครื่องปั้นดินเผา เทคนิคการเคลือบและการลงสีเฉพาะตัว อย่างประณีต สวยสดงดงาม
สาขาศิลปะการแสดง
หมายถึง ศิลปะที่เกี่ยวข้องกับการแสดง ซึ่งเป็นได้ทั้งแบบดั้งเดิมหรือพัฒนาขึ้นใหม่ ได้แก่ , นาฏศิลป์ และภาพยนตร์และละคร
- สาขาดนตรี แบ่งออกเป็นสาขาดนตรีไทยและสาขาดนตรีสากล แบ่งออกเป็นสาขาย่อยดังนี้
- สาขาย่อยด้านนักดนตรี ต้องเป็นนักดนตรีเด่นเฉพาะเครื่องดนตรี
- สาขาย่อยด้านนักร้อง ต้องมีความสามารถทั้งร้องส่งและร้องรับ และ/หรือสามารถแหล่ทำนองต่าง ๆ ได้ (แหล่เฉพาะแบบดั้งเดิม)
- สาขาย่อยด้านนักประพันธ์เพลง ประพันธ์คำร้อง ทำนอง จังหวะ ทั้งทางร้อง และทางดนตรี
- สาขาย่อยด้านผู้อำนวยเพลง ต้องเป็นผู้อำนวยเพลงดีเด่น
- สาขาย่อยด้าน
- สาขานาฏศิลป์ แบ่งออกเป็นสาขานาฏศิลป์ไทยและสาขา (สาขา) แบ่งออกเป็นสาขาย่อย ดังนี้
ด้านศิลปะการแสดงสาขาการแสดง แบ่งออกเป็นสาขาและสาขา
- สาขาการแสดงภาพยนตร์ แบ่งออกเป็นสาขาย่อย คือ
- สาขาย่อยภาพยนตร์
- สาขาย่อย
- สาขาย่อยผู้ประพันธ์คำร้อง - ผู้กำกับภาพยนตร์
- สาขาย่อยการแสดงภาพยนตร์ - นักแสดง
- สาขาย่อยนักพากย์ - นักแสดง
- สาขาการแสดงละคร
- สาขาย่อยละคร
- สาขาย่อยการแสดงละครเวที
- สาขาย่อยการแสดง ประกอบด้วย หมอลำ ลำตัด เพลงฉ่อย เพลงอีแซว เพลงบอก สวดคฤหัสถ์ ฯลฯ
- สาขาย่อยการแสดงละครเวที - นักแสดง
- สาขาย่อยการแสดงละครเวที -
- สาขาย่อยการแสดงละครโทรทัศน์
- สาขาย่อยการแสดงละครโทรทัศน์ - นักแสดง
- สาขาย่อยการแสดงละครโทรทัศน์ -
สาขาวรรณศิลป์
หมายถึง ที่ทำให้เกิดจินตนาการ เห็นเป็นภาพมโนคติ ความเพลิดเพลิน และเกิดอารมณ์ความรู้สึกต่าง ๆ ตามเจตนารมณ์ของผู้ประพันธ์ ได้แก่ กวีนิพนธ์ นวนิยาย เรื่องสั้น บันเทิงคดีสำหรับเด็กและเยาวชน อาทิ วรรณกรรมเยาวชน หนังสือเด็กที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่อย่างกว้างขวาง
สาขาศิลปะสถาปัตยกรรม
หมายถึง หรืองานออกแบบและงานก่อสร้างอาคารสวยงาม มีคุณค่าทางศิลปะ และมีวิทยาการ ซึ่งแสดงภูมิปัญญาของผู้ออกแบบอย่างโดดเด่น ได้แก่ สถาปัตยกรรมไทยและสถาปัตยกรรมร่วมสมัย
รายชื่อศิลปินแห่งชาติ
สิทธิประโยชน์ และตอบแทนที่ได้รับจากทางราชการ
ผู้ที่ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติจะได้รับสิทธิประโยชน์ตอบแทนจากกองทุนส่งเสริมวัฒนธรรม ได้แก่
- ค่าตอบแทนรายเดือนตลอดระยะเวลาที่มีชีวิตอยู่ 25,000 บาทต่อเดือน
- ค่ารักษาพยาบาลว่าด้วยเงินสวัสดิการ (เว้นแต่มีสิทธิ์เบิกจากหน่วยงานอื่นโดยให้เบิกจากหน่วยงานนั้นก่อน ถ้าเบิกจากหน่วยงานนั้นได้ต่ำกว่าสิทธิตามพระราชกฤษฎีกาให้มีสิทธิเบิกในส่วนที่ยังขาดอยู่ได้อีกภายในวงเงินไม่เกิน 100,000 บาทต่อปีงบประมาณ)
- ค่าช่วยเหลือเมื่อประสบภัยเท่าที่เสียหายจริง ไม่เกิน 50,000 บาทต่อครั้ง
- ค่าของเยี่ยมในยามเจ็บป่วยหรือโอกาสสำคัญเท่าที่จ่ายจริง ไม่เกิน 3,000 บาทต่อครั้ง
