ออกซิเจน

ออกซิเจน (อังกฤษ: Oxygen) เป็นธาตุในตารางธาตุที่มีสัญลักษณ์ O และเลขอะตอม 8 ธาตุนี้พบมาก ทั้งบนโลกและทั่วทั้งจักรวาล โมเลกุลออกซิเจน (O₂ หรือที่มักเรียกว่า free oxygen) บนโลกมีความไม่เสถียรทางเทอร์โมไดนามิกส์จึงเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันกับธาตุอื่น ๆ ได้ง่าย ออกซิเจนเกิดขึ้นครั้งแรกในโลกจากการสังเคราะห์ด้วยแสงของแบคทีเรียและพืช

ออกซิเจน, ₀₀O

ออกซิเจน
	O2, O3 (ozone) and more (see )
Appearance	เป็นแก๊สไม่มีสี เมื่ออยู่ในสถานะของเหลวจะมีสีฟ้า
Standard atomic weight Ar°(O)
	[15.99903, 15.99977] 15.999±0.001 (abridged)
ออกซิเจน in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson - ↑ O ↓ S ไนโตรเจน ← ออกซิเจน → ฟลูออรีน
Group	group 16 (chalcogens)
Period	period 2
	[He] 2s^2 2p^4
Electrons per shell	2, 6
Physical properties
at STP	แก๊ส
Melting point	54.36 K ​(-218.79 °C, ​-361.82 °F)
Boiling point	90.188 K ​(-182.962 °C, ​-297.332 °F)
Density (at STP)	1.429 g/L
when liquid (at b.p.)	1.141 g/cm^3
	54.361 K, ​0.1463 kPa
	154.581 K, 5.043 MPa
Heat of fusion	(O2) 0.444
	(O2) 6.82 kJ/mol
	(O2) 29.378 J/(mol·K)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K)       61 73 90
Atomic properties
	−2, , , ,
Electronegativity	Pauling scale: 3.44
	calculated: 48
	pm
	152 pm
Color lines in a spectral range Spectral lines of ออกซิเจน
Other properties
Natural occurrence	primordial
	​รูปลูกบาศก์
	(แก๊ส, 27 °C) 330 m/s
	26.58x10^-3  W/(m⋅K)
Magnetic ordering
	7782-44-7
History
	คาร์ล วิลเฮล์ม เชเลอ (1771)
Named by	อ็องตวน ลาวัวซีเย (1777)
Template:infobox ออกซิเจน isotopes does not exist
|

ประวัติ

การทดลองในยุคแรก

ในช่วงปลายศตวรรษที่ 17 โรเบิร์ต บอยล์ ได้พิสูจน์ว่าออกซิเจนเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเผาไหม้ โดยนักเคมีชาวอังกฤษ จอห์น มาร์โยว์ (1541–1679) ได้ปรับปรุงการทดลองนี้โดยผลการทดลองพบว่า ไฟต้องการอากาศเพียงบางส่วนเท่านั้น ซึ่งเรียกว่า ไนโตรออเรียส (อังกฤษ: nitroaereus)ซึ่งในการทดลองหนึ่ง เขาพบว่าออกซิเจนแทรกเข้าไปในภาชนะปิดบนน้ำ ที่มีหนูและเทียนไขอยู่ในภาชนะดังกล่าว ทำให้ระดับน้ำสูงขึ้น และแทนที่ 1 ใน 4 ของปริมาตรอากาศก่อนดับเทียน ซึ่งจากการทดลองดังกล่าว สันนิษฐานได้ว่า ไนโตรออเรียสถูกใช้ในกระบวนการหายใจ และการเผาไหม้

มาร์โยว์พบว่า น้ำหนักของพลวงจะเพิ่มขึ้นเมื่อให้ความร้อน และอนุมานได้ว่า ไนโตรออเรียสต้องการรวมตัวกับสารดังกล่าวซึ่งเขาคิดว่า ปอดสามารถแยกไนโตรออเรียสจากอากาศ และเข้าสู่เลือด อีกทั้งมีผลต่อความอบอุ่นของสัตว์และการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ โดยเป็นผลจากปฏิกิริยาของไนโตรออเรียสกับสารบางชนิดในร่างกาย ซึ่งรายงานการทดลองเหล่านี้ และแนวคิดดังกล่าวได้รับการตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1668 เรื่อง "แทรคทาทุส ดูโอ" (อังกฤษ: Tractatus duo) ในหนังสือ "ดี เรสไพราติโอน" (อังกฤษ: De respiratione)