- เงินช่วยเหลือเมื่อเสียชีวิตเพื่อร่วมบำเพ็ญกุศลศพ 20,000 บาท
- เงินช่วยเหลือค่าจัดทำหนังสือเผยแพร่ผลงานเมื่อเสียชีวิตเท่าที่จ่ายจริง ไม่เกิน 150,000 บาท
วันศิลปินแห่งชาติ
วันศิลปินแห่งชาติ ตรงกับวันที่ 24 กุมภาพันธ์ ของทุกปี เนื่องจากเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ซึ่งนับถือกันว่า ทรงมีพระปรีชาสามารถในศิลปกรรม ทรงอุปถัมภ์บำรุงศิลปกรรมแขนงต่าง ๆ ตลอดจนทรงส่งเสริมเชิดชูศิลปินผู้มีฝีมือมาตลอดรัชสมัยพระองค์ เพื่อรำลึกถึงพระองค์ คณะรัฐมนตรีจึงมีมติเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2528 ให้วันที่ 24 กุมภาพันธ์ ของทุกปีเป็นวันศิลปินแห่งชาติ
การมีวันศิลปินแห่งชาตินั้น สืบเนื่องจากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ต้องการให้นานาอารยประเทศยอมรับการมีชื่อเสียงเป็นที่ทราบกันดีว่าประเทศไทยมีอารยธรรม วัฒนธรรมเทียบเท่ากับนานา จึงจัดให้มีโครงการประกาศศิลปินแห่งชาติขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2527 เพื่อจัดทำเนียบศิลปินทุกแขนงทั่วประเทศ และสรรหาบุคคลผู้สร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะด้วยความอุตสาหะ และมีผลงานปรากฏต่อสาธารณชนอย่างต่อเนื่องยาวนาน แล้วยกย่องเกียรติคุณให้เป็นศิลปินแห่งชาติ คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ จะนำศิลปินแห่งชาติ เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือ เข้าเฝ้าทูลละอองพระบาท สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ผู้แทนพระองค์ เพื่อรับพระราชทานเข็มและโล่เชิดชูเกียรติ ในวันศิลปินแห่งชาติ วันที่ 24 กุมภาพันธ์ ของทุก ๆ ปี
อนึ่ง ในวันศิลปินแห่งชาติ ทางราชการยังจัดงานนิทรรศการเกี่ยวกับศิลปินแห่งชาติและศิลปะพื้นบ้านขึ้นทั้งในส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในจังหวัดที่มีศิลปินแห่งชาติสังกัดอยู่ โดยให้ สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด รับผิดชอบดำเนินการ โดยจัดเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2528
หออัครศิลปิน กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
เป็นห้องที่จัดแสดงนิทรรศการประวัติศิลปินแห่งชาติทุกแขนงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เพื่อเติมเต็มองค์ความรู้ให้แก่นักเรียน นักศึกษาและประชาชนผู้ที่สนใจ
- ห้องศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ จัดแสดงที่ชั้นที่ 1 ภายในห้องมีภาพประวัติและผลงานของศิลปินแห่งชาติ งานวรรณกรรม และห้องสมุดที่สามารถสืบค้นข้อมูล
- ห้องศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์และศิลปะสถาปัตยกรรม จัดแสดงที่ชั้นที่ 2 มีการจัดแสดงป้ายเชิดชูเกียรติของศิลปินแห่งชาติ พร้อมรูปถ่าย ลายเซ็น และส่วนจัดแสดงประวัติและผลงานศิลปินแห่งชาติอย่างย่อ แต่หากต้องการทราบประวัติโดยละเอียดในฐานลึก ก็สามารถสืยค้นจากห้องสมุดและระบบคอมพิวเตอร์ มัลติมีเดีย เพื่อให้สามารถสืบค้น ข้อมูลศิลปินแห่งชาติแต่ละท่านได้เช่นกัน นอกจากนี้ภายในห้องยังจัดแสดงผลงานต้นฉบับของศิลปินแห่งชาติทุกท่าน ซึ่งหาดูได้ยาก ที่ทรงคุณค่าของศิลปินแห่งชาติยิ่ง
- ห้องศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง มีการจัดแสดงด้วยการดึงดูดผู้คนจากผู้เข้าชม ด้วยการจำลองบรรยากาศของเวทีการแสดง อันอบอวนไปด้วยศิลปะการแสดง น่าดู น่าฟัง มีประวัติของศิลปินแห่งชาติและผลงาน ยังมีจอหนังตะลุง โรงภาพยนตร์ ส่วนจัดแสดงอุปกรณ์งานสร้างสรรค์ศิลปะการแสดง หุ่นจำลองใส่ชุดละครรำ ส่วนผู้ที่ชอบการร้องเพลงก็มีห้องคาราโอเกะให้ผู้เข้าชมได้ทดลองขับร้องเพลงของศิลปินแห่งชาติได้อีกด้วย
หออัครศิลปิน กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ตั้งอยู่ที่ ถนนเลียบคลองห้า ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี เปิดเข้าชม วันอังคาร - วันอาทิตย์ เวลา 09.30 - 16.00 น.
เข็มศิลปินแห่งชาติ
ลักษณะของเข็ม
ลักษณะของ เป็นเหรียญกลม ภายในจัดองค์ประกอบเป็นภาพดอกบัวเรียงกันสามดอก มีแพรแถบรองรับต่อเนื่องอ้อมรัดธงชาติไทยตามแนวโค้งขอบเหรียญ ภายในผ้าจารึกคำว่า “ศิลปินแห่งชาติ” และได้อัญเชิญพระมหาพิชัยมงกุฎ ไว้เหนือกลมโดยมีผ้าโบพันรอบคทา หัวเม็ดเชื่อมประสานระหว่างกัน
ความหมายของเข็ม
ความหมายของเข็มศิลปินแห่งชาติแสดงถึงความเป็นปราชญ์ในทางความรู้ ความสามารถของศิลปินที่ได้อุตสาหะ อุทิศตน สร้างสรรค์ผลงานในด้านศิลปะไว้มากมาย จนเป็นมรดกอันล้ำค่าทางวัฒนธรรมของชาติ ทั้งในสาขาทัศนศิลป์ ศิลปะ สถาปัตยกรรม วรรณศิลป์และศิลปะการแสดง ซึ่งได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ ๙ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ศิลปินแห่งชาติเข้ารับพระราชทานเข็ม เพื่อความเป็นสิริมงคลยิ่งแก่ตนเองและวงศ์ตระกูลสืบไป
อ้างอิง
- "กวช.แถลงผลการคัดเลือกศิลปินแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๖๔". กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม. 2022-04-27. สืบค้นเมื่อ 2022-04-27.
{{}}
: CS1 maint: url-status ()[] - หนังสือ สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เล่มที่ 37
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-09-07. สืบค้นเมื่อ 2018-09-03.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-06-04. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-30. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-30. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-03. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-30. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-03. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-07-30. สืบค้นเมื่อ 2018-09-19.