แหล่งกำเนิด

ออกซิเจน เป็นส่วนประกอบที่สำคัญและมีปริมาณเป็นอันดับ 2 ในส่วนประกอบของบรรยากาศโลกคือมีประมาณ 20.947% โดยปริมาตร

สารประกอบออกซิเจน

เนื่องด้วยค่าอิเล็กโตรเนกาติวิตี ของออกซิเจน จะเกิดพันธะเคมี กับธาตุอื่น ๆ ได้เกือบหมด (และนี่คือจุดเริ่มต้นของคำจำกัดความว่า ออกซิเดชัน) มีเพียงแก๊สมีสกุลเท่านั้นที่หนีรอดจากปฏิกิริยาออกซิเดชันไปได้ และออกไซด์ที่มีชื่อเสียงที่สุดก็คือ ไดไฮโดรเจนโมโนออกไซด์ หรือ น้ำ (H₂O)

สารประกอบออกซิเจนกับธาตุต่างๆ

• น้ำ (Water-H₂O)
• ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ (hydrogen peroxide-H₂O₂₎
• สนิม (iron oxide-Fe₂O₃)
• คาร์บอนไดออกไซด์ (carbon dioxide-CO₂),
• แอลกอฮอล์ (alcohol-R-OH),
• อัลดีไฮด์ (aldehyde-R-CHO),
• กรดคาร์บอกซิลิก (carboxylic acid-R-COOH).
• ซิลิเกต (SI₁O₁)
• (chlorate-ClO₃⁻),
• (perchlorate-ClO₄⁻),
• (chromate-CrO₄²⁻),
• (dichromate-Cr₂O₇²⁻),
• (permanganate-MnO₄⁻), and
• ไนเตรต (nitrate-NO₃⁻) เป็นออกซิไดซิ่งเอเจนต์อย่างแรง
• โอโซน (Ozone-O₃) เกิดขึ้นโดยการปลดปล่อยไฟฟ้าสถิตที่อยู่ในโมเลกุลของออกซิเจน 2 โมเลกุลของออกซิเจน (O₂) ₂ ซึ่งพบในส่วนประกอบย่อยของออกซิเจนเหลว
• (Epoxide) เป็น อีเทอร์ ซึ่งออกซิเจนอะตอมเป็นส่วนหนึ่งของวงแหวน 3 อะตอม
• (CUSO₄)

การใช้

ทางการแพทย์

ใช้ทางการแพทย์เมื่อผู้ป่วยมีออกซิเจนไม่เพียงพอต่อการดำรงชีวิตทำให้ต้องหยิบเครื่องช่วยหายใจมาช่วยผู้ป่วย

ดูเพิ่ม

• เป็นคำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการตรวจสอบปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำจืด
• การเผาไหม้
• ออกซิเดชัน
• ในทางธรณีวิทยา
• ในระบบนิเวศของน้ำ
• ชั้นโอโซน

อ้างอิง

1. "Standard Atomic Weights: Oxygen". . 2009.
2. Britannica contributors (1911). "John Mayow". Encyclopaedia Britannica (11th ed.). สืบค้นเมื่อ December 16, 2007. {{}}: |author= มีชื่อเรียกทั่วไป ((help))
3. World of Chemistry contributors (2005). "John Mayow". World of Chemistry. Thomson Gale. ISBN . สืบค้นเมื่อ December 16, 2007. {{}}: |author= มีชื่อเรียกทั่วไป ((help))

• Los Alamos National Laboratory - Oxygen 2007-10-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Nist atomic spectra database
• Nuclides and Isotopes Fourteenth Edition 2011-02-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน: Chart of the Nuclides, General Electric Company, 1989

แหล่งข้อมูลอื่น

• Priestley Society, Dedicated to Joseph Priestley the man who discovered oxygen
• Joseph Priestley Information Website, about the man who discovered oxygen 2017-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Los Alamos National Laboratory - Oxygen 2007-10-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• WebElements.com - Oxygen
• It's Elemental - Oxygen
• Oxygen (O2) Properties, Uses, Applications
• Computational Chemistry Wiki 2005-12-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ออกซิเจน