- ไทยทีวีสีช่องสาม. "ประกาศรายชื่อศิลปินแห่งชาติประจำปี 2561 แล้ว 12 คน" [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: คลิก 2019-02-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน 2562. สืบค้น 21 กุมภาพันธ์ 2562.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-05-31. สืบค้นเมื่อ 2018-08-27.
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์โครงการศิลปินแห่งชาติ โดยสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ 2006-07-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เว็บไซต์ทางการ ศิลปินแห่งชาติ โดยสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ 2007-06-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ข่าวศิลปินแห่งชาติ
- วันศิลปินแห่งชาติ 2010-05-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน หออัครศิลปิน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
silpinaehngchati khxngpraethsithy hmaythungsilpinphumikhwamsamarth miphlngansrangsrrkhaelaphthnaepnthiyxmrbkhxngwngkar aelamiphlnganepnpraoychntxsngkhm silpinaehngchatinbepnthrphyakrbukhkhlsakhythangdansilpa thiidsubsanngansilpakhxngchaticakxditthungpccubnaeladarngsubipinxnakhtsilpinaehngchatirangwlsahrbsilpinphusrangsrrkhphlngansilpathimikhunkhakhxngaephndinithypraethsithycdodykrmsngesrimwthnthrrm krathrwngwthnthrrmrangwlaerkph s 2528 39 pi phurbrangwl343 khn ph s 2529 2564 ewbistart wbr culture wbr go wbr th nbtngaeterimokhrngkarsilpinaehngchati ph s 2528 thungprakasraychuxsilpinaehngchatipracapi ph s 2564 mikarprakasykyxngechidchuekiyrtisilpinaehngchatirwmthngsin 343 than esiychiwitaelw 169 than aelamichiwitxyu 174 thanprawtiphn nay chwn hlikphy xditnaykrthmntri xditprathanrthsphaaelaprathansphaphuaethnrasdr emuxkhrngthidarngtaaehnngrthmntriwakarkrathrwngsuksathikar ph s 2526 2529 idehnthungkhwamsakhykhxngsilpin phurngsrrkhphlngandansilpa thngdanthsnsilp silpakaraesdng aelawrrnsilpihaekpraethschati thaihpraethsithyidrbkarykyxngsrresriy caknanachatiwa miwthnthrrmthioddednepnexklksnkhxngchati cungsmkhwraekkarykyxngechidchuekiyrti sngesrimsnbsnun aelaihkalngicaeksilpin inkarsrangsrrkhphlngansilpa xnepnphumipyya khxngaephndincaksilpinrunhnungipsuxikrunhnung ephuxepnkarecriyrxytamebuxngphrayukhlbath inkarrksamrdkwthnthrrmihkhngxyu aelasubthxdtxip odyinchwngewlannmisilpincanwnmakthiidsrangkhunupkarthangdansilpasakhatang ihaekpraethschati aetemuxsilpinehlannesiychiwit thangrachkarkimidmiokhrngkarchwyehluxid dngnn chwn hlikphy cungmxbhmayihsankngankhnakrrmkarwthnthrrmaehngchati sunginewlannsngkdkrathrwngsuksathikar pccubnhnwyngannikhux krmsngesrimwthnthrrm sngkdkrathrwngwthnthrrm cdtng okhrngkarsilpinaehngchati in ph s 2527 sungokhrngkarni idrbkarykyxngcak sanknganpldsanknaykrthmntri ihepnokhrngkardiednkhxngchatiin ph s 2535 in ph s 2554 chwn hlikphy inthanaphurierimokhrngkarsilpinaehngchati kidrbykyxngihepnphuthimikhunupkartxokhrngkarsilpinaehngchatikhunsmbtiaelahlkeknthkarkhdeluxkkhunsmbtikhxngsilpinaehngchati prakxbdwyhlkeknththisakhytxkarphicarnaechidchuekiyrtibukhkhldansilpa 8 prakar idaek misychatiithy michiwitxyuinwnprakasykyxngechidchuekiyrti epnphumikhunthrrm mikhwamrukhwamsamarth mikhwamechiywchay aelamiphlngandiednepnthiyxmrb khxngwngkarsilpainsakhann epnphusrangsrrkhaelaphthnasilpainsakhathiidrbkarprakasykyxngechidchuekiyrti epnphuphdung thaythxd ephyaephr hruxepntnaebbsilpainsakhathiidrbkarprakas ykyxngechidchuekiyrti epnphuthumeth xuthistnephuxngansilpa aelamiphlnganthiepnpraoychntxsngkhm immikhwampraphvtiesuxmesiy imekhytxngkhaphiphaksathungthisudihcakhuk ewnaetinkhwamphidxnidkrathaodypramath hruxkhwamphidlhuoths hlkeknthdngklawkhangtn cungepnkhunsmbtithisilpinaehngchatiphungralukaelaptibti iwesmxwa thankhxhnungkhxidtamhlkeknth cnidrbkhdeluxk hlkkhxngkhwamdi khwamngam khwamthuktxng sungcaaesdngxxkmaodykarkratha thangkay wacaaelacitickhxngaetlabukhkhlodyimsngihphuxunidrbkhwamesiyhaycakphlkhxngkarkrathathiirsungkhunthrrm sungepnhlkpracaicthi silpinaehngchati phungpraphvtiptibticnekidepnnisytngaetelkcnthungpccubn aelacakrathatxipcnwnsudthaykhxngchiwit sunghlkkhunthrrmnnepnsingthimipraoychnxyangmakthngtxtnexng txphuxun aelatxsngkhmpraethschati ephuxkxihekidkhwamrk khwamsamkhkhi smanchnth khwamiklchidxbxunsnithsnm ephuxkarxyurwmknxyangsnti aelasngphlihmikhwammnkhnginchiwit sngkhm banemuxng aelapraethschati aelasamarththicaaebngpnihphuthixyurxbkhanginradbnanachati emuxidprakasykyxngechidchuekiyrtiphuidepnsilpinaehngchatiaelw hakpraktwasilpinaehngchatiphunnmikhwampraphvtiesuxmesiy hruxtxngkhaphiphaksathungthisudihcakhuk ewnaetinkhwamphidxnidkrathaodypramathhruxkhwamphidlhuoths khnakrrmkarodymtidwykhaaennesiyngxyangnxysxnginsamkhxngcanwnkrrmkarthnghmdethathimixyuxacykelikkarykyxngechidchuekiyrtisilpinaehngchatiid emuxidykelikkarykyxngechidchuekiyrtiphuidepnsilpinaehngchati ihngdkarcaypraoychn txbaethntngaetwnthikhnakrrmkarmimtisakhakhxngsilpinaehngchatimihlkeknthkarkhdeluxkcaaenksilpinaehngchatixxkepnsakhasilpa 4 dansakhahlk khux sakhathsnsilp hmaythung silpathimxngehniddwyta caepnsilpasxngmiti hruxsammiti sungidaek phlngansilpkrrmpraephthtang thiaesdngthungphumipyyakhxngphusrangsrrkh aelamiexklksnoddedn dngtxipni dansakhathsnsilp sakhayxydancitrkrrm hmaythung phaphekhiyn phaphsi aelaphaphlayesn dansakhathsnsilp sakhayxydanpratimakrrm hmaythung nganpn aelaaekaslk dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung silpakarphimphdwykrrmwithitang echn karphimphdwyaemphimphim hruxolha l dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung silpakarphimphsilkhskrin dansakhathsnsilp sakhayxydanphaphthay hmaythung phlngansilpaphaphthaythinaesnxdwykarsuxxarnaelakhwamrusuk dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlnganphaphthayngansilpachndieyiym oddedn thinaesnxdwykarthaihphuchmsaethuxnicaelaximexmkbkhwamngamkhxngphaphthipraktinphaphaetlachud dansakhathsnsilp sakhayxydansuxprasm hmaythung phlngansilpathisrangsrrkhkhundwykrrmwithi aelaethkhnikhtang xyangxisra dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlnganxxkaebbsthaptykrrmthioddednaelarupaebbthnsmy dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlnganxxkaebbsthaptykrrmthioddednaelarupaebbsathxnthungpraephni tang khxngithy dansakhathsnsilp sakhayxydansthaptykrrmithy hmaythung phlnganxxkaebbsthaptykrrmthioddednaelarupaebbsathxnthungpraephni tang khxngithy dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlngansilpa xyangpranit swysdngdngam dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlngansilpakaraekaslkekhruxngsdodykaraekaslkphk phlim ibtxng dxkimsd xyangpranit swysdngdngam dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlngansilpakarthxpha xyangpranit swysdngdngam dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlngansilpakarpnpun xyangpranit swysdngdngam dansakhathsnsilp sakhayxydan hmaythung phlngansilpaphlngan karxxkaebbnganekhruxngpndinepha ethkhnikhkarekhluxbaelakarlngsiechphaatw xyangpranit swysdngdngamsakhasilpakaraesdng hmaythung silpathiekiywkhxngkbkaraesdng sungepnidthngaebbdngedimhruxphthnakhunihm idaek natsilp aelaphaphyntraelalakhr sakhadntri aebngxxkepnsakhadntriithyaelasakhadntrisakl aebngxxkepnsakhayxydngni sakhayxydannkdntri txngepnnkdntriednechphaaekhruxngdntri sakhayxydannkrxng txngmikhwamsamarththngrxngsngaelarxngrb aela hruxsamarthaehlthanxngtang id aehlechphaaaebbdngedim sakhayxydannkpraphnthephlng praphnthkharxng thanxng cnghwa thngthangrxng aelathangdntri sakhayxydanphuxanwyephlng txngepnphuxanwyephlngdiedn sakhayxydan sakhanatsilp aebngxxkepnsakhanatsilpithyaelasakha sakha aebngxxkepnsakhayxy dngni sakhayxylakhrra xathi echn chatri l sakhayxylakhrrxng xathi okhn liek pradisthkhunmaihm echn hnngihy hnngtalung hruxbth sakhayxylakhrra ephuxkaraesdng dansilpakaraesdngsakhakaraesdng aebngxxkepnsakhaaelasakha sakhakaraesdngphaphyntr aebngxxkepnsakhayxy khux sakhayxyphaphyntr sakhayxy sakhayxyphupraphnthkharxng phukakbphaphyntr sakhayxykaraesdngphaphyntr nkaesdng sakhayxynkphaky nkaesdngsakhakaraesdnglakhr sakhayxylakhr sakhayxykaraesdnglakhrewthi sakhayxykaraesdng prakxbdwy hmxla latd ephlngchxy ephlngxiaesw ephlngbxk swdkhvhsth l sakhayxykaraesdnglakhrewthi nkaesdng sakhayxykaraesdnglakhrewthi sakhayxykaraesdnglakhrothrthsn sakhayxykaraesdnglakhrothrthsn nkaesdng sakhayxykaraesdnglakhrothrthsn sakhawrrnsilp hmaythung thithaihekidcintnakar ehnepnphaphmonkhti khwamephlidephlin aelaekidxarmnkhwamrusuktang tamectnarmnkhxngphupraphnth idaek kwiniphnth nwniyay eruxngsn bnethingkhdisahrbedkaelaeyawchn xathi wrrnkrrmeyawchn hnngsuxedkthiidrbkartiphimphephyaephrxyangkwangkhwang sakhasilpasthaptykrrm hmaythung hruxnganxxkaebbaelangankxsrangxakharswyngam mikhunkhathangsilpa aelamiwithyakar sungaesdngphumipyyakhxngphuxxkaebbxyangoddedn idaek sthaptykrrmithyaelasthaptykrrmrwmsmyraychuxsilpinaehngchatisiththipraoychn aelatxbaethnthiidrbcakthangrachkarphuthiidrbkarykyxngepnsilpinaehngchaticaidrbsiththipraoychntxbaethncakkxngthunsngesrimwthnthrrm idaek khatxbaethnrayeduxntlxdrayaewlathimichiwitxyu 25 000 bathtxeduxn kharksaphyabalwadwyenginswsdikar ewnaetmisiththiebikcakhnwynganxunodyihebikcakhnwyngannnkxn thaebikcakhnwyngannnidtakwasiththitamphrarachkvsdikaihmisiththiebikinswnthiyngkhadxyuidxikphayinwngenginimekin 100 000 bathtxpingbpraman khachwyehluxemuxprasbphyethathiesiyhaycring imekin 50 000 bathtxkhrng khakhxngeyiyminyamecbpwyhruxoxkassakhyethathicaycring imekin 3 000 bathtxkhrng enginchwyehluxemuxesiychiwitephuxrwmbaephykuslsph 20 000 bath enginchwyehluxkhacdthahnngsuxephyaephrphlnganemuxesiychiwitethathicaycring imekin 150 000 bathwnsilpinaehngchatiwnsilpinaehngchati trngkbwnthi 24 kumphaphnth khxngthukpi enuxngcakepnwnkhlaywnphrarachsmphphkhxngphrabathsmedcphraphuththelishlanphaly sungnbthuxknwa thrngmiphraprichasamarthinsilpkrrm thrngxupthmphbarungsilpkrrmaekhnngtang tlxdcnthrngsngesrimechidchusilpinphumifimuxmatlxdrchsmyphraxngkh ephuxralukthungphraxngkh khnarthmntricungmimtiemuxwnthi 26 kumphaphnth ph s 2528 ihwnthi 24 kumphaphnth khxngthukpiepnwnsilpinaehngchati karmiwnsilpinaehngchatinn subenuxngcakkhnakrrmkarwthnthrrmaehngchati txngkarihnanaxarypraethsyxmrbkarmichuxesiyngepnthithrabkndiwapraethsithymixarythrrm wthnthrrmethiybethakbnana cungcdihmiokhrngkarprakassilpinaehngchatikhun emux ph s 2527 ephuxcdthaeniybsilpinthukaekhnngthwpraeths aelasrrhabukhkhlphusrangsrrkhphlnganthangsilpadwykhwamxutsaha aelamiphlnganprakttxsatharnchnxyangtxenuxngyawnan aelwykyxngekiyrtikhunihepnsilpinaehngchati khnakrrmkarwthnthrrmaehngchati canasilpinaehngchati ekhaefathullaxxngthuliphrabath phrabathsmedcphrawchireklaecaxyuhw hrux ekhaefathullaxxngphrabath smedcphraknisthathiracheca krmsmedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari phuaethnphraxngkh ephuxrbphrarachthanekhmaelaolechidchuekiyrti inwnsilpinaehngchati wnthi 24 kumphaphnth khxngthuk pi xnung inwnsilpinaehngchati thangrachkaryngcdngannithrrskarekiywkbsilpinaehngchatiaelasilpaphunbankhunthnginswnklang aelaswnphumiphakh odyechphaaxyangying incnghwdthimisilpinaehngchatisngkdxyu odyih sanknganwthnthrrmcnghwd rbphidchxbdaeninkar odycdepnkhrngaerkemuxwnthi 24 kumphaphnth ph s 2528hxxkhrsilpin krmsngesrimwthnthrrmepnhxngthicdaesdngnithrrskarprawtisilpinaehngchatithukaekhnngtngaetxditcnthungpccubn ephuxetimetmxngkhkhwamruihaeknkeriyn nksuksaaelaprachachnphuthisnic hxngsilpinaehngchatisakhawrrnsilp cdaesdngthichnthi 1 phayinhxngmiphaphprawtiaelaphlngankhxngsilpinaehngchati nganwrrnkrrm aelahxngsmudthisamarthsubkhnkhxmul hxngsilpinaehngchatisakhathsnsilpaelasilpasthaptykrrm cdaesdngthichnthi 2 mikarcdaesdngpayechidchuekiyrtikhxngsilpinaehngchati phrxmrupthay layesn aelaswncdaesdngprawtiaelaphlngansilpinaehngchatixyangyx aethaktxngkarthrabprawtiodylaexiydinthanluk ksamarthsuykhncakhxngsmudaelarabbkhxmphiwetxr mltimiediy ephuxihsamarthsubkhn khxmulsilpinaehngchatiaetlathanidechnkn nxkcakniphayinhxngyngcdaesdngphlngantnchbbkhxngsilpinaehngchatithukthan sunghaduidyak thithrngkhunkhakhxngsilpinaehngchatiying hxngsilpinaehngchatisakhasilpakaraesdng mikarcdaesdngdwykardungdudphukhncakphuekhachm dwykarcalxngbrryakaskhxngewthikaraesdng xnxbxwnipdwysilpakaraesdng nadu nafng miprawtikhxngsilpinaehngchatiaelaphlngan yngmicxhnngtalung orngphaphyntr swncdaesdngxupkrnngansrangsrrkhsilpakaraesdng huncalxngischudlakhrra swnphuthichxbkarrxngephlngkmihxngkharaoxekaihphuekhachmidthdlxngkhbrxngephlngkhxngsilpinaehngchatiidxikdwy hxxkhrsilpin krmsngesrimwthnthrrm tngxyuthi thnneliybkhlxngha tablkhlxngha xaephxkhlxnghlwng cnghwdpthumthani epidekhachm wnxngkhar wnxathity ewla 09 30 16 00 n ekhmsilpinaehngchatilksnakhxngekhm lksnakhxng epnehriyyklm phayincdxngkhprakxbepnphaphdxkbweriyngknsamdxk miaephraethbrxngrbtxenuxngxxmrdthngchatiithytamaenwokhngkhxbehriyy phayinphacarukkhawa silpinaehngchati aelaidxyechiyphramhaphichymngkud iwehnuxklmodymiphaobphnrxbkhtha hwemdechuxmprasanrahwangkn khwamhmaykhxngekhm khwamhmaykhxngekhmsilpinaehngchatiaesdngthungkhwamepnprachyinthangkhwamru khwamsamarthkhxngsilpinthiidxutsaha xuthistn srangsrrkhphlnganindansilpaiwmakmay cnepnmrdkxnlakhathangwthnthrrmkhxngchati thnginsakhathsnsilp silpa sthaptykrrm wrrnsilpaelasilpakaraesdng sungidrbkarykyxngechidchuekiyrtiepnsilpinaehngchati odyidrbphramhakrunathikhuncakphrabathsmedcphrabrmchnkathiebsr mhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr rchkalthi 9 thrngphrakrunaoprdekla ihsilpinaehngchatiekharbphrarachthanekhm ephuxkhwamepnsirimngkhlyingaektnexngaelawngstrakulsubipxangxing kwch aethlngphlkarkhdeluxksilpinaehngchati phuththskrach 2564 krmsngesrimwthnthrrm krathrwngwthnthrrm 2022 04 27 subkhnemux 2022 04 27 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk lingkesiy hnngsux saranukrmithysahrbeyawchn odyphrarachprasngkhinphrabathsmedcphrabrmchnkathiebsr mhaphumiphlxdulyedchmharach brmnathbphitr elmthi 37 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 09 07 subkhnemux 2018 09 03 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 06 04 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 30 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 30 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 02 03 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 30 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 02 03 subkhnemux 2018 09 19 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2020 07 30 subkhnemux 2018 09 19 ithythiwisichxngsam prakasraychuxsilpinaehngchatipracapi 2561 aelw 12 khn xxniln ekhathungidcak khlik 2019 02 23 thi ewyaebkaemchchin 2562 subkhn 21 kumphaphnth 2562 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 05 31 subkhnemux 2018 08 27 aehlngkhxmulxunewbistokhrngkarsilpinaehngchati odysankngankhnakrrmkarwthnthrrmaehngchati 2006 07 05 thi ewyaebkaemchchin ewbistthangkar silpinaehngchati odysankngankhnakrrmkarwthnthrrmaehngchati 2007 06 26 thi ewyaebkaemchchin khawsilpinaehngchati wnsilpinaehngchati 2010 05 06 thi ewyaebkaemchchin hxxkhrsilpin